Þjóðviljinn - 20.07.1948, Blaðsíða 7

Þríðjudagur 20. júlí 1948
ÞJÓÐVILJINN
7

Lögfræðingar
Áki Jakobsson og Kristján
Eiríksson, Klapparstíg 16, '}.
bæð. — Simi 1453.
Jliyktun Varsjárráðstefnunnar
Ragnar Ólafsson hæstaréttar-
lögmaður og löggiltur endur
Bkoðandi, Vonarstræti 12. Sími
6999.
Rúsqöan - karlmannaföf
Eaupum og seljum ný og notuð
húsgögn, karlmannaföt og
margt fleira. Sækjum — send-
um.
SÖLUSKÁLINN
Klapparstíg 11. — Sími 2926
Framhald af 5. síðu.
Ekki þarf að taka fram að
framkvæmd þessarar stefnu
Bandaríkjanna, Bretlands og
Frakklands setur efnahagsmál
Vestur-Þýzkalands í óþolandi
undirlægjuaðstöðu til útjxjnsiu-
áætlana erlends auðmagns, er
ekki tekur minnsta tillit til
hagsmuna þýzks lýðræðisríkis.
/asteigsifr
Ef þér þurfsð að kaups. eða
selja fasteign, bíla eða Ssíip, þá
talið fyrst við okkur. Viðtals-
tími 9—5 alla virka daga Á öðr
um tíma eftir samkomuíagi.
Fasteignasölumiðqtöðin
Lækjargötu 10 B, — Sím? 8530.
UUartusknr
Kmpum hreinar ullartuskur
Baldursgötu 30.
Samúðarkort
Slysavarnafélags Islands kaupa
flestír , fást hjá slysavama-
deildum um allt land. I Reykja-
vík afgreidd í síma 4897.
E6G
Daglega ný egg soðin og hrá.
Kaffisalan Hafnarstrætí 16
MinnincírspiöM
S.I.B.S.
fást á eftirtöldum stöðum:
Listmunaverzlun KRON Garða-
stræti 2 Hljóðfæraverzlun Sig-
ríðar Helgadóttur, Lækjargötu,
Bókabúð Máls og menuingar,
Laugaveg 19, Bókabúð Laugar-
ness, skrifstofu S.l.B.S. Hvérf-
isgötu 78 og verzlun Þorvaldar
Bjamasonar, Hafnarfirði.
16. Londonfundurinn geröi
. sérstakar ákvarðanir um Ruhr.
Þp.o var ákveðið að setja á
fót nefnd til að, skipuleggja
dr?ifi:igu kola, koks og stáls
frá Ruhr, og verði nefndin skip
uð fulltr. þeirra ríkja er þátt
tóku í Lo-ndcnfundinum, en
framleiðsla kola, koks og stáls
verður ekki í verkahring nefnd-
arinnar, en það tryggir viðhald
yfirráða bandarískra og brezkra
auðhringa yfir Ruhriðnaðinum.
I stað þess að áfhenda þýzkú
þjóðinni til eignar kola- og
málmhringana í Ruhr, en þess
krefjast Sovétríkin og aörir
þátttakendur þessarar ráð-
stefnu (Varsjárráðstefnunnar),
má h-sita að ríkisstjórnir Banda
ríkjahna og Bretlands haldi
þiuigaiðnaði Ruhrhéraðsins í
sínum höndum, án þátttöku
Frakklsnds og Sovétríkjanna i
eftirliti með framleiðslunni og
án nokkurra áhrifa á lýðræð-
issamíök Þjóðverja.
Þetta. auðveldar hrossakaup
milli brezku og bandarísku auð-
hringanna annarsvegar og
þýzku kola- og stálburgeisanna
í Ruhr hinsvegar, er skapa
skilyrðj tii endurreisnar hern-
aoarmáttar Þýzkalands og nýrr
ar miðstöðvar þýzkra friðrofa.
