Þjóðviljinn - 21.06.1949, Blaðsíða 5

Þriíkfadaguf 21. júni 1949.
ÞJÓÐVIUmN
Allur almeuningur hefur
fundið það á eigin afkomu und
anfarin tvö ár, hvernig núver-
ahdi rikisstjóm héfur verið að
isena hánn óg rýra kjör hans í
hvívetna. Visitölubindingin,
skipúlögð minnkun atvinnu
og sköpun atvinnuleysis, stöðv-
anir heilla atvinnugreina um
lengri eða skemmri tíma, auk-
in dýrtíð og svartur markað-
ur, afnám ýmissa endurbóta
nýsköpunartímans, — állt hafa
þetta verið ráðstafanir vald-
hafanna gegn kjörum almenn-
ings, liður i hinni almennu
herferð ríkisstjóraárinnar og
au ðmann astéttarinnar til að
svipta aiþýðu þeim kjarabót-
um og réttindum, sem alþýðu
Islands tókst að ávinna sér í
sckn sinni 1942 til 1946. Þess-
ar ráðstafanir.'sem nú eru nefnd
. ar, þekkir almenningur, því
bann hefur fengið að kenna á
þeim jafnharðan.
En rikisstjórain hefur um
leið verið að gera aðrar
skemmdarráðstafanir og verið
áð vanrækja að gera nauðsyn-
legar ráðstafanir, sem eru þess
eðlis að afleiðingarnar koma
síðar fram, en ekki síður til-
finnanlega. Um þær er almenn-
íngi ekki eins kunnugt og skal
ég því gera þær sérstaklega að
umtalsefni hér. Stundum hef-
ur að vísu verið nokkuð á þær
minnzt, en ríkisstjórnin þá
ætíð reynt að eyða umtali um
þær með alskonar blekkingum.
I»ær ráðstafanir, sem ég á við
enu uin að tryggja atvinnulegí
öryggi fslands með markaðs-
samaiingum til langs tíma.
Það liggur í augum uppi fyr-j
ir hverjum, sem eitthvað hugs-
ar um framtíðarafkomu vora,
að vér íslendingar verðum að
vera. framtakssamari og fram-
Býnni en flestar aðrar þjóðir
um atvinnumái vor, ef vér eig-
um að geta tryggt þjóð vorri
Bæmileg lífsskilyrði. Vér flytj-
om meára út. að tiltölu við
fólksfjölda en nokkur önnur
þjóð. Allt að helmingur allrar
l'ramleiðslu vorrar er fluttur
6t úr landinu. Hver fslending-
nr á því meira undir því að
geta verið öruggur um sölu
afurðanna og laus við arðrán
hiima voldugu auðhringa en
nokkur þegn annars ríkis.
En það þarf að hugsa fyrir
þörfum þjóðarinnar fram í tím
ann, ef tryggja á einstaklingn-
um örugga. afkomu á þennan
hátt. Það þurfti umhugsunar
um hveraig hagur Islendinga
yrði á árunum 1948 og þar eft-
ir, til þess að taka þá ákvörð-
un 1944 og 1945 að kaupa ný-
sköpunartogarana til landsins
og önnur þau nýju skip og
tæki, sem gerbylt hafa atvinnu
lífi voru og halda enn afkomu
.. þjóðarinnar uppi.
Eins þurfti umhugsunar um
framtíðina. næsta. áratug, og
ákvörðunar nú þegar til að
tiyggja' framtíðarmarkaði ísl. á
komaBdú'árúEj. Það hcfum 'véJ
ÞaS verSur tafarlausf að breyta um stefnu,
ef ekklá oð gereySilegg]a afkomu vora.
sósíalistar lagt mjög ríka á-
herzlu á öll þessi ár. Meðan á-
hrifa vorra. naut við á ríkis-
stjóm landsins, tókst að brjóta
nýjar brautir í þessum efnum
og vinna íslandi hina dýrmæt-
ustu nýja markaði, jafnt í
Tékkóslóvakiu sem Sovétríkj-
unum og víðar. Og vér sósíal-
istar lögðum á það hina rík-
ustir-á.herzlu að reynt yrði að
semjá við sém flest lönd um
markað ■ til margra ára og
tryggjk þannig afkomu þjóðar-
heildarinnar: og allra einstak-

bönd við þau löhd, er veitt getaj því engar ráðstaíanir til þess
„örugga framtíðarmarkaði án j að skipuleggja fiskframleiðslu
hættu á viðskiptakreppum og| Marshalllandanna né trj’ggja
markaðshruni.“ Þótt þessum til: framtíðarafkomu Islendinga. Og
lögum væri ekki þá sinnt end-j nú eru afleiðingamar af víta-
urtókum vér hvað eftir aninað: verðu skeytingar- og forsjár-
og höfum síðan við hvert tæki- j íéysi ríkisstjómarinnar að
færi undirstrikað hvílíkt undir-J koma i ljós. Við skulum taka
stöðuatriðj í atvinnupólitík ís- nokkúr dæmi til þess að minna
lendinga hér væri um að ræða.
