Þjóðviljinn - 30.01.1951, Qupperneq 5

Þriðjudagur 30. janúar 1951.
ÞJ ÓÐV1L71 NN
P®5S«^-
Tafarbusa rannsókn á oIíuKneykslinu
vinnubrögðum verðgæzlustjóra
Eftir að Pétur Pétursson verðgæzlustjóri hefur af
annarlegum hvötum gerzt opinber málsvari fjárplógs-
manna þeirra sem hann átti að sækja til saka samkvæmt
embættiseiði sínum eru til þrír möguleikar á opinberri
rannsókn á verðlagshneyksli Olíufélagsins h. f.:
1) Dómsmálaráðuneytið getur fyrirskipað saka
málarannsókn gegn Olíufélaginu, og ber raunar
skylda til þess.
2) Einhver af viðskiptamonnum Olíufélagsins,
sem rændur var með verðlagsbroti þess, getur kært
og krafizt sakamálarannsóknar. Menn hafa kært út
af minna ráni en tveim milljónum!
3) Alþingi getur skipað þingnefnd til að rann-
saka olíuhneykslið samkvæmt 39. grein stjórnar-
skrárinnar, en þar segir svo: „Hvor þingdeild get-
ur skipað nefndir innandeildarþingmönnum til að
rannsaka mikilvæg mal, er almenning varða. Þing-
deildin getur veitt nefndum þessum rétt til að
heimta skýrslur, munnlegar og bréflegar, bæði af
embættismönnum og einstökum mönnum.”
Verðlagsbrot Olíufélagsins og embættissvik verð-
gæzlustjóra hafa vakið athygli og reiði almsnnings um
land allt. Þungi almenningsálitsins verður nú að beinast
í þann farveg að knýja fram rannsókn samkvæmt þess-
um þrem möguleikum, og slíka rannsókn er hægt að
knýja fram.
Glöggt dæmi um þunga al-
menningsálitsins í þessu
hneykslismáli er það að Morg-
unblaðið tekur í fyrradag al-
gerlega undir gagnrýni Þjóð-
viljans á vinnubrögðúm verð-
gæzlustjórans og rekur enn
staðreyndirnar um lögbrot
Olíufélagsins. Þegar Þjóðvilj-
inn ljóstraði fyrst upp um
hneykslið tók Morgunblaðið
því mjög fálega og kvaðst
ekki viija ræða málið, enda er
Björn Ólafsson sem kunnugt
er einn valdamesti liluthafi
Olíufélagsins við hlið vinar
síns og bisnissfélaga Vil-
hjálms Þórs. Lesendur blaðs-
ins tóku þessa afstöðu hins
vegar það óstinnt upp að ekki
þótti ráðlegt að halda henni,
og Morgunblaðið birti síðan
upplýsingar Þjóðviljans. Pjár-
hagslegar andstæður innan
gróðaklíku þeirrar sem nú
arðrænir þjóðina studdu einn-
ig að því að Morgunblaðið
taldi sér fært að ganga í ber-
högg við Björn Ólafsson og
hagsmuni hans.
Málgagn dómsmálaráð-
herrans krefsl rannsóknar
Morgunblaðið segir í fyrra-
dag um málsmeðferð verð-
gæzlustjóra:
„Hefur verðgæzlustjóri
enga rannsókn látið fram
fara og því síður fengið
málið verðlagsdómi til með-
ferðar, en liann hefur hið
eiginlega rannsóknarvald,
auk þess sem verðlagsdóm-
ur einn getur kveðið á um
sýknu eða sekt kærða, en
alls ekki verðlagsstjóri upp
á sitt eindæmi!“
Framhald á 7. siðu.
|7yrra mánudagskvöld gerð
* ist sá einstæði atburður
í sögu sameinuðu þjóðanna,
að Bandaríkjastjórn varð
undir í atkvæðagreiðslu um
mál, sem hún lagði allt kapp
á að fá afgreitt eftir sínu
höfði. Frá því SÞ voru stofn-
settar hafa Bandaríkin ævin-
lega getað ráðið úrslitum
mála á þingi þeirra, ef stjórn
in í Washington hefur talið
þau þess verð að beita valdi
sínu yfir stjórnum annarra
auðvaldsríkja til að hafa á-
lirif á atkvæði fulltrúa
þeirra. Nú brá hinsvegar
svo við, að samþykkt vár
með 27 atkvæðum gegn 23
að hætta í tvo sólarhringa
umræðum um kröfu Banda-
ríkjanna um aðgerðir gegn
Kína. Gífuryrði og særingar
bandaríska aðalfulltrúans
Austins megnuðu ekki að fá
fulltrúana til að virða að
vettugi boð alþýðustjórnar
Kína um friðsamlega lausn
Kóreudeilunnar og annarra
deilumála i Austur-Asíu.
