Þjóðviljinn - 07.09.1950, Blaðsíða 3

Fiinmtudágur 7.i sept. 1950.
X'ZZlf.i

v; Ví T t J i v <S 0;i«t
ÐVWJINN
fv' , •,

i v (•

BJARNI ÞÖRÐARSON:
Rökþrot Sæmundar
vegna hins, að ég taldi og telj mönnum þitt andlega volæði
óviðeigandi að ég sé formaður og því fyrr gera sjómenn þig át
: Togaradeilan hefur nú staðið
um tveggja mánaða skeið og
enn er engin lausn sjáanleg. —
Aðaliðja sjómar Sjómannafé-
lagsins fram að þessu, hefur
verið að ófrægja og stimpla
sem svikara þá sjómenn og
þau félög, sem ekki hafa skil-
yrðislaust viljað játast undir
leiðsögn hennar í þessu máli og
ennfremur að afsaka það furðu
lega fmmhlaup, að hefja verk-
fall á þeim óheppilegasta tíma,
Sem hægt var að velja fyrir
sjómenn,þegar það lá fyrir að
fáanlegir vom samningar um
karfaveiðar. — Hygg ég að
öllum, sem á þessi mál líta án
ofstækis og flokksblindu, sé
ljóst, að aðstaða sjómanná væri
öll önnur og betri, ef togaram-
ir hefðu gengið til karfaveiða
eftir mjög hagstæðum samn-
ingum fram á haustið. — Verk-
fall átti ekki að hefja fyrr en
í haust, þegar útgerðarmenn
fara að sjá sér hag í að gera
skipin út. Það er a. m. k. erfitt
að sjá hvað unnizt hefur á
þeim tveim mánuðum, sem
verkfallið hefur staðið. Er ekki
annað sýnna en stjóm Sjó-
mannafélags Reykjavíkur og út-
gerðarmenn í Reykjavík hafi
komið sér saman um að láta
verkfallið hefjast á þessum
tíma í þeirri von að sjómenn
væru famir að þreytast á að-
gerðarleysinu undir haustið og
yrðu þá auðsveipari. Það er að-
eins eitt, sem mælir gegn því,
að þetta samkomulag hafi ver-
ið gert og það er, að útgerð-
armenn munu hafa verið fúsir
til að reka skipin eftir karfa-
samningi Akureyringanna og
verður þá að trúa því, að
óvenju ósvífna lygi að ræða,
sem ekki verður hjá komizt
að reka ofan i höfundinn. Það
er ekki vegna Sæmundar gert,
því ég veit, að honum er ná-
kvæmlega sama hvort hann
beitir lygi eða sannleika í
skrifum sínum, heldur vegna
hins fámenna iesendahóps Al-
þýðublaðsins, en ég veit að i
þeim hópi eru menn, sem held-
ur kjósa það, sem sannara er.
Höfuðuppistaðan í illyrða-
vaðli Sæmundar er afgreiðsla
ááttatillögunnar hér í bæ í tog-
araverkfallinu í fyrra og þá
og búa til lygasögur áþekkar
þessari og sé ég á öllu, að
undan hans rifjum er þessi
saga mnnin að stofni til. Sæ-
mundur hefur svo auðvitað
aukið hana og endurbætt.
Þá egir Sæmudur frá því,
að ég hafi eklti náð endur-
kjöri sem ‘forrnáður Verkalýðs-
félags Norðfirðinga vegna af-
, skipta minna af þessari deilu.
Sannleikurinn er hinsvegar sá,
að ég hafði talsvert fyrir því að
komast hjá endurkjöri. — Ég
rieitaði með öllu að taka við
endurkosningu, ekki vegna þess
sérstaklega framkoma mín 1 ag ég hafi út af fyrir sig vilj-
því máli.
Það eitt er rétt í frásögn
Sæmundar af atkvæðagreiðsl-
unni um síðari sáttatillöguna,
að hún var felld. Þegar það lá
fyrir, að Sjómannafélag Reykja
víkur og ýmis önnur stéttar-
félög sjómanna höfðu sam-
þykkt tillöguna fyrir ötulan at-
beina Sæmundar, lét sáttanefnd
in endurtaka atkvæðagreiðsl-
una, en niðurstaðan var ó-
breytt. — Þegar hinsvegar það
lá fyrir, að öll félögin að Norð-
fjarðarfélaginu undanskildu,
höfðu fallizt á sáttatillöguna,
var öllum ljóst, að sjómenn
höfðu beðið lægra hlut og að
tilgangslaust var að halda verk-
fallinu áfram hér. — Ég hafði
aldrei reynt til að fá sáttatil-
lögurnar samþykktar, enda var
mér fullljóst að þær voru ó-
hæfar og mundu hafa í för með
sér nýja kaupdeilu innan
skamms, sem nú er komið á
daginn. — En þegar samið
hafði verið allsstaðar, nema
hér lét ég uppi það álit, að
deilan væri töpuð og ekki ann-
að skorast undan því, heldur
í verkalýðsfélagi á meðan ég
gegni því starfi, sem ég nu
gegni. ‘ Kollega minn í Hafn-
pjrfirði virðist ekki vera á
sama máli, því hann er for-
maður í heildarsamtökum verka
lýðsins.
