Þjóðviljinn - 04.06.1950, Blaðsíða 6

ÞJÓÐVILJINN
Sunnudagur 4. júní 1950.
i Togaravökulögin
Framhald af 5. síðu
reynd er: „Stjórn Alþýðusana'
bands íslands leyfir sér því að
skora á hið háa Alþingi að
skipa þegar nefnd til þess að
sexnja frumvarp um vinnuvemd
sjómanna og verði Alþýðusam-
bandi Islands gefinn kostur á
að tilnefna menn í nefndina
sem fulltrúa sjómannastéttar-
innar“.
Úrræði Alþýðutflokksstjóm-
ar Alþýðusambandsins va.r því
það eitt að biðja Alþingi að
skipa nýja nefnd, vegna þess
hvað hin hefði farið iiia, og
leyfa Alþýðusambandinu að til-
nefna fuiltrúa — það sem Ste-
fán Jóhann meinaði Alþýðusam-
bandinu 1948!
Með miliiþinganefnd-
inni tókst Alþýðuflokkn
urn, Sjálfstæðisflokknum og
Framsókn að tefja þetta rétt-
lætismál togaraíiáseta i tvö ár
að minnsta kosti. Frumvarp-
ið var ekki borið fram á þing-
inu 1948 vegna þess að nefnd-
in sat að störfum, en sósialista-
þingmenn héldu málinu vak-
andi með fyrirspurnum á þingi.
En á Alþýðusambandsþingi
haustið 1948 gerðist sá atburð-
ur að hinn illa fengni meiri-
hluti Alþýðuflokksins og banda-
manna þeirra felldi tillögu um
stuðning við málið fyrir for-
göngu Sæmundar kexverksm.-
stjóra og álíka „sjómannafull-
trúa“.
Fmmvarpið er enn
* flutt s. I. haust af
Sigurði Guðnasyni og Einari
Olgeirssyni. Enn þvæla aftur-
haldsflokkarnir máiinu frá end-
anlegri afgreiðslu. En nú er
þunginn bak við máiið orðinn
svo mikill að Alþýðuflokks-
broddarnir þora ekki lengur að
þvælast fyrir því opinberlega.
Aðalfundur Sjómannafélags
Reykjavíkur 1950 samþykkir
tillögu um stuðning við frum-
varpið, og meira að segja Finn-
ur Jónsson, sem reynzt hafði
málinu hinn óþarfasti á þingi,
leggur nú fyrir hönd flokksins
til að það verði samþykkt.
■nggmrrra■* »•*'*'
I afstöðu afturhalds
flokkanna á Alþingi
kemur einnig fram ný afstaða:
J»e:r vísa málinu frá aðgerðum
þingsins til béinna aðgerða sjó-
mannasamtakanna. I nefndar-
áliti. meirihluta sjávarútvegs-
r f
nefndar neðri deildar, frá full-
trúum Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknar, Sigurði Ágústs-
syni, Gisla Guðmundssyni og
Pétri Ottesen (enn við hey-
garðshornið!) segir orðrétt:
„ Þar sem eðlilegast þykir
að verkamenn og atvinnurek-
endur semji sjálfir imi kaup og
kjör, en Alþingi hefur þegar
sett lög um lágmarkshvfldar-
tíma háseta á botnvörpuskip-
•cic, teiur deildin ekW rétt að
fcvo stöddu að rikisvaldið hafí
frekari afskipti af þessu máli,
og tekur næsta mál á dag-
skrá“.
★ ★
Burtséð frá hræsninni í upp-
hafi klausunnar, að afturhald-
inu í landinu þyki eðliiegast að
verkamenn og atvinnurekendur
semji sjálfir um kaup og kjör,
á tímum þegar rikisvaldið tek-
ur sér hvað eftir annað vald
til að ómerkja þá samninga
sem verkalýðssamtökin hafa
náð — er hér um yfirlýsingu
að ræða sem sjómenn munu
vandlega athuga. Tveir stærstu
flokkar þingsins vísa málinu
frá aðgerðum Alþingis, til
beinna aðgerða sjómannasam-
fakanna.
