Þjóðviljinn - 20.11.1951, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 20. nóvember 1951
þlÓÐyiUINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjorar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttaritstjóri. Jón Bjarnason.
B'.aðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Guðm. Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriítarverð kr. 16 ' á mánuði. — Lausasöluverð 75 aur. eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
V________________________________—------------s
Öfugmælið m allra stétta ílokkinn
Ein þeirra fullyrðinga, er sendar voru út frá hinum
nýafstaðna landsfundi Sjálfstæðisflokksins í ályktunar-
formi var sú að flokkur sá væri flokkur allra stétta. Hef-
ur hún að vísu oft heyrzt áður frá þeim vettvangi, og mun
því fáum hafa komið hún á óvart í þetta sinn. En af
því að hér er um að ræða eina af meiri háttar fölsunum
er þekkjast í íslenzkum stjórmálum er mikil þörf fyrir
almenning að gera sér ljóst hvers eðlis hún er.
Hið kapítalistíska þjóðskipulag er byggt á þeirri hag-
fræðikenningu sem postular þess kalla frjálsa samkeppni.
En frjáls samkeppni er þó fyrst og fremst hugsuð ’sem
frelsi einstaklingsins til að hrifsa það sem honum tekst
innan ramma þeirra laga, er þetta þjóöskipulag hefur
sett sér og vægast sagt er mjög rýmilegur fyrir þá sem
vilja nota sér þessa heimild til fullnustu. Er sanni næst
að lífsskoðun þessi sé einna bezt túlkuð í enska máls-
hættinum: „Andskotinn hafi þann aftasta.“
Hin frjálsa samkeppni eins og hún var upphaf-
lega hugsuð og ætluð til að vera heilbrigður aflvaki á
þróunarbraut borgaralegs þjóðfélags er nú úr sögunni
á öllum aðalvígstöðvum þessa skipulags. í stað hennar
eru komnir auðhringar og einokunarsamsteypur pen-
ingavaldsins, isem lagt hafa undir sig hverja framleiðslu-
greinina af annarri, spenna helgreipar sínar yfir heil
þjóðlönd og heimsálfur, ráða framleiðslutækjum, pen-
ingastofnunum og ríkisstjórnum í heimi kapitalismans
og loka dyrum fyrir öllum þeim er kynnu að vilja starfa
heiðarlega í framleiðslu, viðskipta- og fjármálalífi á grund
velli frjálsrar samkeppni. Ýmsir vilja halda því fram að
við íslendingar séum lausir við þetta vald. Því fer
svo fjarri, að spurning er hvort það er nokkursstaðar
í Evrópu sterkara en hér á íslandi. Hér birtist það í
formi stóratvinnurekstursins á sviði framleiðslunnar,
(samanber stærstu togarafélögin), stórrekstur á sviði
verzlunarinnar (samanb. stærstu verzlunarfyrirtækin), og
einnig í formi beinna umboðsleppa erlendra auöhringa,
s. s. olíufélögin. Um hagsmuni þessara aðila, stendur
Ejálfstæðisflokkurinn sííellt á verði enda beinlínis kost-
aður af þeim. Hvenær hefur það komið fyrir. þegar hags-
munaátök hafa orðið milli þessara aðila og félagssamtaka
almennings s. s. verkamanna, að Sjálfstæðisflokkurinn
og blöð hans hafi snúist á sveif með hinum síðar nefndu?
Aldrei. Hvenær hefur það skeð að Sjálfstæðisflokkurinn
og blöð hans hafi talið hinn almenna vinnandi mann í
sveit eða við sjó bera of lítið úr býtum fyrir starf sitt í
þágu þjóðarinnar. Aldrei. Hvenær hefur Sjálfstæðis-
flokknum þótt of mikið fé safnast á hendur einstakra
kaupsýslumanna eða einstakra stóratvinnurekenda?
Aldrei. Þannig mætti lengi áfram halda. Það er því
íurðuleg ósvífni að ætlast til þess að almenningur tníi
þeirri staðleysu að þessi flokkur sé flokkur allra stétta.
