Þjóðviljinn - 19.07.1952, Blaðsíða 7

Laugardagur 19. júlí 1952 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Málverk,
nilaðar ljósmyndir og vatns-(
vlitamyndir til tækifærisgjafa.
Ásbrú, Grettisgötu 54.
Stofuskápar
iklæðaskápar, kommóður og^
(fleiri húsgögn ávallt fyrir-
tliggjandi. — Húsgagna-’J
[verzlunin Þórsgötu 1,
Húsgögn
Dívanar, stofuskáparj
íæðaskápar (sundurtekn-J
•), borðstofuborð og stól-)
r. — Á s b r ú, Grettis-;
ötu 54.
Daglega ný egg,
[soðin og hrá. — Kaffisal-
fan Hafnarstræti 16.
Gull- og silfurmunir
Trúlofunarhringar, stein-^
^hringar, hálsmen, armbönd/
>3.fl. — Sendum gegn póst-’
Hkröfu. ;
GuIIsmiðir
Steinþór og Jóhannes
Laugaveg 47.
imggKi
Nú liggur vegurinn
bangað
jÍLitkv efnalaugin, Mjóstræti 10^
Guðmvmdur Gunnlaugsson.
L o k a ð
[vegna sumarleyfa frá 20. <
^júlí til 5. ágúst. S y I g j a >(
Laufásveg 19.
Viðgerðir
á húsklukkum,
^vekjurum, nipsúrum o. fl.
^Úrsmíðastofa Skúla K. Ei-
/rikssonar, Blöhduhlíð 10. —(
/Sími 81976.
Sönnimargögnin í sýklastríðinu
Sendibílastöðin Þór
SlMI 81148.
Sendibílastöðin h.f.,
Ingólfsstræti 11. - Sími 5113.
Dpin frá kl. 7,30—22. Helgi-1
laga frá kl. 9—20.
Lögfræðingar:
^Áki Jakobsson og Kristján'
^Eiríksson, Laugaveg 27. 1.
?liæð. Sími 1453.
Útvarpsviðgerðir
|R A D í Ó, Veltusundi 1,
^sími 80300.
Innrömmum
ímálverk, ljósmyndir o. fl.,
lASBRÍ), ’Grettisgötu 54.
Nýja
sendibílastöðin h.f.
í Aðalstræti 16. — Simi 1395.
Ragnar Ölafsson
^hæstaréttarlögmaður og lög-
jgiltur endurskoðandi: Lög-
ifræðistörf, endurskoðun og
(fasteignasala. Vonarstræti
(12. Sími 5999.__________
Munið kaffisöluna
í Hafnarstræti 16.
Ljósmyndastofa
Ljp-fi/
: íLangaveg 12.
Framhald af 5. síðu.
öllum aldri létu lífið og 110 000
særðust!)
Það er hægur vandi að
bæta fjölda annarra stað-
reynda við þessar; ég vil rétt
nefna nokkrar: bandariskir
vísindamenn og hershöfðingjar
hafa hvað eftir annað rætt um
„yfirburði sýklavopnanna;
stórframleiðsla sýklavopna var
hafin fyrir mánuðum (sbr.
Wash. Post 3.-4. — 1952); for-
maður fjármálanefndar þings-
ins í Bandaríkjunum, Robert
Sikes, hefur fyrir nokkru lýst
hylkjimv, sömu gerðar og þa'u
sem fundizt hafa í Kóreu og
Kína, sem „heppilegum til þess
að varpa niður í smitberandi
efni“ (Agence France Presse
6.-4. — 1952); í engri þeirra
neitana, sem fram hafa verið
bornar af hálfu ábyrgra
'bandarískra yfirvalda, hefur
komið fram grundvallarleg af
neitun á sýklavopnum; og
loks að Bandaríkin veigra sér
sífellt við að lögfesta Genfar-
samþykktina frá 17. júní 1925
— síðast þami 26. júní í ár;
þegar Bandaríkin höfnuðu til-
lögu Maliks þess efnis í ör-
yggisráðinu, á þeim einkenni-
legu forsendum, að „samþýkkt
þessi sé orðin úrelt“!).
Það er þvi auðséð: Einnig
líkurnar eru geigvænlega mikl-
ar!
Gegn þessum mildu ákæru-
flækjum, sem upp hafa hlaðizt,
hefur Lassen prófessor eina
verulega athugasemd að gera:
að sér fyndist framkvæmd
verknaðarins svo „furðulega
viðvaningsleg" í samanbui'ði
við tæknistig Bandaríkjanna.
