Þjóðviljinn - 21.06.1949, Blaðsíða 6

6
ÞJÖÐVILJINN
Þriðjudagur 21. júní 1949.
Afturhald og skammsýni ríkisstiérnarinar er að
leiða kreppu og verðhrun yfir afvinnulíf Islendinga
“* Framhald af 5. síðu.
Ástralíu til England á næstu
10 árum og á grundvelli þessa
samnings ræðst ástralska stjórn
in í að rækta upp gífurlcg
Iandflæmi og Itoma upp stór-
kostlegum nautgripalijörð'um á
næstu 10 árum. Er þetta mjög
eftirtektarverður samningur
fyrir oss Islendinga, sem eig-
um eins og Ástralíumenn mikl-
ar auðlindir enn ónotaðar í
landi voru, sem aðeins bíða i
rauninni öruggra markaðsskil-
yrða til hagnýtingar þeirra.
; ; Brezka stjórnin stendur nú í
skmningum við stjórn Argen-
tínu um viðskipti þeirra landa
L jiæstu 5 ár. Og um þann samn-
j ^pg birtir Morgunblaðið þa frett
§. júní að Bandaríkjastjórn
fði mótmælt við Breta þess-
i samningagerð og síoan seg-
ir blaðið: „I»að, sem Bandarík-
tn höfðu aðallega á móti samn
fngnum, var að hann skyldi
gilda í fimm ár. Xöldu þc'r að
slíkur samningur yrði til að
útiíoka frjálsa vcrzhm.“» (Let-
urbr. vor), Það þarf ekki frek-
ar vithanna við um hvaða vald
það er, sem reynir að hindra
Marshalllöndin í því að gera
Bvona ráðstafanir til þess að
tryggja efnahagslega afkomu
eína.
En það, sem Morgunblaðið
virðist þó undrast mest í þessu
máli, er ekki bann Bandaríkja-
stjórnar -— slíkum aðferðum
cr Mógginn víst orðinn vanur,
-— lieldur hvernig Bretar taka
mótmælum þessum. Fyrirsögn-
in, sem Mbl. setur ú fré.ttiha,
cr sem sé þessi: „Taka ekki til-
lit til mótmæla Bandaríkj-
'r anna.“ — Á slíkum stjórnum
virðist Mcrgunblaðið hissa.
Það var engin tilviljun ao
eitt fyrsta landið, sem Bretland
gerði svona 5 ára samning við
var Pólland, og almennt er á-
litið að unnið sé að cvipuðum
samningi milli Rússa og Bretai
nú.
Svo skynsamlegfr og nauð-'
syniegir sem svona samr.ingar
eru fyrir Breta, þá eru þeir
beinlínis Iífsskilyrði fyrir oss
IslentKnga: Samningar ism vax-
andi markaði fyrir núverandi
útflutningsafurðlr okkar og
samningar um markað fyrir
nýjar útflutningsafurðir, sem
vér tökum síðar til að fram-
Ieiða í krafti slíkra samninga.
(Mun ég í annarri grein ræða
tillögur um hið síðartalda).
Hverjar sem hvatir ríkis-
stjórnahinnar kunna að vera til
þess að vanrækja það sjálf-
sagða verk að gera svona samn
inga, þá eru afleiðingarnar þær
sömu: Ríkisstjórnin er að bjóða
kreppunni og verðlæltkunarher-
ferð engilsaxnesku auðhring
anna lieim, — ríkisstjórnin
lileypir lokum frá dyrum með
því að vanrækja þessar sjálf-
sögðu öryggisráðrtafanir og
lætur auðvaldið erlenda koma
að íslenzku þjóðinni berskjald-
aðri. Því það verðum við að
muna að kreppuráðstafanir
auðdrottnanna (markaðsliindr
anir og verðlækkanir) eru
ctríðsráðstafanir sterkustu auð-
hringanna gegn öllum hinum
smáu, smærri þjóðum sem
smærri fyrirtækjum eigin þjóða.