Ekki er erfitt að sjá að þessi
pólíiík er alveg andstæð hags-
nnmúm friðarins, hagsmunum
þýzku þjóðarinnar og annarra
Evrópuþjóða. Eimmgis afhend-
ing þungaiðnaðaiins í Ruhr til
þýzku þjóðarinnar og eftirlit
.4
um tiltekinn tíma með fram-
leiðslu og dreífingu vara Ruhr-
iðnaðarins af hálfu fjórveld-
anr.a, Sovétríkjanna, Bandaríkj
anna, Bretlands og Frakklands
er sameiginlega gætu tryggt
að Ruhriðnaðurinn þróaðist
eingöngu yfir í friðarfram-
leiðslu, skapaði skilyrði til
lausnar R u b rv an d arn á 1 s i n s í
þágu friðar og þjóðaöryggis í
Evrópu.
á falfia- §g
PéSbsjaaisátSHíálaBísaa
■7. ’ Allt það sem hér hefu
íríð'liéfnt sannar að ákvari
brot á Jalta- og Potsdamsátt-
málanum um einingu Þýzka-
lands, afvopnun Þjóðverja, út-
rýmingu nazima og eflingu
lýðræðis, um eyðileggingu hern
aðarmáttar Þýzkalands og út-
rjdningu skilyrða er valdið
gæti friðrofum af Þýzkalands-
hálfu .
Þegar þessa er gætt, sést að
sú fullyrðing í eilkynningu
Londonfundarins að ákvarð-
anir hans hljóti að auð-
velda framtiðarsamkomulag
fjórveldanna um Þýzkaland, er
alröng. Gildi þeirrar fullyrðing-
ar skýrist bezt sé þess gætt aö
ákvarðanir Londonfundarins
eru algerlega andstæðar þeim
ákvörðunum sem áður . höfðu
verið teknar I Jalta og Pots-
dam og þverbrjóta bæði samn-
inginn um f jórveldastjóm
Þýzkalands og það samkomu-
lag að nefnd utanríkisráðherra
fjórveldanna skuli fjalla um
Þýzkalandsmálin.
Það er því langt frá að sam-
komulag fjórveldanna um
Þýzkaland auðveldist af Lond-
onfundi þríveldanna og Bene-
luxlandanna, og sérákvörðun-
um þessara ríkja, heldur hlýt-
ur slík framkoma að veikja trú
manna á alþjóðasamninga sem
Bandarikin og Bretland eiga
hlut að. Það er auðsætt að brot
á milliríkjasamningum getur
ekki orðið til þess að efla
traust á þeim er samingana
hljóta.
Með hliðsjón af því sem þeg-
ar hefur verið sagt, neitum vér
að viðurkenna lögmæti eða sið-
ferðilegt réttmæti ákvarðana
Londonfundarins.
Tilíögnr Varsjárfuná-
azms um Þýzkalands-
| 4. Saminn sé friður \ið
S Þýzkaland í samrænú við á-
kvarðanir Potsdainsáttmálans,
þannig að hernámslið allra
stórveldanna skuli flutt frá
Þýzkalandi innan eins árs frá
undirritun friðarsamningsins.
5. Gerðar ráðstafanir til að
Þýzkalaiid greiði af höndum
skyldar hernaðarskaðabætur
t-il ríkja er Þjóðyerjar heriuðu.
ÖtvarpiÖ
SoffÍA Guölaugsdóttir
Framhald af 5 .síðu.
nr
cndon:
' Jarðarför
'Ck-’ S_V
frá Kalmanstjöra,
sem andaðist 8.. júlí g. 1.,. fer franiifrá Ðóml
miðvikudagiim 21. júlí n. k. kl, 3530 ,e. h:.
. F. h. vandamanna , .. .
ý KfMn Ingvársdótttr.
Vunni
8. í samræmi við Jalta- og
Potsdamsáttmálana um Þýzka-
land telja ríkisstjórnir Sovét-
ríkjanna, Albaníu, Búlgaríu.
