Þjóðviljinn - 09.11.1949, Page 5

Mið’srifeudstgur- 9.^ aóv. *’1949,
‘ 1 - -' '^11 ^1 "iY<r 4 77i

ÞJÖÐVIUIMN
r,!i ilif rri i
N-ú er -lokið hiaum furðuleg-!
ustu kosaiágum sem þeggzt
hafa á landi hér.
Manni hefur skilizt, að í lýð
ræðislandi sé það verkefni og
tilgangur kosninga, fyrst og
fremst, að fá úr þvi skorið,
hvort þing og stjórn hafi starf
að í samræmi við vilja hátt-
virtra kjósenda, undanfarið
kjörtímahil. Um það og annað
er ekki spurt í venjulegum
kosningum.
Ef kjósandinn lítur svo á, að
rikisstjórnin og stuðningsflokk-
ur hennar hafi rækt störf sin
samkvæmt vilja hans undan-
farið kjörtímabil, á hann að
votta þessum aðilum traust
sitt með því að fela þeim á-
framhaldandi umboð annars
ekki. Þetta er svo einfaldur
sannleiki, að sá sem ekki skil-
ur hann er ekki fær um að
nota sér þann eftirsótta- rétt,
sem kosningarétturinn er. Og
ef að; það skyldi reyna-st svo,
að áiitlegur hluti kjósenda i
landinu gerði sér ekki ljós
þessi einföldu frumskilyrði lýð-
Skúii íw uðjónsson:
RAUÐA KLESSAN
frambjóðendur þeirra hefðu | hvolft, er vesalings kjósendun-
mælt eitthvað á þessa leið.
Vegna þess að frambjóðend-
ur stjórnarflokkanna munu all-
ir hafa haft miklu meira en
meðal skepnuvit, mæltu • þeir
ekki neitt svipað þessu.
Enginn vildi eignlega taka
ríksstjórnina í ábyrgð. Margir
afneituðu henni meir að segja
af allri sálu og öllum kröftum.
Það var rétt eins og landið
héfði rekið stjórnlaust fyrir
straumi og vindi allan þann
tíma er óbreyttir borgarar
stóðu í þsirri meiningu, .að Stef'
án Jóhann sæti í forsætisráð-
herrastóli og hefði fimm ráð-
ræðisins, þá geta - pólitískir herra,- úr þrem stjórnmálaftokk.
svartamarkaðsbraskarar hér um sér við hlið. - ■
eftir rólegir skákað ■ í því - Svo gengu þeir út í kosninga
skjóli, að hér eftir geti þeir baráttuna skammandi hverir
leift- sér. hvaða ósvinnu er þeim
gott- þ-ykir. Hinn frómlyndi og
hrekklausi alþýðumaður kastar
öllum „þeirra syndum bak við
sig á kjördegi likt og lausnar-
inn gerir við syndir þeirrá, er
endurfæðast.
Engin stjórn, sem setið hef-
ur að völdum, hérlendis, hefur
svo að notað sé orðalag mild-
ustu tegundar, staðið í svo
rnörgum vafasömum stórræðum
sem stjórn Stefáns’Jóhanns.
Svo virðist, sem aldrei hafi
verið jafn einfalt, fyrir kjós-
endur, að gera upp reikningana
við nokkra stjórn.
En kjósendurnir hafa nokkra
afsökun fyrir þeim mistökum
sem þeim hafa orðið á og sem
margir þeirra gera sér áreið-
anlega fulla grein fyrir.
Hugsum okkur að stjórnar-
liðið hefði komið til kjósend-
anna og mælt eitthvað á þessa
leið:
1
Nú erum við búnir að gefa
ykkur Keflavíkursamning, Mar-
shallhjálp. Kasta burtu hlut-
leysi ykkar, leggja á ykkur ó-
teljandi milljónir í nýjum toll-
um; auka dýrtíðina, sem við
ætluðum að berjast gegn, lög-
binda vísitöluna, lögvernda
svartan markað og gjaldeýris-
þjófnað.
aðra og þá ríkisstjórn, sem
þeir allir báru sameiginlega á-
byrgð á, veifandi kringum sig
hinum margvíslegustu kosn-
ingaloforðum.
