Þjóðviljinn - 08.08.1948, Blaðsíða 3

Sunnudagur 8. ágúst 1948.
ÞJÖÐVILJINN
3
Á HVÍLDARDAGINN
Skyldu þeir ekki reka upp
stór augu burgeisarnir í at-
vinnurekendafélaginu ef
Dagsbrúnarmenn tækju upp
á því að krefjast stjórnar-
skipta í því félagi, heimta að
hinni dyggu atvinnurekenda-
stjórn yrði steypt aí stóli en
önnur sett í hennar stað seiti
bæri fyrir brjósti liagsmuui
verkamanna? Eða ef neyí-
endasamtökiu færu að vinna
að stjórnarskiptum í Verzlun
arráði íslands. Eða ef Iðja
réði í þjónustu sína sérstak-
an inann skömmn fyrir aðal-
fuiul í Iðnrekendafélaginu tll
þess að reyna að hafa áhjif
á gerðir fundarins. Sennilcga
myndu burgeisarnir líta a
slíkt og þvílíkt sem ótvírseð
geðbilunarmerki, það yröi
þeim mikið tilefni spotts og
aðhláturs og hefði að sjálí-
sögðu engin áhrif. — En
engu ,að síður hafa þessir
söniu burgeisar ástuudað það
frá upphafi að reyna að hafa
áhrif á stjórnarkjör í verka-
lýðsfélögum og samtökum ai
þýðunnar, þeir hafa í framini
jirotiausan áróður og ráða
flugumenn í þjónustu sína
fyrir hverjar kosuingar, og
þetta er hvorki talið geðbil-
unarmerki né tilefni spotts
og aðhlátufs og hefur olf
hai't úrslitaáhrif.
★
Þessi athyglisverði muu-
ur hins mögulega og ómögu-
lega, þess hlægilega og hins
skynsamlega, stafar af þ' i
að stéttarkennd auðmann-
anna er rík og lieilsteypt og
hvílir á gömlum merg, en
stéttarvitund alþ. er enn uin
of í molum, virðingin lyrir
hinum voldugu lifir góðu lífi,
og trú aimennings á mátfc
sinn og rétt er ekki nægilega
voldug og sterk. Hversu
mjög sem auðmenn kunna
að liatast, þó þeir reyni dag-
lega að ræna hvcr annan og
drepa, þá skulu þeir strav
snúa bökum saman sem bloð
tengdir fóstbræður, ef hags-
munir stéttarinnar eru í húfi.
Jafnvel þeir 200 úrkastsheild
salar, sem nú eru að missa
öll ítök sín í hendur 20 úr-
valsheildsölum, eru vísir iil
að skipa sér í fylkingarbrjóst
til varnar ef þessir 20 f jand-
menn þeirra eru í háská
staddir! Innbyrðis hagsmuna
. andstæður, ólikar stjórmnála
skcðaiiir, persónulegur fjand
skapur, a!lt Jioðnar þetta
eins og snjókorn í víti, þeg-
av tii átaka l.cmur út á vift.
Slíli er stéttarkennd forrétt-
indítmaima, sú stéttarkennd
sem enn tryggir þeim auö
og völd um allan hinn „ve»t-
ræna“ heim.
★
Verkalýðsamt. hafa orð-
ið að ávinna. 'sér með harðri
baráttu þá stéttarvitund,
sem auðstéttinni áskotnaðist
aukreitis að mestu, og þeirri
baráttu er eklti lokið eun
þótt miklu hafi orðið ágengt
á skönimum tíma. Hann vex
alltaf sá hópuf sem skilur
einingin er auður hins vinn-
andi manns. Og víst mætti
verkamönnum vera, það liug
stætt að samtök þeirra
hafa aldrei verið eins
sterk eða náð jafn glæsileg-
um árangri og síðustu árm
eftir að einingarmerin allia
. ílokka tóku höndum sarnan
um að tryggja hagsni.uui
launamanna, livað seni öli i
smávægilegri ágreiningi liði.