Það er rétt, að skýrslurnar
geta aðallega um, að varpað
hafi verið niður hylkjum af
ýmsum gerðum — aðferð sem
Japanar beittu í síðasta stríði,
og mætti því segja að væri
,,.úrelt“. Að aðferðin er ekki
árangurslaus er þó ljóst af
fjölda þeirra manna, sem orðið
hafa sýklunum, sem fundust á
skordýrunum, að bráð. (Af
hemaðarlegum ástæðum hefur
auðvitað engin heildartala ver
ið nefnd, en þau tilfelli, sem
vitað er um á einstökum til
teknum svæðum, sýna þetta).
En þessi japanska aðferð er
ekki sú eina, sem uppvíst hef-
ur orðið um; að hennar gætir
svo mikið, einkum í fyrstu
skýrslunum, er vegna þees að
hún er auðþekktari en aðrar
lævislegri aðferðir t.d. að
dreifa úr lofti sýkilberandi
rylti, eitrun vatna og fljóta o.
s.frv. — aðferðir sem a.m.k.
einnig hefur verið getið um, og
staðfestar hafa verið af sér-
fræðinganefndum, sem hafa
kynnt sér alla málavöxtu. Það
er 'því engan veginn ólíklegt,
að hylkja-aðferðin sé notuð —
annaðhvort til þess að leiða
athyglina frá öði-um aðferðum
— eða til þess að fá ríkulega
reynslu um verkanir hennar
við sérstök skilyrði, t.d. „síbe-
riskt loftslag". Það er stað-
revnd, að verknaðurinn hefur
verið framinn í rikum mæli,
og, að þvi er virðist, eftir
vandlega gerðri áætlun. Það er
vitað-með vissu, að 804 sinn-
um var vai-pað niður í Kóreu
á tímabilinu frá 28. janúar til
31. marz, og á tímabilinu 28.
febrúar til 20. apríl 639 sinn-
um í Norður Kína. Til þessai-a
aðgerða hefur þurft yfir 6000
einstök f'ug, og í þeim varpað
niður kerfisbundið á meira en
100 liéruð. Við þetta bætast1
m,örg tilfelli, sem ekki hefur
orðið uppvist um.
Um árangur þann, sem
Bandaríkjamenn hafa náð með
verið fram, ekkert vitað. En
allt bendir til þess að hann
hafi verið aumleg smán
og þá helzt sá, að vekja við-
bjóð og fyrirlitningu í augum
allra heiðvirðra manna. Ráða-
bruggið um að skapa skelfingu
meðal fólksins með 'því að
sýkja bömin af kóleru og pest,
hefur orðið að engu vegna
samheldni kínversku þjóðarinn-
ar, aga, og bjargföstum vilja
til þess að vernda hið nýja
þjóðfélag sitt, sem verið er að
byggja UPP með svo furðuleg-
um styrk, á grunni elztu menn-
ingar mannkynsins.
Or borgym Austur-Þýzkalanás
Greinargerð Lassens próf.
flytur okkur öllum boðskap.
Hánn hefur gert okkur mál-
efnalega grein fyrir því sem
hann hefur séð, og þeim á-
lyktunum, sem hann með vissu
getur af því dregið. Með mik-
ilvægi sérþekkingar sinnar hef-
ur hann komizt að raun um, að
ákæran á hendur Bandaríkjun-
uni er reist á svo miklum og
margvíslegum gögnum, að
henni verður ekkj vjsað á bug.
En þessi orð varpa skæru ljósi
á gæði þeirrar upplýsingaþjón-
ustu, sem meiri hluta dönsku
þjóðarinnar er boðið uppá um
þessar naundir.
Þau eiga því erindi til allra,
og það meira en í einni merk-
ingu.
Framhald af 3. síðu. '
staddur slíka sýningu áður, og
var hún geysilega áhrifamikil.
Fæstir höfðu víst hugmynd
um, að slíkar sýningar exístér-
uðu.
Jená stendur á geysifögru
og gróðurríku landssvæði, og
þar er yndislegt að vera. Þetta
er mikill ferðamannabær, og
þar dvöldust um lengri eða
skemmri tíma menn eins og
Goethe, Schiller og von Hum-
boldt, að ógleymdum Karli
Marx, sem varði doktorsrit-
gjörð sína við háskólann þar
þann 15. dag aprílmánaðar
1841.
Saalfeld.
Framhald af 5. síðu.
svo sem ekki að vefengja rétt
bandarisku stjórnarlnnar til íidut-
unar um málefni. sem uj>p hafa
komið eítir að Marshallsamning-
urinn var gerður. Síður en svo.