Tékkóslóvakíu, Júgóslavíu, Pó!
lands, Rúmeníu og Ungverja-
lands ao eftirtalin vandamá)
verði aö leysa fyrst og fremst,
og það tafarlaust:
1. Framkvæmdarráðstafanir
er tryggi endanlega afvopnun
Þýzkalamls, með samkomulagi
Bretlands, Frakldands, Sovét'
ríkjanna og Bandaríkjanna,
2. Komið verði á um tiltek-
inn tiina eftiríiti fjórieldanna,
Bretlands, Frákklands, Sovét-
ríkjanna. og Bandaríkjanna,
með þimgaiðnaði Ruhrhéraðs-
;ns í því skyni að efla þróut!
JSuhviðnaðarins til friðarfram-
líelðslu og hlndra vtðrcisn hern
aðarmáttar Þýzkalands.
fallin í’valinn. Soffia lék um
sjötíu hlutverk um ævina og
mörg stór, þar á meðal í vinsæl-
um leikritum íslenzkum: Höllu
í „Fjalla-Eyvindi“, Steinunni í
„Galdra-Lofti“, Áslaugu álf-
konu í ,,Nýársnóttinni“, Fríði
í „Dansinum í Hruna“, og loks
Helgu Magnúsdóttur í „Skál-
holti“. Hún kvnntist leiklist í
Þýzkalandi og Danmörku, hafði
leikstjórn á hendi, stofnaði sinn
eiginn leikskóla árið 1937, og
þótti góður leiðbeinandi og kenn
ari. Hún giftist fyrst Ágústi
Kvaran, en síðar Hjörleifi Hjör-
leifssyni skrifstofustjóra, er
lifir konu sína .
Eg er því miður of ókunnug-
ur leikferli frú Soffíu Guð-
laugsdóttur til þess að geta
kveðið upp dóm um list hennar
og ævistarf. En ekki verða
auðugar leikgáfur hennar í efa
dregnar, næmur skilningur á
hlutverkum, dramatískur þrótt-
ur og ríkar tilfinningar. Hún
var skapmikil leikkona, djörf
og hreinskilin og sjálfstæð í
skoðunum, og unni mjög landi
sínu og tungu; gædd miklum
og sérstæðum persónuleika,
mjög fríð sýnum og vakti at-
hygli hvar sem hún fór. Með
sannri og raunsærri túlkun
sinni á ástum kvenna ruddi
hún nýjar brautir; ef til vill
lét henni bezt að lýsa stór-
brotnum konum og ákaflynd-
um, túlka sálarstríð þeirra,
ástríðu og heitar lcenndir.
Margrét á Sólhaugum í leikriti
Ibsens er ein þessara kvenna;
mér gleymist ekki Jeikur frú
Soffíu í siðari hluta annars
þáttar, þá er liin gæfusnauða
kona berst til úrslita um ham-
ingju sína og ást, aldrei hefur
íslenzk leiklist hrifið mig meir
en í það sinn.
Frú Soffía eignaðist marga
og einlæga aðdáendui', en
öðrum fannst fátt um list
Framhald af 3. síðu.
mundur á Sandi og Sigurður
Einarsson. 1 annað sinn voru
trúmálaumræður. Þá fór út-
varpslaust fólk á Jökuldal að
heiman, til að hlusta á öðrum
bæjum. Hvers vegna eru slíkar
umræður með öllu lagðar niður
nú ? Er það gert til þess, að þeir
útvarpslausu ómaki sig ekki að
heiman ? Eg vil leggja til, að út-
varpið stofni til slíkra umræðna. .
á nýjan leik. Bráðum kemur
bók, sem er líkleg til að vekja
storm, Blekking og þekking.
Mætti ekki sumt af þeim stormi
blása um útvarpið? Ennfremur
er lagt til, að útvarpið fái þá
Einar Ólaf Sveinsson og Stein-
grím J. Þorsteinsson eða ein-
hverja aðra góða menn til að
flytja erindaflokk um t. d. þró-
un íslenzkrar skáldsagnagerðar
fram á þennan dag og um það,
hvar íslenzk skáldsaga sé nú á
vegi stödd. Það mætti þá sleppa.
loðmullu Vilhjálms Þ. og And-
résar Björnssonar, meðan á.
