Þjóðviljinn - 02.07.1952, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN
Qrein Sverris
Framhald af 5. sK5u.
is aldrei á að fjargviðrast um
friðhelgi samninga. Fanga-
skiptasáttmálinn í Genf virð-
ist sýnilega standa utan við
þessa friðhelgi. Forseti Banda-
ríkjanna lýsti því yfir hátið-
lega, að af mannúðarástæðum
væri það hinn mesti glæpur að
framselja fangana i hendur
„kommúnistum". Mannúðin
varð friðhelgi samninganna
yfirsterkari. Á Kojeeyju, und-
an strönd Kóreu, voru miklar
fangabúðir, er töldu um
80,000 manna. Fulltrúar Banda
ríkjanna sögðu þessa fanga
vera sérlega ófúsa. til að
hverfa aftur tii föðurlands
síris.
En nokkru síðar bárust
furðuleg tíðindi um heiminn.
Hinn 7. maí síðastl. náðu fang-
ar þessir, sem svo mjög ótt-
uðust heimförina, yfirmanni
fangabúðann.a á sitt vald og
héldu honum sem gísl. Hann
þeitir ÐöíM og ,er hershöfð-
ingi. Kváðust fangamir ekki
mundu sieppa honum fyrr en
lofað væri, að haldin væru á-
kvæði Genfarsamþ. 1 skjali
■fanganna voru talin upp ýmis
kæruatriði, er þeir kröfðust
lagfæringar á. Eftirmaður
Dodds, Colson hershöfðingi,
vildi fyrir hvern mun ná aft-
ur félaga sínum og sendi föng-
unum svar við erindi þeirra.
Þar komst harin m. a. svo að
orði: ,,Hvað viðvíkur fyrsta at-
riði í erindi yðar, þá skal ég
játa, að þess hafa verið dæmi,
áð blóðsúthellingar hafi orð-
ið og margir fangar verið
drepnir og særðir af hermönn-
um Sameinuðu þjóðanna. Ég
get fullvissað yður um það,
að í framtíðinni munu her-
fangar geta vænzt mannúðlegr-
ar meðferðar í þéssum fanga-
búðum í samræmi við alþjóða-
log. Ég mun gera allt sem í
mínu vaidi stendur til að af-
stýra frekara ofbeldi og blóðs-
úthellingum. Ef slíkir viðburð-
Ir skyldu koma fyrir aftur mun
ég taka á mig ábyrgðina. Að
því er varðar þriðja atriðið í
erindi yðar, nauðungarrann-
-sókn á skoðunum fanganna,
þá vil ég skýra yður frá því,
að eftir að Dodd hershöfðingi
hefur verið látinn laus, mun
■engin slík rannsókn verða gerö
á föngunum né heldur verða
þeir teknir i herþjónustu".
Hermenn 2Q. aldar vilja
-gjarnan líkjast forfeðrum sin-
um á miðöldum. riddurunum.
Meðal riddara þótti drengskap-
arorð jafngilt skráðum samn-
ing. Hinir ófrjálsu Asíumenn á
Kojeeyju hafa án efa treyst
því, að eodex cthicus riddar-
anna lifði enn með vestrænni
menningu, að hermaður sviki
ekki orð og eiða við hermenn.
En þeim varð ekki að trú sinni.
Hinn 10. maí kl. 21.30, að kór-
■eskum tima, slepptu fangarnir
Dodd hershöfðingja heilum úr
haldi. Hinir fyrirlitnu kommún-
istar Asíu héldu samning sinn.
En hinir vestrænu riddarar
gerðust eiðrofar. Colson hers-
höfðingi hafði játað, að al-
þjóðalög um meðferð herfanga
hefðu ekki verið haldin af her-
mönnum Sameinuðu þjóðanna;
að fangar hefðu verið drepnir
og særðir af fangavörðunum,
að þeir hefðu verið kúgaðir til
að afneita skoðunum sínum og
neyddir til að ganga í her fjand
manna sinna — amerísfeur hers
höfðingi hafði gefið her Sam-
einuðu þjóðanna hegðunarvott-
orðið! Fyrir þessa sök var Co!-
son sviptur embætti tveimur
dögmn síðar. Clark, hinn nýi
yfirhershöfðingi Sameinuðu
þjóðanna í Kóreu, dæmdi loforð
'hans ómerk. Amerískar véla-
fcersveitir, vopnaðar eldflaug-
Miðvikudagur 2. júlí 1952
I .. é
198. DAGUR
Og meðan verið var að flytja lík Róbertu upp að bátaskýlinu
og leitinni að hinu líkinu var haldið áfram, fór að bera á tor-
Svo sagði hann í símann: „Jæja, Wallace, leysið þá* frá skjóð-
unni — segio frá öllu — já. Lík konunnar fundið en ekki lík
mannsins — já — hátur á livolfi við suðurströndina — já —
fóðurlaus stráhattur — já — skrámur kringum munn hennar
og augu — kápan og hatturinn í gistihúsinu —- já — bréif í
kápuva.sanum — með hvaða utanáskrift? — Frú Titus Alden,
Mimico — já — eru enn að slæða eftir manninum, einmitt
það -— já — hafa ekkert fundið honum tilheyrandi — ég skil.
