Þjóðviljinn - 23.01.1953, Side 8

Eiga héfekfumenn að fé fjöiskyldubœfurnor
sem verkamenn unnu meö verkfai
Tillögus; um a3 bæ*a s þess sts5 felu! gara-
aimezma eg ©syrkfa flaítar á AlþiisgL
Eiga hátekjumeim að fá styrk tit að koma upp öðru barni
síuu, vegria sigurs verkamanua í verkfalliiiu, eí.i á að spara
nokkuð f jölskyldubætur til liátekjumaiuia en hækka í þess stað
ellilaim og örorkubíeíur?
Um svar við þessum spurningum hefur deiia risið á Alþingi,
og kemur ástæðan fram í eftírfarandi nefndaráliti og tillögum
Fiimboga K. Valdimarssonar sem miimilrluta heilbrigðis- og
félagsmálanefndar efri deildar, mn breytingarnar á trygginga-
lögunura:
„Nefndin klofnaði á síðustu
stundu og óvænt um þetta mál.
Mér og ýmsum öðrum virtist
rétt að setja einhver takmörk
við því, að hátekjumönnum séu
greiddar fjölskyldubætur me'ð
2. og 3. toami, en í frv. eni
engar slíkar takmarkanir og
ætlazt til, að menn með hæstu
tekjur hljóti bætur þegar með
2. barni.
Þótti okkur réttara, að þvi
fé, sem sparaðist að frv.
breyttu í þá átt, að færri há-
tekjumenn fengju styrlc af al-
mannafé til þess að koma upp
2. toami sínu, yrði varið til
þess áð bæta nokkuð hlut gam-
almenna og öryrkja frá því,
sem nú er. Töldum við það
meira í anda þess samkomulags
sem varð í lok hinnar miklu
vinnudeilu í desember, að létta
nokkuð afkomu þeirra, sem við
naumust kjör bua, áður en
tryggingakerfið yrði teygt til
hinna, sem búa við gó'ð laun
eða beinlínis hátekjur, í þeim
tilgangi að færa þeim fjárhags-
aðstoð til uppeldis bama sinna.
Leit um skeið út fyrir, að
nefndin ölJ, eða a.m.k. meiri
hl. hennar, gæti orðið sammála
um a'ð flytja brtt. við fi’v. í
]>essa átt. En þá komu þeir til
skjalanna, sem telja slika til-
færslu á tekjuauka lieim eða
foótum greiddum af almannafé,
sem þetta frv. gerir ráð fyrir,
frá hinum hálaunuðu eða jafn-
vel ríku til gamalmenna og
snauðra öryrkja, ekki í sam-
ræmi við samkomulagið í
vinnudeilunum í desember.
Hvað sem um það er, hef ég
kosið áð standa við þann sam-
komulagsgmndvöll, sem útlit
var fyrir, að nefndann. gætu
mætzt á, og er sú brtt., sem ég
flyt við frv., mótuð af því.“
Finnbogi leggur til að lagaá.
Myndin sem MÍR sýnir
í kvöld:
Leníii í októher
Svo sem Þjóðviljinn hcfur
áður greint frá hófst föstudag-
inn í fyrri vi'ku nýr þáttur í
starfsemi MÍR — en það eru
kvikmyndasýningar. Er ætlun-
in að hafa sýningu hvert föstu
dagskvöld í vetur, og verður
önnur myndin sýnd í kvöld. Er
iþað rússneska myndin Lenín
október, en hún er ekirriitt val-
in til sýningar með hliðsjón af
29. ártíð Leníns sem var í
fyrradag. Er þess að vænta að
félagar MÍR fjölmenni á sýn
inguna — og taki með sér
gesti.
Sýningin hefst kl. 9 í MÍR-
salnum, Þingholtsstræti 27.
kvæðin um þess atriði orðist
svo:
„Ekkjur, ógiftar mæður og
fráskildar lronur, sem hafa
fleiri en eitt bani undir 16
ára aldri á framfæri, skulu
eiga rétt til mæðralauna.