þessum flokki stæði, sem ætti
t. d. að byrja með haustinu. Það
vantar skipuleg erindi um bók-
menntir. Svo mætti ætla ung-
um skáldum og ókunnum einæ
kvöldstund á viku, meðan þau,
þ. e. skáldin, endast til. Eg er
viss um, að þar ræki margt
verðmæti á fjörur útvarpsins,
auk þess sem það gæti verið
lyftistöng óframfærnum ung-
lingum, en eins og kunnugt er
þurfa menn helzt að vera frægir
og gamlir til að komast að
blöðum og tímaritum. Og aldrei
heyrir maður ncitt um málara-
list. Er enginn maður hér, sem
getur talað af viti um málara-
list? Það væri ótrúleg saga.
Lofið ungu málurunum að talæ
saman um málaralist í útvarp-
inu — ef þeir fást til þess.
Það sem ég vildi segja er
þetta: Fiskiskýrslur og íþrótta-
þættir eiga rétt á sér, því það
er nauðsynlegt að veiða fisk og"
hafa góða vöðva. En það þarf
líka andlegt líf, þótt íslendingár
komist blessunarlega af án þess
nú um sinn. Getur ekki útvarpið
lagt því eittlivert lið að koma.
á fót örlitlu andlegu lífi á ís-
landi? Spurníngunni er varþað
fram í alvöru. B. B.
— Paíesfma
Framhald af 1. síðu.
og um miðhik landsins. Skil-
yrði Arababandalagsins fyrir
hennar, hún var sökuð um til-j vopn0hléi eru; 1} Alger stöðv-
un á innflutningi Gyðinga. 2)
Flutningur 300.000 Araba, sem
fiýðu frá Palestínu, til sinna
fyrri heimkynna, 3) Ákveðið
tímatakmark fyrir vopnahléinu.
gerð, smekkleysi i verkefna-
vali, öfga og hamsleysi. Að
sjálfsögðu tókst henni ekki
alltaf vel fremur en öðrum
listamönnum, ,og ekki er það
fátítt að íslendingar sem j ----------
skara fram< úr í einhverri grein, j orðið
eigi misjöfnum skilningi að| stærr
mæta. — Saga islcnzkrar leik-
læsilegri með
itaðri þjóðum.
Guðlaugsdóttur var
annar og g
og leikmenr
ffíu
s rV'Vní'l fi samko Tht'ag i rík- listí ir er hetjusa iga, og greinir það gefið sem er æðsta mark-
. 4 jórna *: h'intls Sovc tríí-’ frá harc ri bará' ,tu og miklum mið oUvrt Ipilí din a íLríiv ara, listamanna
j á;i nft, JFi’alftií aruls og Ban SÍCfj ’um, en þar má einnig lesa hrnn ar liverfan di stundar: „að
j na um br ááabirg ^3,1 •V" ,urá fán aenni og' lt 31 u n g s Ii att, hefj: i rödd, sen á að óma lehgi
]■ St' órn fyrir allt Þýzkalarwl, smc isálai ’legan. ki át o g ónógt oI~ í am lars minni bó húii dcyi tmi
j sk iþaða ful Itíjúum lýð ræðis- bog ifm .. Þeirri hug sun verÖur leið. ‘ Sæti hen nar er aútt, bg
! kka- cig á asntaká ■Þjóí véi'jíi. ekk i var izt að h æfi! eikar hinn- verð ur ekkí siti :>aö um sinú ; við
í { >ví skyai a ð skaiír ttyg gingu arl átnu leikkom, haí i ekki notið í mun um lengi h afma það að hún
"fee r. ■ • gn emlt'.ríe kntcn f riðrof uni aí' sín sem skyldi veg la örðugra sku! i'veha horf n af sviðinu.
vrí.'þaii'.i:,-., tálfu. ■ aðs tæðn, t, feril rr nnar hefði |■ /. ■■ Á. Kj-