Þjóðviljinn - 25.07.1950, Qupperneq 6

É
f
6

.(j.X;r Hu:
r»c. ■'Xiici. rc-mwrr. ■~jznc
í.rjíí' vr vjw ífcs *,*n:
ÞTóÐvrtmnt
* •zé-jis. csgart: :
JSxXutíh-I
Þriðjudagur 25. júlí 1950.
.....
Tyrkland orðið bandarísk herstöð
Framh. af 5 síðu.
Marshalláætlunirmi og Truman-
kenningu er Tyrkland innlimað
bandaríska
í hagsmunasvæði
auðvaldsins.
" Atvinnulíf Tyrkiands er jáfnt
hvað landbúnað áhrærir og iðn-
að skammt á veg komið. Þrír
af hverjum fjórum tyrkneskum
bændum eru jarðnæðislausir
eða eiga aðeins jarðskipa. Af
14 milljónum bænda eru um 6
rpilljóniij, eignalausar. Þeir eru
í-.rauniryii fjölmennur her á-
nauð igra, réttlausra manna er
lifa mjög frumstæðu lífi, Tynk-
neskum .bændum er.þannig lýst
af bandaríska trúboðanum dr.
'þorburg:
,,í landinu eru- um 40 000
sveitaþorp er hafa litlum breyt-
irigum tekið síðustu árþúsund-
rrnar. Þorpskofarnir eru aum
híbýli. Ferðist maður um Tyrk-
láíid fær maður þá hugmynd
að milljónir manna lifi eins og
lífað var á miðöldum, eða jafn-
"vel i fornöld.“ Þannig lýsir einn
Trumanspostulinn þjóðfclags-
ástæðum Tyrklands.
í blekkingarskyni við tyrk-
nesku þjóðina og bæn’durna,
seiri komust á hreyfingu við
sigra sóvétherjanna yfir Þjóð-
verjum og tóku að krefiast
sgmskónar breýtingu og bænd-
urnir í alþýðuiýðveldunum urcu
aten jótandi, hefur Tyrklánds-
Aðalútflutningsvara Tyrk-
lands er tóbak, en mjög kreppir
nú að tóbaksverzluninni vegna
bandarískrar samkeppni, sem
hefur skapað opinbera óánægju
gegn Bandaríkjamönnum. Tyrk 1
ir hafa t.d. mikinn áhuga fyrir
þýzka tóbaksmarkaðnum. En
þar eru þeir útilokaðir vegna
bandarískrar samkeppni. Hags-
mur.aandstæðurnar milli banda-
i'ískra og tyr’ neskra útflytj-
enda verða gleggri með hverj-
um,degi.
. ANNAB F; QKKfJR
BANDARÍTv IALEPPA
KEMST I VALDA.
s|,jórn hafio ',,nýsköpun land-
búna#arins“. Ijún snerti land-
-hjerra sem áttu yfir 5000 da. En
aattu þeir sjálfir viiinuvélar
nfáttu þeir samt -eig'a yfir 5000
dp. Það var ekki mikil nýsköp-
un en þó hefur hún verið svikin
I TyrklanÓ! ru þrír aðal-
flokkar: I.y. 1 isflokkurinn
með Djetaí B:: n sem foringja,
Lýðveldisflokk” nn með Ismet
Inönú og Þjóðernissinnar, en
forystumaður bc-irra var Tjak-.
mak marskáll:ur, sem nú er
nýlátinn. Str . i stjórnmála-
vioburður í landsins er,
að Lýðveldr ;■ kkur Ismet
... . . .. . ......
^****** ■ ■ **“ *•-*•*“ - — --- rr^iV-iVi^innnnrimiwijmn
Gertrnd Lilja:
Hamingjuleitiri
8. DAGUR.
"ldunum við
maí s.l. eftir
í fi-amkvæmd Nú eiga 5% stór-
jarðeigenda 65 % áílg ræktaðs
lands, en 87%, smábásnda á að-
ein3 81,4%. Tyrkneska blaSið
„Lý5veldið“ sagði 18. maí 1945:
Áttat-íu af ' k.undraði þeirra
bænda sem lifa af landbúnaði,
eru einungis' verkamenn og
viiina hjá 6f" stórjarðeigenda.
Aðsteðjandi fjárhagskreppa
í áuð.valdshelmmum kemur hart
niðitr á Tyrklandi. Aðstaða vinn'
andi fólks er mjög örðug. ■ At-
Inönú tapað'
kosmngarnar 1
27 - ára stjóm - ímabil. En í
raun og veru er þar aðeins um
að ræða skip'f á. leiktjöldum
eftir bandarísk ; kröfu. Flokk-
ur Inönús hafði fallið mjög í
áliti, og ándstaðan gegn honum
vai’ mjög ster'- Að Lýðræðis-
flekkurinn tók ð stjórn, breyt
ir engu um af. 3ðu Tyrklands.