Efnahagslegt hrun
eða stefnubreyting
Viðskiptapólitík núverandi
ríkisstjórnar hefur þegar bak-
að íslandi óbætanlegt tjón. Hún
hefur eyðilagt hin glæsilegustu
tækifæri, sem Island hefur.
haft til þess að tryggja af-
komu þjóðarinnar og verða á
undan keppinautum okkar í
því og ná þannig betri samn-
;ngum en þeir. Með glæpsam-
lega heimskulegri og starblindri
pólitík hefur þessum mögu-
leikum verið kastað á glæ. Nú
er kreppan í auðvaldsheiminum
. hafin og samkeppnin um samn-
inga við alþýðuríkin þegar orð-
in hörð á laun, þrátt fyrir
Marshallfjötra ameríska auð-
valdsins og bannfæringu þess
á Austur-Evrópu-viðskiptum.
Það liggur því í augum uppi
að áframhald á núverandi við-
skiptapólitík leiðir á næstu ár-
um til efnahagslegt hruns á Is-
landi: markaðstapa og verð-
hruns með þeim afleiðingum,
sem ehlri kynslóðinni, sem enn
man hörmusigarártn, t. d. 1931
—’34, eru ekki úr núnni liðin.
Það verður tafarlaust að
breyta um stefnu, ef ísland á
ehki að fara í kreppunni, sem
nú er að byrja, sömu leið og
Nýfundnaland, arðrænd ný- j
lenda Unileverhringslns, fór íj
síðustu kreppu: leiðina íil glöt
unar á efnahagslegu og póli-
tísku sjálfstæði.
Reynslan sýndi íslendingum
1946, hvað hægt var að opna
af nýjum mörkuðum, ef hugur
fylgir máli. Þar sem hægt var
að gera á þeim árum samninga
við Sovétríkin um sölu á ís-
lenzkum vörum fyrir allt að
96 milljónir ísl. króna, þá er
lítill vafi á aö hægt liefði ver-
ið að selja þangað fyrir miklu
hærri uppliæð árlega með samn
ingum til lengri tíma, ef hugur
hefði fylgt máli af hálfu ís-
lenzkra .valdhafa. Og með slík-
um samningi hefði nokkur fast-
ur grundvöllur fengizt undir
enn frckari aukningu fiski-
flota vors.
Sama máli gegndi um Pól-
land, ef ráð var í tíma tekið,
áður en Pólverjar réðust í
aukningu á eigin flota. .
Engu að síður mætti vafa-
laust enn gera stórfelda samn-
inga við þessi lönd og fleiri af
alþýðuríkjunum, ef tafarlaust
væri viðbrugðið og fast fylgt
eftir.
Tékkóslóvakía er gleggsta1
dæmið um hve gífurlega mætti!
auka viðskipti vor við alþýðu-i
ríkin og hve erfiðlega aftur-
haldinu gengur skemmdarstarf-
ið stundum. Siðla sumars 1947
var hægt að gera samninga viðj
Tékkóslóvakíu um verzlun, er
nam 36 milljónum króna á
hvora hlið. Þá bannaði ríkis-
stjórn Islands samninganefnd-
inni í Prag að undirskrifa þá
sanminga. Nefndin var kölluð
heim og með því að tef ja þann-
ig samninga í nokkra mánuði
tókst afturhaldsstjórninni að;
koma samningsupphæðinni ni.ð-i
ur í 29 milljónir kr. Hefur aft-|
urhaldsst jórninni ekki tekizt;
að rýra upphæðina úr því, þar:
sem hagsmunir íslands af samn
ingunum eru svo áberandi, að^
slikt hneyksli yrði stjórninni;
ofviða hér lieima. En það hefðii
verið auðvelt mál að koma við-
skiptunum við Tékkóslóvakíu;
upp' í 50—60 milljónir .ísl. kr.j
á ári, tryggja þau í mörg ár
og tryggja Islandi með slíkumj
fyrirframsamningum mikið af í
þeim tækjum og vörum, sem ossj
vanhagar um og fáum nú held- i
ur ekki frá Tékkóslóvakíu, af
því samið er . til of skamms
tíma í senn, til þess að geta
gert veigamiklar ráðstafanir til
kaupa t. d. á stórum fram-
leiðslutækjum með slíkum
samningum.