En þrátt fyrir þetta era
kreddur og kenjar, -sjórn-
málahleypidómar og rígur
allt of ríkur Jmttur innait
verkalýðssamtakanna, ein s
og bjálkar í auRnnr mauinv
sem svipta þá sýn. Og ein-
mitt sú staðreynd er hag-
nýtt til hins ýtrasta af auð-
stéttinni, kaupenduf vinuu-
aílsins blása að .eldunum,
mikla ágreiningsatriðin, og
reyna að kæfa í æsingi um
óskylda hluti þau hagsmuna
mál sem eru öllu ofar. Enn a
ný eru upphafin hróp, sem
eiga eftir að vaxa og hækiui
næstu vikurnar, um það að
nú verði að skipta úm stjéffn
í alþýðusamtökunum, nii
verði að stjaka „kommún-
istunum“ burt, en „komm-
únistar“ heita þeir menn
sem vilja að alþýðusamtök-
in sén kagsmunasamtök
vinnandi fólks, hverjar s\n
scm st jórn má laskoðanir
þeirra kunna að vera að öðru
leyti.
★
Það er athyglisvert að þeir
sem slík hróp stunda láta
sér ekki til hugar konia aft
halda því fram að „kommúu-
istarnir“ hafi haldið slælega
á kjaramtálum hins 'innaiuli
fójks. Þvert á móti er lögð
álierzla á það að þeir haíi
verið of skeleggir í baráttu
sinni, kjör launþega, séu of
góð, verkamenn séu að sliga
þjóðfélagið með býlífi sínu
og vellystingum. Það er t. d.
aðeins tæp vika síðan að aun
ar „fulltrúi alþýðunuar“ í
ríkisstjórn, sá sem taldí
kjarabaráttu Dagsbrúnar-
manna glæp, lýsti yfir þvi í
liakkarræðú til heildsalastéit
arinnar, að kaupgeta almenn
ings væri of mikil, neyzia
verkalýðsins væri svo óhóf-
leg \ að innflutningurinn
hrykki eldii til, þess vegna
kæmi vöruskorturinn og. öii
vandræðin í innflutnirigsmál-
unum! Höfuðglæpur „konmi-
únistanna“ er því sá, að þeir
hafa tryggt almenningi of
. góð lífskjör, þess vegna ber
þeim að vera utangarðs í a(-
þýðusamtökunum, en aðiir
menn eiga að koraa í þeirra
stað sem fúsir eru að taka
við ;,byrðum“ og „fórnum’*.
Fulltrúar auðstéttarinnar
fara sem sé ekkert dult mcð
það h'-er sé tilgangurinn með
hrópum þeirra um stjórnar-
skipti í alþýðusamtökunum.
I rauninni bæri J>eim það eitt
svar að verkamenn kæinu
■mcð J»á kröfu, að stjórn at-
vinnurekendafélagsins færi
frá vegna þess að hún hefði
tryggt skjólstæðingum sn;-
um of mikinii arð og of ó-
hemjulegari gróða, en við
tækju aðrir menn, sem vildu
leggja á stéttina „byrðar'*
og „fórnir“.
• k
Þessi hróp uiu höfuðglæp
Alþýðusambandsstjórnarinn
ar virðast þó hafa slæðzt
með í kóriiin í ógáti og af
grandaleysi. Aðaláherzlan t ;
lögð á hitt að villa mönnum
sýn, beina athygli þeirra irá
vandamálum og viðfangsefn-
um daglegs lífs að drauga-
sögum og allskonar ævinty r-
um. Moskva, Stalín, Kómin-
form eru tíðustu hrópyrðin,
og síðan er skorað á verka-
inenn að sýna þessum hvim-
leiðu austrænu fyrirbærum
fjandskap sinn með því að
kjósa minni mat, verri klæði
og rýrara' viðurværi á ölluiii
sviðum, eius víst að Stalín
segi af sér ef íslenzkir verka
menn sætta sig á ný við
eymd kreppuáranna; því það
er sem kunnugt er sam-
kvæmt beinum fyrirskipun-
um frá honum að iífskjör
. almennings eru svo óhófleg
sem raun ber vitni. Jafn-
framt verða svo búnar til
innlendar tröllasögur æ ofan
í æ, sama eðlis og tékkne^ku
njósnirnar, Tröllafossmálið,
Rússaflotinn o. s. frv. o. s.
