Þjóðviljinn - 24.09.1949, Page 4

4
íimr
' ÞJðÐVTLJrNN
Laugardágur 24. áeptemb. 1ST49
Þióðviliinn
Útgefandl: Samelningarflokkur alþýSu — Sóaíalistaflokkurlnn
Rltstjórar: Magnús Kjartansson (&b.), Sigurður GuSmundason
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason
BlaBam.: Arl Kárason, Magnús Torfl ótaíason, Jónaa Ámaaon
Augiýsingastjórl: Jónsteinn Haraldoaoa
Rltatjóra, afgrelðsla, auglýsingar, prantsmiðja: SkólavörOa-
■tig 19 — Siml 7660 (þrjár tiaur)
XakriftarvsrS: kr. 12.00 á mánuSl — Zauamaöluverð S0 anr. alnt,
PrentsmlSja Þjóðvfljana Hf.
SóafaUstaftokfsurlnn, Þóragötu 1 — 8tai 7510 (þrjár ílnur)
if F Svíður í gömlum sárum
Framboð Finnboga Rúts Valdimarssonar bafur vakið
mikla athygli. Bæði Morgunbiaðið og Alþýðublaðið skrifa.
forustugreinar um framboðið, og bæði eru á sama máli!
Það svíður í gömlum sárum. Ihaldið ber enn ör eftir vopn
Finnboga og það skelfist við tilhugsunina um það að þessi
foeinskeytti bardagamaður skuli á ný hafa skipað sér í
fylkingu til baráttu fyrir sósíalisma, gegn íhaldi. Og það
svíður einnig í gömlum sárum Alþýðublaðsins, svöðusárum
þess flokks sem glatað hefur öllum heiðarlegum forystu-
mönnum sínum. Fátt óttast ráðamenn þess flokks meir en.
virka þátttöku Finnboga Rúts, sem þekkir öllum betur
rotnunina í Alþýðublaðsklikunni, spillinguna og manndóms-
leysið.
* ★
l
Morgunbiaðið telur það mjög óvenjulegt tiltæki að
Sósíalistaflokkurinn skuii bjóða fram menn sem ekki eru
flokksbundnir. Það er rétt, slíkt er mjög óvenjulegt. En
aðstæðurnar í landinu eru einnig mjög óvenjulegar, kosn-
ingarnar í haust eru algerlega sérstæðar. Það er kosið um
mál sem í rauninni ætti að vera ofar öllum flokkum, um
sjálfstæði, frelsi og tilveru þjóðarinnar, um eihföldustu og
frumstæðustu borgaraleg réttindi, um það hvort hér skuli
vera réttarríki eða fasismi, um það hvort hár skuli drottna
leppstjórn siðlausrar margseldrar peningaklíku eða Iýð-
ræði skuli móta þjóðlífið.
Á nokkrum árum hefur auðmaanaklíkan í Reýkjavík
svikið allt borgaralegt og mannlegt velsæmi. Hún hefur í
krafti þeirrar atómsprengju, sem hún hélt bandaríska auð-
valdið einoka, skipað sér undir merki h.ins algera fasisma.
Gegn því svartnætti hefur íslenzk alþýða volduga sókn í
haust.
Það er þannig kosið um mál sem fyrir nokkrum árum
hefðu verið talin sjálfsögð, ofar öllum flokkum.
Það er Sósíalistaflokkurinn sem nú er í fylkingar-
forjósti baráttunnar fyrir þessum sjálfsögðustu og ein-
földustu mannréttindum, en þau eru. auðvitað engin sér-
mál hans. Þau eru mál allra þjóðhollra, frjálshuga Islend-
inga. Þess vegna beitti Sósíalistaflokkurinn sér fyrir sem
•víðtækastri samfylkingu, og sú samfylking hefur tekizt.
Þannig er baráttan í kosningunum í haust óbrotnari en
nokkru sinni fyrr. Annars vegar er peningaklíkan í Reykja-
■vík undir forustu $jáIfstæðisflokksins, með Alþýðuflokk
og Framsóknarflokk dinglandi aftan í sér. Hins vegar er
samfylking íslenzkrar alþýðu undir forustu Sósíalistaflokks
ins. Annars vegar er ríkisstjórnin og allt sem hún táknar.
Hins vegar er stjómarandstaðan í víðtækri fylkingu.
★
Átökin í kosningunum í haust verða þannig með öðru móti
<en nokkru sinni fyrr. Og ekkert skelfist afturhaldið meir
en þau samtök frjálshuga Islendinga sem nú hefur tekizt
að skapa. Þess vegna svíða nú hin gömlu sár $jálfstæðis-
flokksins á ný, þess vegna emjar Alþýðublaðið í fullkom-
inni vanstillingu. Og þessi blöð munu fá að sjá volduga sókn
íslenzkrar alþýðu og þau munu fá að reyna mikinn sigur
beirrar samfylkingar allra þjóðlegra Islendinga sem nú
f*£ur verið sköpuð undir forustu sósíalista. .
