Þjóðviljinn - 20.05.1949, Blaðsíða 7

Pöstndagur 20. maí 1949.
ÞJÓÐVILJINN
Mta
Smáauglýsingar
(KOSTA ABELNS 50 AUBA ORÐIÐ)
Bókfærsld
Tek að mér bókhald og upp-
gjör fyrir smærri fyrirtæki
og einstaklinga.
Jakob J. Jakobsson
Sími 5630 og 1453
dívanar
allar stærðir fj rirliggjandi,
Húsgagnavinnustofan,
Bergþórug. 11. — Sími 81830
Búsgögn, karlmannaföt
Kaupum og seljum ný og
notuð húsgögn, karlmanna-
föt og margt fleira. Sækjum
— sendum.
söluskAlinn
Klapparstíg 11 — Sími 2926
Rýmingarsala.
Seljum í dag og næstu
daga mjög ódýran herra-
fatnað og allskonar húsgögn.
Fornverzlunin Grettisg. 45,
simi 5691.
Karlmannaföt.
Greiðum hæsta verð fyrir
lítið slitin karlmannaföt, gólf
teppi, sportvörur, grammó-
fónplötur o. m. fl.
Kem samdægurs.
VÖRUSAUNN
Skólavörðustíg 4. —
SÍMI 6682.
EG G
Daglega ný egg soðin og hrá.
KAFFISTOFAN
Hafnarstræti 16.
Karlmannaföt —
Húsgögn
Kaupum og seljum ný og
notuð húsgögn, karlmanna-
föt og m. fl.
Sækjum — ’Sendum.
SÖLU SKÁLINN
Laugaveg 57. — Sími 81870.
Skrifstofu- oq, heimilis-
vélaviðgeröir
Sylgja, Laufásveg 19.
Simi 2656.
Fasteignasölumiðstöðin
Lækjargötu 10B. - Sími 6530
annast sölu fasteigna, skipa,
bifreiða o. fl. Ennfremur alls
konar tryggingar o. fl. í um-
boði Jóns Finnbogasonar
fyrir Sjóvátryggingafélag
Islands h. f. Viðtalstími alla
virka daga kl. 10—5, á öðr-
um tímum eftir samkomu-
lagi.
I dag: Til sölu ný 3ja lier-
bergja kjallaraíbúð í Laugar-
neshverfi.
Bókband.
Bind inn allskonar bækur
og blöð í skinn, rexín og
shirting. Sendið tilboð til
afgr. Þjóðviljans, merkt:
„Bókband“.
Blómasalan
Kirkjuteig 19. — Sími 5574.
Blómstrandi p.ottablóm og
ódýr »f»köriö blóm daglega.
TORGSALA
Torgsalan við Óðinstorg er
opin alla daga. Þar fæst f jöl-
breytt úrval af pottablómum
og afskornum blómum, einn-
ig grænmeti.
M U N I Ð
að líta inn til okkar þegar
yður vantar skóna.
Skóverzlunin Framnesveg 2.
v GARÐYRKJUSTÖRF
Tek að mér að standsetja
nýjar lóðir og lagfæringu
skrúðgarða. Útvega mold, á-
burð og þökur, trjáplöntur
og blómaplöntur.
AGNAR GUNNLAUGSSON,
GARÐYRKJUMAÐUR
Samtúni 38, sími 81625.
FUNDIST HEFUR
reiðhjól. Uppl. í bragga 3 B
Laugarnesi, kl. 7—8 næstu
kvöld.
Reynið
höfuðböðin
og klippingarnar
í rakarastofunni á
Týsgötu 1.
Kaupum flöskur
flestar tegundir. Sækjum.
Móttaka Höfðatúni 10.
CIIEMIA h. f. — Sími 1977.
LAUGARNESHVERFI
Þið sem sendið börnin í sveit,
kaupið gúmmískóna hjá okk-
ur á Guhteig 4 (skúpinn).
Einnig þar er gert við hvers-
konar gúmmiskófatnað, þ. á.
m. bomsur, ,,ofanálímingar“
og „karfahíífar."
Bifreiðaraflagnir
Ari Guðmundsson. — Sími
6064.
Hverfisgötu 94.
Frarahald af 5. sfðu.
Hin rétta tala vistmanna
á hverju tímabili
Vegna rangra og villandi upp
lýsinga, sem gefnar eru um tölu
vistmanna í Kaldaðamesi í
nefndaráliti meiri hlutans á
þskj. 653 ,birti ég hér tölu vist
hianna fyrsta og síðasta dag
hvers mánaðar, eftir að hælið
fluttist að Kaldaðarnesi:
1945.
1. júlí 9 vistmenn, síðasta 10
— ágúst 10 — — 9
■— sept. 9 — — 12
— okt. 12 — •— 12
— nóv. 12 — — 16
— des. 16 — — 18
1946:
i. ján. 18 vistmenn, síðasta 18
1. febr. 18 —, — 17
Til skýringar þessum tölum
er rétt að taka fram, að vist-
menn fluttu i hið éndurbyggða
i hús í okt. eða nóvember. Þar
fvár pláss fyrir 17 menn. 1 marz
j mánuði 1946 lauk afskiptum
stjórnarinnar af vistmönnum.