Nú hefur oliuskipið verlð af-
hent Itússum. en bandarísk nefnd
s.itur á rökstólum að ræða á
hvem hátt dansldr skulu tekn-
ir til bæna.
Hin takmarkalausa frekja og
yfirgfangur Marshalllierranna
leiddl vel í ljós raunverulegt innt
ha’.d hins margnefnda Marshail-
sanmings. Með honum náðu
Bandaríkin tangarhaldi á efna-
hagslífl Marshalllandanna. Einn
ig hér á landi.
Bezt kemur þetta í ljós þegar
haft er í huga, að árlð 1946
var gerður viðskiptasaruningur
við Sovétiýðveldin um útflutiiing
tli þelrra er nam 74 inillj. kr.
Það ár höfðu Islendingar ekki
nægilegt vörumagn til að fylla
upp í samninginn. f’ó nam út-
flutningurinn 58 millj. kr. Inn-
flutningúrinn aftur á móti að-
oins 9 millj. Mismiminn greiddu
Itússar í dolluruin.
Árið 1947 var samið uni 97
mlllj. kr. útflutning til Sovétlýð-
veldamia. Vegna vöiuskorts várð
hann ekki upj>fyiltur, fiutt var
út fyrir tæpar 70 millj. kr., inn-
flutningurinn varð stórum minni
og mismunurlnn greiddur í doll-
urum.
Árið 1948 var englnn samnlng-
ur gerður við Rússa, enda var
Marshallsamninguriim geröur það
ár
Siðan segir ekki af viðskipta-
samningum við Sovétlýðveldin,
enda er Marsliallsamningurinn
enn í fullu glldi!
HæjaHréttir
Framhald áf 4. síðu.
KI. 11—12:
Hlíðarnar, Norðurmýri, Rauðar-
árholtið, Túnin, Teigarnir, íbúðar-
hverfi við Laugarnesv. að Klepps-
vegi og svæðið þar norðaustur af.
Hafnarfjöröur og nágrenni. —
Reykjanes.
Læknavarðstofan Austurbæjar
skólanum. Kvöldvörður og nætur
vörður. — Sími 5030.
Eftir skemmtilega viðdvöl og
fögnuð í Jena, héldum við suð-
ur til Saalfeld, sem er enn ein
iðnaðarborgin. Við ókum m.a.
gegnum ævaforn þorp og borg-
arhluta, sem standa svo til ó-
breyttir frá því á Tniðöldum
Fararstjórinn skýrði okkur frá,
að víða í Þýzkalandi liefðu
slík forn menningarverðmæti
verið gereyðilögð af sprengju-
regni Vesturveldanna. Ein eld-
sprengja nægði til að brenna
upp gamla og sörstæða húsa-
þyrpingu, er í sjálfu sér varð
ekki bætt. Það er nefnilega
erfitt að bæta til fulls fyrir
eyðilagðar fornminjar.
Það helzta, sem við skoðuð-
um í Saalfeld, var umbúða-
verksmiðjan. Þar vinna um 650
manns, og framleiða einkum
umbúðir fyrir lyfja- sykur- og
sælgætisiðnaðinn. I sambandi
við verksmiðjuna er starfrækt
fullkomin prentmyndagerð og
teiknistofa. Lærlingar þar fá á
fyrsta hálfári 65 mörk á mán-
uði. Um 50 lærlingar eru nú
við verksmiðjuna, en náms
tími þeirra er 21/-,—3 ár; það
fer nokkuð eftir dugnaði.
Fram að 16 ára aldri fá lær-
lingar 21 dags orlof, en 16—18
ára fá 18 daga; eftir þann ald-
ur er veitt venjulegt orlof
verksmiðjufólks, og fá þeir,
sem útlærðir eru og vinna
mest við þlýið, lengra frí en
aðrir.
Þegar við vorum þarna a
ferð, var verið að smíða stór-
an sal, er í senn skyldi vera
borðsalur og bækistöð skemmti
lífs og menningarstarfs meðal
verksmiðjufólksins. Einnig var
í sambandi við verksmiðjuþessa
starfræktur sérstakur barna-
leikvöllur og barnaheimili. Þar
eru 65 börn, og heimilið er til
húsa í villu þeirri, er áður átti
eigandj verksmiðjunnar. Börn-
in eru á aldrinum 2 til 14 ára.
Fyrir dvöl barnanna borga
foreldrarnir 6 mörk á mánuði
fyrir eitt bam, 12 mörk fyrir
tvö börn, en dvöl þriðja barns
er ókeypis, svo og þess fjölda
sem er umfram tvö. I borg-
un þessari er innfalin greiðsla
á miðdagsmat og eftirmiðdags-
kaffi.
