Þjóðviljinn - 25.04.1951, Síða 6

6) _ ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 25. apríl 1951
Athugasemd frá Fasteignaeigenda-
féíagi Reyhjavíkur
Þjóðviijanum hefur bori/.t
eftirfarandi skýrsla frá Iög-
fræðingi fasteignaeigenda-
félagsins um leigumiðlun I>á
sem féíag Iians hefur stofn-
að til í l>ví sltyni að liúseig-
endur fái að velja úr ]>eim
stóra hópi húsnæðisleysingja
sem verða bjargarlausir í
vor:
Á sumardaginn fyrsta birtist
í „Þjóðviljanum" grein um
leigumiðlun Fasteignaeigenda-
félagsins $ftir einhvern, sem
kallar sig „Leigjanda". Þar sem
tilgangur greinarhöfundar virð-
ist fyrst og fremst vera sá að
gera tortryggilega þá tilraun
til leigumiðlunar, sem félagið
er að gera, vill stjórn Fasteigna
eigendafélagsins biðja blaðið að
birta eftirfarandi athugasemd:
Tilgangur leigumiðlunar er
að sjálfsögðu sá að greiða fyrir
bæði leigjendum og húseigend-
um, og eins og sakir standa nú,
er hún ekki síður í þágu leigj-
endanna. Væri áð sjálfsögðu
auðvelt fyrir húseigendur að
leigja lausar íbúðir án milli-
göngu leigumiðlunar, en eftir
að húseigendum eru á ný feng-
in umráð eigna sinna, taldi fé-
lagið rétt og skylt að stuðla
eftir megni að því, að húsnæð-
islaust fólk gæti fengið hús-
næði.
Hugmyndin um leigumiðlun
var rædd við stjórn Leigjenda-
félagsins, og taldi hún sjálf-
sagt að gera þessa tilraun. Þótt
leigumiðlunin sé nú fyrst og
fremst á vegum Fasteignaeig-
endafélagsins, getur stjórn
Leigjendafélagsins fengið að
fylgjast með henni eftir vild,
og ætlunin er að haga fram-
tíðarskipan þessarar starfsemi
í samráði við Leigjendafélagið
á grundvelli þeirrar reynslu,
sem fæst af' starfsemi hennar
fram til 14. maí í vor.
„Leigjandi" Þjóðviljans virð-
ist aðallega finna leigumiðlun-
inni tvennt til foráttu. Annað
er það, að húseigendur skuli fá
að velja úr umsóknum leigjenda
en þeir ekki úr umsóknum hús-
eigenda. Hitt er það, að tekið
skuli vera 10 króna skrásetr,-
ingargjald.
Um fyrra atriðið er það að
segja, að hver heilvita maður
hlýtur að skilja það, að starf-
semi þessarar leigumiðlunar
sem annarar slíkrar miðlunar
mótast af lögmáli framboðs og
eftirspurnar. Allir vita, að eftir
vspurn eftir húsnæði er nú mun
meiri en framboðið. Þeir leigj-
endur, sem til leigumiðlunar-
innar hafa leitað, léitu flestir
skrá sig tvo .fyrstu dagana,
sem hún starfaði. Lágu þá elcki
fyrir neinar tilkynningar frá
húseigendum um laust húsnæði,
þótt þær sem betur fer séu
farnar að berast allmargar nú.
Er harla erfitt að sjá, hvernig
liægt er að framkvæma leigu-
miðlunina við þessar aðstæður
á annan veg en þann að velja
úr þær húsnæðisumsóknir, sem
eru í mestu samræmi við þau
húsnæðistilboð, sem berast og
koma síðan þeim umsækjanda,
sem helzt kemur til greina, í
samband við húseigandann.
Auðvitað yrði þetta öfugt, ef
framboð á húsnæði væri meira
en eftirspurnin. Naumast getur
„leigjandi" Þjóðviljans látið
sér detta það í hug, að leigu-
miðlunin eigi að tilkynna öllum,
sem lagt hafa inn húsnæðisum-
sókn, ef henni berst tilkynning
um laust húsnæði, svo að allir
sem vilja, geti farið og talað
við húseigandann. Er hætt við
því, að fáir húseigendur leit-
uðu til leigumiðlunarinnar, ef
hún sendi á þá stóran hóp
manna. Allir vita líka, að í
mörg undanfarin ár hafa íbúðir
verið leigðar þannig, að aug-
lýst hefur vérið eftir tilboðum,
og húseigandinn svo að sjálf-
sögðu valið úr j>eim, en alls
ekki leyft öllum, sem umsókn
hafa sent að skoða íbúðina.
