Þjóðviljinn - 04.12.1951, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 4. desember 1951 — ÞJÖÐVILJINN — (3
íÞBÓTTIB
RITSTJÓRI: FRIMANN HELGASON

„Vaxandi aiþjóðleg samvinna œskulýðs og
íþróftasamtaka, Eeið fil varanlegs friðar"
segir Jesse Owens, hlaupagarpurinn heimsírægi, sem nú er forstjóri
æskulýðsfélags í Chicago
F Á I R íþróttamenn hafa
náð annarri eins frægð og vin-
sældum og sveriinginn Jesse
Owens. Af nafni hans stendur
alltaf ljómi og í þau 15 ár,
sem liðin eru frá því að frægð
hans náði hátindi eða á Olymp-
íuleikunum í Berlin hefur þessi
Ijómi ekki dofnað. Það er orð-
inn nokkur tími síðan hann
settist í helgan stein sem
keppnismaður, og því verið
hljóðara um hann og daglegar
athafnir hans en 'áður, Hann
hefur samt ekki sagt skilið við
hugsjón íþróttanna, eða misst
trú á þeim sem sterkum þætti
í samstarfi þjóða til eflingar
friði í heiminum, og til að
hjálpa. ungu fólki til líkamlegs
og andlegs þroska. Hann er nú
forstjóri mjög fjölmenns æsku-
lýðsfélags í Chicago. Hann vill
iíka að Sameinuðu þjóðirnar
beiti sér fyrir meira íþrótta-
samstarfi þjóða í milli.
N O R S K U R fréttaritari
Arve Sinnerud liefur nýlega átt
viðtal við Jesse Owens og lýsir
þetta viðtal vel íþróttakappan-
um og hugsjónamanninum, og
á það vissulega erindi til okk-
ar hér. -—
FÉLAGIÐ heitir „South
West Boys Club“, í Chicago og
er í svertingjahverfinu en þar
búa. um 400 þúsund svertingjar.
Félag þetta hefur það verkefni
að vinna að líkamlegum, þjóð-
félagslegum og menningarleg-
um þroska æskunnar. Skóli
þessi er stofnaður fyrir 25 ár-
um með fjárframlagi einstakl-
inga og gjöfum. Það er sér-
staklega skólaæskan sem fé-
lagið reynir að ná til og á
hverjum mánuði streymir æsk-
an þúsundum saman til þess-
arar stofnunar. Þarna er líka
sundhöll og böð, vinnustofa
með allskonar verkfærum.
Söng-, hljómleika- og toiknisalir
og bókasafn. — Gefið ungum
höndum verkefni! Menn morg-
undagsins! Hei’brigð sál í
hraustum líkama. Það er fyrir-
hafnarminna að venja drengi
en venja menn! Þannig hljóða
nokkur slagorðanna sem fest
eru upp á veggina í ganginn.
TJNGIJR ENN.
ÁÐTJR en husrsun mín hafði
valið orðin, stóð het.ian frá
Beriín fvrir framan mig, með
mjúku stökki ýTir' b’óVðið. Ég
horfði inn í hjartanlegt, breitt
óg fágurt bros:
— Gaman að sjá þrg!
Eftir kvikmvndum og mynd-
um a'd dæma virðist Owens
ekki degi eldri cn hann var
fyrir 15 árum síðan. Stökkið
yfir borðið sannnði líka að árin
höfðu ekki þvngt hann áber-
andi. Josse Owens cr nær 40
ára. Hefur verivð glftur siðan
hann var 18,árp og á uppkom-
in böm 3 dætur. Sú elstn stund
ar nám við Ohio háskóla, en
þar lærði Ov/cns' líka vcrzlunar-
fræði og Hkamsrækt sem var
önnur námsgrein hans.
ÆSKAN HELDUR MÉR
UNGUM.
„Það er starfið með æskunni
sem heldur mér svo ungum og
viðbragðsfljótum". Eftir að
hafa fengið sér sæti aftur bak
við skrifborð sitt. Þar sem sím-
inn hringir stöðugt.