Gott og vel, Wallace — Gg — heyrið þér Wailace — látið þá
skilja eftir kápuna og hattinn. Við skulum sjá — klukkan er
hálfþrjú. Ég kem með fjögurlestinni — strætisvagninn kemur
á stöðina þá, er það ekki? Jæja, ég kem áreiðanlega þá — Og
Wallace, þér ættuð að" skrifa hjá yður nöfn allra þeirra sem
sáu þegar líkið .var dregið upp. Hvað þá? — átján feta dýpi?
— já —- slæða föst í bátnum — já — brún slæða — já —
það var og — Jæja, hreyfið ekki við neinu, Wallace og ég kem
í snatri. Já þakka yður fyrir, Wallace. Sælir.“
Herra Heit lagði tólið hægt á, reis jafnliægt upp úr rúmgóð-
um hnotustólnum, sem hann hafði setið í, strauk þykkt vanga-
sksggið- og horfði á Earl Nev/comb, vélritara, bókhaldara með
meiru.
,,Þú hefur ná.ð þessu, Earl?“
„Já.“
„Jæja, taktu þá hattinn þinn og frakkann og komdu með
mér. Við þurfum áð ná í lestina, sem fer klukkan tíu mínútur
yfir þrjú. Þú getur útfyllt nokkrar skýrslur I lestinni. Taktu
fimmtáu til tuttugu blöð með þér — það er betra að hafa
vaðið fyrir neðan sig, og svo skrifarðu nofn þeirra vitna sem
við getum fundið. Svo er bezt að þú hringir til frú Heit og
segir henni að ég lcomi sennilega ekki heim í kvöldverð cg
um og tára,gasi, voru sendar
gegn vopnlausum og varnarlaus
um föngum, sem höfðu dirfzt
að segja heimiuum frá ódæðis-
verkum bandarískrar herfor-
ustu í Kóreu og komið upp um
ósannindi samningamanna
Sameinuðu þjóðarma, er þeir
neituðu að halda alþjóðleg lög
-1 nafni mannúðarinnar.
Eftir því sem þáttumxm
fjölgar í harmieik Kóreustyrj
aldarinnar, því rosalegri og
æðisgengnari verður Ieikur
Bandaríkjanna. I upphafi styrj-
aldarinnar kaílaði Truman for-
seti íhlutun þeirra „lögreglú-
aðgerðir." Þessar lögregluað-
gerðir áttu að tryggja hið suð
urkóreska lýðræði um ailan
Kóreuskagann, halda í heiðri
'hugsjónir Sameinuðu þjóð
anna. Lögregiuaðgerðir Trú-
nans forseta hafa orðið að
.kynlausum múgmorðum á
inenntaðri og merkilegri menn-
ingarþjóð. Talið er, að um 3
milljónir manna hafi týnt lífi
þessum „lögregluaðgerðum".
Hið suðurkóreska lýðræði, sein
Truman forseta var svo hug-
leikið að gefa Ncrður-Kóreu,
biómgast þes3a stundina raeð
slíkum ágætum, að ræfilliati',
sem eftir er af þingi þess, verð-
ur að fara í felur, meðan dauða'-
dómar og" handtökur bíða hinna
einstöku, friðhelgu þingmanna,
Hugsjónir Sameinuðu þjóðanna
iiggja drukknaðar í blóðpollun-
um á Kojeeyju eða rifnar í
tætlur á samningaborðinu í
Panmunjom. Þótt átakanlegur
harmleikur fylli svið Kóreu-
styrjaldarinnar ætlar hann
jafnan öðrum þræði að breyt-
ast í skrípaleik trúðanna.
