Þjóðviljinn - 13.02.1953, Side 10

'ÍO) — ÞJÓÖVIL'JINN — Föstuíiagur ÍS. íebrúar 1953
IhaldiS kom / veg fyrir mj&lk■
urgiafir í bárcimkotmUm ^
Aðfaranótt sl. föstudagsins
felldi meirhluti Sjálfstæðis-
flokksins í bæjarstjóra tillögu
sósíalista um að taka aftur upp
mjólkurgjafir í barnaskólum
bæjarins. Sósíalistar fluttu til-
lögu um, að veittar yrðu 1.300.
000 kr. í þessu skyni á yfir-
standandi fjárhagsári og báru
fram þær röksemdir, að hagur
alþýðuheimilanna væri nú með
þeim hætti, að víða væri til-
finnanlegur skortur, og sann-
að væri, að mjólkurneyzlan
hefði minnkað í Reykjavík á
undanförnum árum, þrátt fyrir
að íbúum bæjarins hefur fjölg-
að. Af því mætti draga þá á-
lyktun að börn á alþýðuheimil-
um fengju ekki nándar nærri
þann skammt af mjólk, sem er
þeim nauðsynlegur til vaxtar og
viðgangs. Þessa röksemd viður-
■kenndu fulltrúar meirihlutans,
en samt felldu þeir þessa sjálf-
sögðu tillögu, og báru við, að
það jafngilti að henda peaing-
um í sjóinn að gefa einnig þeim
toörnum mjólk, sem fengju hana
næga heima hjá sér, en sósíal-
istar töldu ekki koma til mála
að gera mun á börnum eftir
tekjum foreldra þeirra. Það
mun nú sannast sagna, að fæst
böra fái of miikla mjólk, og því
fjarstæða að tala um að fénu
yrði veitt til einskis, þó börn
frá heimilum sem betur eru
stödd fengju líka mjólkursopa
í skólanum.
Framleiðsluráð landbúnaðar-
ins hefur hafið mikla áróðurs-
herferð með auglýsingum í út-
varpi um ágæti mjólkur, og er
í þeim haldið fram að mjólkin
sé ódýr fæðutegund. Það er ó-
trúleg óskammfeilni að hálda
þejssu. a.ð .fólki, sem„.engin ,tÖ4.
hefur_ á að kaupa nægilega
mjólk handa börnum sínum.
Það er ástæðulaust að hrópa
upp um ágæti mjólkurinnar,
þeir munu fæstir sem ekki vita
hvílíkur lífgjafi hún er og ó-
missandi, jafnt ungum sem
gömlum. Við höfum áður rætt
þetta mál hér í þættinum og
sýnt fram á að barnafjölskylda
sem hefur verkamannalaun sér
til framdráttar getúr alls ekki
keypt alla þá mjólk, sem hún
þarfnast — og er þá ekki
minnzt á þá sem hafa stopula
vinnu eða eaga og heldur ekki
mæður sem standa einar uppi
með barnahóp og geta aldrei
gert sér von um slíkar tekjur
þó þær vinni myrkranna á milli.
En slíkar röksemdir bitna ekki
á íhaldinu í bæjarstjórninai. 1,3
millj. króna virðist þeim ógur-
leg upphæð, ef verja á henni til
að bæta heilsufar uppvaxandi
kynslóðar.
Við sögðum húsmæðrum á
sínum tíma að fylgjast vel með
afdrifum þessa máls í bæjar-
stjórninni. Nú þegar þeirn eru
þau kunn viljum við biðja þær
að hafa þau hugföst að ári, þeg-
ar ný bæjarstjóm verður kos-
in í Reykjavík.
Nevil Sbute:
Hifóðpípusmsðisrinn
37
Rafmagnstakmörkun
Föstudaginn 13. febr. kl. 10.45-12.30
Vesturbærinn ‘ frá Aðalstrætl.
Tjarnargötu og Bjarkargötu. Mel-
arnir, Grímsstaðaholtið með flug
vallarsvæðinu, Vesturhöfnin með
Örfirisey, Kaplaskjól og Seltjarn-
Og, ef þörf krefur:
Nágrenni Keykjavíkur, umhverfi
Elliðaánna vestur að markalínu
frá Flugskálavegi við Viðeyjar-
sund, vestur að Hlíðarfæti og
þaðan til sjávar við Nauthólsvík
í Fossvogi. Laugarnes, meðfram
Kleppsvegi, Mosfellssveit og Kjal-
arnes, Árnes- og Rangárvallasýslur
Eftlr hádegl (kl. 18,15-19,15)
HJíðarnar, Norðurmýri, Rauðar
árholtið, Túnin, Teigarnir, íbúðar
hverfi við Laugarnesveg að Klepps-
vegl og svæðið þar norðaustur al.
Er teyg|an
stríðiii?