Enginn stjórnarflokkanna
um pínu lítil vorkunn þótt þeir
láti glepjast, sumir hverjir og
kjósi ekki nákvæmlega eins og
heilbrigð skynsemi og rökrétt
hugsun ætti að geta ságt þeim.
Rétt fyrir kjördag var Her-
mann Jónasson á sinni síðustu
yfirreið hér um sýsluna. Kom
hann þá heim til mín og færði
mér Tímablað, að gjöf.
Á forsíðu þessa blaðs var
mynd af aðalframbjóðanda
flokksins í Reykjavík og hafði
verið klesst rauðum lit. yfir
ásjónu hans, af mjög frum-.
legri smekkvísi. ■ ,
Þetta er tákarænt fyrir
kosningabaráttu stjórnarflokk-
anna,; en þó alveg sérstaklega
fyrir Framsóknarflokkinn.
Enginn þeirra, en þó sízt af
Öllu Framsóknarflokkurinn þor
ir að sýna sitt rétta andlit í
kosningabaráttunni. Allir hafa
þeir meiri og minni tilhneyg-
ingu til þess að setja rauða
klessu yfir sitt pólitíska and-
hafa unnið sinn kosningasigur.
I Reykjavík virðist klessan
hafa verkað einna meet á hugi
kjósenda. Flokkurinn hreppti
þar þingmann í fyrsta skipti á
sinni löngu ævi, og kjósenda-
hóp, sem tæplega verður eins
tryggur, sem hann hefur verið
auðfenginn.
langt um ástæður fram var
fólki talin trú um að það gæti
bezt hefnt sin á þéssum voða-
lega manni, méð því að kjósa
Hermann Jónasson. Hér hafði
Sósíalistaflokkurinn í kjöri
mjög efnilegan mann, Hauk
Helgason. Hann hefur unnið
sér traust og virðingu allra, er
honum hafa kynnzt, hér í sýsl-
unni, jafnt pólitiskra andstæð-
inga sinna, sem fylgismanna.
Maður hafði rökstudda ástæðu
til að ætla, að hann hefði
miklu og vaxandi fylgi hér að
fagna. Þetta reyndist þó nokk-
uð á annan veg og það svo, að
til tíoinda verður að teljast.
Sennilega hefur rauða kless-
an villt einhverjum sýn. Ef til
vill hafa einhverjir séð aumur
En einnig úti um byggðir á hinum atkvæðaþyrsta þing-
gat þó leikið þennan leik af lit.
Við höfum hafið réttarof-
sóknir gegn þeim, sem eru á
móti okkur og við notum Ríkis-
• útvarpið til þess að túlka mál-
stað okkar, eins og okkur gott
þykir og höldum andstæðing-
um okkar frá því.
Á þessari braut okkar vilj-
um við halda okkur eftirleið-
is, þegar þið eruð búnir að
kjósa okkur og reyna að vera
drjúgstígari hér eftir, en hing-
að til.
En ætli að margur kjósandi,
hefði ekki. Jklórað sér bak við
eyrað, áðiu- en hann greiddi
stjórnarfíokkunum atkvæði,- ef
jafnmikilli list og Framsóknar-
flokkurinn. Hann er nefnilega
s-þmu nátturu „ og káupmang-
ararnir, sem að Svavar Guð-
mimdsson . segir að geti skipt
sér í marga parta. Framsókn-
arflokkurinn skipti sér a. m.
k. í tvo parta. Annar partur-
inn faldi sig, ásamt hinni ó-
sýnilegu ríkisstjórn, en hinn
hlutinn tróð upp sem harðsvír-
aður stjórnarandstæðingur.