Saga Kóreustyrjaldarinnar á
hinu síðara ári hennar hefur
sýnt það öllum heimi, að Banda
ríkin vilja ekki frið á þessúm
slóðum. Þau viljá ekki láta
þetta 'sár gróa. í hvert skipti
sem örlar fyrir friði og vopna-
hléi hleypir herstjórn Banda-
ríkjanna upp málinu. Síðasta
frumihlaup heniiar — loftárás-
irnar á orkuverin við Jalu-
fíjót — er hin pólitísíka benzín-
hlaupssprengja faennar, sem
gert er til þess eins að hindra
fSættir. Bandaríkin bera ófrið-
arkyndilinn að dyrum Asíu og
Evrópu, blása hvarvetna að
glæðum stríðsóttans, avo að
ekki linni þeim vígbúnaði, sem
orðinn er lífsstofn atvinnulífs-
þeirra og framleiðslu. Og þó
dugar það ekki til. Því að enn
á ný knýr kreppan, fylgja og.
erfðasynd auðvaldsing að dyr-
um þeirra. Blóðgjöf hervæðing-
arinnar fær ekki lengur dælt
lifi í kallkaðar æðar a-uðvalds-
ins. Framleiðsla Bandaríkjanna
er þegar farin að dragast sam-
an vegna minnkandi neyzlu-
vörumarkaðar heima fyrir.
Verðfallið sendir þegar skugga
sína á undan sé<r. Á slíkum.
stundum er freistingin mikii að
stofna tii nýrrar Kcreustyrjald-
ar — eða lá.ta leikinn berast
vtðar.
En hvernig sem fer um fram-
tíð Kóreustyrjaldarinnar, þá er
■saga hennar t megindráttuin
fullskýrð. Bandaríkin bera á-
byrgð á upptökum ihennar og
allri þróun. Sjáifsagt imun
þe3su íni’killáta vestræna stór-
veldi finnast mikið til um, er
það lítur yfir verk sitt, yfir
tveggja ára afrek sín á Kóreu-
skaga. Án efa finnst Banda-
ríkisstjóm, að hún hafi sýnt
mi‘kla stjórnkænsku, Bísmarck
sjálfum samboðna, er hún fékk
tælt Sameinuðu þjóðirnar út í
„ h u gs jón astr íðið “ í Austur-
Asíu. Efiaust finr.st henni hún
hafa háð þetta stríð af milkilli
rcggsemi, vottfest veldi sitt á
austurslóðum. En einu sinni
var páfi er sat á hástóii í Róin
og þar þrefalda kórónu. Hann
þóttist mega drottna yfir allri
jörð. Samtíðarmaður hans
sagði um hann þessi orð, sem
voru hæði saga og spádómur:
þú komst tili valda eins og ref-
ur, þú ríkir eins og Ijón, og þú
inunt tleyja ein& og hundur!
Sverrir Kristjánsson.
verður og það er betra að hafa vaðið fyrir neðan sig.“
Heit gekk að fataskápnum í einu horninu á rykugu herberg-
inu, tók fram stóran, mjúkan stráhatt, sem virtist gera meira
úr útstæðum augum hans og fyrirferðamiklu vangaskegginu, og
þegar hann var búinn að brynja sig á þennan hátt, sagði hann:
,..Ég ætla að skjótast inn á skrifstofu lögregl.ustjórans, Earl.
Þú ættir að 'hringja í Repwblican og Democrat og segja þeimr
af þessu, svo að þeim finnist þeir ekki afskiptir. Og svo hitti ég
þig á brautarstöðinni." Og faann. þrammaði út.
Qg Earl Newc.omb, hávaxinn, grannur, síðhærður unglingur,
tæplega tvítugur, alvarlegur og stundum dálítið fumkenndur í
framkomu, þreif hlaða af eyðublöðum og meðan hann var að
troða þeim í vasa sinn, reyndí hann að ná í frú Heit í símann.
Stðan tilkynnti hann blöðuaum slysið á Big Bittern, greip síðan
stráhattinn sinn með bláa borðanum, sem var tveim númerum
of etór honum og fiýtti sér niður eftir ganginum, en í dyrunum
að skrifstofu saksóknarans stóð Zillah Saunders, einhieyp og
einkaritari hins kunna og sérvitra saksóknara Orville W. Ma-
son. Hún var á leíðinnt til slkrifstofu lögfræðingsins, e.n hún tók
eftir fumi og flýti herra N-ewcombs — sem að jafnaði var mjög
stillilegur — og hún kallaði til hans: „Halló, Earl. Ósköp ertu
að flýta þér? Hvert ertu að æða?“
,,Það hefur tvennt drukknað á Big Bittern. Ef til vill er eitt-
livað bogið við það. Herra Heit er að fara þangað og ég fer
með, honum. Við þurfum að ná í 3.10 lestina."