Á Tyrklandi kir lénssikipu-
lag og ofbet issinnuð harð-
stjðrn. Allt :amf arasinnað
fólk er ofsótt stjórnarvöld-
Um leið og Marta gekk framhjá aðaldyr- undir handleggnum og lyfti hattinum ósjálfráti:
unum, kom karlmaður út um þær og heilsaði þegar hann mætti skólafólki. Hann bölvaði hin-
Mörtu vingjamlega. Það var Hinrik Tómasson. um slæmu götum með sjálfum sér, og hann var
Marta- sá Hillu fyrir sér,. konuna hans, eins og búinn að gleyma Mörtu Bergström um leið og
hún hafði komið henni fyrir sjónir i ltaffisamsæt hann var kominn framhjá henni. Hann var að
inu í dag, ung, falleg og aðlaðandi, með skýr flýta- sér heim- til miðdegisverðar og til. Hillu,
gáfuleg augu stuttklædd. .. En hún var dálítið sem hann hafði varla séð í dag.
föl og vottaði fyrir baugum undir augunum — Hún kom ekki á móti honum þegar hann kom
ef til vili var eins ástatt fyrir henni og Alfríðu, inn, setustofan var auð og sömuleiðis herbergið
vinnkonunni hjá Ed yfirkennara. En þarna var hans. Hann fann hana liggjandi uppi í rúmi í
eiginmaður hennar á leið heim til hennar, traust- svefnherberginu.
ur, blíður og vemdandi. Veslings Alfrida. „Ertu veik?“
Hún vildi gjarnan kynnast Hiíl'u Tómasson. nNei, nei. En ég kastaði upp. Það fylgir
Ef til vill herti hún upp hugann einn góðan V1S^ ‘
veðurdag og liti inn til hennar, eins og hún „Fórstu ekki í kaffisamsætið hjá rektors-
hafði farið fram á. Annars hafði hún ekki áhuga frúnni?“
eða vilja til að framkvæma neitt. - Hún mundi „Þá hefur það verið af öllum kökunum . ...“
ekki einu sinni nenna að deyja af eigin hvötnm. hugsa að það hafi heldur verið af öllum
I vor voru liðin tíu ár síðan hún útskrifaðist úr konunum. Það voru alitof margar af sama tagi
skólanum — tíu glötuð, óbætanleg~ár. Hún gæti og rektorsfrúin. En ég slapp heim sem betun
verið orðinn magister núna, ef sá eldur og áhugi, fór áður en nokkuð gerðist.“
sem hún var gagntekin af þá, hefði verið glædd-
ur en ekki kæfður. Móðirin krafðist þess að hún
væri heima. Og faðirinn hafði litið sem snöggv-
ast rannsakandi á Mörtu og farið aftur til vinnu
sinnar. Hann vissi að hún var vel gefin, en
honum fannst ef til vill nægilegt að hafa einn
lærdómshest í húsinu, auk sjálfs sín. Og þrátt
fyrir frjálslyndi sitt var hann líklega dálítið
á eftir tímanum í skoðun sinni á kvenfólkinu.
unum. Beitt c
beldisaðgerðurr
stéttinni og f'
KommÚHÍstafl
isistískum of-
. agn verkalýðs
;kum bændum.
kurinn er bann
aður. En þráti fyrir það þróast
og eflast frari r' rrasinnuð öfl í
Tyrklandi, -þó V.ægt fari.
ANDSTAF VN'VEX.
nótmælakröfu-
vinnuleys'i vex, verðlag hfeMcar
stöðugt. Meðalmánaðarlaun
verkamanna'; éru 00-—80 tyrk-
n'csk pund, cn lágmarksfram-
fárzlukostnaður meðalfjöl-
sþ:yldu -er um .250 pund á mán-
mörýura fyrirtækjum
uti. II,
er unniö 12- 16 st. þrátt -fyrir
l^g'in um 8 st. vinnudag. Verka-
Iyosfelögin óru áðeins tæki í
hondiun hirr>-:r' ráðandi auð-
vpldsklíku. Óánægjan meðal
verkarnanna og viðleitni þeirra
tii að skapa ' r betri lífskjö'r,
er barin niður sv.eð harðri hendi.
**'Hernaðarý1 jdin . og ríkis-
skuldirnar fnr-t nxandi. Ríkis-
.skuldir Tyrk’;,.:d%eru nú komn
ar- upp í 2.-1 jurða tyrkn.
púnda. Þær 1 illjónir dollara-
s|m Tyrkjand- hefur fengið
vSgna H; - h > M'áætlunarinnar
ninberir fund-
':i, móti verð-
öfuna til verk
atvinnuleysis-'
Farnar eru
göngur, haldni r
ir gégn dýrtí': •
hækkunum, úm 1
fallsréttar og
trygginga.