Að endingu vil ég segja þetta
við Sæmund:
Það er sama hvernig þú ham-
ast og hvað oft þú reynir að
stimpla sjómenn á Norðfirði
og Akureyri sem svikara og
verkfallsbrjóta. Það hefur eng-
in áhrif, hvorki á þá né aðra.
Þú ert það frægur að endem-
um í verkalýðshreyfingunni, að
enginn tekur á þér mark. Halt
þú bara áfram að fylla síður
Alþýðublaðsins með rógi o:
níði um sjómenn á Akureyri og
Norðfirði. Því meira sem þú
skrifar því augljósari verður
Jirifalausan í samtökum sin-
þm.
Sjómenn á -Norðfirði munu
halda sitt strik hvað sem Sæ-
mundur og kumpánar hans
segja eða skrifa. Og því færi
betur, að Sæmundur og Sjó-
mannafélag Reykjavíkur reynd-
ust ekki ver, þegar til alvör-
unnar kemur, en sjómenn hér
í bæ. — Það væri betur að
Sæmunöur reyndist eins mikil
hetja á borði eins og hann er
kotroskinn. og vígreifuri á síð-i
um Alþýðublaðsins. En þessi,
mikla elja Sæmundar ritættii
gjarnan snúast um að ‘sanna.
réttmæti krafna sjómanna i
stað þess að snúast um það eitt
að sanna svik á sjómenn á Ak-:
ureyri og Norðfirði.
Neskaupstað, 29. ág. 1950.
Bjarni Þórðarson.
Fyrsta landsmóf ísl
haldíð I Reykjav
stjórn Sjómannafélags Reykja- ag ag gera en sætta sig við
víkur hafi tekið það upp hjá j 0rðinn hlut. Á þetta sjónar-
sjálfri sér, að veikja aðstöðuj féllust sjómenn að sjálf-
sjómanna með því . að hefja
verkfallið 1. júli.
Aðalmálsvari stjómar Sjó-
herra Björn Ólafsson gat ekki
verið viðstaddur sökum anna
og sendi sambandinu kveðju
mannafélagsins í þessari deilu menn annarsstaðar hefðu sýnt' sina. Mótinu bárust einnig
er Sæmundur Ólafsson, kappi Þá einurð °g staðfestu, sem kveðjur og óskir um árangurs-
sögðu og ákváðu að sætta sig
við orðinn hlut, þó þeim væri
það þvert um geð. Ef sjó-
Um 60 þóRiakendur víðsvegar að al landinu sáiu móiið — Þorsteinn Þcr-
sieinsson hagstoíusfjéri heiðursfélagi Sambands íslenzkra esperantista
Eins og ákveðið haíði verið, hóíst fyrsta
landsmót íslenzkra esperantista í fyrstu kennslu-
stofu háskólans kl. 16,00 laugardaginn 2. þ.m.
Fór þá fram hátíðleg setningarathöfn, og setti
íorseti sambandsins, sr. Halldór Kolbeins sóknar-
prestur í Vestmannaeyjum, mótið með ræðu og
sunginn var alþjóðasöngui hinnar óháðu espe-
rantohreyfingar, La Espero.
Meðal viðstaddra voru í boði
sambandsins elzti virki esper-
antistinn á Islandi, dr. oecon.
h. c. Þorsteinn Þorsteinsson
hagstofustjóri, og borgarstjór-
inn í Reykjavík, Gunnar Thor-
oddsen, er jafnan hefur sýnt
esperantohreyfingunni velvild
ný kl. 20.30 með því að heið-
ursgestur mótsins, dr. Þor-
steinn Þorsteinsson, hagstofu-
stjórí, flutti fróðlegt erindi
um fyrstu ár esperantohreyf-
ingarinnar á Islandi. Að ræðu
hans lokinni lýsti fundarstjóri
yfir þvi, að stjórn sambands-
og áhuga, en menntamálaráð- ins hefði kjörið hann heiðurs-
mikill og blekfiskur ógurFegur.
Hefur hann skrifað grcin eftir
gréin í Alþýðublaðið til að sví-
virða sjómenn á Akureyri og
Norðfirði.
Ég skrifaði grein í Þjóðvilj-
ann nýlega til að andmæla rég-
skrifum Sæmundar og til að
skýra þessi mál frá sjónarmiði
okkar Norðfirðinga. — Vegna
greinar þessarar og annarra
skrifa Þjóðviljans um. þetta
mál, virðist Sæmundur nú
standa uppi berskjaldaður og
vopnlaus. í svars stað birtir
hann í Alþýðublaðinu 25. ágúst
illyrðavaðal, sem engum sið-
uðum manni er samboðinn og
engir aðrir láta frá sér fara
en algjörlega rökþrota menn,
sem engu skeyta hvoii; þeir
beita vopnum sannleikans eða
lyginnar.
Ég mundi alveg hafa leitt
hjá mér þennan illyrðaflaum
Sæmundar, ef þar væri ekki um
sjómenn á Norðfirði sýndu, er
ekki vist að til kaupdeilu hefði
þurft að koma nú.