Stundum getur verið þre.yt-
andi að draga nýja teygju í
gegnum fald, en þetta er senni-
legasta hægasta aðferðin. Nýja
teygjan er fest við gömiu teygj-
una með lásnælu, síð.tn togar
maður í hinn endann á gömlu
teygjunni og dregur hana út
og um leið dregur maður nýju
teyg.juna inn. Þecta er ofur
auðvelt, svo framarlega sem
faldurinn er opinn og teygjan
ekki saumuð fösr í allá sauma.
Því miður er það alltof al-
gengt þegar um tiibúinn fatnað
er að ræða.. Hvenær skyldu
framleiðendurnir læra, aö hús-
mæðurnar þurfa fyrr eða síða.r
að setja nýja teygju i fötin
og því er nauðsyniegt að fal-d-
urinn sé ekki 1 ikaður á fjórnm
eða fimm stöðum með sauraum
þvert yfir faldinn.
MATURINN
Á
MORGUN
i Lifraðir kútmagar, kartöflur —
Kakósúpa, tvíbökur.
★
1 Kútmagarnir eru látnir liggja
\ með grófu salti dálitla stund
losnar slímið þá betur.
i Skafnir að utan og innan á
tréfjöl og þvegnir vel úr köldu
l vatni. Lifrin er lögð í kalt
I vatn, hxeinsuð, rúgmjöl eða
i heilhveiti, salt og pipar ki-eist
i saman við hana, svo að úr
1 verði þykkur grautur. Látið í
1 kútmagana liðlega hálfa og
1 saumað fyrir. Látið i heitt salt-
vatn og soðið í 20—30 mín.
1 Borðað með heitum kaitöf’um,
- íófum og rúgbiauði, einkum
ef eingöngu er höfð lifur í kút-
magana.
Fyrir aftan hann kallaði gamla konan hvassri
röddu. .
,,Þér getið fengið súpu hjá okkur, ef þér
viljið."
Hann gekk inn i eldhúsið fullur þakklætis.
Á eldstónni sauð í stórum potti; gamla kon-
an fékk honum stóra skál af sjóðheitri súpu
og rétti honum skeið. Hann settist feginsam-
lega við dúklaust, hvítskúrað borðið og bvrj-
aði á súpunni og brauðinu.
Allt í eiau sagði konan: ,,Eruð þér frá
Elsass? Þér talið eins og Þjóðverji."
Hann hristi höfuðið. ,,Ég er Englendingur."
„Ó — Englendingur." Þær liorfðu á hann
með nýjum áhuga. ,,En börnin — þau eru
ekki ensk.“
Unga konan sagði: „Stærri drengurinn og
litla telpan eru ensk. Þau töluðu ekki frönsku“.
Hann reyndi að skýra fyrir þeim, hvernig
í öllu lá. Þær hlustuðu þegjandi á hann og
trúðu ekki nema helmingnum af því sem hann
sagði. Gamla konaa hafði aldrei tekið sér frí
alla sína ævi. Þau skipti voru teljandi, sem hún
hafði komizt út fyrir næsta þorp. Þær áttu
bágt með að skilja að fólk ferðaðist til ann-
arra landa, langt að heiman, til þess eins að
veiða fisk. Og það var fjarstæðukennt að
gamall maður tæki að sér börn vandalauss
fólks.
Brátt hættu þær að spyrja hann og hann
lauk við súpuna sína.
Honum leið miklu betur á eftir. Hann þakk-
aði þeim kurteislega og gekk út fyrir. Það
var orðið dimmt. Á veginum skröltu bílarnir
enn, en engin skothríð heyrðist.
Gamla konan fylgdi honum til dyra. „Þeir
koma ekki hiagað í kvöld,“ sagði hún og benti
út á götuna. ,,1 fyrrinótt var hlaðan full.
Tuttugu og tveir frankar fyrir sofandi her-
menn — á einni einustu nóttu.“ Hún sneri
sér við og fór inn í húsið.
Hann fór upp á hlöðuloftið. Börnin voru öll
í fastasvefni og lágu í hinum furðulegustu
stellingum; Pétur litli bylti sér óyólega ,í, .s.yeýiir
inum. Hann hélt enn um hljóðplpmia. fjpjyarcþ,
tók hana úr lófa hans og lagði hana afsíðis,
svo breiddi hann teppia betur yfir sofandi
börnin. Loks útbjó hann sór beð. úr heyi og
lagðist sjálfur fyrir og breiddi jakkann sinn
yfir sig.
Áður en hann sofnaði átti hann í nokkru
hugarstríði. Þetta var ljóta ástandið. Það hafði
verið mesti misskilningur að fara nokkurn
tima frá Joigny, en það hafði þó virzt heppi-
legast í svipinn. Hann hefði átt að fara beint
aftur til Dijon, þegar hann komst ekki til
Parísar eða til Svnss. Tilraun hans til að kom-
ast með strætisvagni til Chartres, hafði mis-
heppnazt hrapalega, og nú var hann hér! Svaf
á hlöðulofti með fjögur börn algerlega á sín-
um vegum og þýzkur innrásarher á næstu grös-
um!