Fyrir leigjendur er starfsemi
leigumiðlunarinnar áreiðanlega
til bóta einmitt að þessu leyti,
því að nú eru þó fremur tök
á að láta sitja fyrir umsóknir
þeirra, sem vitað er um, að
séu í mestum vandræðum. Gall-
inn er auðvitað sá, að mjög
erfitt er að sannfæra sig um
það, hverjir hafa brýnasta þörf
fyrir húsnæði.
i ,,Leigjandi“ Þjóðviljans gef-
ur ákveðið í skyn, að leigumiðl-
unin sé ágóðafyrirtæki fyrir
Fasteignaeigendafclagið, af því
að hver umsækjandi sé látinn
greiða 10 króna skrásetningar-
gjald. Þetta er hin mesta fjar-
stæða. Hvorki Fasteignaeigenda
félagið né Leigjendafélagið hafa
nein fjárráð til þess að kosta
leigumiðlun og hafa engan
styrk til þeirrar starfsemi. Aug
lýsingar eru hins vegar mjög
dýrar og ráða liefur þurft sér-
stakan mann til að v.inna við
miðlunina. Ef fólk auglýsir
eftir húsnæði kcstar smáaug-
lýsing 30—50 krónur, en lík-
urnar fyrir árangri af auglýs-
ingunni áreiðanlegá mi'nni en
leita til leigumiðlunarinnar. Það
mun því áreiðanlega enginn
leigjandd telja sér ofætlað í
því,. þótt þanii, greiði 10 krónur
Framhald á 5, síðu.
Undlr eilí f ðar sti ör nmn
v Eftir A. J. Cronin
DAGUR
„Ertu búinn að líta inn til pabba?“
Hann hristi höfuðið þögull og hélt áfram að
horfa niður fyrir sig. Vonleysið í svip hans
hrærði hjarta liennar. Hún gekk til hans og tók
undir handlegg hans.
„Þú verður að koma með mér“, sagði hún.
„Ég er einmitt að fara þangað. Þú lítur svo ilfa
út“.
„Nei“, tautaði hann og dró að sér handlegg-
imi eins og hrætt bam. „Þau vilja ekki sjá mig“.
„En þú mátt til“, sagði hún. Og hann lét und-
an eins og barn og leyfði henni að leiða sig að
húsinu. Honum var þannig innanbrjósts, að
hann gat farið að gráta á hverri stundu.
Hún tók lykil upp úr tösku sinni, opnaði
dyrnar og þau gengu inn í setustofuna, sem
hann þekkti svo vel. Þegar Lára kom auga á
nauðrakað höfuð hans gat hún ekki varist sárs-
aukastunu. Hún tók um axlir hans og lét hann
setjast í stól við eldinn. Hann sat þarna, náfölúr
eftir fangavistina og fötin héngu utaná skinhor-
uðum líkama hans, meðan hún flýtti sér fram
í eldhús. Hún minnt'ist ekki á neitt við Minnu,
vinnustúlkuna, heldur sótti te og glóðarbakað
braúð á bakka handa honum. Hún horfði á hann
með ánægjusvip meðan hann drakk teið og
brag'ðaði á brauðinu.
„Borðaðu það allt“, sagði hún blíðlega.
Hann hlýddi. Hann fann strax á sér að hvorki
Hettý né faðir hennar voru í húsinu. Og smám
saman losaði hann sig vi'ð hugsunina um Hettý.
Hann leit upp og leit í fyrsta skipti framan
í Láru.
„Þakka þér fyrir, Lára“, sagði hann lágt.
Hún svaraði engu, en aftur brá fyrir sam-

KVI t-,—- Klt m mrm: \Yf IDI R
Nýja Bíó:
Anna Pétursdóttir
Það var með tals-
verðri eftirvæntingu,
að ég fór að sjá þessa
mynd. Léikritið, sem
sýningum var að
liúka á í Iðnó, var
skemmtilegt, þótt
ekki væri að öllu
leyti gallalaust. Bjóst
ég við að augljósustu
gallarnir yrðu lag-
færðir: dramatísku á-
hrifin aukin með því
að bæta við dálitilli
kómiit, etc. Sú vafð
þó eltki raunin á;
einu kómiksenunni úr
leikritinu var meira
að segja sleppt. Kvik
myndin verður því
enn þyngri en leik-
ritið — og mátti þó
ekki á bæta.
Margt er vel gert
í þessari mynd, enda
leikendur þroskaðir
og öruggir í'list sinni,
auk þess sem ýms
atriði njóta auðvitað
góðs af þeirri tækni,
er kvikmyndin hefur
umfram leiksviðið.
Samt finnst mér leik
ritið öllu áhrifameira.
Stóru augnablikunum
eru þar gerð betri skil,
t. d. þegar Anna kall
ar á Martein eða er
dauða Absalons ber
að höndum. Einn oltk
ar leikara finnst mér
standa sínum danska
kollega fyllilega á
sporði, Þorsteinn 'Ö.
Stephensen og er iangt
til jafnað, þar sem
með hlutverk Absal-
ons fer einn færasti
leikari Dana, Thor-
kild Rose. Forráða-
menn kvikmyndahúss
ins eiga þakkir skilið
fyrir þá linkind, er
þeir sýna fátækri leik
starfsemi okkar, með
því að hefja ekki
sýr.ingar fyrr.
E.