Þessi málalok eru þeim mun
athyglisverðari, sem nú
snerist gegn Bandaríkja-
stjóm helmingur þeirra
ríkja, sem fylgdu tafarlaust
skipun hennar um stuðning
við hernaðaraðgerðir gegn
Kóreska alþýðuríkinu rrð-
astliðið sumar. Þá gái'u
Bandaríkin látið líta svr' vt
á pappírnum að nær r'I'.ar
SÞ styddu áráslna á I/'veu
án opinberrar ]:v5r.rtiiar pf
Bandaríkjanna há'fu -p" mi
dugðu ekki einu rinn' heinar
málaleitanir frá e'i~,,n5nni í
Washington t.ii n -T) fylgi-
ríkja til að frvrro 'r, vtuðning
við sam'þykkt rrnn alþýðu-
stjórn Kínv. O •"'’eiidingarn-
ar sjálfar crn c' 'v: æðar, með
þeim sn-v” P.n n daríkjastjórn
sér heint ,;1 r'kisstjórna hlut
aðeigendi laváa og reynir að
þving- þær til að láta full-
trúa cfria hjá SÞ greiða at-
'kvæði e’ftir vilja hennar.
Grcinilega verður ekki játað,
að það cru Bandaríkin en
ekki SÞ sem eiga í illdeilum
við Kína.
TtiTissætti iBandaríkjanna og
fylgiríkja þeirra á sér
SÞ, Kínei og Stefán P.
langan aðdraganda, þótt
það hafi ekki blossað upp í
Ijósum loga fyrren nýlega.
Klofningurinn í Vesturblökk
inni var fyrir hendi strax í
við upphaf Kóreustríðsins.
Um leið og Truman forseti
skipaði flugher og flota
Bandarikjanna að ráðast á
Kórea, (og lét svo SÞ sam-
þykkja gerðan hlutj fyrir-
skipaði hann hernám kín-
versku eynnar Taivan og til
þess treysti Bandaríkja-
stjórn sér ekki að fá sam-
þykki fylgiríkjanna.
Skömmu síðar fór MacArt-
hur, „hershöfðíngi SÞ í
Kóreu“ til Taivan á fund
Sjang Kaiséks og eftir fund-
inn var lýst yfir, að þeir
hefðu rætt, hversu Sjang
yrði komið til valda
í Kína á ný. Ekki leið
langur tími eftir þetta þang-
að til MacArthur lýsti yfir
í boðskap til samtaka fyrr-
verandi bandarískra her-
manna, að Bandaríkin ættu
að leggja undir sig Taivan
vegna þess að þaðan gætu
þau með flugher og flota
dra’ttnað yfir strandlengju
Suðaustur-Asíu frá Singa-
nore til Vladivostok. Skipun
Trumans til Bandarikjaflota
um að taka Taivan á sitt
vald var árás á Kína og orð
c.g gerðir MacArthurs, sem
á eftir fóru.’bentu greinilega
til þess, að innrás á megin-
land Kína væri í undirbúingi.
1 sömu átt benti sókn Mac-
Arthurs norðuryfir 38.
breiddarbaug í Kóreu. Kórea
og Taivan voru einmitt still-
urnar, sem Japanir notuðu
til innrásar sinnar í Kína.
Áður en Bandaríkjaher fór
yfir 38. breiddarbaug lýsti
Sjú Enlæ utanríkisráðherra
Kína yfir, að Kinverjar
myndu ekki horfa aðgerðar-
lausir á slíka innrás. Ind-
landsstjórn og Bretlands-
stjórn vöruðu Bandaríkja-
stjórn við að láta Mac-Art-
hur sækja yfir 38. breiddar-
bauginn, en aðvörununum
var ekki skeytt. Er alþýðu
her Kórea snerist til varnar
með aðstoð Kínverja og rak
Bandaríkjaher öfugan frá
landamær-im Kína, haíði
taumlaus frekja og ögranir
Bandaríkjastjórnar pg Mac-
Arthurs gert það að verk-
um, að almenningur í fylgi-
ríkjum Bandaríkjanna hafði
sannfærzt um að stjórnend-
ur Bandaríkjanna sæktust
eftir stríði við Kína og ættu
alla sök á því, hvernig kom-
ið var.
Ctjórnir fylgiríkjanna geta
^ ekki dregið þjóðir sínar
útí styrjöld, sem öllum er
ljóst að háð væri einungis
fyrir heimsvaldahagsmuni
Bandaríkjanna, og sem þar
að auki j'rði til þess eins að
þurrka út síðustu ítök Vest-
urveldanna í Asíu. Banda-
ríkjamenn vaða enn í þeirri
villu, að þeir eigi aliskostar
við hina lituðu kynþætti,
þrátt fyrir reynsluna í Kóreu
en Bretar og Frakkar vita
betur. Þeir eiga nógu örð-
ugt með að halda ítökum sín
um þótt þeir æði ekki útí
styrjöld við Kína, er myndi
sprengja brezka samveldið
og draga mestallan herstyrk
þeirra frá Evrópu. Blöð borg
araflokkanna og sósíaldemó-
krata í Vestur-Evrópu telja
hástöfum harma sína yfir
því, hvílíka ófæru Banda-
ríkjastjórn hefur dregið
Vesturblökkina útí, en banda
rísku blöðin atyrða fylgirík-
in fyrir heigulshátt og svik
við hinn sameiginlega mál-
stað. 1 einu Evrópulandi eru
þó borgara- cg kratablöðin
algerlega á bandi Trumans
og MacArthurs og heimta
stríð við Kína af engu minni
ákafa en sorpblöð Hearsts
og Scripps- Howard i Banda
ríkjunum. Islenzku aftur-
haldsblöðin hafa sem sé
gleypt Bandaríkjaáróðurinn
hráan einsog greinilegast
kemur fram í ritstjórnar-
grein í Alþýðublaðinu 19. þ.