Dr. Helgi Tómasson tók við, og
raunverulega lauk starfi stjórn-
arinnar þá að fullu og öllu, því
að skammt var eftir af kjörtíma
i hennar, og var engin stjórn skip
uð fyrir hælið, er honum lauk.
Hér á eftir fer yfirlit yfir tölu
vistmanna eftir að dr. Helgi tók
við hælinu:
1946.
vistmenn, síðasta
j einkum til greina. Þeir, sem
verulcg von er um, að fái bata
á tiltölulega skömmum, tíma, og
hiríir, sem eiga litla batavon og
þurfa að vera á hæli langdvöl-
um. Stjórn hælisins og lælcnir
þeás, Alfreð Gíslason, leát fyrst
og fremst á starf sitt sem þjón
ustu þeim til handa,. sem um sár
ast áttu að binda vegna áfengis
nautnar. Af þessu l.eiddi, að
flestir þeir, sem hælið sóttu
fram til marzmánaðar 1946,
töldust til síðari flokksins. Dr.
Helgi Tómasson taldi sitt hlut-
verk hins vegar ná til þeirra, er
töldust til fyrra flokksins, en
vildi vera laus vi£> þá,.sem áttu
sér lítils bata von. Hann vildi
sem sé gera hælið xað lajkninga
hæli, en ckki ;aðnyis(þpli fyrir
langdvalarsjúklinga. Eitt hið
fyrsta, sem. hann jgeg&i,. er hann
tók við,, hælisforrúðum, gVgj.að
tjá vistmönnum, að ef þeir færu
af Iiælinu, yrðu þeir eþkj, sóftir,
og > létu flestir'. ekki spgjgvsér
þessa sögu ctftar en einn, sinni.
Þeir fóru og komu ekki aftur.
Ragnar Úlaísson
hæstaréttarlögmaður og lög-
giltur endurskoðandL Von-
arstræti 12. — Sími 5999.
Ullariuskur
Kaupum hreinar ullartuskur
Baldursgötu 30.
1947.
vistmenn,
siðasta
. HREIN GERNIN G AR
Vanir og vandvirkir menn.
Upplýsingar í síma 2597.
Vöruveltan
kaupir allskonar gagnlegar
og eftirsóttar vörur.
Borgum við móttöku.
V ÖRUVELTAN
Hverfisgötu 59 — Sími 6922
— Kaffisala —
Munið Kaffisöluna í Hafnar-
stræti 16.
Lögfræðingar
Áki Jakobsson og Kristján
Eiríkssonar, Laugavegi 27,
I. rtgtiiplSS 11463.1^1
1, marz 17
•— apríl 6
— maí 1
— júní 1
— júlí 1
— ágúst 2
■— sept. 2
— okt. 0
•— nóv. 8
— des. ^ 10
1. jan. 8
— febr. 8
— marz 8
— apríl 8
.•— maí 0
•— júni 3
— júlí 1
•— ágúst 2
— sept. 3
— okt 3
— des. 3 — — 5
Þessar tölur hef ég fengið hjá
skrifstofu ríkisspítalanna, en
vegna flutninga skrifstofunnar
voru tilsvarandi tölur fyrir
1948 ekki tiltækar, en á því ári
var hælið látið lognast út af.
Skýring á breyfingu
visfmannatölunnar
Af þessu verður ljóst, að með
an hin lögskipaða stjórn starf-
aði við hælið, var það fullskip-
að, þannig var það og í Kumb-
aravogi, og fengu færri hælis-
vist en vildu, en þegar dr. Helgi
tók við, bar svo til, að hælið var
ýmist fáskipað eða óskipað. ,Á
þessu verður að gefa skýringu.
Lærðusiu‘luönnum '
getur skjáflazt
Doktorinn fór nú að byggja
upp hælið eftir sínu höfði. Hann
Vildi ekki hafa þar fleiri en 6—
8 í senn, helzt vildi hann fá
þessa 6—8 menn samtímis og
láta þá alla dvelja jafnlengi og
byrja svo á ný með annan 6—8
manna hóp. Virðist doktorinn
helzt hafa litið svo á, að of-
drykkjumenn hegðuðu sér líkt
og þeir, sem kenna magaveiki,
færu til læknis hið bráðasta, og
'hann gæti ákveðið, hvenær og
hvort þeir skyldu fara á sjúkra
hús. En þetta sýnir aðeins, að
hinum ágætustu og lærðustu
mönnum getur skjátlazt. Þannig
hegða ofdrykkjumenn sér yfir-
leitt ekki. Þeir þurfa hand-
leiðslu heilla manna og sterkra,
ef þeir eiga að leita sér lækn-
inga. Og það er undir flestum
kringumstæðum árangurslaust
að segja við þá: „Komið þið á
hæli eftir viku eða mánuð,‘“
heldur verður að láta þeim vist
ina í té, þegar skilningur hefur
verið vakinn hjá þeim á, að hún
sé þeim holl. En skilningur þess
ara manna á eigin ástandi er
sem hrævarel’dur. ‘ Þann tíma,
sem dr. Helgi Tómasson réði
hælinu, var mörgum synjað um
hælisvist. Ýmist af því að hann
vildi ekki taka við þeim, af því
að hann taldi batavonir of litl-
ar, eða af því að þeir komu ekki
i þeim tíma, sem hann liafði
ákveðið að taka við vistmönn-
um. Hælið, sem hafði rúm fyrir
17, tók ekki við nema 8, þegár
bezt lét, en tugum saman voru
vesælir, sem þessi rúm voru ætl
uð, á götum Reykjavíkur.