DAVlÐ
úðarglampa í andliti liennar eins og eldurinn
á arninum hefði lýst það upp sem snöggvast.
Hann gat ekki varizt því að taka eftir hversu
mikið hún hafði elzt; það voru baugar undir
augum hennar, hún var hirðuleysislega klædd
og hárið fór ekki vel. Þrátt fyrir sína eigin
þjáningu fylltist hann undrnn og ótta yfir þess-
ari breytingu. - -
„Er nokkuð að, Lára? Hvers vegna ertu hér
— alein ?“
Það kom þjáningarsvipur í augu hennar.
„Það er ekkert að“. Hún beygði sig áfram og
skaraði í eldinn. „Ég dvelst hjá pabba þessa
viku -— ég loka húsinu á Hæðarenda á meðan“.
„Lokar húsinu?“
Hún kinkaði kolli og bætti síðan við lágri
röddu:
„Stanley er á hvíldarheimili i Bouniemouth; þú
veizt sjálfsagt ekki að hann varð fyrir tauga-
áfalli. Ég fer til hans þegar ég er búin að
ganga frá öllu hér heima“.
Hann leit á hana með vonleysissvip; hann
fylgdist ekki með.
„•En verksmiðjurnar, Lára?“ spurði hann loks.
„Það er búið að ráðstafa þeim“, svaraði hún
hljómlausri röddu. „Þær skipta minnstu máli,
Arthur“.
Hann hélt áfram að horfa á hana orðlaus og
undrandi. Þetta var ekki sú Lára, sem hann
hafði þekkt. Örvæntingarsvipurinn á andliti
hennar var hræðilegur, þessir drættir kringum
munninn, hæðnislegir og þó dapurl^gir. Leynt
hugboð sem til var orðið af þjáningum lians
sjálfs, sagði honum að þarna væri særð sál undir
kæruleysisskelinni. En hann þoldi ekki að hugsa
hugsunina til enda, þreytan yfirbugaði hann
aftur. Hvorugt þeirra mælti orð um stund.
„Mér þykir leiðinlegt að gera þér svona mikla
fyrirhöfn, Lára“, sagði hann loks.
„Þetta er engin fyrirhöfn".
Hann, hikaði, honum fannst hún óska þess að
hann færi.
„En fyrst ég er komihu hingað, þá fannst
mér — þá fannst mér ég eins geta beðið —
þangað til Hettý kæmi“.
Aftur varð þögn. Hann fann að hún horfði á
hann. Svo reis hún upp af arinteppinu, þar sem
hún hafði setið og starað inn í eldinn, og nam
staðar fyrir framan hann.
„Hettý er ekki hérna lengur“, sagði hún.
„Hvað segirðu?"
„Nei“. Hún hristi höfuðið. „Hún á heima í
Farnborough núna -—• skilurðu —“ Þögn. „Þú
skilur það, Arthur. Dick Purves á heima þar“.
„En hvað -—“ Hann þagnaði skyndilega. Eitt-
hváð brast í hjarta hans.
„Veiztu það ekki“, sagði Lára sömu hljóm-
lausu röddinni. „Hún giftist honum í janúar“.
Hún leit í kringum sig í stofunni og lagði hönd-
ina. á öxl hans. „Okkur kom þetta öl'lum á óvart;
þegar hann fékk Viktoríukrossinn, það var
skömmu eftir að móðir þín dó. Hann fékk kross-
inn fyrir að skjóta niður flugvélina. Okkur datt
aldrei í hug, Arthur .... En Hettý virtist taka
skjóta ákvörðun. Fregnin uni brúðkaupið var í
öllum blöðunum“.
Hann sat grafkyrr, eins og stirðnaffur.
„Svo að Hettý er gift“.
„Já, Arthur".
„Það datt mér aldrei í hug“. Hann kyngdi og
það fór titringur um allan líkama bans. „genni-
lega hefði hún ekkert viljað með mig hafa
hvort sem var“.
Hún gerði enga tilraun til að íiúgga hann.
Hann reyndi að rísa á fætur.
„Jæja, ég verð,.að fara“, hann'"óstyrkri
röddu.
„Nei, Arthur, þú mátt ekki fara strax. Þú
ert svo illa útlítandi".
„Það versta er .... að mér líður líka illá'.
Hann reis á fætur með eríiðismunum. „Gpð
minn góffur. Ég er svo undarlega máttlaus.
Það er eins og höfuðið á mér sé tómt.. Hvern-
ig á ég að komast á brautarstöðina ?“ Hann tók
hendiimi um ennið.
Lára gekk í veg fyrir hann.
„Þú ferð ekki fet, Arthur. Ég vil ekki að
þú farir, þú ert enginn maður til þess. Þú verð-
ur að fara í rúmið“.
„Þér gengur gott eitt til, Lára“, sagði hann
loðmæltur og riðaði á fótunum. ,,Mér gengur
lika gott til. Okkur gengur báðum gott eitt til‘‘
Iiann hló. ,,En við getum bara hreint ekkert
gert“.