Það sakar ekki að geta þess
að í öllum þeim verksmiðjum,
sem við skoðuðum, var gætt
þess hreinlætis og reglusemi
sem frekast var hægt að gera
kröfur til. Allsstaðar hafði
vinnufólkið aðgang að ’baði,' og
víða voru' iþróttavellir eða í-
þróttasalir í sambandi við
vinnustaðinn.
Næturvarzla í Reykjavíkurapóteltí
þessu,■ er, eins og tekið hefur SSmi 1760. w.,
Við skoðuðum hina nafn-
toguðu neðanjarðarhella í
Feengrotten, skammt frá Saal-
feld; en þeir hellar eru reyndar
eldgömul saltnámugöng, sem
fundust eftir miðja nítjándu-
öld og höfðu verið gleymd og
lokuð um aldaraðir. I neðan-
jarðarhvelfingum þessum get-
ur ao líta alla regnbcgans liti
— þar er nú raflýsing — og
margskonar undarlegar form-
anir dropsteins og jarðlaga
gera þessi fornu göng að sér-
kennilegu „ævintýi’alandi". Tal-
ið er, að sjálfur Wagner hafi
auðgað hugmyndir sínar við
komur 4 þennan stað; og
margt er ótrúlegra.
Á leiðinni millj Feengrotten
og Saaefeld, uppi á viðsýnni
skógarhæð, stendur kastala-
myndað stórhýsi með feiknar
stórum skrúðgarði umhverfis.
Þetta hús var á tímum nazista
í eigu eins helzta súkkulaði-
milljónamærings þeirra og þyk-
ir mér skaði að muna ekki
lengur nafn þess ágæta manns.
Það er annars af honum að
frétta, að hann hefur nú bú-
ið um sig með prompi og prakt
í Vestur-Þýzkalandi, þar sem
nú virðist lítið annað vanta en
endurborinn eða uppviftrinn
Hitler, svo að nazistaríkið sé
complete. — En skemmst er
frá að segja, að ég hef aldiei
skoðað aðra eins, því síður full
komnari, auðvaldsvillu. (Húner
nú nctuð sem hressingarliæli).
Þarna eru eitthvað milli 50 og
G0 herbergi, en fjölskylda
súkkulaðikóngsins var mynd-
uð af 4 persónum; geysi fjöl-
ménnt þjónustulið hefur að
vísu tekið eitthvert pláss.
Flest ber ennþá menjar um
fvrri eiganda þessara húsa-
kynna. Þar hefur varla verið
hróflað við nokkrum hlut, sem
ekki var þeim mun meira prív-
at fyrir þann sem flýði höllina.
Ennþá voru megrunartækin
hans, rugguhestur, hristings-
maskínur og annarskonar
heimaleikfimiáhöld á sínum
stað í „íþróttasal" hússins,
samhliða stórri innisundlaug.
Sama máli gegndi um flest
húsgögn, listaverk o. fl. —
Skreyting þessara húsakynna
var stórfengleg, í senn íburða-
mikil og þó furðu þægileg, þeg-
ar þess er gætt, að eigandinn
virtist hafa haft barnslega á-
nægju af að hrúga saman í
þessari prívat-paradís sinni ó-
líkustu stíltegundum svo utan-
húss sem innan. Þarna er á
einu heimili grískur húsagarð-
ur, frönsk setustofa, ítalskur
gangur í renaissance-stíl og
kínverskur trjágarður með til-
heyrandi musteri og brú yfir
læk. . .
Olympíufréttir
Fia.mhald af 1. sí3u.
in þátttaka. Hinsvegar var enn
engin ákvörðun tekin um þátt-
töku íþi'óttamanna frá Austur-
Þýzkaiandi og þar sem ’eikirnir
hefjast í dag, má telja víst
að ekki verði úr henni, hvað
sem nú kann að verða ákveðið.
Örfáir austurþýzkir leikmenn
munu . þó þegar dveljast í Ot-
aniémi-búöunum við Helsinki,
óg ' cjr ckKi' útiiokað að þeir
verði fulltrúar A-Þýzkalan,ds á
leikjunum.
Móðir mín,
Halla Bjarnadóttir,
andaðist að^heimili sínu Þórsgötu " rauixuðií! Þo^bjöm T'fi. -'iðoic’ : Oi: ,í , ' . 1, 18. þ. -fli. 4. Þórðarson. a - ' V