Þjóðviljinn - 29.07.1951, Blaðsíða 8

Skilyrði til brennistemsframleiðslu yið
Námafjall rannsökuð í sumar
ÁœtlacS framlelBslumdgn 10 jbús, tonn á ári
Þeir Baldur Líndal, eínafræðingur, og Þorsteinn
Thorsteinsson, jarðfræðingur, vinna um þessar mundir
að hagnýtum jarðfræðirannsóknum á jarðhitasvæðinu
hjá Reykjahlíð í Mývatnssveit. Rannsóknir þessar, sem
gerðar eru á vegum Jarðborána ríkisins, eru einkum
framkvæmdar til að leíða í ljós brennisteinsinnihald jarð-
gufunnar á þessu svæði, en vegna skorts á auðunnum
brennisteini fev áhugj vaxandi fyrir því að hefja að nýju
brennisteinsvinrsslu hér á Iandi.
Verðmætar lofttegundir
finnast i Námafjaili
Sunnudagur 29. júlí 1951 — 16. árgangur — 170. tölublað
Björn Pálsson fær nýja sjiikraflugvél
Myndin hér að ofan er af nýrri sjúkraflugvél sem Björn Pálsson
fær innan skamms. Var liún flutt um borð í Goðafoss í Hull í
gær. — Flugvél þessi tekur sjúkling í lý.irfu og einn mann,
áuk flugmanns. Það e.' líka liægt að útbúa hana með sætura
og tekur liún þá 3 favþega. Flugvélin hcfur e'rnnig sérstakan
útbúnað til þess að taka Ijósmyndir úr lofti og mun það áreið-
anlega gleðja sltipulagsstarfsmennina sem vinna aft kortagerð
ýmissa staða eftir myndum teknum úr lofti. — Bjiirn Pálsson
flugmaður er fyrir löngu landdskunnur fyrir sjúkraflug sín.
Hefur hann undanfarin ár flogið til staða víðsvegar á iandinu
til þess e ð sækja sjúklinga og tekJzt vel og giftusamlega, en
oft er IiT sjúklinga undir því komið að þeir komist til viðeigandí
aðgerÖar í tæka tíð. Ekki man Björn hve mörg sjúkrafiug
hann hefur farið, en hann hefur lent á 85 stöðum víðsvegar á.
iandinu og hafa þeir flestir verið tún, melar eða frosnar tjarnir.
Hin nýja vél hans getur lent á 100 metra löngu sléttu svæði, ef
a&fiug er að öðru leyti gotí.
Örn og Helnrislc
reyna með sér í
110 m grindalilaupl
á EMmótinu í fyrra
Tugþraiitareinvígið
hefst í dag
í dag hefst tugþrautareinvági ]>eirri Heinrieh hins franska
og Arnar Clausen, — atburður scm vekja mun almenna athygli
ekki einungis hér á landdi helddur og um alla Evrópu. Enginn
efast um að þetta verður afarhörð og skemnitileg keppni ekki
síður en á Evrópumeistaramótinu í Brúsáft í fyrrasumar, en
þar sigraði Heinrlch Örn með aðeins 68 stiga mun eins og
kunnugt er.
Síðastliðið sumar vann 'Baldur
Líndal að rannsóknum í Náma-
fjalli við Mývatn til að komast
að raun um hvort hugsanlegt
væri að nýta lofttegundir í jarð-
guíum þar til iðnaðar. Leiddu
þær rannsóknir í Ijós, að jarð-
gufan þarna inniheldur allmikið
af brennisteinsvetni og vetni,
sem eru verðmætar loftteg-
undir.
í sumar er svo unnið að
jarðborun í Námafjalli til að
kanna hvort ekki megi auka
uppstreymi þessara verðmætu
lofttegunda. Beri jarðborun
þessi þann árangur sem ætlast
er til, má fullvíst telja, að
þarna séu fyrir hendi mögu-
leikar til framleiðslu geysimik-
illa verðmæta úr jarðgufunni.