Þannig reit ég i nefndarálitinu
um fjárhagsráð (3. mai 1947)
þessi vamaðarorð: „Þess verð-
um vér Islendingar að minnást,
er vér nú ætlnm aft Iryggja
i r
miiiiimmiitmimmimmti
Einar Olgeirsson
iiiiHitimiiiimimmiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimi
linga hennar jafnframt. Þetta
hefur ríkisstjómin algerlegai
vanrækt, -—• að því er ætla má
nú eftir fréttum Morgunblaðs-
ins vegna erlendra fyrirskip-
ana. Samt hefur þessi ríkis-
stjórn gert örlagaríkari milli-
ríkjasamninga en nokkur rík-
isstjórn. fyrr og tekið meiri
þátt í fjármálalegu samstarfi
ýmissa þjóða en Islendingar
áður hafa gert, — en eftir á-
vöxtunum að dæma auðsjáan-
lega ekki til þess að tryggja
hagsmuni Islands.
Og nú er ríkasta auðvald
heimsins að velta afleiðingum
byrjandi kreppu af sér yfir á
smærri auðvaldsríkin og vold-
ugustu auðhringar heimsins
eins og Unilever, byrjaðir árás
sína á smærri þjóðir á þvi að
fella hráefni þeirra í verði. Sak
ir afturhalds og skammsýni
núverandi ríkisstjóraar stönd-
um vér Islendingar nú ber-
skjaldaðir fyrir þessum árás-
uni sem birtast í verðfalli,
markaðskreppu, framleiðslu-
minnkun og atvinnuleysi, ef
ekki er tafarlaust hafizt handa
til að breyta um stefnu og
hverfa að því, sem Sósíalista-
flokkurinn í stjómarsamning-
unum 1946 setti fram §em
grundvallarstefnu í markaðs-
málum til að tryggja afkomu
íslendirtga.
TíIIöftti Sösíalisía-
flttkksitts 1946—'47
I þeim stjómarsamningum,
sem fram fóru eftir að nýsköp-
unarstjórain fór frá 1946, lagði
Sósíalistaflokkurinn í tillögum
BÍnum um grundvöll nýrrar
stjórnar, .er fram voru lagðar
6. nóv.1946, sérstaika áherzlu á
það í markaðsmálunúm að
upp stórrekstur í sjávarútvegi
og iðnaði, að fái ægilegar við-
skiptakreppur auðvaldsheinis-
ins að koma við áhrifum sinum
fullum og óskoruðum hér á
landi, þá geta þær feykt þess-
ari nýbyggingu vorri um koll.
Þess vegna er það eitt skilyrði
þess, að glæsilegar framtíðar-
vonir vorar um nýbyggingu
verði að veruleika, að veruleg-
ur híuti utanríkisviðskipta
vorra sé við lönd, sem sökum
þess að þau hafa fullkominn
áætlunarbúskap, eru ónæm fyr-
ir viðskiptakreppu.“ — Og
þessar leiðbeiningar og viðvar-
anir hafa verið endurteknar
hvað eftir annað, með ýmsum
hætti og með nákvæmari tillög-
um siðan.
En ríkisstjórain hefur ekk-
ert um þetta skeytt — og nú
er auðséð að hætturnar nálg-
ast óðfluga.
kenfeið auShrmgðRsa
gegn hráeinalömá-
ttttnnt
Ef til vill dettur einhverjum
i hug að ríkisstjórnin hafi með
Marshallsamningunum verið að
fá einhverju framgengt um að
tryggja Islandi rétt til að ein-
beita sér að fiskframleiðslunni,
en stóriðjulöndin i Vestur-Ev-
rópu drægi úr sinni fiskfram-
leiðslu. En því fer fjarri, Þvert
á móti auka öll Marshalllöndin
stórum fiskframleiðslu sína og
lýstu því strax yfir 1947 að lit-
il þörf yrði fyrir íslenzkan fislt
eftir 1952. Afturhaldsstjómin
hér lét sér þetta allt vel lynda,
hefur liklega hugsað sem Lúð-
vík 15. Fraltkakonungur að
„syxidaflóðið kæmj ekkj fyrr en
tryggja: lálandi viðskiptasam- ' efíir bennar daga“,: ,;ög í g<¥ði ;
á, hvað okkar bíður.
1. Bretar tilkynntu fyrir
nokkrum vikum að þeir
ætlúðu sér að minnka fiskinn-
flúthing sinn úr rúmum 300
þús. smálestum, sem hann væri
nú í, niður i rúmar 100 þús.
smál. 1952. — Efnilegar fram-
tiðarhorfur. ef vér Islendingar
ættum að treysta á brezka mark
aðinn. Þokkalegur ávöxtur af
Marshall-samstarfinu um að
jtryggja atvinnulegt öryggi Is-
Tands. Þeir, sem exm muna
,vkvóta-kerfi“ Bretanna við ís-
fisklandanir í Breílandi fyrir
stríð, vita hvað þessi tilkynn-
ing þýðir í atvinnuleysi og
skorti, ef við svo búið er látið
standa.
