Þjóðviljinn - 24.10.1948, Blaðsíða 5

I Kommúnistáávarpinu jþátt í frelsisbaráttu verka-' ára starfi flokksms. Lítum á
leggja þeir-Marx og Engels lýðsins um allan heim og helztu niðurstöðurnar:
áherzlu á að kommúnista- j skoðar sig tengdan bræðra- Sósíalistaflokkm-inn er nú
flokkarnir — en svo nefna böndum við aiþýðu allra
þeir marxistaflokka þeirra
tíma, hafi enga séfhagsmuni.
einhuga flokkur, sem hlotið
Það sem einkennir þá frá
öðrum samtökum verka-
manna er það, að þeir hafa
jafnan heildarhagsmuni
verkalýðsins í huga,, ekkert
annað, engan annan tilgang,
ekkert annað takmark.
Þetta hefur verið aðals-
mark Sameiningarflokks al-
þýðu — Sósáalistaflokksins í °§ erlendis ‘.
10 ár — allt frá stofnun hans
til þessa dags. Þetta sjónar-
mið hefur mótað allt. starf
hans, sérhvert viðbragð hans.
Þess vegna hafa allir sigrar
hans verið sigrar íslenzkrar
alþýðu, sem heildar. Og við,
sem erum sósíalistar og vit-
■um að alþýðan á eftir að
verða þjóðin öll, skiljum að
þessir sigrar eru sigrar þjóð-
arinnar allrar og skapa fram-
tíð hennar og örlcg.
I stefnus'krá flokksins, sem
samlþykkt var á stofnþingi
hans 1938 segir svo:
„Flökkurinn setur sér það
höfuðtakmark að vinna bug á
auðvaldsskipulaginu á íslandi
og koma á í þess stað, þjóð-
skipulagi sósíalismans, þ. e.
frjálsu stéttlausu samfélagi
allra vinnandi manna í land-
inu, hvort sem þeir vinna erf-
iðisvinnu eð-a andleg störf;
þjóðfélagi, sem stjórnað sé af
þeim sjálfum og þar til kjörn
um fulltrúum þeirra með full-
komnu lýðræði í stjórnmál-
um og .atvinnumáluim.“
„Flokkurinn vinnur að
bættum kjörum, auknum; hvernig þetta hefur tekizt,
réttindum og hvers konar' hvað áunnizt hefur á þeim
endurbótum fyrir alla alþýðu| 10 árum, sem liðin eru frá
manna, verkamenn, bændur,! stofnun flokksins.
sjómenn, iðnaðarmenn og Nú vil ég fyrst biðja yk'kur
annað vinnandi fólk. Vill iesendur góðir, hvern og einn
flokkurinn vinna að öllu að bera saman heimili ykkar
þessu við almennar kosning- og allar aðstæður fyrir 10
ar, í bæjar- og sveitarstjórn-, árum, við þau kjör, sem þið
um. á Alþingi og í ríkisstjórn áttuð við að búa meðan bezt
á þingræðisgrundvelli,' með var á tímum nýsköpunarinn-
stéttarsamtökum sínum og | ar. Heimilisfeðurnir munu
landa á grundvelli stéttabar- hefur eldsbírn sína í harðri
áttunnar fyrir jöfnuði og ibanáttu og mörgum tvísýnum
bræðralagi allra manna, ein- jieik í viðureign við voldugan
staklinga og þjóða,. án tillits stéttarandstæðing og staðizt
til kyns, þjóðemis eða kyn- ^ pr'ófið við lausn hinna vanda-
flokka." |sömustu viðfangsefna. Hann
„Flokkurinn byg.gir skoð- 1 er nú ekki aðeins eini marx-
anir sínar á grundvelli hins ^ istiski flokkurinn í landinu,
vísindalega sósíalisma, marx- iheldur líka eini verkalýðs-
ismans og síðari reynslu, sem J flokkurmn, 1 þeim skilningi,
fengizt hefur bæði á íslandi : ag hann er eini flokkurinn,
jsem berst fyrir hagsmunum
Höfuðverkefni flokksins, á ' verkalýðsins. Þingmönnum
þvií tímabili, sem framundan j hans hefur f jölgað úr 4 upp
var, taldi stofnþingið vera io. Hann á fjölmennan hóp
þessi: i bæjarfulltrúa í helztu bæjum
1. Sameining. yfirgnæfandi landsins. og hefur gagnger á-
meirihluta íslenzkrar alþýðu hrif á stjórn og stefnu sumra
í einum sósíalistiskum, marx- þeirra. í þeim kaupstað, sem
istiskum flokki. 'nú er mestur framfarabær á
2. Sameiningu verkalýðs- landinu, hefur hann hreinan
Eftir Brynjólf Bjarnason
félaganna í einu óháðu sam- meirihluta. Hann hefur tekið
þandi.