„Er það mögulegt? Er það fólk héðan?“
„Ég veit það ekki ennþá, en étg býst ekki við því. í vasa kon-
unnar var bréf til einhvers í Biltw í Mimico — einhverrar frú
Alden. Ég skal segja þér frá'því, þegar við komum aftur eða
hringja til þín.“
„Hamingjan góð, ef þetta er glæpur, þá kemur það herra Ma-
son við, er' það ekki?“
„Jú, jú, é<g skal hringja til hans, ef herra Heit gerlr það ekki.
Ef þú hittir Bud Parker eða Karel Badnell, viltu þá segja þeim,
að ég hafi þurft að fara úr bænum og viltu gera svo vel að
hringja í mömmu og segja henni af þessu líka. Ég er hræddur
um að ég megi ekki vera að þvi.“
„Ég skal gera það, Earl.“
„Þakka þér fyrir.“
Og hitninlifandi yfir síðustu viðburðum í starfi húsbónda síns,
sem annars var mjög hversdagslegt, .flýtti hann sér niður suður-
tröppurnar á ráðhúsi Cataraqui héraðs, en ungfrú Saunders,
sem vissi að húsbóndi hennar var að sinna störfum í sambandi
við aðalfund repúblikana í héraðinu og því var enginn á skrif-
stofu hans, sem hún gat fært þessi tíðindi, svo að hún hélt áfram
'tnn á skrifstofu lögfræðtngsins, þar sem hém gæti ef til vill
feagið tækifæri til að segja frá því, sem hún haiði fengið að
vita um'þetta þýðingarmikia slys.
ANNAR KAFLI
Þær upplýsingar, sem Heit og ritaii hans hcfðu fengið, voru
mjög uggvænlegar. í fyrsta lagi hafði .gestgjafinn við vatnið gert
út leit snemma morguns, þvt að bátur og .ung og ástúðleg fajón
á skemmtiferð höfðu horfið, og í Moon Cove fannst báturinn á
hvolfi, hatturinn og slæðan. Og þegar í stað kom starfslið
gistihússins, sem.inátti missa sig, leið’sögumenn. ogf* gestir á vett-.
vang, fóru að kafa í vatnið og notuðu langa krókstjaka til
þesis að reyna að ná öðru eða báðum líkunum upp á yfirborðið.
Og Sim Shoop, leiðsögumaðurinn, gestgjafinn og bátavörðuriim
voru til frásagnar um það, að horfna stídkan væri ung og lag-
leg og lagsmaður hennar virtist tiginborinn, og allir viðstaddir
fylitust samúð og hryggð yfir þessu hörmulega slysi. Auk .þesa
furðuðu allir sig á því, að þetta undarlega slys skyldi hafa átt
sér stað svpna bjartan og veðui,’sælan dag.
En það varð uppi fótur og fit Skömmu seinna, þegar einum
leitarmannanna Hofan Pole — skógarhöggsmanni — tókst að
ná Rófaertu upp á yfirfaorðið. Það voru augljósar skrámur á
andliti hennar — krmgum munninn og nefið og undtr hægra
auganu — og öllum fannst það grunsamlegt. Og John Pole, sem
hafði náð henni með aðstoð Joe Rainer, hrópaði upp yfir sig,
þegar hann sá faana: „Æ, veslingurinn litli. Hún er lé/tt eins og
fis. Ég skil ekki hvernig hún hefur getað sokkið.“ Svo faeygði
hann sig fram, tók hana í sterka arma sína og lyfti henni inn í
fcátinn, rennvotri otg, lífvana, en félagi hans gaf hinum. leitar-
mönnunum merlii og þeir komu samstundis. Svo strauk hann
sítt, iþykkt, hrúnt hárið frá andliti hennar og bætti við: „Nei,
líttu nú á, Joe. Sjáðu bara. Það er eins og telpan hafi vertð
slegin með einhverju! Sérðu það, Joe.“ Og farátt horfðu allir leit-
armennirnir og hótelgestirnir á blábrúnu merkin á andjiti Ró-
faertu. .