É G tek nú ekki lengur þátt
í keppni. Það væri annars
heimskulegt af mér að láta
undan stöðugum óskum fólks-
ins um að fá að sjá mig hlaupa
en -— en. Ég meiddi inig líka í
i •■ -,■• :.,.ý
I s ‘ <• v^-' V f
i '-'ir
fæti í Barcelona í sumar er ég
ætlaði að sýna minar gömlu
„kúnstiri* aftur. ,,Ég sá í blöð-
unum að þú hefðir verið á 01-
ympíuvellinum í Bcrlín í sum-
ar ?
J Á það va,r gaman, verulega
skemmtiiegt að koma þangað
aftur og svo varð ég að lok
um að hlaupa einn hring meidd
ur á fæti. Allar leiðar minning-
ar frá 1936 voru gleymdar. Og
ég hitti Lutz Long þú mannst
eftir honum •—* Þjóðverjanum.
1 honum, harðasta keppinaut
mínum, fann ég góðan vin,
verulega gó'ðan. Vinátta sem
haldizt hefur í öl] hin myrku
Stríðsár. Hann var glæsilegur
íþrótta.maður, og frá heimsókn-
'nni til hans eru skemmtileg-
ustu minningar frá ferðinni.
Ég get ekki trúað að hinir
starfandi íþróttamenn hafi ver-
;ð nazistar. Nhzismi og íþróttir
geta ekld farið saman. Því í-
’oróttir cru frelsi.
BOÐINN TTTí HELSINGFORS.
HVAÐ .varst þú eiginlega
.vðyg^pa -J Evrópu í sumar?
VE G N A þess starfs sem ég
hnf valið mér. held cg að þiað
hafi mikla þýðingtr fyrir mig'
a'ð ferðast um og tala við fólk
og kvnnast fólki, og svo var ég
336 hafa
i
mannareiaainu
beðinn að fylgja körfu-knatt-
leiksflokknum Harlem Globe
Trotters á ferð þeirra um Evr-
ópu. Á næsta ári mun félag-
ið annars fara til Noregs.
Verður þú með?
N EI býst ekki við því en
hef þó hugsað mér að heim-
sækja Noreg í sumar. Ég er
boðinn til Oljmpíuleikanna í
Helsinki. Mun sennilega ferð-
ast með íþróttaflokkuni. Þá
ætla ég að dvelja nokkra daga
í Osló. „Halda ef til vill fyrir-
lestra ?“ Ja mjög gjaman, hitta
íþróttaæskuna, æsku allra
landa, það er það sem ég hef
áhuga fyrir. Uppeldi æskuiuiar
— og þar með þýðingu íþrótt-
anna í aiþjóðlegu samstarfi.
ÞÝÐING ÍÞRÓTTANNA I
STARFI AÐ VARANLEGUM
FRHÖI.
ÁLlTUUR þú að alþjóð-
legt íþróttasamstarf hafi mikla
þýðingu í friðarstarfinu, og
skilningi þjóða í milli, sumir á-
líta það ekki?
Það er einmitt það sem ég
held og ég finn það ef til vill
betur en nokkur annar eftir
margar og langar íþróttaferðir.
Iþróttavináttan er örugg því
hún er hrein og hún er náttúr-
leg hvað sem líður stjórnmál-
um stríði og kreppu — yfir
landamærin og milli kynþátta.
Mjög aukið alþjóðlegt sam-
starf íþrótta og æskulýðssam-
taka er að minnsta kosti leið
að varanlegum friði. Fyrir mig
er þetta orðið að trú, og ég hef
ákveðið að helga þessu mál-
efni það sem eftir er ævi minn-
ar. Þa'ð geri ég ekki aðeins í-
þróttanna vegna, en líka vegna
hinna mörgu íþróttafélaga af
mismunandi lit og þjóðerni, um
allan heim. Þessa daganamef
ég unnið mjög að þýí a6" fá
Sameinuðu þ.jóðimar til að
talca þetlta mál upp. >■
FULLTUÍOl Bandaríkj-
anna Edith Samson mun fljdja
má’ið bráðlega þar. Ég veit
líka. að aðalritarin Trvggve Lie
er áhugasamur um íþrótta- og
æskulýðsmál.
KVNÞÁTTAVÁ ndamálið
LEYSIST AF SJÁLFU SÉR.
Hefur þú önnur áhugamál?