frv„ og reynt að æra fólk
og trylla með því móti. Hugs
andi menn munu að vísu eiga
erfitt með að finna nokkurt
rökrétt samband milli boð-
skapar þessara öskurapa og
vandamála alþýðusamtak-
anna, en auðstéttin lifir í
þeirri trú að verulegur liluti
íslenzkrar aljiýðu leg'gi eklii •
í vana sinn að hugsa.
★
Afturhaldsblöðin hafa lýsl
yfir því að í haust skuli
skipt um stjórn í alþýðu-
samtökunum og auðstéttiu
hefur þegar hafið stórfelld-
aii undirbúning til að hrinda
þeirri hugsjón í framkvænaí.
Henni er það beinÞhagsmur.a
atriði, stórfellt gróðafyrir-
tæki sem gæti skilað tugum
millj. í arð ef vel tækist.
Og fjárfestingin í Jætta nýja
gróðafyrirtæki er þegar haf-
in, starfsriienn haía verið
ráðnir, áróðurskerfi skipu-
lagt og framkvæmdin hefur
verið falin Jieim flokki sem
katla mætti Sölumiðstöð ís-
lenzkrar aljiýðu, en hún imui
taka til starfa opinberlega
með æ vaxandi krafti næstn
vikurnar. Að sjálfsögðu veit
íslenzk alþýða það vel að f j r
irtæki þetta er dauðadæmt
og gefur ekki meiri arð en
Sölumiðstöð sænskra frain-
leiðenda #»llar minningar,
J>ótt auðstéttin virðist gera
sér einhverjar gyllivonir enn-
þá, sennilega végna áhrita
hins rauplynda forsætisráð-
herra. En íslenzkri alþýðu
ber að gera sér hitt ekki
síður ljóst, að henni er það
smán að nokkur lifandi mað
ur skuli láta sér detta. í hug
slíka fásinnu sem að stofna
fyrirtæki auðstéttarinnar tii
að taka völdin í alþýðusam-
tökunum. Það er sök aljiýð-
uimar, skortur hennar á ein-
drægni, sem veldur því aft
jafn fráleit hugmynd getur
þrifizt enn, á sama tíma og
engum alþýðumanni dettur
í hug að hann geti haft á-
hrif' á stjórnarlcosningu i
atvinnurekendafélaginu.' Þá
smán verða alþýðusamtökin
að hreinsa af sér í haust og
sanna auðstéttinni svo að
ekki verið um villzt a5
licnni er hollast að beim
fjárfestingu siuni inn á aðr-
ar brautir.

SKÁK
Ritstjóri Guðmundur Arnlaugsson
Erich Eiiskases koin mörg-
um á óvart með því að vinna
fyrstu verðlaun á skákþinginu
í Mar Del Plata í Argentínu í
vor á undan jafn sigurvönum
mönnum sem Najdorf og Stjáli!-
berg.
Hann er fæddur í Tyrol 1913
og vann það einstæða afrek 19
ára gamall að sigra austur-
ríska taflmeistarann Rudolf
Spielman í einvígi. Austurríska
skáksambandið hafði lagzt und
ir höfuð' Jiann sið að hafa sér-
stakan meiataratitil á boðstól-
um handa mesta skákmanni sin
um en eftir Jietta voru menn
í engum vafa er spurt var eftir
forvígismanni austurrískra
skákmanna. nöfnin Eliskases og
Spielmaim voru nefnd í sömu
andránni.