Hann bylti sér í heyinu. Ef til vill var þetta
ekki eins slæmt og hann hugði. Þjóðverjarnir
kæmust tæplega framhjá París, sem var fyrir
norðan hana og hann yrði iþví óhultari sem
vestar dragi. Á morgun kæmist hann til Mont-
argis, þótt hann þyrfti að ganga allan dag-
in; börnin gátu komizf tíu mílur á einum degi,
ef hægt væri farið og yngri börnin sætu í
baraavagninum öðru hverju. 1 Montargis gæti
hann afhent nunnunum gráklædda drenginn og
skýrt lögreglunni frá láti foreldra hans. 1
Montargis hlaut að vera hægt að finna stræt-
isv'agn, sem æki til Pithiviers, ef til vill alla
leið til Chartres.
Alla nóttina leituðu þessar hugsanir á hann
milli þess sem hann mókti órólega. Hann svaf
ekki vel. Það fór að birta klukkan fjögur, föl-
grá skíma læddist inn á hlöðuloftíð og sýndi
köngurlóarvefina milli bitanna. Hann sofnaði
aftur; klukkan sex fór liann á fætur, fór niður
stigann og þvoði sér undir v'atnsdælunni.
Skeggbroddarnir á vöngunum gerðu honum
gramt í geði en hann treysti sér ekki til að
raka sig við þessar aðstæður. 1 Montargis
hlyti að vera gistiliús; hann gæti beðið þatngað
til.
Konurnar voru þegar önnum kafnar við bú-
störfin. Hann ávarpaði eldri konuna og spurði
hvort hún gæti hitað kaffi lianda börnunum.
Hún sagði að það kostaði þrjá franka fyrir
þau fjögur. Hann kvaðst fús til að greiða það
og fór upp til að klæða börnin.
Þau voru á harðahlaupum; þau höfðu séð
hann fara. Hann sendi þau niður til að þvo
sór í framan undir dælunni. Litli gráklæddi
drengurinn hikaði við. .Rósa kallaði til hans,
en hann vildi ekki fara.
Howard var að brjóta saman teppin. „Farðu
og þvoðu þér í framan,“ sagði hann á frönsku.
„Rósa er að kalla á þig.“
Litli drengurinn lagði hægri höndina á mag-
ann og hneigði sig. „Monsieur,“ hvúslaði hann.
Gamli maðurinn horfði vandræðalega á hann.
Þetta var í fyrsta sina sem hann heyrði hann.
tala. Barnið horfði enn bænaraugum á hann.
„Hvað amar að þér vinur minn?“ sagði Ho-
ward á frcas'ku. Þögn. Hann kraup á kné og
höfuð þeirra voru í sömu hæð. „Hvað er að?“
Hann hvíslaði: ,,Eg er búinn að týna flaut-
unni.“
Gamli maðurin reis á fætur og náði í flaut-
una. „Hérna er hún1*, sagði hann". „Á vísum
stað. Nú skaltu fara niður og láta Rósu þvo
þér í framan.“ Hann horfði á eftir honum niður
stigann. „Rósa, viltu þvo honum í frarnan."
Hann gaf börnunum að drekka í eldhúsinu
og þau borðuðu það sem eftir var af brauðinu.
Hann borgaði gömlu konunni tuttugu franka
fyrir fæði og húsnæði. Klukkan var kortér yfir
sjö, þegar hann leiddi þau framhjá hundinum
bundna og aftur út á götuna og ýtti barna-
y^g'pþium á .ppdan sér. . .
,,, „Hóti^yfirJiQÍðum. þýjrra^syifu nokkrar flug-
vélar á bláum, skýlausum himni; hann vissi
ekki hvort þær voru franskar eða þýzkar. Þetta
var dýrlegur sumarmorgun. Það voru fleiri
herbílar á vegunum en nokkru sinni fyrr. En
flóttamennimir virtust ekki eins margir. Að
visu voru ótal hjólreiðamenn og gangandi fólk,
hlaðnir léttavagnar, en einkabílar voru færri en
daginn áður. .1 fyrstu var Hovvard alltaf að
líta við á göngunni í von um að sjá strætis-
vagn, en eaginn vagn kom.
Börnin voru mjög kát. Þau hlupu imi og
skröfuðu sin á milli og við Howard, fóru í ýmsa
lífshættulega leiki fyrir framan rykuga bílana.
í
Á veitingaliúsimi.
Gesturinn: Gjöra svo vel og láta mig
hafa fisk með kartöflum.
Þjónninn: Soðinn eða steiktan?
Gesturinn: Það kemur yður ekki við.
★
Presturinn: Segið mér maður, vitið þér
hver ég er?
Sá drukkni: Ekki fyrir víst, en ef þér
segií!' mér hvrar þér eigið heima skal ég
lijálpa yður lieim, guðvel'komið.
★
Engleadingur: Það er skrýtið að hér í
Skotlandi borða menn hafra eins og ekk-
ert sé, en heima í Englandi gefum við
hestunum hafrana.
Skotinn: Og það er einmitt ástæðan til
þess að enskir hestar og skozkir menn eru
þeir fremstu í heimi.