Þetta starf hér í félaginu er
meira sem hjálparstarf — bor-
:ð uppi eins og áður er sagt af
gjöfum og söfnunum. Sem for-
stjóri hér starfa ég fyrir
nokkrum launum en líka af á-
huga fyrir málinu — fyrir
sjálfri hugsjóninni. En til a'ð
fryggja framtíð mína og barna
minna hef ég aflað mér ann-
arra tekna. Ég á benzínaf-
greiðslustöð sem gefur mér
fastar tekjur og frá 1. nóv. hef
ég fengið vinnu.
I hverri viku stjórna ég daæ-
s’rrn fyrir æskuna og heyt.ir
bað: „Jesse Owens Amateur
Hpuse“: Símahringingar og'fyr-
'rsp”mír hafa stöðugt slitið
samtal okkar. Owens finnur
Sæmundur Eiías Ólafsson
forstjóri Kexverksmiðjunnar
Esju ritar í AB-blaðið í gær
nokkurn langhund eftir margra
mánaða hvíld frá fyrra blelck-
ingarstarfi sínu í málum sjó-
manna. Elcki er að sjá að hon-
um hafi fatazt neitt listin.
Mest er greinin lofgerðarrolla
um fulltrúa hans o.fl. forstjóra
í Sjómannafélagi Reykjavíkur,
enda einkennandi áð það skuli
einmitt vera liann, forstjórinn,
en ekki starfandi sjómaður,
sem varð til þess að gefa þess-
um fulltrúum atvinnurekenda
syndakvittun, en þess er nú
heldur ekki von, tilveran er
nú einu sinni svona. Ekki get-
ur Sæmimdur forstjóri hinna
fáu starfandi sjómanna á A-
listanum að neinu, því það virð-
ist ekki skipta hann miklu,
heldur eyðir hann allmiklu
rúmi í þá menn, sem frekar en
nokkrir aðrir úr hópi forstjóra-
listans hafa sýnt sig starfa í
algerri andstöðu við vilja starf-
andi sjómanna.
Um Jón Sigurðsson fram-
kvæmdastjóra A.S.I. segir hann
t. d. „I ritarasæti er Jón Sig-
urðsson framkvæmdastjóri A.S.
I., hinn iangreyndi starfsmaður
verkalýðshreyfingarinnar“. Jú,
Sæmundur þáð er rétt að Jón
Sigurðsson er orðin langreynd-
ur í verkalýfishreyfingunni
bæði fyrir klofningsstarfsemi,
blekkingarstarfsemi o. fl. en
síðast en ekki sízt er hann
frægur fyrir að vera meðhmur
í 14 verkalýðsfélögum sem er
met í íslenzkri verkalýðshreyf-
ngu.
Sigfúsi Bjarnssyni starfs-
maimi féiagsins finnur Sæm-
undur það til ágætis, að hann
sku’i vera eftirmaður Sieurðar
heitins Ólafssonai. Ja, flest er
tekið sér til framdráttar. Þáó
skal ekki dregið úr því starfi,
sem Sigurður heitinn vann í fé-
laginu. Það viðurkenna allir
meðlimir Sjómannafélagsins af
hvaða flokki sem er, en hitt
er annað mál, hvort það er
ekki einmitt vegna þess, að
bessir fulltrúar atvinnurekenda
hafa ekki fetað í fótspor hans,
að starfandi sjómenn hverfa nú
unnvörpum úr röðum þeirra af
hvaða flokki sem er. Þáð hafa
sjómenn sýnt og það eiga þeir
eftir að sýna enn betur. Krafa
beirra er að fá til forustu í
félaginu menn, sem vinna fyr-
’r sjómenn í smáu sem stóru,
að hagsmunamálum beirra, en
ekki menn sem standa annað-
hvort ráðlausir gagnvart
vandam'álum þeirra eða vinna
gagngert á móti þeim. Þessir
fulltrúar forstjóranna bafa í
hverjum samningnum á fætur
öðrum, er þeir hafa komið ná-
lægt, dregið taum atvinnurek-
enda og barizt á móti vilja sjó-
manna. Svo var t. d. í tog-
arasamningunum 1949, þá snið-
gengu þeir að meiru og minna
leyti baknefndina, sem skipuð
var starfandi sjómönnum af
hverju skipi. Þeir s’átu löngum
einir méð atvinnurekendum og
létu sjómenn eigi vita allan
sannieika um gang málanna.
Þrátt fyrir það píndu sjómenn
stjórnina til þess að ganga
lengra en stjórnin hafði nokk-
urn tíma hugsað sér að ganga.
