Þjóðviljinn - 03.01.1952, Blaðsíða 1
Litvinoff
Fimmtudagur 3. janáar 1952 — 17. árgangur — 1. tölublað
1
Maxim Litvinoff
Maxim Litvinoff, fyrrverandi
utanríkisráðherra Sovétríkj-
anna, andaðist í Moskva á
gamlárskvöld og var jarðsettur
í gær. Fyrir útförina lá lik
hans á viðhafnarbörum í utan-
ríkisráðuneytinu.
Litvinoff, sem varð 75 ára
gamall, gekk í Sósialdemokrata
flok'.c Rússlands 1898 og fylgdi
bolsévikum eftir að flokkurinn
klofnaði. gann var handtekinn
fyrir stjórnmálastarfsemi 1901
en komst undan til útlanda og
var lengst af landflótta eftir
það fram að byltingunni 1917,
síðustu tíu árin óslitið í Lon-
don, þar sem hann gekk að
eiga brezka konu. Eftir bylt-
inguna var hann skipaður sendi
herra byltingarstjórnarinnar i
London en brezka stjórnin hand
tók hann og hélt honum í gisl-
ingu fyrir Lockhart, erindreka
sinn í Moskva, og voru höfð
skipti á þeim.
Frá 1921 til 1929 var Lit-
vinoff aðstoðarþjóðfulltrúi ut-
anríkismála og þjóðfulltrúi ut-
anríkismála frá 1929 til 1938.
Hann var almennt viðurkennd-
ur einn glæsilegasti persónu-
leikinn í alþjóðamálum á þessu
tímabili og lét einskis ófreistað
til að koma á samstarfi Sovét-
rilcjanna og borgaralegu lýð-
ræðisríkjanna gegn árásar-
stefnu fasistaríkjanna en lét af
störfum eftir svik Breta og
Frakka í Múnchen. Sendiherra
Bretlcmd og Bandoríkin óséfit
um Iran Egyptaland og Japan
Mó/gögn ihaldsmanna segja Bandarikjasij.
vilja bera brezka hagsmuni fyrir borS
Því nær sem dregur fundi Churchills og Trumans,
því opinskárra verður að Bretland.i og Bandaríkjunum
ber ýmislegt á milli í heimsmálunum.
Einkum eiga stjórnir Bret-
lands og Bandarikjanna erfitt
með að koma sér saman um
málefni Miðausturlanda og
Austur-Asíu.
Vill að Bretar láti Súdan
af hendi
Fyrir, áramótin fréttist frá
Washington, að bandaríska ut-
anríkisráðuneytið hefði slegið
því fram, að réttast væri af
Bretum að vinna það til að við-
urkenna yfirráð Egyptalands
yfir Súdan til að fá Egypta
til að samþykkja að Vestur-
veldin hafi herstöðvar við Súes-
skurð. Tvö af aðalmálgögnum
íhaldsstjórnar Churchills, „Dai-
ly Telegraph" og „Daily Ex-
press“, taka þessa ábendingu
óstinnt upp í ritstjómargrein-
um í gær. Segja þau hana frá-
leita og bera v.ott um skilnings-
leysi Bandaríkjastjórnar á áð-
stöðu Breta í Miðausturlönd-
xun.
„Daily Express" víkur einnig
að framkomu Bandaríkjamanna
í olíudeilu Breta og Irans-
manna. Spyr blaðið, hvað tveir
bandarískir starfsmenn Alþjóða
bankans séu að erinda í Teher-
an og segir að Bandaríkja-
mönnum virðist ekki ljóst, að
Sovétríkjanna í Washington var
Litvinoff frá 1941 til 1943 og
aðstoðarþjóðfulltrúi utanríkis-
mála 1943 til 1946, en þá lét
hann af opinberum störfum
vegna heilsnbrests.
Bandaríkin snnlima Franco-
Spán f Atlanzhofskerfið
Innan þriggja mánaða fer bandarísk aostoð að streyma
til fasistastjórnar Francos á Spáni.
olíudeilan sé mál Breta en ekki
þeirra.