Hið kapitalistíska þjóðfélag, sem flokkurinn dýrkar
hefur fólginn í sjálfu sér þann aflgjafa er skapar
stéttaskiptinguna í hverju landi er það ríkir. Það
er því beinlínis þjóðskipulag stéttaskiptingarinnar. Og
þjóöfélagsleg stéttaskipting verður aldrei til nsma vegna
hagsmunalegra andstæðna. Að berjast fyrir viðhaldi
kapitaliska þjóöfélagsins er að berjast fyrir viðhaldi
stéttarlegra andstæðna, að berjast fyrir misskiptingu
efnahags og lífskjara. Sú kenning sem látin er réttlæta
þetta, er sú að það séu aðeins |>eir hæfustu og dugleg-
ustu sem upp úr standi 'pg kpmist lengra en fjöldinn
vegna hæfileika sinnaC Allir vita þó að þetta er rangt.
Og meðan eitt þjóðfélag órstéitaþjóðfélag, byggt á því
að það sjálft hlýtur að skapa stéttarandstæðumar, get-
ur enginn flokkur verið. flokkur allra stétta.
Mikið niðri fyrir.
Herjólfur skrifar: „Beitarhús-
smali sendir mér í bæjarpóst-
inum s. 1. föstudag andsvar við
greinarstúf, sem ég skrifaði í
bæjarpóstinn í haust. Beitarhús-
smala er mikið niðri fyrir, og
auðséð er, að hin hógværu skrif
mín hafa þar hæft í mark, sem
hann og viðurkennir, þar sem
hann segir, að skrif mín hafi
gert „tilætlað gagn“. Tilgangur
þeirra var að sjálfsögðu sá, að
opna augu manna fyrir aukinni
snyrtimennsku, og þótt ég
beindi orðum mínum aðallega
að bændum að þessu sinni, áttu
þau ekki síður við ýmsa bæj-
arbúa. Beitarhússmali telur þau
hinsvegar skrifuð til að „rægja
bændur og níðast þar með á
uppruna sínum“, (nákvæmlega
sömu orðin og skilningslausar
sálir hafa árum saman notað
um rit frægasta Islendingsins)
og gerir ráð fyrir, að þau séu
skrifuð fyrir Moggann eða Al-
þýðublaðið.
Af þjóðlegum uppruna.
Hér er ekki rúm til að leið-
rétta allar rangfærslur og mis-
skilning Beitarhússmala, og
illyrðum hans svara ég engu.
Hann segir m. a., að þau tvö
býli, sem ég nefndi í grein
minni, hafi verið ,,hersetin“ á
stríðsárunum og af þeim sök-
um sé útlit þeirra slíkt sem
það er, en mér er ómögulegt
að koma auga á menjar her-
námsins á þessmn stöðum og
er því miður hræddur um, að
óþrifnaðurinn bæði þar og víða
annarsstaðar sé af þjóðlegri
uppruna.
•
Ef viíji er fyrir hendi.
Beitarhússmali reynir i raun-
inni ekki að hrekja með rökum
eitt einasta atriði í grein miríni,
en gefur í skyn, að alit, sem
aflaga fer í sveitum stafi af
skorti á vinnuafli og tíma. En
sannleikurinn er sá, að með
sáralitlum tiikostnaði og tiltölu-
lega lítilli fyrirhöfn er hægt að
fegra útlit og umhverfi híbýla
manna til stórra muna, aðeins
ef \nlji er fyrir hendi að við-
bættri dálítilli snyrtimennsku.
Yrði vel tekið.
Halldór skrifar: — „Ég er
einn þeirra sem orðinn er fyr-
ir löngu dauðleiður á því ame-
ríska kvikmyndarusli sem bíóin
bjóða almenningi tíðast upp á.
Mér finnst þvi full ástæða til
að taka undir með „Vandfýsn-
um“ sem lét frá sér heyra
í bæjarpósti Þjóðviljans á laug-
ardaginn og beindi þ-eim tilmæl
um til forgöngumanna MlR að
gefa fólki kost á að sjá þær
sovét-kvikmyndir sem félagið
á í fórum sinum eða getur út-
vegað hingað til sýninga. Þær
kvikmyndir frá sovét sem hér
hafa verið sýndar bera af öð-
um kvikmyndum eins og gull
af eiri. Þær færa manni list-
ræna túlkun á lífsbaráttu,
starfi og gleði þess fólks sem
nú er að byggja upp hinn
nýja heim framfara og sósíal-
isma og stinga því mjög í stúf
við amerísku k.vikmyndimar
sem einkennast af væmnum og
óeðlilegum ástarævintýium
annarsvegar og hryllilegum sí-
endurteknum morðum hinsveg-
ar. Fólk með sæmilega þrosk-
aðan listasmekk er fyrir löngu
hætt að sækja þetta ómerki-
lega rusl en myndi hinsvegar
fagna því að eiga kost á upp-
byggjandi og fræðandi kvik-
myndum, því bíóin eru odýr-
asta skemmtunin sem almenn-
ingur á völ á. Ég s'kora á MlR
að hefjast handa um sýningar
sovétmynda og það sem fyrst.