Mæ'ðralaunin greiðist án tillits
til þess, hvort konan nýtur
jafnframt bamalífeyris eða
eigi. Mæðralaunin nemá sömu
upphæð og fjölskyldubætur
samkvæmt 1. málsgr. þessarar
greinar og 30. gr. laganna.
Bætur samkvæmt þessari
grein greiðast ársfjórðuiigslega
eftir á.
Bætur samkvæmt þessari
grein skulu til ársloka 1954
vera háðar þeim takmörkunum,
að árstekjur hlutaðeiganda að
viðhættum bótum fari ekk'i
fram úr 44000 kr. mi'ðað við
vísitöluna 155.
Til sama tíma skulu grunn-
upphæðir elli og örorkulífeyris
samkv. 15. gr. laganna, sbr.
5. gr. þessara laga, hækka í
4400 kr. á 1. verólagssvæði og
3300 kr. á 2. verðlagssvæði fyr
ir einstaklinga og trlsvarandi
fyrir Iijón.
Nú reynist hækkun fjöl-
skyldubóta, mæðralauna og
elli- og örorkulífeyris sani-
kvæmt þessari grein nema
meiru en 14 millj. kr. á ári
miðað við vísitölu 155, og skal
þá ríkissjóður endurgreiða
Tryggingastofnun ríksins það,
sem umfram er.
SIGURÐUR STEFÁNSSON
Sfjérn Jötuns
sjalfkjorin
Vestmannaeyjum. Frá
fréttaritara Þjóðviljans
S.jómannafélagið Jötunn héSt
aðalí'und sinn 17. þ.m. og vrar
fráfaraiuli stjóm sjálfkjörin.
Stjóm félagsins skipa þessir
menn: Formaður Sigurður
Stefánsson, varaform.: Sigur-
finnur Einarsson, ritari: Guð-
mundur Jóelsson, gjaldkeri:
Þórður Sveinsson, varagjald-
keri: Hermann Jónsson.
Föstudagur 23. janúar 1953 — 18. árgangur — 18. tölublað
Veita þarf meira fé fii margháttaðra
rannsékna íslenzkra vísindamanna
Efnilegur hópur manna — og óþrjótandi verhefni
Við eigum þegar álitlegan Ihóp ungra og efnilegra vísinda-
manna og verkefnln fyrir þá eru óþrjótandí. Ilinsvegar skortir
mjög á að fé sé veitt til vísindarannsókna í samræmi við
þörfina. Á sama tíma er hér áriega fjöidi erlcndra „ieiðangra*4
að „rannsóknuiu“.
Dr. Björn Jóhannesson, sem gegnir störfum form. rannsókna-
ráðs ríkisins í fjarveru Þorbjöms Sigurgeirssonar, sitýrði
blaðamönnum í gær frá störfum raimsóknaráðs og rannsókn-
um íslenzkra vísindamaima. Hefur verið unnið að málmgrýtis-
leit, gert jarðfræðilcort yfir Lónsheiði, uimíð að rannsóknum á
biksteini, silfurbergi, mó og brúnkolum. Fyrirhugaðar eru hafís-
rannsóknir og gerð jarðskjálftakorts o. fl. Mikil þörf er að
efla iðnaðardeildina til að vinna að margsltpnar verkefiuun I
þágu iðnaðarins.
Fleiri bátar en á
vertíðinni í fyrra
Vestmannaeyjum. frá
fréttaritara Þjóðviljans
Nálægt 40 bátar hafa nú
hyrjað veiðar hér. Þegar allir
eru byrjaðr rannu hátamir sem
gerðir eru út héðan verða fieiri
en í fyrravelur.
Afli var skárri í fjæmdag en
undaniárið. eða sæmiegur reit-
ingsafii.
dyi'um í utan-
jónystu USA
Nývkipaður utanríkrsráð'herra Eisenhowers boö'aöi í gær
„hreinsun“ í utanríkitþjónustu Bandaríkjanna.