Brennisteinsvetnið mætti nota
til framleiðslu á hreinum
brennisteini og til efnaiðnaðar,
en vetnið er hugsanlegt að nota
■til framleiðslu köfnunarefnis-
áhurðar, lýsisherzlu o. fl.
Jarðborun og jarðlaga-
rannsóknir
í framhaldi af þeim rann-
sóknum, sem hér hefur verið
drepið á var jarðborun hafin
á aðalhverasvæðinu austan
Námafjalls um miðjan júní í
sumar og er það fýrsta rann-
eóknarborunin, sem framkvæmd
er á því jarðhitasvæði. Borunin
er framkvæmd af tveimur
mönnum, sem unnið hafa að
jarðborunum undanfarin ár, m.
a. í Hveragerði, á vegum Jarð-
borana ríkisins. Stjórn verksins
hefur Baldur Líndal, efnaverk-
fræðingur, á hendi og tekur
hann sýnishorn af jarðgufunni
til rannsóknar. Sýnishorn þessi
hafa ekki verið rannsökuð enn,
tæki til þess ekki fyrir hendi
á staðnum, og fer efnagreining
þeirra því fram síðar hér í
Reykjavík.
Þorsteinn Thorsteinsson, jarð-
fræðingur, vinnur í sumar að
landmælingum og jarðlaga-
rannsóknum á hverasvæðinu í
Námafjalli, m. a. til að athuga
hvort bora þurfi víðar eftir
gufu.
Borunin reynist
torveld
Fré.ttamaður Þjóðviljans var
staddur í Reykjahlíð hinn 17.
þ. m. Hitti hann þá Baldur
Lindal að máli og fékk að
skreppa með honum austur á
hverasvæðið í Námufjalli.
Borunin reyndist torveldari
en vonir stóðu til, sagði Baldur.
1 fyrstu 10 metrunum var þó
ekki nema eitt hraunlag, en nú
er borað gegnum samsoðinn
leir og sækist seint. I byrjun
Jarcborinn, sem notaður er við
Námaf jall.
var steypt í kringum borholuna
og hún fóðruð jafnóðum, en nú
þarf þess ekki lengur með.
Gufumagnir 3 tonn
pr. klst.
Þriðjudaginh 17. þ. m. var
stöðugt gufugos úr borholunni
og hafði svo verið síðustu dag-
ana. Holan var þá orðin 28
metra djúp og gufumagnið 3
tonn á klukkustund. Er það
að vísu lítið gufumagn borið
saman við aðra staði þar sem
borun eftir gufu hef'ur verið
framkvæmd, t. d. Hveragerði.
Samkvæmt fræðilegum athug-
unum ætti að vera mögulegt
að leiða upp á þessu svæði með
jarðborunum 500—1000 tonn
af gufu pr. klst.
Gufugosið úr borholunni
hófst fyrr en áætlað hafði verið
og taldi Baldur að svo gæti
farið, að frekari borun yrði
hætt á þessum stað mjög bráð-
lega af þeim sökum. Gufan
mundi spýta bornum upp þegar
holan væri orðin 30—40 metra
djúp. Mun þá verða reynt að
bora á öðrum stað, ef vænlegra
þykir til árangurs og fjármagn
til áframhaldandi rannsókna
verður fyrir hendi. Var upp-
haflega gert ráð fyrir að grafa
þarna allt að 200 metra djúpa
holu.
Meðan vatn var í borholunni
gat Baldur fj’lgzt með því
hvernig hitinn óx eftir því sem
dýpra var borað, og varð hann
þá mestur 128°. Síðan gufugos-
ið varð samfellt er ógerlegt að
mæla hitann neðst í borhotunni,
en gufan við holuopið helzt
alltaf um 100° heit.
