Þjóðviljinn - 04.06.1950, Blaðsíða 5

Sunnudagur 4. júní 1950.
■ÞJÓÐVILJl ”
N
í dag sfreitgfa sjómenn þess.heit aS þetta verði
JÓMANNADAGURINN SEM
ETAR ÞRÆLA 16 KLST.
AfturhaSdsflokkarnir viEja vísa réttlœtismóli siómanna um 12 stundð
- iógmarkshvíid togcsroháseta á sólarhring fró aðgerðum Alþingis tii
beinno aðgerða siómannasamtakenna
SjálfsfæSisHokkurinn, Framsákn og AlþýSuflokkurinn hafa þvælzf fyrir
málinu í fjögur ár. Nú eiga sjómenn leikinn
Enn er sjómannadagur. Hug.
myndin um dag er öll íslenzka
þjóðin heiðraði sjómenn sína og
sýndi þeim margháttaðán sóma,
á samt eftir að verða að veru-
leika, hingað til hefur sjó-
mannadagurinn alltof oft skilið
eftir þá vitund fyrst og fremst
hve breitt haf sé milli fagur-
yrða ráðherra og annarra fínna
ræðumanna um „hetjur hafs-
ins“ sem þair óspart nefna
þennan eina dag ársins, og at-
hafna þeirra þegar skorið er
úr um hagsmunamál sjómanna.
Sjómenn vita það af dýr-
keyptri reynslu, að þeir geta
fengið að heita „hetjur hafs-
ins“ á sjómannadaginn og
nokkrum sinnum oftar í ráð-
herraræðum við hátiðleg tæki-
færi, ef þeir láta annars ekk-
ert til sin heyra árið um kring.
En komi þeim tii hugar að
kref jast ekki 8 stunda — held-
ur 12 stunda vinnudags — að
þeir séu ekki látnir þræla 16
tíma á sólarhring fyrir sama
kaupi og bræður þeirra fá fyr-
ir 8 stunda vinnudag í landi,
ef þeir ympra á aukinni vinnu-
vernd á sjónum, ef þeir reyna
að gera atvinnu sína tryggilegri
með lágmarkskaupi eða bæta
kjör sín á annan hátt — þá
bregður svo undariega við að
„hetjur hafsins" eru samstund-
is orðnir „vitlausir kröfukom-
múnistar“ í munni þeirra sömu
höfðingja sem ræðufroðan renn-
ur ljúflegast upp úr — og þeir
rjúka til hver á sínu sviði,
Ólafur Thórs á Alþingi tog-
araburgeisamir í Claesenfé-
laginu og berjast eins og óð-
ir menn gegn hagsmunamálum
sjómanna, þar til lagður hefur
verið sá þungi i þau að ekkert
fær staðið gegn framgangi
þeirra.
★ ★
Undanfarandi ár hefur Þjóð-
viljinn livað eftir annað, eitt
allra b’aða Eey.kjavíkur, Jagt
þunga áherzlu á eitt þessara
hagsmunamála sjómanna, rétt-
lætiskröfu togaraháseta um
lengingu hvíldartímans upp í
12 stundir á sólarhring. 1 þessu
máli hefur þegar mikið áunn-
izt f-yrir ein'beittan vilja sjó-
manna og baráttu Sósíalista-
flokksins. Það heíur áunnizt,
að inálið er orðið í vitund þjóð-
arinnar það stórmál sem það'í
raun er, og þunginn sem lagð-
ur hefur verið i það hefur nú
síðustu mánuðina neytt for-
ingjalið Alþýðufiokksins, sem
þvælzt heftrr fyrir málinu í
fjögur ár, til yfirlýsinga um
fylgi við málið, og landher Al-
þýðuflokksins hefur ekki talið
sér lengur fært að hindra að
aðalstéttarfélag sjómanna, Sjó-
mannafclag Reykjavíkur, tæki
þátt í baráttunni.
Hér skal enn rifjaður upp
gangur þessa máls, baráttúnn-
ar fyrir 12 stunda lágmarks-
hvíldartíma togaraháseta, en
einmitt nú, vegna þess að tog-
ararnir eru almennt famir að
veiða í saltfiskframleiðslu, er
16 stunda vinnuþrælkun tog-
araháseta orðið úrlausnarefni,
sem ekki verður komizt fram-
hjá. Einmitt sjómennirnir ættu
að vera forréttindastétC á Is-
iandi, kjör þeirra vera eins
góð og aðiaðandi og frekast
er unnt. En aðbúnaður sjó-
manna við hin dýrmætu
framleiðslustörf sin er íslenzk-
um valdhöfum til smánar, það
sannar ekki sízt meðferð þess
máls sem hér er tekið út úr
til athugunar.
★ ★
Saga málsins er í aðaldrátt-
um þessi:
| ísleifur Högnason einn
af landskj, þingmönnum
Sósíalistaflokksins, flytur frum
varp á sumarþinginu 1942 um
12 stunda lágmarkslivíld tog,
araháseta á sólarhring. Var
málinu vísað til nefndar og
svæft þar Um þetta leyjj voru
sjómenn ekki almennt samtaka
um að gera þetta mál að bar-
áttumáli, og fékk frumvarpið
litlar undirtektir,
Þing Aiþýðusambands
íslands samþ. haustið
1946 eindregna tillögu um að
krefjast 12 stunda hvíldartíma
fyrir togaraháseta.