Einn frambjóðandi flokksins,
var látinn segja bröskurunum
stríð á hendur, það var meira
að segja kona, sem fram-
kvæmdi þetta ofdirfskubragð.^
Sjálfur foringinn tók að sér
það stórmannlega hlutverk að
ráða niðurlögum hins voðaleg-
asta andstæðings, sem nokkurn
tíma hafði verið sendur til höf-
uðs Framsóknar. Það var látið
líta svo út, að engum öðrum
en þeim, er hefði mikla yfir-
burði umfram meðalmann,
mætti ráða niðurlögum þessa
óvinar. Kjósendunum var hald-
ið hræddum fram á elleftu
stundu, við að andskotinn
kynni að leggja snörur s
um ólíklegustu stöðum, er
verð'a kynnu Hermanni að íalli.
En maður brosti með sjálf-
um sér, þegar maður komst að
raun um að þessi hræðilegi ó-
vinur, var sauðmeinlaus og á-
hrifalaus persóna, er hafði það
eitt til saka unnið að tilheyra
óvinsælustu stétt landsins.
1 raun og veru' var hann
ekki annað en Grýla, sem
Framsókn hafði búið til, í þeim
tilgangi einum, að hræða menn
til fylgis við Hermann Jónas-
son.
Þegar öllu er á botninn
Sjálfstæðisflokkurinn vildi
meira að segja vinna bug á
dýrtíðinni. Frambjóðandi hans
hér á Ströndum vár svo yfir-
fullur af ráðum gegn dýrtíð-
inni, að hann gat ekki nefnt
eitt einasta þeirra. Manni skild-
ist helzt, að ef hann á annað
borð byrjaði þá myndi hann
aldrei geta stoppað sig aftur
Alþýðuflokkurinn berst gegn
gengislækkun og bannfærir
svartan markað, sem hafði
annars þær örlagaríku afleið-
ingar fyrir frambjóðanda þessa
flokks í Strandasýslu, að hann
gat ekki fengið gardínubleðil
fyrir eldhúsgluggann sinn öðru
vísi en með okurverði á svört-
um markaði.
En Framsókn trompaði auð-
veldlega yfir þessu öllu saman.
Við munum eftir stríðsyfir-
lýsingunni frægu og Hermann
vildi fara með kaupmangarana
beint í tukthúsið.
Það var nú tillaga sem sagði
sex.
Það mun hafa tekizt betur
að mála yfir ásjónu Framsókn-
árflokksins, en annarra floklra,
er að ríkisstjórninni standa.
landsins heftir veikleikinn fyrir
hinum rauða lit verið meir á-
berandi, en maður hefði mátt
ætla. Það virðist s.vo, að hjá
mörgum ágætum. stjórnarand-
stæðingum hafi borið á til-
hneigingum til' þess að hjálpa
þeðsum hrjaða fíotáíl; ■ isem hef-
ur.. skipt sér í parta, líkt og
óæðri dýr, eða-.réttur og slétt-
ur kaupmangari, til meira ver-
aldargengis en hann fær undir
risið.
Það er augljóst mál, að þeir
tveir af þingmönnum Framsókn
ar er rétt náðu að skríða inn
á þing, hafa beinlínis komizt
þangað fyrir atbeina manna,
er verið hafa í kjósendahópi
sósialista, og það með þeim
afleiðingum, að sá flokkur hef-
ur þar með misst rétt til upp-
bótarþingsætis.
Hér í Strandasýslu munu
blekkingar með rauðu klessuna
þó hafa gengið einna lengst.
Jafnframt því er makt og veldi
Eggerts Kristjánssonar var ýkt
manni kjördæmis'ins, sem þó er
svo hæverekur, að sjálf sín
sögn, að biðja aldrei um at-
kvæði, og -ef til vill eru hér að
Verki önnur öfl, enn dular-
fyllri.