Sæmundur reynir að koma
-lesendum Alþýðublaðsins til að
trúa því, að „landlið kommún-
ista“ hafi samþykkt sáttatillög-
unnar þvert ofan í vilja sjó-
manna. — Þetta eru svívirðileg
ósannindi. Um þetta leyti var
ríkt starf frá Helga Elíassyni
fræðslumálastjóra —, sem gat
ekki heldur þegið boðið um að
vera viðstaddur mótið, — og
esperantistum í Borgarnesi.
Er setningu mótsins var lok-
ið, liófust almenn fundarstorf,
og flutti ritari sambandsins,
Ólafur S. Magnússon, skýrslu
sambandsstjórnar. Síðan fluttu
enginn fundur haldinn í verka- skýrslur fulltrúar einstakra fé-
lýðsfélaginu og engir aðrir en
togarasjómenn greiddu atkvæði
um málið. Hvernig Sæmundi
hefur dottið í hug að ljúga
þessu veit ég ekki, en þessi
málflutningur sýnir bezt hve
rökþrota þessi vasklegi blek-
bullari er.
Það skal tekið fram, að ég
skrifa ekki alla þessa lygasögu
á reikning Sæmundar. Hér í
bæ er útsendari frá Alþýðu-
flokkmnn, sem hefur gamla
ölmusu frá flokknum sér til
lífsframfæris. Hans höfuðiðja
hér í bæ er að halda til haga
laga innan sambandsins, en
umræðum um starfið var að
öðru leyti frestað til kvöldsins.
Að skýrslunum loknum var
flutt af stálþræði ræða Júgó-
slavans próf. dr. Ivo Lapenna,
er dvaldist hérlendis s. 1. marz-
mánuð. Voru það kveðjuorð
hans til 'íslenzkra esperantista.
Að því loknu var sýnd kvik-
mynd frá Vestmannaeyjum, og
skýrði hana Ólafur Halldórsson
læknir.
Um kvöldið hófst funduy á
an starfsmann eða erindreka
sambandsins. — Stóðu umræð-
ur fram á nótt, en var síðan
frestað til simnudagskvölds, en
á sunnudagsmorgun var lagt
af stað í skemmtiferð.
Farið var til Þingvalla. Veð-
ur var gott, en skúrir. Á
Þingvelli -var staðnum, sögu
hans og minjum þar nokk-
uð lýst — að sjálfsögðu á esp-
eranto. Síðan var haldið um
Ljósafoss að Selfossi og þar
snæddur miðdegisverður. Það-
an var haldið til Reykjavikur
um Krýsuvík með viðkomu í
Strandarkirkju, en því miður
var stöðug rigning mestalla þá
leið, svo að ferðafólkið varð
að láta sér nægja að horfa
hvert á annað í staðinn fyrir
landslagið, þegar ekki sást út
vegna rigningarinnar.
félaga sambandsins í þakklæt-
isskyni fyrir brautryðjenda-
starf háns í þágu esperanto-
hreyfingarinnar, en hann samdi
og gaf út fyrstu ísl. kennslu-
bókina í esperanto 1909. Risu
fundarmenn úr sætum sínum
til að hylla heiðursfélagann, en
hann þakkaði.
Þá hófst söngur blandaðs
kórs undir stjórn Hallgríms
Jakobssonar. Söng kórinn ýmis
þekkt lög við texta á esperanto,
m. a. lag Ingibjargar Sigurð-
ardóttur við ísl. þjóðvísuna
,,Hér sit ég ein á stokki“ — næsta sumar. Um miðnætti
Komið var til Reykjavíkur
um kl. átta, en kl. níu var
fundarstörfum fram haldið og
að þessu sinni í Hótel Garði,
og var þar kaffisamsæti. Urðu
umræður allfjörugar með köfl-
um, og var samþykkt að halda
næsta landsmót íslenzkra esp-
erantista 1 Vestmannaeyjum
í esperantoþýðingu, — og var
kórnum vel fagnað. Síðan
fluttu Auðunn Br. Sveinsson
og Óskar Ingimarsson sam-
tal Jóns Hreggviðssonar og
Jóns Marteinssonar úr íslands-
klukkunni eftir Halldór Kiljan
Laxness, og þótti takast vel.
Að þessu loknu hófust um-
ræður um ýmis málefni sam-
bandsins og hinnar íslenzku
esperantohreyfingar almennt,
m. a. hvort tiltækilegt þætti
kostnaðar vegna að ráða fast-
sleit forseti sambandsins, séra
Halldór Kolbeins, mótinu með
ræðu, þakkaði þátttakendum
komuna og þeim, er lagt hefðu
hönd að verki við undirbún-
ing og framkvæmd mótsins.
Mótið fór að öllu leyti fram
á esperanto, bæði ræður og
söngur auk leikþáttarins, sem
fyrr var getið, og auk þess not-
uðu esperantistarnir tækifærið.
til að æfa málið í daglegii tali
í einkasamtölum á öllu mótinu,
á fundum, í ferðalaginu, vmdir
borðinn o. s. frv. Varð þá
Framhald á 7. síðu.