Það þarf ekki að ræða það,
hvílíkt afkomuöryggi það væri
íslandi, þegar útflutjningurinn
væri að meðaltali .400 milljónir
króna að geta tryggt ef til vill
allt að helming.inn af útflutn-
ingnum til laugs tíma með við-
skiptasamningum við alþýðu-
’ ríkin, og eiga þó ekki nemaj
helminginn af útf lutningnum i
undir fallvöltum márkaði auð-
valdslandanna, ef þau skylduj
nú leika okkur svipað og þau j
gerðu 1931. Eða geta hins veg-j
ar aukið viðskipti okkar um j
svona upphæð, ef vel gengi íj
auðvaldsríkjunum og betur. cn (
nú horfir.
Það var óverjandi af núver-
andi ríkisstjórn ao sleppa und-
anfarin tvö ár tækifærunum,
til þess að tryggja þannig œark.
aðsöryggi íslendinga.
Og það væri vitfirring í efna-
hagsmálum vorum að halda
þannig áfram nú, þegar krepp-
an er að skella á, án þess að
reyna að bjarga því, sem bjarg
að verður. En til þess þurfa
þau heilbrigð og sjáandi öfl
sem til eru meðal þjóðarinnar
að taka höndum saman og ger-
breyta stefnunni í viðskipta-
.málum Islands.
Það verður að skapa ríkis-
stjórn, sem stöðvar þá hrun-
stefnu, sem rikt hefur nú í tvö
ár, og snýr við á þeirri braut
eyðileggingar á efnahag lands-
manna, sem núverandi stjórni
hefur gengið frá upphafi. Það1
verður ao skapa að nýju fram-
farir og framtak í atvinnulífi
landsmanna í stað þeirra hafta,
einokunar og afturhalds, sem
núverandi rikisstjórn hefur
komið á eða aukið þar, sem hún
hefur fengið við það ráðið.
Slík stefnubreyting er skilyrði
þess að hægt verði að nýju að
hefja umbætur á kjörum lands-
manna í stað þeirra síversn-
andi kjara, sem fólkið hefur
búið við í tv.ö ár af völduni nú-
verandi ríkisstjórnar.
Það verður að bægja krepp-
unni frá íslandi, bægja atvinnu
leysinu og neyðinni frá alþýðu-
heimilunum, ella tekst þeim
skemmdarvörgum, sem nú ráða
atvinnu- og f jármálalííi Is-
lands, að kóróna hrunstefnú
undanfarinna tveggja ára með
því að. ofurselja ísland krepp-
unni, sem auðdrottnarnir, herr-
ar þeirra og húsbændur, nú eru
að leiða yfir lieiminn.
Til þess þarf nýja stjórn,
nýja stefnu í atvinnu- og fjár-
máluni Islands, stefnu, sem
tryggir alþýðu manna fulla at-
vinnu og batnandi lífskjör, en
til þess þarf að tryggja þjóð-
inni ótæmandi markaði fyrir
síaukna framleiðslu hennar.
Slík stjórn verður að þora að
stjórna viðskiptamálum íslands
án tillits til annars en þarfa og
hagsmuna vor .íslendinga, þora
m. a. að gera stórfelda verzl-
unarsamninga við þau ríki sós-
íalismans, sem tryggt geta ör-
ugga framtíðarmarkaði — og
liirða þá • ekki um það bann
ameríska auðvaldsins, sem ver-
ið hefur leiðarstjarna núver-
nndi’ ríkisstjórnar í viðskipta-
máluin, eins og boð ameríska
auðvaldsins hefur verið leiðar-
stjarna hennar í viðkvæmustu
sjálfstæðismálum þjóðarlnnar. 1
.s. Droíming
Alexandrine
Þeir, pem fengið hafa loforð
fyrir fari, 30. júní, sæki far-
seðla fyrir kl. 5 síðd. í dag, ann-
ars verða þeir seldir öðrum.
Næstu tvær ferðir frá Kaup- í
mannahöfn verða sem hér seg-1
ir:
24. júni og 8. júlí.
Flutningur óskast tilkynntur
skrifstofu Sameinaða í Kaup-
mannahöfn.
SKIPAAFGREIÐSLA
JES ZIMSEN.
ERLENDUR PÉTURSSON.
