Þjóðviljinn - 26.05.1948, Page 9

Miðvikudagur 26. maí 1948.
ÞJOÐVILJ IIvjIV.
ISLEIFUR HOGNASON:
laiingpsk tíi íslenzkrar alþýðn
Hvort heldur verkamenn langflestar kjarabætur sem
ARNFINNUR JÓNSSON:
hér í Reykjavík hafa farið
fram á 5 aura hækkun á tíma-
kaupi, þeir hafa óskað eftir að
fá eitthvað að gera á atvinnu-
reykvískri alþýðu hafa áskotn-
ast, á hún því að þakka, að það
hefur ekki verið einungis kjara-
bótin sjálf, heldur annað og
leysistímum, eða þeir hafa vilj- í æðra markmið, sem stutt lief-
að að atvinnurekandi kostaði
ferð þeirra að eða frá vinnu-
stað, hversu smávægileg sem
óskin hefur verið, hefur þessi
ósk þeirra, jafnan síðan Alþýðu
flokkurinn leið, verið studd og
fyrir henni bariat af Sósíalista-
flokknum.
ur kröfu um hana og leitt hana
til sigurs.
Það er siður og sjálfsagt góð
* +
ur 'Sosia
Fimmtugsafmæli er ætið merki
legur áfangi á ævi manna; þá
hafa flestir náð endanlegri fót-
festu í lífinu og sýnt að mestu,
hvað í þeim býr.
En allir menn eru þó ekki
jafn gamlir á fimmtugsafmæl-
inu, nema að því leyti, að tím-
inn hefur talið af dagana með
honum meiri vandi en flestum
jafnöldrum hans og samtíðar-
Uppfvlling hverrar óskar hef \^8n sem ber að óska tU ham-
ur að sjálfsögðu kostað átök og I in8Ju með afmælisbarn sitt
andstaðan gegn uppfyllingu Brynjólf. Eftir því sem ég
hennar misjafnlega hörð, en
ur að óska afmælisbami til sömu nákvæmninni á undan-
hamingju. Mér finnst samt þeg gengnum aldarhelmingi.
ar um Brynjólf Bjarnason eri Brynjólfur Bjarnason liefur
að ræða gegni öðru máli. íj auðvitað lotið sama lögmálinu.
raun réttri er það íslenzkri al- En hann hefur ekki elzt að
sama skapi, þó aldrei hafi hann
setið sólarmegin í lífinu í hinni
venjulegu merkingu þess orðs.
það sem hefur sérstaklega ein-
kennt andstöðuna og rök henn-
ar gégn óskinni er þetta:
„Óskin er framborin til fram
dráttar flokki kommúnista og
samkvæmt beinni fyrirskipun
frá Moskva.“
Það liggur í augum uppi að
stuðningur og forysta Sósíalista
flokksins við kjarabótakröfur
verkamanna hefur smám saman
þekki bezt til, á Brynjólfur Enn er hann jafn ungur í anda
manna minnst í sjálfum sér. j og hann var fyrir 25 árum, þó
í. H. 1 allan þann tíma hafi hvílt á
Skúli Guðjónsson:
Vel er uunið
Á fyrstu árunum eftir 193(
var ég kominn það mikið tii
vits og ára, að ég þóttist sjá
fram á það, að Framsóknar-
mönnum. I fullan aldarfjórðung flokkurinn gœti ekki til lengd.
hefur hann verið oddviti þeirra ar orðið miu pólitígka föður.
manna sem djarfast og fórnfús lfmd
ast hafa barizt fyrir hagsmun-
um islenzkrar alþýðu og fram- Jafnframt fór mig að renn-
gangi sósialismans á Islandi. Srun í, að þegar allt kæmi tií
Þegar aðrir tóku að bila í þeirri alls> myndi ég helzt eiga sam
baráttu, lióf hann merki henn- . ]eið með Kommúnistaflokknum
ar á loft og hefur síðan varið enda þótt ég bæri þá lítii
öllu sínu lífi og öllum sínum kennsl á liann og hefði ýmis-
hæfileikum í hennar þágu. iegt við hann að athuga, sam-
Gáfur lians, ósérhlifni og fórn- kvæmt þeim miður áreiðanlegu
fýsi hafa gert hann að foringj- heimildum, er skoðanir mínar á
anum, sem allir treysta og jafn- , honum voru byggðar á.