2. Þjóðverjaxnir, — vestur-
þýzka leppstjcrain engilsax-
neska auðvaldsins, — amast nú
þegar við verzlunarsamningum
þeim, sem ríkisstjórnin hefur
gefið í skyn að væri höfuð-
kostur Marshallsamningsins.
Hvað eftir annað hafa íslenzku
togararnir orðið að hætta við
fisksölu í ÞýzkaTandi. Og Vest-
ur-Þýzkaland eykur nú stór-
um útgerð sína, vafalaust ekki ur
án vitundar og vilja enska auð-
hringsins Unilever, sem á
meirihluta hlutabréfanna í
stærsta. togarafélagi Þýzka-
lands, Norddeutsche Hoch-
seefiseherei. — Það er þvi tíma-
spursmál, hvenær ensk-þýzka
útgerðarauðvaldinu tekst að
þrengja svo að oss íslendingum
að óþolandi verður, ef hér á
að lifa við mannsæmandi skil-
yrði.
3. Brezka auðvaldið hefur
nú þegar hafið árás sína á ís-
Texizka framleiðendur méð verð-
lækkun þeirri, sem framkvæmd
var við siðustu samninga.
Brezka auðvaldið er með þess-
um verðlækkunum að rýra lífs-
afkomu íslenzku þjóðarinnar.
Þessar árásir' eru gerðar i
trausti þess að hrezkt auðvald
hafi svo sterk ítök i íslenzku
ríkisstjórninni að hún vegna
þægðar við Breta, fáist til að
bjóða íslendingum upp á það
að Bretar fái freðfiskinn á 10
pence fyrir enskt pund, meðan
Tékkar og Holléndingar greiða
12% pence, — og að Unilever
fái sildarlýsið á 90 sterlings-
pund smálcstina,. meðan hægt
ér að sg’ja. það fyrir 120—130
stérlmgepund á meginlandinu.
— Það á svo að vera hlúlvcifc
íslenzku afturhaldsblaðánna að
rejma að telja þjóðinni trú um
að allt arðrán auðhringanna.
og verðlækkanir þeirra á hiá-
efnunum séu óhjákvæmilcg
náttúrufyrirbrigði og fá hara,
þannig til að sætta sig við kúg-
unina ! Samskonar , hlutverk
höfðu vissir þjónar döneku
einokunarinnar eiimig héi á
Islandi fyrrum, þegar vexið var
að arðræna. Islendinga þá.
Þannig mætti lengi teija.
Afturhaldsstjórmn, sem mcet
hefur taJað 'um að hún væri að
koma afurðamálum Islendánga
á öruggan grundvöll með‘ »1-
þjóðasamnhtgum, hefur þvcrt
á móti verið að leggja atvinim-
líf Islcndinga á höggstokkiinn
hjá hringavaldinu, sem. rílde-
stjórnin þjónar. Nú á íslaud
fyrír tilstuðlun ríkisstjórr»a:n
innar að standa berskjaldafi og
varnarlaust fyrir markaðs-.
kreppu ©g verðlækkraaráráB
hringanna, — og stendur þa/S,
ef þjóðin ekkj tekur í taumana,
og knýr fram gagngera stefnu-
breyttngu.
Kcfm' ð.meríska nMs-
stíémin bannöS lcpp-
stfém sinni héi aS,
fesð. viSskiptasðnm-
iiíf a til margia ám?
Hveraig stendur á því að ís-
lenzka ríkisstjórnin hefur ger-
samlega hundsað tillögur Scsí-
alistaflokksins um viðskipta-
samninga. til margra áxa? Er
það aðeins venjulegt „kæxu-
leysi“ þessarar ríkisstjóraax-
um alþjóðarhag, sem því veld.-
— eða máski vísvitaudi
verknaéur, til þess að lofa
kreppunni, þegar hún Itenrar,
að skella óhindraðri yfir Island,
svo þeir smáu í þjcðféTagixux
verði brotnir á bak aftur cg
þeir fáu stóru verði að ríkari i
eftir? Eða er hér um að ræða
beint bann amerísku ríkisstjcra.
arinnar við svo augljósu hags-
munamálj islenzku þjcðarinr,-
ar? Fregn, sem birtist í Moxg-
unblaðinu 16. júní s.L, geíur á-
stæðu til að ætla hið síðast-
talda, eins og siðar verðui-
sýnt fram. á.
Fjölmargar ríkisstjcrair hafa.
beitt þeirri samningaaðfexð,
sem hér er um rætt. Alþýðuiíki
Austur-Evrópu hafa geit slíka
milliríkjasamninga til 5 ára cg
lengri tiir.a sem óhjákvæmileg-
an lið í áætlunarbúskap sínum.
En einr.ig önnur ríki, sem ekki
hafa tekið upp þjóðfélagshætti
sósialismans, hafa álitið skyn-
samlegt að fara þessa leið til
þess að reyna að tryggja ai'-
komu sina.
Stjóra Bretlands gerföj fyrir
nokkrts síðan sanrnicg 'i'Sð
stjórm Ástralíu til 10 ára, f
þeirn. samBingi er ákveðton sí-
vaxajodi kjötinnflutnmgur frá-
Fiamhald á 6. síðn.