1 tilefni kosningavísu
Víkverja.
Víkverji Morgunblaðsios birti
i gær merkilega kosningavísu,
svohljóðandi:
Sagan telur að 3Vika-gjörð
sífelt reiðubúna
Skammkel, Gissur,- Móra, Mörð
Moskva á þá núoa.
I tilefni af þessu hefur' avo
verið ort:
Má þaf vart á milli sjá
. meiri hvor er asninii. frá,
sá 3em yrkir eða sá
er það birtir prenti á.
Má þax vart. á milli sjá
minna hvorum vit er hjá,
þeim sem orti og ekkert
getur,
eðá þeim er færði í letur.
” Má þar vart á milli sjá
minna hvorum vit er hjá,
asnanum sem orti klént
eða þéim er setti á prent.
Má þar vart á milli sjá
minna hvorum vit er hjá,
þeim sem orti asnastykkið,
eða þeim er setti á þrykkið.
X.
□
Um „suðúrodda“
Grænlands.
Svipall skrifar: — „Kæri
bæjarpóstur! — Mikið er talað
I fréttapistli hjá
útvarpinu.
víkur 18.9. frá N. T. Vatnajökull
kom til Reykjav., 17.9. frá Leíth.
RtKISSKIP:.’, .
Hekla er í Álaborg. Esjá var á
Akureyri í gær á vesturleið. Herðu
breið var á Breiðdalsvík í gær á
norðurleið. Skjaldbreið fór í gær-
kvöld frá Reykjavík til Húnaflóa-
Skagafjarðar og Eyjafjarðarhafna.
Þyrili er í Reykjavík.
, „Þá kem ég að sjálfu ríkis-
útvarpinu, þótt hitt hafi ekki
verið því beinlínis óviðkomandi.
í síðustu viku flutti Stefán
Jónsson fréttapiatil frá Græn-
landi. Hann lét sig ekki muna
um að stíga skrefið til fulls,.
eða á maAur kannski að gefa
honum eiokunh. fyrir að hann
vissi þó að þessi þránefndi
súðuroddi ber nafn? Og þetta
nafn ,,tók • sig svq • dæmalaust
pent“ út ,á dönskunni að hann
tví- eða þrítók það,. líklega til
þess að hlustendur. gætu hug-
fest það.
□
„Kap Farvel“.
- ,-,Já, hr. Stefán Jónsson, ég
man „Kap Farvel“-ið yðar. .. .
Ber það fagran vott um danskt
menningartíf á Grænlandi, og
um styrkleika þess, að við
báðir skulum hafa orðið því að
bráð, þér af dvöl yðar, kannski
í annari hvorri ,,Voninni“, því
ég skil ekki í að danskan nái
út á fiskimið til íslenzkra
skipa, og ág af pistlinum yðar,
jafn jtorsóttir og við erum
dönskum áhrifum! Ég hef þá
skrifað þetta, , til þess að rífa
mig upp úr ástandinu hvað sem
þér ge (5. — Væri nú til of
mikils mælzt að ríkisútvarpið
héfði mann í þjónustu 3inni er
sæi ’ um að allt útvarpsefni,
um verndun íslenzkra örnefna hvort heldur væri ræður, frétta
og vafalaust mikið aðgert, þótt pjgtlar, eða auglýsingar, sam-
það láti minna yfir sér en þý^ugt réttu íslenzku máli og
hirðuleysið og ómenningin í að Ö11 menningartengsl íslenzk
umgengninni við þau. — Sem við örQefni
og sögu væru að
dæmi um hið síðarnefnda vil ég fullu rækt? _ Svipall.“
nefna veðurstofuna íslenzku.
Dag eftir dag heyrir maður í
veðurlýsingu hennar þetta orða
lag: Lægð að myndast við su.ð-
urodda Grænlands, og þar fram
eftir götunum. Alltaf er þrá-
stagazt á þessum suðurodda.
Líklega vita þessir veðurglöggu
menn ekki hvar á þá stendur HÖFNIN:
veðrið, er þeim er sagt að þessi
suðuroddi ber fagurt íslenzkt
nafn, nafn sem gefið var af ISFISKSALAN:
íslenzkum sæhetjum fornaldar- Að undanförnu hafa þessir to^
, , . ,,, , ,, , arar selt afla sinn í Þýzkalandi:
mnar er ekki attu handleiðslu Þann 16 sept Helgafeil 302 smál.
þessarar efnilegu vísindastofn-
unar að fagna.
□
Hið rétta nafn.
Geir og Kári voru téknir í slipp
inn í gær.
í Bremerhaven og Bjarnarey 287,4
smál. í Bremerhaven. Þann 17.
sept. seldi Jörundur 246,6 smál. í
Cuxhaven og Egill Skallagrímsson
218,9 smál. í Hamborg. Þann 19.
seldi Askur 295,1 smál. í Bremer-
haven, Svalbakur 283,3 smál. í
Bremerhaven, Surprise 301,5 smál.