Að líkindum er þetta gert
í því trausti að sjómannasam-
samtökin séu svo lömuð vegna
landhersforystu Sæmundar kex-
forstjóra & Co, að þau séu
ekki líkleg til stórræða. En
varlega skyldu afturhaldsdurg-
amir, sem hindrað hafa í fjög-
ur ár, að réttlætiskröfur tog-
araháseta nái fram áð ganga á
Alþingi, treysta því. Sjómenn
hafa áður sýnt hvers samtök
þeirra eru megnug. Þeir munu
ekki láta það ásannast næstu
árin, að hægt sé að gera fé-
lagið, sem á að vera höfuðvígi
verkalýðssamtaka landsins, að
dragbít á réttmætar kröfur
þeirra um kjarabætur og vinnu-
dag sem mönnum er sæmandi.
Og það skal munað að 12
stunda vinnudagur er ekki
markmið, heldur áfangi. Það er
lágmarkskrafa og furðulegt að
fyrir heimi skuli þurfa að heyja
harða baráttu á Islandi um
miðja tuttugustu öld.
★ ★
í dag, á Sjómannadag-
inn 1950, munu sjómenn
strengia þess heit, að láta
þann baráttuáfanga ekki
þvælast fyrir fleiri ár.
Þeir strengja þess beit að
hefja aðalfélag sitt, Sjó'
mannafélag Reykjavíkur
upp úr því ófremdar-
ástandi sem það hefur
verið í, og gera það að
því höfuðvígi íslenzkrar
verkalýðshreyfingar sem
það var og á að vera.
Orðsending frá Kven-
fékgi sósíalista
Farið verffur í Heiðmörk
i dag 4. júní. — Til-
gangur ferðarinnar er að
gróðursetja trjáplöntur í
ræktunarlandi félagsins.
Þær félagskonur sem ætla
að taka þátt í ferðinni geri
iðvart í síma hjá eftirtöld-
om konum:
Elínu Guðmundsdóttur, sími
5259, Margrétu Ottósdóttur,
íími 7808 og Helgu Rafns-
dóttur sími 1576.
John
Stephe*
og ástir Sliange
66. DAGUR __________________________
OLIA
komið rétt á eftir honum. Ef til vill sástu ein-
hvem elta Dimmock eða hafa gætur á húsinu —
einhvem sem þú kannaðist við.“ Hann þagði og
bætti svo við lágri röddu: „Hver var það?“
Cronch sleikti varirnar aftur.
„Það ert þú sem segir frá,“ sagði hann.
„Gott og vel,“ sagði Barney. „Eg skal ljúka
við söguna.“ Hann hallaði sér aftur á bak í
stólnum og horfði hugsandi upp í loftið. „Það
var rigning þetta kvöld,“ sagði hami lágt. „Ef til
vill varstu með regnhlíf eins og herra Chamber-
lain. Ef til vill settirðu regnhlífiua fyrir andlitið
og flýttir þér framhjá til þess að þú þekktist
ekki.“ Hann þóttist ekki taka eftir undrandi
augnaráði Cronchs. „Við skulum hhlda okkur
við regnhlífina. Þér brá auðvitað mjög illa við.
Tími öryggisins var liðinn hjá og hundamir
komnir <f slóðina aftur. Hvað átti til bragðs að
taka? Vinur þinn er í hættu — bráðri hættu.
Áttir þú að vara hann við í síma? En ef til vill
var enginn simi í nágrenninu. Þú verður að ná
sambandi við hann þegar í stað. Og þú þekkir
leið — leið sem þú getur farið án þess að sjást.
Ef til vill hafðirðu áður farið þá leið. Eh trú-
legra er að Dimmock hafi sagt þér af henni.
Við verðum að minnast þess, að Dimmock var
hundeltur maður. Eflaust hefur hann valið sér
íbúð með það í huga, svo að hann hefði leið til
undankomu, ef upp kæmist um dvalarstað hans.
Það væri eðlilegt og sjálfsagt, finnst þér ekki?"
Hann leit sem snöggvast á Cronch, sem ein-
blíndi út um gluggann.