Þeim veríur áreiðanlega vel
tekið. — Haildór".
Að búa í haginn fyrir
morgundaginn.
Það krefst t. d. ekki mikiliar
innu að tína saman brak og
miskönar dót, sem safnast vill
eim að húsum manna, ef það
r gert nógu oft en ekki látið
ggja tímunum saman óhreyft,
g það er mun ódýrara að mála
úsþök sin með noldcurra ára
íillibili en að láta þau ryðga
undur, að ég tali nú ekki um
ann fegurðarauka, sem af
líkum framkvæmdum leiðir.
'g þar er ég einmitt kominn
ð þungamiðju málsins. Um-
verfið á ríkan þátt í mótun
lannsálarinnar, fagurt um-
verfi skapar fagra sál, — og
c það ekki einmitt það, sem
ið sósíalistar erum sífellt að
eppa að? Er það ekki tak-
íark okkar að fegra og bæta
llt líf mannsins og öðlazt skil-
rði til að nióta unaðssemda
irðarinnar? Ég er alveg sam-
lála niðurlagsorðum Beitar-
ússmala, mesta ógæfa Islands
r sú, að uppbyggingin til sjáv-
r og sveita skuli ekki fara
■am á grundvelli sósíalismans.
In sú stund mun renna upp og
leð því að fegra og bæta það
;m hægt er í dag búum við
haginn fyrir morgundaginn.
— Herjólfur“.
Rikisskip
Heklo. er á Vestfjörðum á suð-
urleið. Esja er á leið til Gauta-
borgar og Álaborgar. Herðubreið
ér í Reykjavik og fer þaðan á
fimmtudaginn austur um land til
Bakkafjarðar. Skjaldbreið er á
Húnaflóa. Þyriil var í Hvalfirði
i gærkvöld. Ármann fer frá R.vik
í kvöld til Vestmannaeyja.
Eimsklp
Brúarfoss kom til Hofsós í gær-
morgun; fer þaðan til Sauðár-
króks, Skagastrandar og Vest-
fjarða. Dettifoss kom til Ant-
werpen 18. þm.; fer þaðan til Hull
og Reykjavíkur. Goðafoss fór frá
Reykjavík 16. þm. til London,
Rotterdam og Hamborgar. Gull-
foss kom til Reykjavíkur í gær frá
Ifaupmannahöfn og Leith. Lagar-
foss kom til New York 8. þm.;
fer þaðan 22.-23. þm. til Reykja-
víkur. Reykjafoss er í Hamborg.
Seifoss fór frá Hull 14. þm.;
væntanlegur til Rvíkur í gærkv.
Tröliafoss fór frá Reykjavík 9.
þm. til New York.
Skipadeild SÍS
Hvassafell fór frá Vestmanna-
eyjum 18. þm. áleiðis til Finn-
lands, með síld. Arnarfell fór frá
Hafnarfirði 15. þm. áleiðis til
Spánar, með saltfisk. Jökulfeli er
í Reykjavík.
Flugfélag Islands:
1 dagr er áætlað áð fljúga til
Akureyrar, Vestmannaeyja Blöndu
óss og Sauðárkróks. — Á morgun
eru ráðgerðar flugferðir til Akur-
eyrar, Vestmannaeyja, Heilissands,
Isafjarðar og Hólmavíkur.
Loftieiðír h. f.
I dag verður flogið til Akur-
eyrar og Vestmannaeyja. Á morg--
un er áætiað að fljúga til Ak-
ureyrar, Hólmavíkur, Isafjarðar
og Vestmannaeyja.
Fulltrúaráð sjómannadagsins held-
ur fund kl. 8,30 annað kvöld í
Grófin 1.
15.30—16.30 Miðdeg
isútvarp. — (15.55
Fréttir og veður-
fr.). 18.15 Fram-
burðarkennsla í es
perantó. — 18.25
Veðurfr. 18.30 Dönskukennsla; II.
fl. — 19.00 Enskukennsla; I. fl.
19.25 Þingfréttir. — Tónleikar.