Við sósíalistar getum játað
það alvsg kinnroðalaust, áð við
höfum vænzt annars af þess'um.
kosningum, en raun > er á orð-
in. Við væntum þess,, að. stjóm
arflokkarnir ..fengu nokki;a á-
minningu sér til viðvörunar og
lítilsháttar lífemisbetrunar.
Þetta hefur ekki orðið og fólk-
ið sem tjáð hefur þessum flokk
um traust sitt enn á ný, stend-
Ur jafn berskjaldað gegn þeim,
hér eftir, sem hingað til, nema
fremur sé.
En þeir hinir mörgu andstæð
ingar ríkisstjómarinnar, sem
hafa látið blekkjast áf rauðu
klessunni, í þetta sinn, eiga
vafalaust éftir að lesa upp og
læra betur.
Skúli Guðjónssoa.
Rússagrýla í kjöri
bsirre
verk-
ú, að
Rökrétt áfléiðihg
tækni verður eðlileg.a
hanri kemur út úr þessum kosn
ingum með sigur, stærri en efni
standa til.
En margt er athygiisvert í
sambandi við þcnnan sigur sem
ástæða væri til að benda á og
þá sérstaklega í sambandi við
hina rauðu klessu, sem hann
hefur smellt yíir ásjónu sína,
því einmitt þessi klessa, virð-
ist hafa verkað langt inn í
raðir stjórnarandstæðinga, og
á þessari klessu virðist hann
■Ar Kússagrýlan á auðsjáan-
lega einnig ac vera í kjöri
fyrir afturhaldsfiokkana við
bæjarstjómarkosningarnar í
vetur á sama hátt og liún
skipaði fyrsta sæti á listum
stjórnarliðsins í alþingis-
kosningunum. Yfirráð henn-
ar yfir afturhaldsblöouiium
eru þessa dagana jafnvel
meiri en nokkru sinr.i fyrr,
hún mótar áhrif þeirra öll.
Sem dæmi um vinnubrögð-
in má nefna, að fyrir nokkru
birti Alþýðub’aðið „frétt“
þess efnis að Tckkar ætluðu
að hætta vifi útgáfu verka
ýmissa kunnra látinna höf-
unda, Haseks, Capcks, Ben-
esar og áíasaryks,^ Bækur
þeirra fengjttst að vís.u enn
í Verzlunum, en myndu með
tímanum seljast, upp eins og
aðrar góðar bækur — ©g
þá hafði Alþýðublaðið sem
sagt fengið dularfulla vit-
neskju um það að nýjar út-
gáfur ættu ekki að koma.
Þessi gagnsæja uppspuna
frétt um útgáfufyrirætlanir
Tékka hefur síðan verið lag-
færð í meðförum leigupenn-
anna við Hverfisgötu, og í
gær er hún orðin að „her-
ferð gegn bókmenntum og
lisfum“, „bókabrennum**,
„ofsóknum sem ná út yfir
gröf og dauða“o.s.frv. og síð
an er að sjálfsögðu ldykt út
með miklum hneykslui.am á
því að Þjóðviljinn skuli ekki
birta uppspunafréttina og
eíöíi leggja út af henni eins
og Alþýðublaðið. Það eru
tvíilausir rússadindlar sem
ekki taka þáit í því að rægja
Tfékka,
VT
ve
ve:
he:
he:
Slr
gunblaðið
fengið þa
ur hms
ilutverk
tur
\-e;
.gi
þet
Morgunblaðið um
aikiun leiðara og lýs-
ir umhyggju sinni fyrir þjóð
frelsi cg sjálfstæði Pólverja.
Hins vegar iáist því að geta
þess aO Rokossovskí er Pól-
verji. Þvi iáðisí einrig að
hneykslast á því þegar
Montgomery hinn brezki var
gerður æðsti maður franska
hersins. Og það rífjar ekki
Framh. á 7. síðu.