3. Skipulagt samstarf allra
alþýðusamta'ka og lýðræðis-
afla 1 landinu, til að hamla
upp á móti afturhaldinu og
að koma íslenzku þjóðfélagi
aftur á framfarabraut. Við-
reisn og efling atvþmulífs-
ins og uimbætur á kjörum al-
þýðu. Verndun og efling lýð-
réttinda og menningar..
Varðveizla sjálfstæðis þjóð-
arinnar.
Til þess eru afmæli að líta
yfir farinn veg. Nú er að sjá
fræðslu- og útbreiðslustarfi
meðal hinna vinnandi stétta.
I þessu endurbótastarfi hefur
flokkurinn jafnan fyrir aug-
um lokatakmark sitt og und-
minnast göngu sinnar um
hgfnarbakkann í árangurs-
lausri lei-t eftir vinnu. Hús-
mæðurnar niunu minnast á-
hyggna sinna út af því hvern-
irbýr með því að alþýðan , ig takast mætti að sjá heim-
taki völdin til fulls og skapi ilinu farborða næsta dag.
sósíalistiskt þjóðskipulag sam Berið saman matinn á borð-
fara fullkomnu lýðræði“ jum, innanstokksmunina,
„Flokkurinn telur frelsis- vinnuskilyrðin, frístundirnar,
baráttu verkalýðsins vera * skilyrðin til þess að sjá börn-
lokaþáttinn í frelsisbaráttú 1 unum fyrir menntun.
íslehzku þjóðarinnar og álít- 1 Það hafa orðið mikil um-
ur að með sósíalismanum, en skipti. Önnur atvinnutæki,
fyrr eikki, sé lagður traustur annað líf, önnur þjóð.
grundvollur undir frelsi ^ Hvað hefur valdið þessum
.hennar og yfirráð yfir auð- umskiptum?
lindum landsins. Jafnframt á- ’ í tilefni dagsins er í þessu
Mtur flokkurinn baráttu blaði gerð allýtarleg grein
verkalýðsins á íslandi vera fyrir einstökum þáttum 1 10
þátt í stjórn landsins og mót-
að stefnu hennar í tvö ár.
V ið alþingiskosningarnaT
1946 var atkvæðatala hans
rúm 13000. Til samanburðar
er atkvæðatala kommúnista-
flokksins 1937 4900 og Al-
þýðuflokksins rúm 11000. Svo
flokkurinn á ekki langt í land
að hafa jafnmikið atkvæða-
magn bak við sig og Alþýðu-
flokkurinn og kommúnista-
flokkurinn samanlagt fyrir 10
árum.
Eftir fjögra ára baráttu
tókst flokknum að hrinda ein
ræði Alþýðuflokksins yfir
Alþýðusambandinu, sameina
öll íslenzk verkalýðsfélög í
eitt samband og jafnframt að
sameina verkalýðsfélögin,
þar sem þau voru klofin. Síð-
an hafa sósíalistar í náinni
samvinnu við öll heilbrigð
öfl innan verkalýðshreyfing-
arinnar haft veg og vanda af
stjórn og starfsemi Alþýðu-
sambandsins og veigamestu
félaganna innan þess.
Á þeim árum. sem eru lið-
in frá þVí að sameiningin
tókst, hefur verkalýðurinn m.
a. náð eftirfarandi árangri:
Grunnkaup almennra
verkamanna í Reykjavík hef-
ur hækkað úr kr. 1.45 í kr.
2.80. Kaupið í öðrum iðn-
greinum og víðasthvar ann-
arsstaðar á landinu hefur
hækkað í samræmi við það.
— Allt til ársins 1942, meðan
Alþýðuflokkurinn fór með
einræði í verkalýðssamtökun-
um hafði grunnkaupið næst-
um ekkert hækkað frá því
sem það var 1924, en var
lengst af miklum mun lægra
á þessu 18 ára tímabili og
komst allt niður í kr. 1.20 í
Reykjavík.
Kjör hlutasjómanna hafa
tekið miklum stakkaskiptum.
Þeir hafa nú lágmarkskaup-
tryggingu, ,sem er nokkru
hærri en kaup verkamanna i
landi. Áður höfðu þeir enga
kauptryggingu.
8 stunda vinnudagur hefur
nú verið bundinn samningum
um allt land og eftirvinna og
næturvinna greidd með 50—
100% álagi. Áður var al-
mennt 10 stunda vinnudagur
með dagvinnukaupi.
Launþegar hafa nú yfirleitt
14 daga sumarorlof. Það var
verkamannafélagið Dagsbrún.
sem reið á vaðið með því að
binda þessa kjarabót í samn-
ingum sínum.
Á árunum 1944—1946, þeg-
ar Sósíalistar tóku þátt í
stjórn landsins, varð gagnger
umbreyting á öllu atvinnulífi
landsmanna. Yfir 30 nýir tog-
arar koma til landsins fyrir
atbeina ríkisstjórnarinnar og
á annað hundrað fiskibátar.
reistar voru fullkomnar síld-
arverksmiðjur, fiskiðjuver og
fjöldi nýrra frystihúsa svo
aðeins hið helzta sé nefnt.