Útflutningsverzlun Japana
Churchill er nú á leið til
Bandaríkjanna með hafskipinu
Queen Mary. f gær var skýrt
frá því í Washington, að Tru-
man forseti hefði sent honum
skilaboð um að í viðræðum
þeirra óski hann eftir að taka
fyrir viðurkenningu Japans á
klíku Sjang Kaiséks á Taivan
sem stjóm Kína. Þessi fregn
kom stjórnmálamönnum í Lon-
don mjög á óvart. Skýrðu þeir
frá því, að Churchill hefði fyr-
ir brottför sína ákveðið að bera
fram eindregin mótmæli gegn
þeirri fyrirætlun Bandaríkja-
stjórnar að láta Japani viður-
kenna Sjang. Vilja Bretar, að
þeir taki upp stjórnmálasam-
band við alþýðustjórn Kína.
Benda þeir á, að ef Japan við-
urkenni Sjang muni taka fyrir
vaxandi viðskipti milli Japans
og meginlands Kína og yrði það
til þess að samkeppni jap-
anskra vara við brezkar a öðr-
um mörkuðum í Asíu yrði enn
harðari en verið hefur.
Framhald á 7. síðu.
Flohkur
Nehru fastur
r
E
sessE
Porter, bráðabirgðayfirmaður
þeirrar nýju stofnunar, sem um
áramótin tók við yfirstjórn að-
stoðar Bandarikjanna við her-
væðingu fylgiríkja þeirra,
skýrði frá því í Madrid í gær,
að hernaðarleg og efnahagsleg
aðstoð við Spán yrði hafin inn-
an þriggja mánaða. Hann lýsti
því yfir að markmið þessarar
aðstoðar yrði áð „gera Spán
færan um að leggja fram sinn
skerf til varna hins vestræna
heims“.
Til þessa hefur Bandaríkja-
stjórn ekki treyst sér til að
knýja fram upptöku Franco-
stjórnarinnar í samtök Marhall-
landanna né A-bandalagið, en
nú er ætlunin að innlima fas-
istaríki þetta í A-bandalags-
kerfið að Vestur-Evrópurikj-
unum forspurðum.
Porter sagði, að næstu daga
myndi koma til Spánar sendi-
nefnd frá hervæðingarstofnun-
inni og hafa fast aðsetur
landinu, Á hún að fylgjast
með að aðstoðinni sé varið eins
og Bandaríkjastjórn mælir fyr-
ir um.
Fyrstu almennu þingkosning-
arnar í Indlandi standa nú yfir
og mun þeim ekki verða lokið
fyrr en í febrúar. I gær voru
úrslit kunn úr 180 kjördæm-
um. I 155 þeirra hafði fram
bjóðandi þjóðþingsflokksins,
flokks Nehrus forsætisráðherra
náð kosningu.
Ibúatala Stokkhólms með út
hverfum er nú kominn yfir
milljón. Á árinu, sem er að líða
hefur íbúunum fjölgað um 13
þúsund uppí 1.007.000
Nýárskveðja írá týndum
diplómötum
Brezk blöð skýra frá þvi, áð
kunningi starfsmanna brezka
utanríkisráðuneytisins, er hurfu
í sumar og elckert er vitað um,
hvað af hefur orðið, þeirra
MacLean og Burgess, hafi feng
ið nýárskveðju frá þeim. Utan
ríkisráðuneytið í London segist
ekki vita til að neinar kveðj-
ur hafi borizt frá þeim.
imtukeríi
Truman Bandaríkjaforseti
tilkynnti í gær, að hann myndi
leggja fyrir þingið tillögu um
að reka frá störfum eða flytja
í önnur störf 64 æðstu embætt-
ismennina i skattheimtukerfi
Bandaríkjanna. Sagði hann, að
uppljóstranir um víðtæka fjár-
má^aspillingu skattheimtu-
manna, svo sem fjárdrátt og
mútuþægni, hefðu vakið skelf-
ingu allra löghlýðinna borgara
og yrði að hreinsa miskunnar-
laust til. Skattheimtuhneykslið
getur orðið Truman dýrt, því
áð allir glæpamennirnir eru
skipaðir í embætti af honum og
hlutu embættin að launum fyr-
ir dygga þjónustu við demo-
krataflokkinn.
Maó Tseíóiiff hvetur Kín-
verja til
nyrra
afreka
Maó Tsetúng, formaöur alþýðustjórnar Kína, hélt ræðu
í nýársveizlu æðstu manna hers og stjórnar í fyrradag.