I seinni tíð h\-l
Vart verulsgrar hreyfingar með
al fátækra bæ>!<u:. sem æ oftar
rísa gegn stór; rðeigendum óg
„Elskan litla.“
Þegar hann var búinn'að borða, sat hún og.
hnipraði sig saman í sófanum í herbergi -hans
„En hvað þú getur borðað hræðilega mikið.“
„Beiðstu lerigi?“
„Árum saman.“
„Hvað ertu að gera?“
„Sauma,“ sagði. Hilla stutt í spuna.
Hún fór hjá sér. Hversvegna? spurði húri
ur einnig orðið
taka af þeim
með valdi. Þr
erin sem komi ’*
fálmkennd, er. 1
til hins tyrkn.
Enda þótt T
hag.slega, stjé
n uðæfi þeirra
fvrirbæri eru
■ stjórnlaus cg
.m eru aðvörun
fa afturhalds.
rkland sé fjár-
■málalega og
félagslega bágrlalt er það engin
undantekning ura venjulega þró
un í auðvaldsh iminum, Þetta.
á þó sérstakley . við eftir heims
styrjöldina síðnri, þégar stofn-
uð höfðu veriö i r.ágrenni Tyrlc-
lánds, utan Sövétríkjanna, al-
þýðulýðveldi pirs. og t.d. Búlgr
aría. Sigur Íýðræðisins í Aust-
ur- Mið- og -Siiðnústur-Evróþu,
og ' Trur:í~s-keniiingarinnar[ styrkja einnig - hin framfara-
hrökkva ska.mmt. i • [-sinnuðu öfl í Tyrklandi.
Konan átti að vera prófasts- eða biskupsdóttir sjálfa sig gröm. Pempíuskapur var henni óeðli-
vel klæad; blíðlynd og áhugalaus á andlegum legur. Var það vegna þess að hún var ein um
efnum. Og endaþótt hún yrði með tímanum barnsteýjuna ? Þau voru tvö um ástina. Skyndi-'
smásálarleg, skinhelg og áhugaleysið yrði að lega varð hún gagntekin fögnuði yfir dásemdum
þröngsýni, var ekkert við því að gera, tilgang- lífsins. Hinrik hugsaði víst sjaldan um þær, þær
urinn hafði í upphafi verið hinn rétti. Það var snertu hana líka svo miklu meira. Eða var þetta
verzt hvernig tíminn fór með fólkið. Síðan faðir einfaldara með barnstreyjuna ? Var hún bara
hennar var ungur var' fyrirmyndin orðm óþekkj- gröm yfir þessari hversdagslegu rómantík: hín
anleg. unga vérðándi móðir, ög litla barnstreyjan í
Marta leit á klukkuna og flýtti sér að snúa krömlu föðursins ....
t
við: heimurinn færist, ef hún væri ekki komin „Veiztu hvernig á að sauma þetta?“ spurði
heim klukkan tíu. Hinrik.
Hún dró djúpt andann. Þegar á allt var litið, Hilla ' hefði getað kysst hann af þakklæti.
var það hún sjálf sem átti sökina. Ef hún hefði Hinrik var svo hreinskilinn og öpinskár,: að það
átt þann rétta eld, hefði hún ekki látið kúga sig. var eins og allt sem hann talaði um væri um-lukið.
Og nú stóð henni á sama um allt. Henni fannst hreinu loftL Það var eitthvað hreint -og heiibrigt
hún þegar vera búin að loka augunum og bærist í framkomu hans, sem í stúttu máli Sagt gerði
nú með straumnum,-Og hún mundi loka aúgun- haria hamingjasamá. Og um leið var hann svo
um enn fastar og líta æ sjaldnar urn öxl og róamntískur, að hin kröfuharðasta unglings-
láta strauminn bera sig. mótþróalaust. Og einn stelpa hefði ekkert út á hann að setja í þeim efn-
. «
góðan veðurdag liði hún inn 1 eilífðina svo að um. .
lítið bæri á. Eða — yrði ef til vill eitthvað „Eg fann. snið og lýsingu í blaði,“ sagði .hún
til að vekja hana? En heimstyrjöldin var um og var nu' ekki feimin við að sýna flíþina. Það
garð gengin, svo að ekki yrði styrjöldin til að var jafnvel hreykni í rödd hénnar: y
vekja hana, Hvaðan átti flóðaldan að koma, Hinrik íeit á hana og brosti í láumi'-—- 'yndisý:

sem gæti breytt farvegi lífs hennar? • ' legust var hún þegar hún var barhaleg :áh þess
Hinrik Tómasson. gekk áfram með töskuna að vita af því sjálf. ; • '.
BÞAVSB

, .\/K" .W-'1"