Fiskverð hækkaði um 45%. 1
stað atvinnuleysisins varð nú
skortur á vinnuafli. Bændur
og millistéttirnar við sjávar-
síðuna stórbættu kjör sín í
'kjölfari hinna miklu atvinnu-
framkvæmda. Þessi þróun at-
vinnulífsins gerðist með slík-
um hraða, að hún hefur
stundum verið nefnd at-
vinnuibylting.
Það er augljóst hverjum
þeim, sem kynnir sér sögu
síðasta áratugs hlutdrægnis-
laust og af fullri einlægni, að
þessar stórstígu framfarir og
milkliu breytingar á högum
almennings eru fyrst og
fremst verk Sósíalistaflckks-
ins, og hefðu ekki orðið án
hans. Án hans hefðu verka-
lýðssamtökin ekki verið sam-
einuð á stéttarlegum grund-
velli. Og án þeirrar samein-
ingar hefðu þau ekki unnið
sigra sína. Gerðardómslögun-
um og öðrum þvingunarlög-
um rí’kisvaldsins gegn sam-
tökum verkamanna hefði
ekki verið hrundið. Grunn-
kaupið hefði ekki verið tvö-
faldað. Vinnudagurinn ekki
styttur úr 10 stundum niður í
8. Sjómenn mundu ekki hafa
fengið kauptryggingu þá.
sem þeir hafa nú bundna í
samningum o. s. frv. Og án
Sósíalistaflokksins hefði ný-
sköpun sú, á árunum 1944—
1946, sem nefnd hefur verið
atvinnubylting, ekki farið
fram. Fiskverðið hefði ekki
verið hækkað um 45‘ <. Þró-
unin hefði stefnt í öfuga átt,
ef við stýrisvölinn hefðu stað-
ið mennirnir, sem líta á hið
,piormala“ ástand fyrir strið,
tíma atvinnuleysis, lágra
launa og lækkandi afurða-
verðs sem takmarkið. er
keppa beri að.
En hvað um sósíalismann?
Er þetta barátta fyrir sósíal-
ismanum?
„I þessu endurbótastarfi
hefur flokkurinn jafnan fyrir
augum lokatakmark sitt“,
segir í stefnuskrá hans.
Spurningin er því þessi:
Hafa þessir árangrar fært
okkur nær markmiðinu?
Hver eru /skilyrðin fyrir
því að hægt sé að fram-
fcvæma sósíalismann á Is-
landi? Þau eru í aðalatriðum
þessi: Áikveðið stig í atvinnu-
þróuninni, fjölmenn verka-
lýðsstétt og öflug verkalýðs-
samtök, samvinna verkalýðs
og millistétta, möguleikar
fyrir atvinnulegu sjálfstæði
landsins og sterkur og reynd-
ur sósíalistiskur forustuflokk-
ur.
Allir þeir árangrar, sem
Sósiialistafl’okkurinn h^fur
náð í starfi sínu og baráttu
í 10 ár hafa miðað að því að
skapa þessi skilyrði. Það er
deginum ljósara, að þckazt
hefur drjúgum skrefum að
markinu. Við höfum ekki að-
eins boðað sósíalismann; okk-«
ar daglega starf öll þessi ár
hefur verið barátta fyrir sósí-
alismanum.
Meðan auðvaldið drottnar
eru allar þær hagsbætur, sem
unnizt hafa jafnan í hættu.
Því segir í stefnuskrá
flokksins: „Flokkurinn telur
frelsisbaráttu verkalýðsins og
allrar alþýðu vera lokaþátt-
inn í frelsi’sbaráttu íslenzku
þjóðarinnar og álítur að með
sósáalismanum en fyrr ekki,
sé lagður traustur grundvcll-
ur undir frelsi hennar og yf-
irráð yfir auðlindum lands-
ins.“ i
Ef auðvaldsþjóðíélagið
veitti s’kilyrði fyrir óslitnum
framförum og vaxandi hag-
sæld almennings, væri sósi-
alisminn ekki söguleg nauð-
syn. Hann er söguleg nauð-
syn vegna þess að kapítalism-
inn setur öllum framfcrum
takmörk, st'íflar farveg bró-
unarinnar og leiðir tcrtím-
ingu yfir mannkynið. V'sindi
sósíalismans og meir en haill-
ar aldar reynsla hafa sannað
að ferill kapítalis.mans er
vaxandi örbirgð, klofning
hverrar þjóðar og alls mann-
kyns í fjandsamlegar fylk-
ingar, sífellt víðtækari og
djúptækari kreppur, sífelH
geigvænlegri styrjaldir.
Innri mótsetningar kapítal-
ismans setja nú mark sitt á
stjórnmál íslenzku þjóðarinn-
ar og alla sögu hennar. Þess-
vegna hafa sigrar Sósíalista-
Framh. á 15. síðu.