vel andstæðingarnir bera fulla I Það yar einhverntíma á þefl„
virðingu fyrir. Hann liefur flest „ , » . . .
um arum, að emhver kunnmgi
um öðrum fremur hrundið árás- ____ . . . , c, , ,
menn, í Kommumstaflokknum
um og ofsóknum andstæðing- l ráðlagð. mér að hifta Brynjól£
anna á Sósíalistafl. og leitt hann 1 Bjarnason
í sóknum hans og vörn á hverj
ÞORB J ARN ARSON:
um tíma. Því hafa fylgt marg-
ar andvökunætur og áhyggjn-
stundir. En hann hefur líka unn 1
ið marga sigra og glæsilega, og i
óbifanleg trú hans á íslenzka i
alþýðu, sigur sósíalismans, hef- í
ur haldið honum síungum í
anda til þessa dags og mun ,
gera það til æviloka. Ekkert |
vol nær tökum á þeim manni,
orðið flokknum til framdráttar
meðal verkalýðsstéttarinnar og íslenzka þjóðin hefur á þús- bóndans og þekkingu mennta-
réttsýnna manna yfirleitt. En untl ára göngu sinni fóstrað mannsins. Samræmi í orðum og
þjóðsagan um fyrirskipanirnar marga ágæta menn, stórbrotna i athöfnum, stefnufesta, æðru- sem Vdt að jafnvel stundarósig-
frá Moskvu er flestum torskil- málsvara lands og lýðs, forvígis j leysi ásamt miklu viljaþreki og ! ur er oft undanfari mikilla
in skýring á hinum ýmsu og menn mikilla framfara og þolinmæði eru áberandi' eigin- sigra
ólíku fyrirbærum stéttabarátt-j nýrra þjóðfélagshreyfinga.
unnar, sem vegna hinna mis-1 f h6pi þessara fremstu gona
munandi aðstæðna á hverjum Iglands er bjart um nafn Bryn.
tíma verður að viðhafa breyti- jólfg Bjarnasonar.
lega stjórnlist og reyndar ef til j
vill allt aðra í upphafi deilu en j Barátta hans og starf í full-
við endi hennar. 1 an aldarfjórðung fyrir hags-
Þegar horft er um öxl yfir i munum íslenzkrar alþýðu er yf-
söaii reykvískrar stéttabaráttu irgripsmeiri og ristir dýpra en
síðustju 25—30 árin, verður , svo, að fáein orð geri því efni
ekki hjá því komizt að veita skil.
Brvnjólfi Bjarnasyni sem þessa , Hin örlagaríku vatnaskil, er
dagana á fimmtugsafmæli, at- urðu í íslenzkri verkalýðshreyf
hygli; i ingu eftir 1920, stofnun Komm-
ÖIl þessi ár hefur Brynjólfur únistaflokks Islands 1930 og
staðið í fvlkingarbrjósti hinnar Sameiningarflokks alþýðu -Sós-
róttæku vcrklýðshreyfingar. íalistaflokksins 1938 eru ná-
Samstarfsmenn Brynjólfs, tengd forystuhlutverki hans
verkamenn og konur í Reykja- meðal íslenzkra sósíalista.
vík vita að það hefur ekki verið Það varð hið- sögulega hlut-
starfað að íslenzkum verkalýðs verk Brynjólfs
málum samkvæmt erlendum fyr ‘ Olgeirssyni, en
leikar hans. Þar við bætist rík-
ur skilningur hans á mannlegu
lífi yfirleitt og þróunarlögmál-
um hins fallandi auðvaldsskipu-
lags sérstaklega.