I boðskap til 16.000 starfs-
mamia ráðuneytisins heima og
erlendis segir John Foster
Dulles utanríkisráðherra að
émbættismennimir megi ciga
von á þvi að mannaskipti verði
í ýmsnm embættnm við stjóm-
arskiptin.
McCaihtyistar hrósa sigri.
Kemst Dulles svo að orði,
að þjóðarbeill verði að sitja í
fyrirrúmi fyrir hagsmunum
einstakra manna. Að Banda-
ríkjunum steðji nú hætta, sem
sé þess eðlis að strangari
kröfur um árvekni og þjóð-
hollustu verði að gera til
mamia í utanríkisþjónustunni
en nokkrurri annarri starfs-
grein.
Undanfarin ár hafa æstustu
afturhaldsseggir í flokki repu-
blikana, McCarthy öldunga-
deildarmaður og hans nótar,
haldið þvi fram áð ósigrar
SíHin komin að Noregsströnd
Sild er nú komin á gmnn-
mið undan vesturströnd Nor-
egs og í gær létu reknetabát-
amir úr höfn í Álasundi er
frétzt hafði um þriggja hektó-
lítra afla eins báts, Búizt var
við í gærkvöldi að bátamir
lótu iröka í nótt. Ilerpinótabát-
ar biffai í skerjagarðinum. Haf-
rannsóknarskipið G.O. Sars,
sem hefur fylgt síldinni eftir
utan af reginhafí, sendir síld-
arflotanum leiðbciningar fjór-
um sinnum á dag.
bandarískrar utanríkisstefnu
og j>á fyrst og fremst sigur
alþýðubyltingarinnar í Kína
stafi af því að kommúnistar
háfi verð tcknir í utaniíkis-
þjónustnna og ráðið þar lögum
og lofum undir stjóm demó-
krata!
Boðskapur Dulles er til jiess
ætlaður að gera McCarthy og
skoöana bræðrum hans til hæf-
is. .
Dagsbrúíiar-
menn
Sanikvæmt iögum I)ags-
brúnar hatá jæir einir kosn-
ingarrétt og lcjörgengi við
stjórcar- og trúnaðarráðs-
kosningar í féiaginu scm
eru skuldlausir. I>e;.r vorlia-
menn, sem emi skulda ár-
gjaidið fyrir 1952 ættu jiví
að greiða J>að sean allra
fyrst svo að þeir komist inn
á fejörskrá og geti neytt at-
kvæðisréttar við st.jórnar-
kjörið í uæsta mánuði.
Verkamenn! Munið þvi að
tioma sem fyrst í skrifstofu
Oagsbrnnar og gera full
ikii.
Af viðfangsefnum, öðrum en
eftirliti með erlendum náttúru-
sikoðendum, er rannsóknaráð
hefur haft með höndum má
nefna eftirfarandi:
Málmgrýtisleit — jarð-
í'mðikort
Haldið var áfram rannsókn-
um og málmgrýtisleit á Lóns-
heiði, m. a. unnið að gerð jarð-
fræðikorts yfir þetta lands-
svæði. Gefa jiessar rannsóknir
enn sem komið er litlar vonir
um það, að þarna sé að finna
verðmæta málma í þvílíku
magni, að viimsla gæti orðið
arðvænleg.
Þaratckja —
alginsýruviuuslá
Möguleikar á vinnslu álgin-
’sýru úr þara voru athugaðir
allýtarlega, en virðast litlir
fyrst og fremst vegna. þess, að
sýra til vinnslunnar yrði of dýr
en hæua þyrfti að flytja inn.
Unnið er eim að rannsóknum á
vinnslumöguleikum á alginsýru
hér á landi, m. a. með hliðsjón
af efnum frá væntanlegri á-
burðarverksmiðju.
Biksteinn — silfurberg
Athuganir á hagnýtingu biik-
steins í I./oðmundarfirði eru
enn á döfinni, og fer fjölgandi
fyrirspumum um jætta efni og
útflutningsmöguleika á því.