I togaradeilunni 1950 var
reynslan nokkuð svipuð, að vísu
þorði stjórnin ekki að láta
kjósa. baknefnd þá, hún kaus
heldur að vera ein í makkinu.
Sjómenn knúðu það þá fram að
kosnir voru menn úr þeirra
hópi til þess áð starfa með
stjórninni í samningunum, það
stóð þó ekki lengi, þvi á fundi
með landliðinu tóku þeir vöid-
in af starfandi sjómönnum. —
Þrátt fyrir það komu sjómenn
fram ýmsum málum en tókst
ekki að koma fram öllu því
sem þörf var á að koma fram
vegna liarðvítugrar andstöðu
stjórnar S.R. Samningar þeir
sem þá voru gerðir hafa reynzt
þannig að eftir tæplega eitt
ár er komið svo að allir eru
sammála um að þeim verði að
segja upp, ekki einasta starf-
andi sjómenn, heldur einnig
stjórn S.R. og nú viðurkennir
hún það að þau atriði, sem
starfandi sjómenn höfðu á móti
í samningsuppkastinu, hafi ver-
ið réttmæt.
Hvernig er nú hægt að fela
slíkum mönnum forustu í stétt-
arfélagi, sem þannig hafa snar-
snúizt i máiunum og ekki virð-
ast bera betri kenns! á við-
fangsefnin — Sjómenn munu
heldur ekki fela þeir forust-
una. Þeir munu vélja til henn-
ar mennina sem börðust harð-
vítugast fvrir kjörum þeirra.
Mennina sem skipa B-listann.
Það eru þeir sem eiga að
stjórna næstu kjaradeihi, og það
munu einnig verða þeir. Sami
hugsunarháttur hefur verið
ríkjandi hjá stjórn S.R. gagn-
vart farmönnum. I sumar var
samningum þeirra sagt upp.
Samræmdar ágætar kröfi’r fyr-
ir tilstilli farmannn siálfra.
Lofað að ekki skvldi gengið
frá samningum án þess að hera
þá undir farmenn sjálfa. Á síð-
ustu stundu fyrir verkfall gekk
stjórn S.R. að smánarsamning-
um atvinnurekenda, án þess sð
yrða á einn einasta farmann,
jafnvel ekki há fán sem í landi
Framhald á 6. siðu
st,rax „þráðinn“ aftur. Jafn
fljótur í hugsun, og í hrevfing-
um talar hann með þeim krafti
og áhuga, að það hlýtur að
vekja virðingu fyrir þessum
manni.
Hann leggur hhjó'ðnemann á
aft.ur. Það var frú sem óskaði
aðstoðar Owens til að hjálpa
til með son hen.nar.
Þú skilur að þetta er þýálfun
líka að geta tekið æskumann á
réttan hátt. Það er'ekki hægt
að þvinga hann, hann verðnr
að skilja. Það er þa’ð sem er
listinn. Þessvegna held ég líka
nð ég þekki kynþáttavandamál-
:ð. Þcgn.r menningarstig míns
kvnþáttar véx þá leysist
vandamálið af sjálfu sér, og
einnig meðal nnnnrs með h.iálp
íbróttasamsJarfs. því- íþróttim-
ar bekkja ekki kvnþáttavanda-
mál.
oroa-
forð.
arni
Ráðninaar III.
:
v
%
Á
*
%
hauður: C> ’and. {
bríml: A) e’.diir,' skvlt hrim oprj
breima. Orðin táknr hnvaða. {
storð: B) land.
íúr: C) eldur. af sama stofni
og d. fyr, þ. Feuer or e. fire.
stirna: C) ylitra af sima
stofni os: stiarna.
skjarr: C) styg-trur, sbr. að
skirrast við að gera e-ð.
ea.*rl: P.' mesariinrri shr. orð-
takið: Það er illa borfrnð. að
g’alda pravl fvrir gás.
riðiU: A ’ fiokkur. frammcrk-
ing senni’. f’okkur ríðandi $
manna. Crðtnkið er nú einkumi
notað i ihróttamáli. merlrir 2
einnig éhaid til netlnjreið.i 5
Erairar: C) hundur, pl " orð.
takið: Gaprar er sknnlur, því
að ge'yja skal.