10 þúsund tonn af brenni-
steini á ári
Eins og fyrr segir eru þessar
rannsóknir á jarðhitasvæðinu í
Námaf jalli einkum framkvæmd-
ar til að kanna brennisteins-
innihald gufunnar og mögu-
leika til að auka uppstreymi
hennar með horunum. Er til-
gangurinn sá að fá úr því skor-
ið hvort það svarar kostnaði
að vinna brennistein beint úr
jarðgufunni þar á staðnum.
Hefur Baldur Líndal áætl-
að að hægt væri að vinna
úr gufunni iim 10 þús. tonli
af brennisteini á ári, en teiur
þó ofsnemmt að fullyrða
hvort um svo mikið magn
gæti verið að ræða.
Y f irborðsbrennisteinninn
Jafníramt þeim rannsóknum
sem þegar liafa verið nefndar,
hefur þeim Baldri Líndal og
Þorsteini Thorsteinssyni verið
fengið það verkefni að kanna
hve mikið magn af yfirborðs-
brennisteini er á þessu svæði.
Ekki er enn fengið yfirlit yfir
hve hann er mikill, en Baldur
telur að þarna séu um 3—5
þús. tonn af yfirborðsbrenni-
steini sem inniheldur 30% af
hreinum brennisteini, en auk
þess er mikið af 1—10%
brennisteini á yfirborðinu.
Yfirborðsbrennisteinninn
myndast úr jarðgufunni og er
myndun hans seinvirk. Til þess
að brennisteinn myndist á yfir-
borðinu þurfa viss skilyrði að
vera til staðar frá náttúrunnar
hendi og þess vegna nýtist ekki
nema sáralítill hluti af þeim
brennisteini sem er í gufunni.
Útflutning-svara á 18.
og 19. öld
Á 18. og 19. öld var fluttur
út brennisteinn frá íslandi og
telur Baldur Líndal að sú
brennisteinsvinnsia hafi verið
tiltölulega mikil, en hún lagð-
ist niður fyrir um 100 árum
siðan þegar brennisteinsnámur
fundust á Italíu og brennisteinn
hríðféll í verði á mörkuðum
heimsins.
Skortur á auðunnum brenni-
steini er nú orðinn mjög til-
finnanlegur, en af því leiðir að
menn hafa að nýju fengið á-
huga fyrir að vinna hann liér
á landi.
Bandarísku námurnar
á þrotum
Brennisteinn er nú aðallega
umimn úr jarðlcjgum við Mexi-
co-flóa í Bandaríkjunum og á
Italíu. Magn það sem vitað er
um í auðunnum námum í
Bandaríkjunum er nú að verða
þrotið og hefur Bandaríkja-
stjórn þess vegna minnkað út-
flutning brennisteins til Bret-
lands og fleiri Evrópulanda um
helming.
Flest lönd í Evrópu flytja
inn mikið magn af brennisteini
og er hann því örugg verzlun-
arvara, ef hægt er að fram-
leiða hann á samkeppnisfæru
verði.
Verð brennisteins hefur ný-
lega stórhækkað á Evrcpu-
Tugþrautarkeppni þessi er lið-
ur i meistaramóti Islands og
verða 4—5 keppendur auk
þeirra Heinrich og Arnar.
I dag verður keppt í 100 m
hlaupi, langstökki. kúliívarpi,
hástökki og 400 m hlaupi, eða
sömu greinum og keppt var í
fyrri daginn á Brussel-mótinu,
en áð honum loknum hafði
Örn 4104 stig og Heinrich 3792.
Á morgun verður svo keppt í
110 m grindahlaupi, kringlu-
kasti, stangarstökki, spjótkasti
og 1500 m hlaupi, en í þeim
greinum flestum náði Heinrich
betri árangri en Örn í fyrra-
sumar.
Keppnin hefst kl. 8,15 báða.
dagana.
markaði vegna útflutningstak-
markana Bandarikjanna. Hafa
afköst við námurnar á Italíu
verið stóraukin, en þær voru til
skamms tíma ekki taldar sam-
keppnisfærar við þær banda-
Framhald á 6. gíðu.