„Þú þurftir ekki annað,“ sagði Bamey, „en
ganga fyrir hornið, fara inn í hornhúsið — það
eru hvergi dyraverðir i þessum húsum — laum-
ast upp stigana, yfir þakið og niður bmnastig-
ann. Það var rigning. Enginn sá þig. Þú hittir
Dimmock í eldhúsinu og hann var að díekka
whisky og útbúa kvöldverð handa sér. Þú barðir
á rúðuna og hann hleypti þér inn.“ Bamey
þagnaði andartak og bætti síðan við breyttri
röddu: „Það hlýtur að hafa verið svona. Það var
spor í gluggakistunni. Þú skildir ekki eftir spor
þegar þú fórst inn — að minnsta kosti ekki í
kistunni'; á gólfinu voru fjölmörg spor — en
þú sporaðir þegar þú fórst út. Ef þú hefðir
gengið upp stigana í húsinu sem Dinfmock bjó í
og komið inn um dyrnar' þá hefðu óhreinindin
gengizt af skónum þínum á leiðinni upp á sjöttu
hæð. Þá hefðirðu ekki sporað.
„Og af sömu ástæðu stóðstu ekki lengi við.
Dimmock varð ofsahræddur við frásögn þína.
Hann setti á sig hattmn, fór í frakkann og fór
burt án þess að taka með sér tannbursta hvað
þá heldur annað.“
Barney þagnaði ög leit á Cronch og hann
flutti sig til í sætinu eins og á nálum.
„En það er aðeins eitt sem ég skilekki," hélt
Baraey áfram og talaði hægt. „Hvers vegna.
fórstu með Dimmock til frú Moreno? Hvernig
gaztu vitað að þeir hefðu ekki fundið dvalarstað
þinn ? Þú hafðir staðið í sambandi við Dimmock
allan veturinn. Þetta var hræðilegt hættuspil."
Það voru svitaperlur á enni og efri vör
Cronchs. Hann tók upp þvældan vasaklút og
þurrkaði sér í framan.
„Auðvitað,“ sagði Barney og hallaði sér nær
honum yfir borðið, „getur verið að þú hafir ekki
átt á öðru völ. Ef þetta hefur gerzt mjög óvænt
hafið þið engar ráðstafanir verið búnir að gera.
Og ef Dimmock hefur verið veikur —“
„í guðs bænum!“
„Já, :það var einmitt þess vegna, var það ekki?
Þú sagðir sjálfur, að hann hefði haft lungna-
bólgu. Hann var fárveikur. Ef til vill ofkæling.
Ef til vill var hann að byrja að fá óráð. Þú
varst neyddur til að veita homun aðhlynningu
og það i snatri. Þú þurftir að hætta á það.“
„Mér líður ekki vel,“ sagði Cronch óstyrkri
röddu. Varir hans voru bláleitar.
„Þetta hlýtur að hafa verið erfið vika,“ sagði
Barney og brá fyrir meðaumkun í rödd hans.
„Þú ert með fárveikan mann í umsjá þinni, þorir
ekki að sækja lækni, þorir ekki að skilja hann.
eftir einan og býst við heimsókn á hverri stundu.
Og svo kemur myndin í blaðinu."
„Herra Gantt“. Cronch dró þungt andann.
„Eins og guð er yfir mér, þá er þessi saga sönn.“
„Eg veit það,“ sagði Bamey lágt.
Langa hrið starði Cronch í augu honum, ör-
væntingarfullur eins og hrætt dýr í gildru, en
saint var traust hans að vakna.
„Hvers vegna?“ hvíslaði hann.
„Vegna þess að læknirinn segir, að Dimmock
hafi í raun og veru haft lungnabólgu og hafi
fengið sulfadiazene. Þú hefur varla byrjað að
myrða ha.nn á þann hátt ao bjarga lífi hans.“
„Hvers vegna skilur lögreglan það ekki ?“
hrópaði Cronch skyndilega. „Hvers vegna —“
> „Vegna þess að Meisner er gramur. sagði
Barney þurrlega. „Hann vill ekki að F.B.I. sé
að skipta sér af málum hans. Hann segir, að þú
sért sekur, og þá verðurðu að halda áfram að
vera sekur. I rauninni er hann ekki óréttlátur,
erí hann er óstjóralega þrár. Og þú gerðir
glappaskot með því að reyna að komast undan.“
Cronch sat grafkyrr og starði í blindni út um
gluggann á heiðan, bláan himininn. Loks sagði
hann:
„Hvers vegna hefur þú áhuga á þessu? Er það
bara sem blaðamaður?“
„Nei,“ sagði Barney. „Samt er ég fyrst og
frenist blaðamaður. Það er atvinna mín að hafa'
D a v / ð
: v