20.30 Erindi: Vestur-íslenzkir rit-
höfundar í lausu máli; annað er-
indi (dr. Stefán Einarsson próf. í
Baltimore flytur —■ af segulbandi).
21.00 Tónleikar: Söngvar úr óper-
um (plötur). 21.25 Upplestur: „Júlí-
nætur“, sögukaflar eftir Ármann
Kr. Einarsson (höf. les). 21.45 Frá
útlöndum (Þórarinn Þórarinsson
ritstjóri). 22.00 Fréttir oo- veður-
fregnir. 22.10 Upplestur: „Eins og
maðurinn sáir“, sögukafli eftir
Kristján Sig. Kristjánsson (Grét-
ar Fells rithöf.). 22.30 Tónleikar
(plötur): Fiðlusónata nr. 5 x G-
dúr eftir Bach (Yehudi Menuhin
leikur). 23.00' Dagskrárlok.
Samvinnan, nóv-
emberheftið 1951,
er komið út. Efni:
Tveir skólar sam-
vinnumanna. Land
helgismálið og dóm
urinn í Haag. Samvinnuþingið í
Kaupmannahöfn. Stolið frá ekkju,
smúsaga eftir Árna Óla blaða-
mann. Kveðskapur Páls Árdals,
eftir Steingrím J. Þorsteinsson
prófessor. Grannar vorir Græn-
lendingar, teikningar eftir Örlyg
Sigurðsson. Harry Ferguson og
uppfinningar hans á landbúnaðar-
vélum. Hausttízkan í skóm. Tveir
nemendur Samvinnuskólans styrkt
ir til framhaldsnáms erlendis. Her-
foringinn og leikkonan, sem
stjórna Argentínu. Alþjóðlegt
stúdentaheimili.
Leiðrétting.
1 viðtali við Sigríði Björnsdótt'-
ur, sem birtist 14. þm. var það
rangt að elzta dóttir hennar,
Björney, hefði verið 4 ára er húsi
fór úr foreldrahúsum. Hún var
6 ára þegar f-aðir hennar dó og
8 ára þegar hún fór frá móður
sinni.
— Söngæfing í
® ® ® ® kvöld í Edduhús-
inu við Lindargötu. Sópran og
allt mæti kl. 8, tenór og bassi kl.
8,30.
PRENTARAKONUR!
Munið fundinn í Kvenfélaginu
Eddu í kvöld kl. 8.30 í Aðalstræti
12, uppi. Venjuleg fundarstörf.
Lestur nýrrar framhaldssögu. —
Stjórnin.

Hjónunum Guð-
' finnu Jónsdóttur
ocr Hjalta Þórar-
j$-‘t V* inssyni, Heiðmörlc
S' i við Sogaveg, fædd-
ist 16 marka son-
ur föstudaginn 16'. nóvember s. 1.
Óháði fríkirkjusöfnuðurinn (gjaf-
ir og áhelt). Safnaðarsjóður: Áheit
frá G.G. kr. 20.00 og gjöf frá Guð-
jóni og frú kr. 50.00. Kix-kjubygg-
ingarsjóður: Áheit frá N. V. 30.00,
E.Þ. 100.00, og frá ekkju 50.00.
Gjöf afhent af safnaðarkonu frá
J.H. 50.00, Jón í Brún 12.00. Af-
hent af presti safnaðarins gjöf frá
fermingarstúlku kr. 200.00. — Kær-
ar þakkir. Reykjavík, 15. nóvem-
ber 1951. Gjaldkerinn.
S. 1. laugardag
voru gefin sam-
an í hjónaþand
af sr. Óskari J.
Þorlákss. ung-
frú Arnfríður
lsaksdóttir og Óskar Ólason, mál-
ari. Heimili þeirra er að Bjarkar-
ási við Blesagróf. — S. 1. laugar-
dag voru gefin saman í hjónaband
í Vestmannaeyjum ungfrú Margrét
Ólafsdóttir, leikkona frá Flötum
í Vestmannaeyjum og Steindór
Hjörleifsson, leikari, Reykjavílc.
Höfðingleg gjöf
Frú Elínborg Lárusdóttir rit-
höfundur færði Bókasafni sjúk-
linga á Vífilsstöðum kr, 5,000 —
fimm þúsund krónur að gjöf,
daginn fyrir sextugs afmæli sitt.
Frú Elinborg hefur sjálf verið
Framhald á 6. siðu.