ÁraitgMÍim a! starfi
hæiisins
Ef litið er á árangurinn af
Öllum, sem eitthvað þekkja starfi hælisins fyrr og síðar, þá
til drykkjusjúklinga, er Ijóst, að
ekki eiga allir slíkir samleið á
hæli. Tveir ’fíoííkar kbma hér
er hanivað þyí er óg bézt veit,
lítill. Þó virðist mér, að hann
muni ekki öllu lakari en gerist
um hliðstæðar stofnanir eriend-
is.
Engir erfiðleikar tel ég, að
hafi komið fram í þessu starfi, •
sem ekki henda á hverju
drykkjumannaheimili. Álit mitt
er sem sé, að hér hafi verið um
tilraun að ræða, sem gekk með
eðlilegum hætti, og allt hafi
bent til þess, að í Kaldaðarnesi ;
mætti koma upp fyrirmyndar
drykkjumannaheimili. Gegn;.
þessu er það engin sönnun að
benda á, að dr. Helgi Tómasson
vildi reka þar lækningahæli ein- !
vörðungu, og að aðsókn að því
varð ekki svo mikil sem húsrúm
leyfði, og þessi ráðstöfun leiddi
til, að hælinu var lokað fyrir
þeim mönnum, sem mest þurftu
þess með, en þessi, staðreynd
liefur verið notuð sem meginrök
semd fyrir því, að rétt hafi ver-
ið að leggja hælið niður og ráð-
stafa eignum sem gert var.
Áður en ég hverf með öllu
frá sögu þessa máls, vil ég
benda á, hver ég tel, að þróun
þess hefði átt að vera. Þessi eru
meginatriðin:
1. I Kaldaðamesi hefði átt að
Vaxa upp hæli, sem gæti rúmað
alla þá, sem sökum ofdrykkju
þurfa langa dvöl á hæli, þar
hefði átt að reisa stórbú smátt
og smátt og efna einnig til smá-
iðju og iðnaðar, þannig að vist
menn hefðu næg og fjölbreytt
Verkefni og ynnu undir stjórn
og með heilbrigðum mönnum.
2. í Reykjavík þurfti að koma
upptökudeild fyrir drykkju-
sjúklinga, er starfaði í sam-
bandi við sjúkraliús.
3. Lítið lækningahæli þyrfti
og að koma í Reykjavík eða ná-
grenni hennar fyrir þá, sem
vænta má, að fái bata eftir
stutta hælisvist.
Af þessu verður Ijóst, að ég
tel það óverjandi glapræði, að
hætt skyldi rekstri hælisins í
Kaldaðarnesi. Já, ég tel það
meira að segja himinhrópandi
ranglæti og synd gagnvart þeim
nauðstö?fdu mönnum, sem áfeng
isverzlunin hefur gert að aum-
ingjum. Frumvarp um meðferð
ölóðra manna og drykkju-
sjúkra, sem borið var fram á
öndverðu þessu þingi, mun hafa
átt að vera eins konar friðþæg-
ing fyrir þessa synd, en lítið
skjól er ofdrykkjumönnum í
Hafnarstræti í því frv., og lítið
verður það, ef svo fer sem
marga grnnar, að það verði ekki
að lögum.
Um það, með hvaða hætti og
kjörum hin svokallaða Kaldað-
arnessala fór fram, skal ég ekki
ræða, það hefur verið gert svo
ýtarlega í greinargerðum og
þingræðum. Eg vil aðeins taka
það fram, að einnig sú hlið máls
ins er að mínum dómi óverjandi
hneyksli.
Niðurstaða mín er því sú, að
hvernig sem á málið er litið, þá
gæti það ekki fengið nema eina
afgreiðslu, sem sæmandi er. Það
er, að samþykkt og framkvæmd
verði tillagan á þskj. 119 og
drykkjumannahælið taki aftur
til starfa í Kaldaðarnesi, undir
stjórn liæfra manna. Eg legg
því til ,að tillagan verði sam-!
þykkt.“