í Cuxhaven og Elliði 284,6 í Ham-
„Nafnið er Hvarf. Ég fullyrði
að mjög margir Islendingar bor8'-
muna og unna þessu örnefni; . „ „ „ „ „ r, „ .
EINARSSON&ZOÉGA:
gleymsku hinna ma einkanlega Foldin
er í Reykjavík. Linge-
Saka veður3tofuna urn, er hún stroom er í Amsterdam.
segir frá veðurfari á þeim slóð-
E I M S IC I P :
HEIMILISRITIÐ, -jéptemberhefti
1949 er nýkomið út. Af éfni bláðs-
ins má nefna: Enginn er annara
bróðir í leik, eftir Halla Teits;
stúlkan í samfestingnum, eftir
Rosamund du Jardin; Hvað sef-
urðu lengi? eftir A. D. Little;
Þau urðu bæði hamingjusöm, smá-
saga; Er líf á Marz? smágreinj
Hulinn glæpur, eftir Walter Dur-
anty; 1 myrkri, smásaga eftir Stef
án frá Skörðum; Tár konu ðftir
V. Dale; framhaldssaga o. fl.
19.30 Tónieilcar:
Samsöngur (plöt-
ur>: 20.30 ÚtVarps-
tríóið: Einletkur
og tríó. 20.45 Leik
rit: „LaUgardags-
kvöld“ eftir Vilhelm Motíerg
(Leikstjóri: Þorsteinn ö. Stephen-
sen). 21.25 Tónleikar: Lög úr áöng
leikjum eftir Victor Herbert (plöt-
ur). 22.05 Danslög (plötur). 24.00
Dagskrárlok.
FLUGFÉLAG ÍSLANDS:
I dag er áætlað
að fIjúga til ■ Ak-
ureyrar (2 ferð-
ir), Vestmanna-
eyja, Blönduóss,
Isafjarðar og
Keflavikur. Á morgun til Akur-
eyrar, Vestmannaeyja og Keflav.
1 gær var flogið til Akureyrar
(2 ferðir. Guilfaxi kom frá Prest-
vík í gærkvöld og fór aftur á mið
nætti í nótt til Osló. Fer væiitan-
lega til Kaupmannahafnar ' ki.
15.00 í dag.
LOFTLEIÐIR:
1 gær var flogið til Blöndúóss
og Hellisands. 1 dag er áætluii á
Vestmannaeyjar (2 ferðir) Akur-
eyrar— Isafjörð, Patreksfjörð og
Klaustur. Á morgun er áætlun á
Vestmannaeyjar (2 ferðir), Akur-
eyrar og Isafjörð. Geysir fór til
Kaupmannahafnar og Prestvíkur
kl. 8 í gær var væntanlegur' til
baka kl. 13.00 í dag. Geysir fer til
N. Y. í kvöld. Hekla fer kl. 8 í
fyrramálið til London væntanleg
til baka kl. 22.30 annað kvöld.
MESSUR Á MORGUN:
(•., >o,_ Laugarnesprestaj-
kail. Messa kl. 11
f. h. — Séra Garð-
ar Svavarss. Bóm-
klrkjan. Messa kl.
II f. h. — Séra
Jón Auðuns. Nesprestakall. Messa
í kapellu Háskólans kl. 2 e. h. -
Séra Jón Thorarensen.
Jazz-blaðið gengst fyrir Jam-
session í Breiðfirðingabúð í dag
kl. 3.15. Þar koma fram 20—30
jazzleikarar, þ. á. m. þeir beztu,
sem völ er á. •
Helgidagslæknir er Magnús Á-
gústsson, Langholtsveg 108. ---
Sími 7995.
Haustfermmgarbörn í Nespresta
kalli komi til viðtals í Melaskóla
n. k. þriðjudag kl. 4 e. h. — Séra
Jón Thorarensen.
SÍMaaÚMer okkai es
81440 (5 lmns)
um,.... eða hvað myndu menn
Brúarfoss kom til Reykjavíkur
Segja ef talað væri urn lægð 22.9. frá Kaupmannahöfn. Detti-
við norðurodda íslands, vestur- f°ss íór frá Kaupmannahöfn 21.9.
odda o.s.frv. í stað viðeigandi lil Gdynia Finnlands' FJailfoss
. er i Kaupmannahöfn. Goðafoss
ornefna. Þegar islenzkt örnefni fór frá Eeykjav!k 22.9. tii Vest-
er til, er einsætt að nota það. mannaeyja, Isafjarðar og N. Y.
Þessvegna skilyrðislaust: Hvarf Lasarfoss kom tii London 22.9.,
- ___u „ . „ fer þaðan til Antwerpen, Rotter-
a Græniandi, þegar rætt er tun- __ „ „ „ , _. ,
’ L 0 dam og Hull. Selfoss er á Siglu-
firði. Tröllafoss kom til Reykja-
veðurfar í þeirri grennd.