Silfurbergsnámurnar í Helgu-
staðaf jalli. eru nú leigðar ein-
staklingi samkvæmt sérstökum
samningi, sem rannsóknaráð er
aðili að. Vicmslan á s. 1. sumri
clli verulegum vonbrigðum,
með því að kalla ekkert af góð-
um krystöllum komu í leitimar.
Mótaksyfirlit — Brúnkol
Hrafntmna í spegla
Gert liefur verið allýtarlegt
yfirlit yfir mótaik. á íslandi,
hitagildi íslenáks mós og mögu-:
leika fyrir móvinnslu. Er gagn-
legt að eiga slíkt yfirlit, ef
grípa þyrfti til mós sem elds-
nejáis í stærri stíl.
Geta má. þess, að rannsókna-
ráði hefur verið falið að hafa
eftirlit með rannsóknum li. f.
Kol á brúnkolalögum á Skarðs-
strönd, en Alþ'ngi hefur sér-
staklega Veitt fé í þessu skyni.
Af öðmm jarðefnarannsóknum
má nefna, að í athugun em
mög’uleikar á að nota hrafn-
tinnu til speglagerðar í visinda-
tæki. Ennfremur er í athugun
vinnsla steina í veggplötur og
tröppur og notkun íslenzks
grjóts i frauðsteypu.
Efla þarf Iðnaðardeildína
Rannsóknaráð hefur vakið
máls á því, að æskilegt væri að
efla þjónustu Iðnaðardeildar
Atvinnudeildar í þágu íslenzks
iðnaðar. Yrði með því stefnt
að því að skapa iðnaðinum
bætta aðstöðu til vísindalegrar
aðstoðar við lausn aðkallandi
framleiðsluvandamála. Máli
þessu hefur þó lítið þokað á-
leiðis enn sem ösomið er.
Þá hefur rannsóknaráð ann-
azt fyrirgreiðslu á spumingum,
er sendar em til hinnar tækni-
legu upplýsingaþjónustu Banda
ríkjanna.
Haf í s ran nsókni r — jarð-
skjálftakort
Af nýjum ranmsóknarefnum,
sem em á döfínni má nefná
hafísrannsóknir og gerð jarð-
skjálftakorts. Framkvæmda-
stjóri ramisóknaráðs, Þorbjöm
Sigurgeirsson, hefur áhuga fyr-
ir að stofna til ýtarlegra segul-
rannsóikna hér á landi og er
útvegun nauðsynlegra tækja í
undirbúningi. Þorbjöm hefur
og uniiið að hitamælingum £
Geysi og við Heklu, og verður
jæim væntanlega haldið áfram.
Svo sem kunnugt er dvelst
Þorbjöm veturlangt í Kaup-
mannaböfn við rannsóknir á
sviði atómvískida og kjarnorku.
Hann mun hverfa heim í maí
eða júní næstkomandi. Gegnir
iBjörn Jóhannesson fram-
ikvæmdastjórastörfum fyrir
rannsóknaráð í fjarveru Þor-
björns.
Skozli'ur Ieiðangur 5. ág.
til 9. septeraber.
Iieiðangursmenn voru sjö
stúdentar, fararstjóri John
Pirrit. Þeir ferðuðust um Aust-
firði frá Loðmmidarfirði að
Frarnh. á 7. sISu
ÁrshátíS verka-
lýðsfélaga í Vest-
maiinaeyjum
Vestmannaeyjum. frá
fréttaritara Þjóðviljans
Sjómannaí'élagið Jötunn og
Verkakvennalelagið Snót héldu
sameiginlega árshátíð sína 17.
þ.m.
Árshátíðin hófst með sam-
eiginlegri k'affídrykkju. Ræð-
ur fluttu Sigurður Stefánsson,
form. Jötuns og Guðríður Guð-
mundsdóttir form. Snótar.
Ýmsir fieiri töluðu einnig und-
ir borðum. Ýmis skemmtiatriði
voru, leikþáttur, upplestur o.fl.
og a'ð lokum dansað.
Adenauer tilkynnU nýl. að hann
mundi sækja Eisenhower heim í
marz n.k.