’ Tveir þingmenn Sósíal-
■ ■ istaflokksins, Hermann
Guðmundsson, forseti Alþýðu-
sambandsins og Sigurður Guðna
son, formaður Dagsbrúnar,
flytjá á Alþingi frumvarp um
12 stunda hvildartímann haust-
ið 1946. AUir flokkar þings-
ins nema Sósíalistaflokfturinn
þvælast fyrir málinu og íefja
það svo ao það komst ekki til
annarrar umræðu fyrr en síð-
ustu daga þingsins, í maí vorið
eftir. Fulltr. Sjálfstæðisfloliks-
ins og Framsóknar í sjávarút-
vegsnefnd neðri deildar, Sig-
urður Kristjánsson og Pétur
Ottesen, lögðu til að frum-
varþið yrði fell'iy og sama gerði
félag isl. botnvörpuskipaeig-
enda, sem ekki taldi togaraút-
gerðina hafa ráð á slikum lúx-
us að hásetar ynnu skemur en
16 stundir á sólarhring. Full-
trúi Alþýðufiokksins, Finriur
Jónsson, var ekki viðbúinn því
að taka afstöðu! Enginn þing-
manna Aiþýðuflokksins lagði
málinu lið, heldur ekki Alþýðu-
blaðið. Fulltrúi Sósíalistaflokks-
ins, Áki Jakobsson, lagði einn
nefndarmanna til að frumvarp-
ið yrði samþykkt og flutti á
þinginu málstað sjómanna á-
samt öðrum þingmönnum sósí-
alista.
Sjómannafélag Reykja-
vikur lét ekki svo lítið
að svara fyrii-spum þingnefnd-
arinnar sem um málið fjallaði,
um álit og afstöðu félagsins.
Sjómannafélag Hafnarfjarðar
skoraði á Alþingi að samþykkja
frumvarpið. Starfandí Iiásetar
á togaraflotanum, sviptir for-
ystu stéttarfélags síns, sendu
Alþingi skjöl með há'It á f jórða
hundrað undirskriftum, með
sömu áskorun.
ffj Haustið 1947 flytja
Hermann og Sigurður
frumvarp sitt aftur. Strax hafði
nokkuð unnizt. Nú þorðú ekki
emu sinni hatursmenn málsins,
eins og Pétur Ottesen, (íhalds-
durgurinn, sem reyndi af alefli
að hindra löggjöf um 6 s'tunda
hvíld togaraháseta á sólar-
hring) að leggja til að mál
þetta yrðj fellt, heldur samein-
uðust fulltrúar Sjálfstæðisfl.,
Framsóknar og Alþýðuflokks-
ins (Finnur Jónsson) í sjávar-
útvegsnefnd um þá tillögu . að
vísa málmu til ríkisstjórnarinn-
ar. Stefán Jóhann Stefánsson,
þá forsætisráðherra, lofaði
hvers konar íyrirgreiðslu máls-
ins, þar á meðal skipun mi]ii-
þinganefndar. Áki Jakobsson,
r / r r r
fulltrúi Sosialistaflokksins i
nefndinni, lagði til að frumvarp
ið yrði samþykkt, benti á að,
andstæöingar málsins fylktu1
sér um frávísunartillöguna, og
væri tilgangurinn sá einn að.
tefja málið, En Alþýðuflokkur-'
inn, Framsókn og Sjálfstæðis-1
flokkurinn samþykktu, gegn at-
kvæðum SósíaliStaflokksins, að
vísa málinu til ríkisstjórnar-
innar.
g í marz var málinu vís-
að til ríkisstjórnarinn-
ar. Mánuðir liða, engin nefnd
er skipuð. Á sjómannadaginn
1948, 6. júni birti Þjóðviljinn
ýtarlega grein um málið, og
er þar harðlega víttur trassa-
skapur Stefáns Jóhanns, sem
ekki einu sinni lét verða af
nefndarskipuninni. Brá þá svo-
við að tveim dögum síðar, 8.
júni, var nefnd skipuð, fárán-
lega samsett: Sjómenn áttu að-
eins tvo fulltrúa af sex, Al-
þýðusambandið félek engan fuil-
trúa í nefndina.
^ Er nefndin hefur seti5
að störfum á annao ár-
klofnar hún í þrjá hluta. Ful!-
trúar sjómanna einir leggja til
að frumvarpið um 12 stunda.
hvíld togaraháseta verði sam-
þykkt. Togaraburgeisarnir
leggjast enn gegn málinu. Og
Alþýðusambandsstjóm, nú í
höndum Alþýðuflokksins, skrif-
ar Alþingi 15. nóv." 1949 og
lýsir yfir: „— telja má víst að-
enginn árangur verði af starff
nefndarinnar“. (Nákvæml. það-
sama og sósíalistar sögðu þeg-
ar AlþýSuflokkurinn gerði það
fyrir togaraburgeisana að koma.
inálinu út úr þinginu með því
að vísa því til ríkisstjórn-
arinnar!) og ályktun Alþýðu-
sambandsins af þessari stað-
Framhald á 7. síðn.