Síðar var Austurriki lagt
undír Þýzkaland svo sem kunn
ugt er. Þótt Þjóðverjar ættu
úrval ágætra skákmanna höfðu
þeir sótt sér forvígisma.nn ailt
austur til Rússlands. Það var
Bogoljubow. Hann er fæddur í
Kiev 1889, ‘en var staddur á
skákmóti í Þýzkalandi er heims
styrjöldin síðari brauzt út óg
lokaðist þar' inni. Síðan hefur
Bog, lengst af búið í Þýzka-
landi. Bogoljubow er allra
skákmeistara ójafnastur en á
að baki sér röð glæsilegra af-
reka sem of langt yrði hér að
telja, enda var hann talinn-
einhvér hættulegasti keppinaui
ur Aljechins um heimsmeistara
tignina og tefldi við hann tvö
einvígi en tapaði báðum.
\
Þótt Bogoljubow tapaði öðru
hvoru skákum og væri ekki allt
af öruggur um fyrsta sæti á
skákmótum Þjóöverja, voru yf-
irburðir hans samt slíkir aö
engum þýzkum skákmanui
þýddi að reyna krafta við hann
fyrr en Elískases kom tii sög-
unnar. Þcir háðu einvígi i árs-
bjmjun 1939 og fóru ieikar svo að
Elískasen vann 6 skákir, Bog-
oljubow 3 en 11 urðu jafnteíii.
Þetta var höbkubardagi og
margar skákirnar ágæta vel
tefldar, enda vakti hann mikla
athygli, þó minni en eila sökum
þeirra miklu tiðinda sem þá dró
til í heiminum. Hálfu ári siðac.
hófst heimsstyrjöldin síðari eu
þá var Elískases staddur í
Buenos Aires sem fyrsti maður
þýzka skákflokksins er þar
lireppti sigur. Síðan hefur hann
-dvalið í Brasilíu.
Elískases hefur unnið marga
góða sigra á skákmótum en bezí
hefur hann notið sín i einvígj-
um. I grófum dráttum má orða
muninn á skákmóti og einvigi
þannig, að á mótinu skipti skerp
an mestu, þar er um að gera aö
ná sem flestum hreinum vinn-
ingum; í einvígi má’ sín meir
listin að komast hjá tapi, jafn-
tefli breyta þar stöðunni ekkert.
Á skákþingi er sóknin yfirieitt
betra úrræði en vörnin en þetta
getur snúi-zt við í einvígi. Eiís-
kases er meistari í. vörnimii.
Hann teflir hægt og gætilega, og
er þannig að vissu leyti and-
stæða Keresar. Hinsvegar forð-
ast hann samt ekki flækjur,
tekur hverri áskorun í þá átí
þótt hann sé í varnaraðstöðu,
verst með þolinmæði og kunn-
áttu og vinnur stundum að lok
um í djarfri gagnsókn. Skák-
stíll lians er því hættulegastur
miklum sóknarmeisturum.
Sú skák sem hér fer á eftir
er ekki einkennandi fyrir skák-
stíl Eliskasesar. En hún er stuti
og snjöll og sérstaklega konu.
lokin manni á óvart.
HROTTNINGARBRAGÐ
Slavncsk vörn.
Hún er tefld í einvíginu vic
Bog. 2. janúar 1939.
Eliskases Bogoljubow
1. <13—<14 RaS—Ki
2. c2—e4 c~—c6
3. Rgl—f3
<17—tlö
4. e2—e3 g7—gfi
Samkvæmt frseðunum er 4.
— Bf5 einna bezt fallið til að-
ná jöfnu tafli (5 cxd5 cxd5 ö
Db3 Dc7), en J>að nægir Bog.
ekki. Aftur á móti var hinn
hæglátlegi 4. leikúr hvíts efn-
kennandi fyrir Elískases.
5. Rbl—c3 Bf8—g~
6. Ddl—b3 0—il
7. Bcl—<12 . e7. —é8
Aftur sama sagan, Bog. finnsí
dxc4 8. Bxc4 Rbd7 og siðan
Framliald á 7. síðu