HiimimimíiHmmiiimiEimiEimttEi1
11. júni-mó££ð
Framh. af 8. síðu.
m. Kringlukast: 1. GunnarHuse
by, 42,35 m. 2. Friðrik Guðm.
K. R., 40,97 m. 3. Gunnar Sig-
urðsson K. R., 40,21 m. 1500 in.
hlaup: 1. Stefán Gunnarsson Á.
4:17,2 sek. 2. Þórður Þorgeirs-
son K. R., 4:18,0 sek. — Kepp-
endur voru ekki fleiri í þeirri
grein. 400 m. hlaup: 1. Sveinn
Björnsson K. R. 52,1 sek. 2. Ingi
Þorsteinsson K. R., 53,7 sek. 3.
Skúli Magnússon Á., 55,4 sek.
110 m. grindahlaup: 1. Ingi Þor
steinsson K. R., 16,0 sek. 2. Sig
urður Björnsson K. R. 16,1 sek.
Keppendur voru ekki fleiri.
Langstökk: Torfi Bryngeirsson,
K. R., 6,89 m. 2. Magnús Bald-
vinsson I. R., 6,56 m. 3. Halldór
Lárusson Á., 6,49 m. 4x100 m.
boðhlaup: 1. A-sveit í. R„ 43,0
sek. 2.A-sveit Ármanns, 44,0
sek. 3. Sveit K. R., 45,2 sek. —
I sveit I. R. voru Finnbjörn Þor
valdsson, Clausen-bræður og
Stefán Sörensson. Kúluvarp
kvenna: 1. Daggrós Stefánsdótt
|ir Á., 8.06 m. 2. Margrét Mar-
j geirsdóttir, K.R. 7,52 m. 3. Stein
vör Sigurðard. U.M.F.R. 7,49 m.
j 4x100 m. boðhlaup kvenna: 1.
A-sveit K. R., 56,7 sek. — Nýtt
;Isla.ndsmet — 2. B-sveit K. R.,
59,1 sek. 3. Sveit I. R. 59,3 sek.
I Stangarstökk: 1. Torfi Bryn-
geirssoni, K. R., 3,80 m. 2. Kol-
jbeinn Kristinsson Umf. Selfoss,
3.50 m. 3. Bjarni Linnct Á.,
3,30 m.
Sú breyting varð gerð á úr-
slitum 1000 m. boðhlaupsins, er
fram fór 17. júní, að sveit K.R.,
sem hljóp vegalengdina á
skemmstum tíma, 2:05,9 sek.,
var dæmd úr leik. Sveit Ar-
manns, A-sveit, var þvi dæmdur
jsigur í þessu liíaupi 2:08,2 sek.
2. varð sveit I. R. á 2:13,2 sek.
3. Drengjasveit Ármanns á
2:14,4 sek.
j Rildómur Sigurcar Guðmun’ds
sonar um bókmenntasögu Krist
ins E. Ándréssonar brenglaðist
mjög iila í preníuninni. Sá káfli
sem brenglaðist átti réttilega
að vera á þessa leið:
„Ungir bókmenntafræðingar
íslenzkir sem sinnt hafa fræði-
störfum hafa nær allir unnið að
rannsókn á bókmenntum fyrri
alda. Enginn þeirra mun hafa
jafnnáin kynni af slcáldum þeim
og rithöfundum sem vaxið hafá
síðustu áratugina og Krístinn
E. Andrésson. Frá því liann
kom heim frá framhaldsnámi í
Þýzkalandi 1931 hefur hann
eklti einungis kynnzt flestum
hinna yngri höfunda og vérið
þeim mörgum vinur og kennavi
heldur einnig gerzt, ásamt fram
sæknustu rithöfundunum, yngri
og eldri, forvígismaður nýrrar
sóknar í menningarmálum.
Hann hefur með sköpun um-
fangsmikilla menningarfyrir-
tækja unnið afrek í skipulagn-
ingu og fundið lestrarþrá al-
þýðu nýja farvegi. Hann hefur
öllum mönnum jbetur sótt og
varið málstað íslenzkra rithöf-
unda og listamanna á Alþingi
og í skrifum, og alarei misst
sjónar á því verkefni þrátt fyr-
ir mjög tímafrek pólitísk störf
á þingi og í blaðamennsku.“