Eg ætla ekki að reyna, að
skrá, hina stórbrotnu sögu Bryn
jólfs í stjórnmálabaráttunni,
að hann ar myndu skera gulbð við nögl
Mér fannst þetta hálfglanna-
legt heilræði. Ég hafði trúað
því til skamms tíma, að Brynj-
ólfur lifði á rússnesku gulli og
ég hafði heyrt, að hann hafð:
komizt í lcast við réttvísina
vegna þess, að hann sagði eitfc*
livað ljótt um guðdóminn.
Þó herti ég upp hugann og
heimsótti þennan óttalegc
mann.
Hann var þá að afgreiða ben.
zín niður hjá Nafta. Fannsc
mér það einkennilegur starci
fyrir einn flokksforingja og
nokkur vísbending um, að Rús>
enda grunar mig,
mundi fremur annað kjósa á
Eg ætla mér ekki þá dul að þessum degi en hástemmd. eftir , v ^ „
,. t,, ., , , . , geðraðist mer með afbngðun
leitast við að gefa neina tæm- ; mæli. Þo veit eg vel, að hann „ , ........
honum til handa.
Þvert á móti ætlan minni
andi lýsingu á Brynjólfi Bjarna j mundi virða mér tilraunina til
syni né starfi hans. | vorkunnar og jafnvel þakka
Eg vil enn aðeins geta þess ,bana með örlítið tvíræðu-brosi.
þáttar í skapgerð lians, sem , En ég vil aðeins seg.ja þetta:
mér hefur ætíð fundlzt einna | d7ið, sem um langt skeið höf-
ríkastur, en það er hollusta um átt samleið með Brynjólfi,
hans við málstað albýðunnar, minnumst hans ætíð sem
hinn óbrigðuH viiii, **• bjargsins, sem allar árásir og
láta alltaf og undir öllum kring ofsóknir brotnuðu á, spekings-
umstæðum hagsmuni a^býðunn- ms' sem alltaf sá kjarnann i
ar sitja í fyrirrúmi fyrir per- hverju máli og aldrei varð
sónulegum hagsmumim sínum. blekktur með göldrum og gjöm
Þessi eiginleiki er að mínura ingum andstæðinganna, spá-
ásamt Einari dómi það bjarg. sem traust ís- mannsins, sem sér langt fram
nöfn beirra lenzkrar albýðu á Brynjólfi 1 tímann og marxistans, sem
irmæium. Hver réttarkrafa beggja eru óaðskiljanleg' í bar- Bjarnasyni hvílir á. fvrst og veit að sósíalisminn ber sigur-
verkalýðsins krefst miklu meira áttusögu íslenzkrar albýðu —
starfs,„en ókunnugir geta imynd að draga að hún fána barátt-
að sér. Ef allar þær stundir i unnar fvrir sósíalismanum í
fremst á. Enda mun það mála inn 1 sjálfum sér, hvernig sem
sannast, að enginn einn ein- vindarnir blása uzn stundar-
staklingur mun eiga. meiri þátt sakir.
í þeim kjarabótum, er verjcalýð i Um leið og ég árna Brvnjó'fj
Urinn hefur áunnið síðustu ára
tugi, en einmitt Brynjólfur
Bjarnason.
Mér er minnisstætt samt.al,
sem Brynjólfur Bjarnason hef- : verkalýðshreyfingu Islands og
Ur varið til þcss að ráðgast um byggja upp verkalýða^okk, er
þossar réttarliröfur alþýðunnar, haghýtti reynslu hins • gamia
væru reiknaðar saman, mynd.i : Alþýðuflokks, varaðist víti
k°ma í ljós að fáir Reykvíking-1 hans.
ar hafa lengri vinnudag að ja.fn | Af þessari ástæðu einni sam- j er ég átti fvrir ríokkru síðan
«ði. ^að sem hefur sérstakl. gert.! an' er nafn Brynjólfs Bjarnason j við bifreiðastjóra, sem er Al-
samstarf við Brynjólf ómissanui! ar rifað glæstum stöfum á sögu 1 þýðuflokksmaður. Við ræddum
5 hvert sinn sem vanda ber að ! sp.jöld þjóðar okkar. i um „pólítík“ og stjórnmála-
höndum er hin fram'úrskar- J I persónu Bryn.jólfs B.jarna-1 menn og Brynjólfur barst m. a.