Maó komst svo að orði, að
kínverska þjóðin' myndi vinna
fullan sigur á ytri og innri
féndum, ekki síður á banda-
rískum árás-
arseggjum en
innlendum
gagnbylting-
aröflum. 1 Kó-
reu hefði tek-
izt að sann-
færa Banda-
ríkjamenn um
að þeir gætu
ekki sigrað
þjóðfrelsisöfl
MaoTse-tunj Asíu Og þar
með að knýja þá til að
samþykkja viðræður um vopna-
hlé. Á árinu 1951 vann kín-
verska þjóðin marga þýðingar-
mikla sigra, sagði Maó, en á
nýja árinu verður hún að
vinna enn meiri afrek á enn
fleiri sviðum..
Fé Sagt til IsfaSs
Vfilfa sali SI> IielsHÍIi A-Iis§bs<s1is»
lagfiiin hernaðarafiígerðir
Vesturveldin hafa borið fram á þingi SÞ tillögur, sem
m. a. hafa það markmiö aö heimila hernaöaraðgeröir af
hálfu A-bandalagsins.
Vesturveldin og fylgiríki
þeirra í nefnd, sem kosin var
á síðasta allsherjarþingi til að
ræð'a ráðstafanir til að efla
„sameiginlegt öryggi“ hafa
skilað áliti, sem stjórnmála-
nefnd allsherjarþingsins tók að
ræða í París í gær. Aðalatriði
álitsins eru þau, að lagt er til
að allsherjarþinginu sé veitt
vald til að fela bandalögum
einsog A-bandalaginu að fram-
kvæma hernaðaraðgerðir á þess
vegum.
Fulltrúar Bandaríkjanna,
Bretlands og Ástralíu mæltu
með nefndarálitinu. í dag tek-
ur Vishinski, utanríkisráðherra
Sovétríkjanna, til máls um það.
Hátíðarnar kosta 1350
mannslíf
Um hátíðarnar biðu 1350
manns bana af slysförum í
Bandaríkjunum. Þar af dóu
900 í umferðaslysum en 200 í
eldsvoðum.
Brezka stjórnin hefur sent
þeirri egypzku mótmæli gegn
því að egypzkt blað liefur heit-
ið háum verðlaunum hverjum
þeim, sem ræður af dögum Er-
skine hershöf&ingja eða aðra
æðstu foringja brezka setuliðs-
ins við Súesskurð. Brezkir her-
menn og egypzkir skærulðar
börðust nærri Ismailia í fyrra-
dag.
Gin- og klaufa-
veikin rénar ört
Danska útvarpið skýrði frá
því í gær að gin- og klaufa-
veikifaraldurinn í Suður-Jót-
landi rénaði ört. Tjón bænda
hefur samt orðið mikð, bæði
af sjúkdómnum beinlínis og af
niðurskurði. Innvegið mjólkur-
magn á sýktu svæðunum hefur
minnkað um fjórðung.
I vopnahlésviðræðunum í Kó-
reu í gær lögðu Bandaríkja-
menn fram nýjar tillögur um
fangaskipti. Leggja þeir til að
fulltrúum frá Rauða krossinum
verði falið að sjá um að allir
fangar, fái frjálst val milli þess
að fara heim eða vera kyrrir
þar sem þeir eru. Föngum, sem
vilia fara heim, verði skipt
einum fyrir einn, herföngum
fyrst en handteknum óbreytt-
um bórgurum svo. Fulltrúar
norðanmanna sögðust myndu
athuga tillögurnar.
fijieiBgi lækksaS
nm 86%
Þingið í. Júgóslavíu hefur
samþykkt tillögur stjórnar Tít-
ós um endurskipulagningu á
f jármálalífi landsins. Einn þátt-
ur -endurskipulagningarinnar er
gengislækkun, er nemur hvorki
meira né minna en S6%.
Skipstjóri neitar
að yfirgefa skip
sitt
Hefur rekið stjórnlaust
um Atlanzhaf í viku
í viku hefur bandarískt skip
rekið stjórnlaust á Atlanzhaf-
inu suðvestur af írlandi, en
skipstjórinn hefst er.n við um
borð í því og neitar að yfir-
gefa það unz því hefur vevið
bjargað eða það sekkur. Sk’pið
er bandariskt og heitir Flying
Enterprise, 700 tonn að burð-
armagni, en skipstjórinn heúir
Karlsen og er fæddur í D'm-
möiku. iBrezkur dráttartoátur
er lagður af stað að rcyna að
koma dráttartaug í rkipið.
Ofsaveður geisar enn á Atlanz-
hafinu vestur af Bretlandséyj-
um.