m. Þar ægir saman slíkum
firnum fjarstæða og ósann-
inda, að Stefán Pétursson
ætti að eiga mikla sigur-
möguleika í keppni um tit-
ilinn „Óvandaðasti ritstjóri
í heimi“.
„IZína hafði ekki verið ógn-
“• að ... á nei'nn hátt“,
segir í ritsjórnargrein Al-
þýðublaðsins. Ritstjórinn
virðist hafa verið svo úti á
þekju, að hann hafi ekki
heyrt getið hemáms Banda
ríkjanna á Taivan og þá
auðvitað eklci hundraða á-
rása bandarískra flugvéla á
kínverskt land. Meiri ógnun
við Kína en hernám Taivan
er naumast hugsanleg.
Brezki íhaldsrithöfundur-
Stephen King-Hall kemst
svo að oroi í „Manchester
Guardian“ nýlega, að Taivan
hafi ekki hernaðarþýðingu
fyrir. neinn nema þann, sem
„girnist að gera innrás í,
loftárás á eða setja hafn-
bann á Suður- og Mið-Kína“.
Ekki hefur Alþýðublaðsrit-
■stjórinn kvnnt sér opinbera
skýrslu Bandaríkjastjórnar
og um skipti hennar við Kína
því að hann segir: „Það
vcru einmitt þeir Truman,
Marshall og Acheson, sem
róðu því að Bandaríkin neit-
uðu stjórn Chang Kai-sheks
(svo) um allan stuðning i
borgarastyrjöldinni við
kommúnista“. Ritstjórinn
lætur ekki vefjast fyrir sér
smávegis staðreyndir einsog
þá, að í hvítbók bandaríska
jjtanríkisráðuneytisins frá
5. ágúst 1949 um skipti
Bandaríkjanna cg Kína er
greint frá því, að bandarísk
aðstoð við Sjank Kaisék frá
því styrjöldinni við Jápan
lauk, nemi þá 3.341.600.000
dollurum og af þessu voru
vopn og skotfæri fyrir
1.078.100.000 dollara. Öll
þessi aðstoð var veitt eftir
að Truman varð forseti og
mikið af henni meðan MaTsh
all og Acheson voru utanrík-
isráðherrar. En auðvitað
lætur ekki Stefán Pétursson
eins óskáldlega hluti og stað
reyndir hafa áhrif á hug-
smíðar sínar um alþjóða-
mál. Hugmyndaflugið kemst
þó fyrst í algleyming er Al-
þýðublaðsritstjórinn fer að
leggja Bandaríkjunum ráð í
viðureign þeirra við Kín-
verja. Þar er sannarlega
ekki skortur góðra kosta.
Hvað ætli svo sem verði auð
veldara en að efla „stjórn
Chang Kai-sheks á Formósu
gegn stjórn Mao Tse-tung
í Peking“ eins og komizt er
að orði í ritstjórnargrein-
inni. Það að alþýðuher Mao
er nýbúinn að gjörsigra
margfalt fjölmennari og bet-
ur vopnaðan her Sjangs og
hrekja hann af meginlandi
Kína, er auðvitáð algert
auka atriði í þessu sam-
bandi, kínverska byltingin
hlýtur að verða að engu ef
Stefán Pétursson og Ache-
son stappa niður fótunum
samtímis. En annar kostur
er ekki síðri, að „geta vopn-
að Japani til baráttu“ gegn
K-ínverjum. Þetta snjallræði
má ritstjóri Alþýðublaðsins
ómögulega láta liggja í lág-
inni. I-Tn'"n ætti að vita,
hvr’t A-tt’eé flokksbróðir
han- vr*í evki liakkiátur ef
han^ rt’-Tigi bví að honum,
að lo,u='-':n á vandamálum
Austur-''A að vopna
Japan t'J á“' —■ á Fína. En
í alvöru iTvar á
byggðu b'!i fiokkur,
sem tehir s1" ~ 'Tf'lder'ó-
kratiskan, f”.rir rf-
stjóra r|.ía!r.r.1,TrTPi síns
annaðeins fvr'rbr'Tði cr
Stefán Pótu,*-'on? I-Ivað
ætli t. d. ac Percy Cudlipp
ílentist lengi við „Daily Her
ald“ eftir að hafa birt rit-
stjórnargrein einsog þá í
Alþýðublaðinu 19. þ. m. ?
M. T. Ó.