andi góða yfirsýn sem hann I sonar eru someinaðir beztu í tal. Þá félíu bifreiðastióranum
virðist ætíð hafa yfir málin og . kostir íslenzku þjóðarinnar, en ( orð á þessa leio: .„Mér líkar
Þ° alveg sérstaklega hinn | einrnitt þeir hafa gert hann að i vcl við Brynjólf, því að honum
næmi skilningur hans á ,náuð- j foryst.umanni íslenzkra sóslal- ] er sama, þó að hann liafi ekk-
Syn Þess að tengja jafnan dæg ' iota. í fari hans ber ef til vill ert að borða til næsta máls.“
röiálin, ]>. e. kröfuna sem úr j mest á hinu aðdáunarverða i Eg held, að með þessum ein-
•aUSöar krefst, við sjálft stefnu 1 raunsæi, er nuðveldar honurn földu orður.i sé lýst aðalsmerki
)nark Verkalýðshreyfingarinnar, - svo nriög að taka hvert vanda- Brynjólfs Bjamasonar, sem er
‘>°Siulismann. Að skýra þes-.u I mál réttum tökum. Ilann er um leið aðalsmerki hvers þess
. eatosl nánar, tæki of langt mál I gæddur félagsþroska og óeigin- flokks, er vill njóta óskoraðs framvegis sem hingað til
1 þessari grein. Fullyrða má, að ! girni verkamannsins, íhygli trausts alþýðunnar og er henni
allra heilla á þessum tímamót-
um, óska ég íslenzkri alþýðu og
islenzkum sósíalistum til ham-
íngju með afmælisbarnið.
A. Jónsson.
trúr án nokkurra skilyrða og
í blíðu sem stríðu.
Meðan ís.lenzk alþýða nýtur
forystu slíkra manna sem Bryn
jólfs Bjarnasonar, getur hún
horft bjartsýn og sigurviss
fram um grýttan veg að mark-
inu — á meðan íslenzka þjóðin
heldur áfram a.ð vera til.
Heill og hamingja Islands
fvlgi lionum og störfum hans
Eggert Þorbjarnarson.
vel að þessum yfirlætislausd
og gáfaða manni. Fékk ég þeg-
ar traust á honum, sem farió
hefur vaxandi til þessa dag t
en það er meira en sagt ver-i
ur um hvern og einn er maður
mætir á lífsleiðinni. Brynjó.f-
ur er í hópi þeirra manna ser.i
* maður metur því meir, sem ma i
ur þekkir hann betur.
Þetta verður nú að nægj
um manninn Brynjólf, en hvað
er þá um stjórnmálamanninn ?
Mest liefir mér jafnan fund-
izt til um rökvísi hans, sem en
svo liárnákvæm og hnitmiðu’-,
að slíks eru cngin dæmi meðal
hérlendra stjórnmálamann;:.
enda munu andstæðingar haus
ekki neitt sérlega ginkeypti:
íyrir því, að eiga við hann orða
skak. Ræöur hans og ritsmíðar
eru svo hnitmiöaðar, að þar er
engu orði ofaukið. Brynjólfa:
þarf ekki að segja, eins og
Hailgrímur sálugi Péturssop:
„Ónytjuhjal og mælgin mia.
mér til falls koma ætti“.
Bezt gæti ég trúað því, a1
Brynjólfur væri sjálfur ekkert
uppveðraður af því hverju han:
hefir áorkað um framgang r„>
síalismana hér á landi. En v;ð. .
sem alla tið höfum verið mest’í;
iiðleskjur í víngarðiuuri, stönd-
um undrandi, þcgar við renniii i
liuganum yfir það starf, soi s
þessi maður liefir af höndm .
innt fyrir hugsjónir r'r.ar og
Framhald á 10. síðtit.