Þjóðviljinn - 21.02.1953, Blaðsíða 7

Laugardagur 21. febrúar 1953 — ÞJÖÐVILJINN — (7
HéR kemur ný verð- )
launagrein, en að þessu sinni )
fylgir ekki neitt um höf- )
undinn, hann vill ekki heit.a )
annað en Tolli. Þjóðviljinn i
þakkar honum þessa bráð- )
skemmtiiegu vinnustöðvar- \
lýsingu, og lesendurnir gera (
það áreiðanlega líka. \
Sendið greinar úr lífi alþýð- \
unnar til Ritstjórnar Þjóð- (
viljans, Skólavörðustíg 19, (
og merkið umslagið verð- (
launagrein. Ein grein fær (
100 kr. verðlaun hverja (
viku. .-— Látið engan telja (
ykkur trú um að þið getið (
ekki skrifað fróðlega og (
skemmtilega grein um dag- /
legt lif. Og verið umfram )
allt ekki hrædd við staf- )
villur eða kommur! Efnið )
er aðalatriðið, og af þvi )
eigið þið nóg. )
HEFUR þú, lesandi góður,
sem ferðast daglega með
strætó, nokkumtíma hugleitt
hvemig strætisvagn muni líta
út að neðan þegar krap og
for er á götunni?
Hefur þú hugsað út í hvað
það starf er margþætt sem
unnið er inni á Kirkjusandi
bæði dag og nótt varðandi
daglegan rekstur strætisvagn-
anna ?
Eg býst ekki við að menn
séu almennt nokkuð að hugsa
um slíkt, flestir hafa nóg
annað að hugsa, þó ekki væri
nema að missa ekki af strætó.
Þó hafa margir lent í því
miður skemmtilega ævintýri
að vera í strætisvagni sem bil-
ar. Þá hafa þeir kannski séð
mann í óhreinum fötum koma
með vagn fyrir þann bilaða og
síðan kemur annar vagn, sá
vagn er grár á lit og í
honum er annar óhreinn mað-
ur, og bilaði vagninn er bund-
inn í þann gráa og dreginn af
stað. Þessir óhreinu menn eru
frá viðgerðarverkstæði SVR
og grái bíllinn er verkstæðis-
bíllinn, sannkallað þarfaþing,
kallaður heima hjá sér „sjötíu
og sjö“, en heitir fullu nafni
R-977. Þetta er einn þeirra
bíla sem gæddur er andlegum
hæfileikum og öllum þykir
vænt um.
„Sjötíu og sjö“ dregur bil-
aða vagninn með gírkassahvin
og hreyfilsstunum að verk-
stæðinu á Kirkjusandi. Þaö er
fyrrverandi fiskhús og kann-
ast margir rosknir Reykvík-
ingar við húsiö og starfið þar
í gamla daga. Kannski hefur
einhver þeirra séð konuna
sína þar fyrst. Það hefur verið
salt tilhugalíf.
En nú eru þar engar stúlk-
ur, saltur fiskur né saltir
kossar. Búið er að setja stór-
ar dyr á vesturstafn hússins
og inn í það er hægt aö troða
sjö strætisvögnum í einu. Hér
vinna óhreinu mennimir alla
daga af engu minni dugnaði
en stúlkumar við saltfiskinn
í gamla daga. 1 þessu gamla
fiskhúsi er viðgerðaverkstæði
SVR, í því er einnig lager,
gúmmívinnustofa ofl., en í
skemmunni þar ofan við er
vélaverkstæði og málningar.
Viðgerðamennirnir eru tíu
til ellefu og skiptast þeir í
flpkka stjómmálalega og svo
aúðvitað eftir störfum. Fyrst
skal telja bifvélavirkja, síð-
an hina 'svokölluðu „fúskara".
Verkstjórinn er einn af þess-
um gömlu góðu sem tekur í
nefið og skiptir aldrei skapi.
Út af þessum stofni eru svo
angar svo sem rafsuðu- og
logsuðumenn og rafgeyma-
kóngur sem jafnframt er ald-
ursforseti á verkstæðinu, og
tekur hann daglega skýrslur
af yngri mönnunum um kvöld-
lifnað og lystitúra, og veitir
hann verðlaun fyrir góða
frammistöðu í slíku.
Svo er maðurinn í gúmmí-
unum, sterkur vel, sá veit
mikið um burðarmagn og
þensluþol, enda kvennamaður
með afbrigðum. Á varahluta-
lager eru fjórir menn, þeir
safna myndum og fleiru. Véla-
viðgerðarmennirnir eru fjór-
ir, í öllum þyngdarflokkum.
Málarinn er skozkur, hann
kaupir sér stundum með kaff-
inu „tvö vínarbraúð og tvö
bollur“. Yfirbyggingarmenn-
irnir eru fimm að tölu, há-
vaðamenn miklir og fornir í
ÚR LÍFI ALÞÝÐUNNAR
Bilaður bOl úti í bæ
Eftir
T O L L A
skapi. Kvöld- og næturvakt
skipa fjórir eða fimm menn,
það eru væntanlegir bílstjórar
sem eru að vinna sig inn í
starfið og þvo þeir vagnana
utan og innan, smyrja ofl.
Allir þessir menn eru með
æði ólíkan hugsunarhátt og
framkomu, sumir syngja í
tíma og ótíma, aðrir syngja
ekki nema á árshátíð starfs-
mannafélagsins. — Sumir dá
Chevrolet, aðrir Ford júníór,
og er hér átt við einkabíla
starfsmanna, sumir lesa upp
kvæði, tveir fást við ■ að yrkja
— á ensku!
Hér þekkist ekki hin marg-
umtalaða „bæjarvinna", þvi
oft er unnið í kapp við
klukkuna, vinnuhraði yfirleitt
mikill, því æfingin skapar
meistarann, mikið unnið við
sömu störfin eins og gefur að
skilja. Nærri undantekninga-
laust hafa allir áhuga á að
klára sem fyrst það verk,
sem þeim er falið; þegar ver-
ið er vel að verki líður tím-
inn fljótt.
Á veturna er oft óþrifalegt
að vinna við vagnana og þó
einkum undir þeim. Hitinn í
húsinu bræðir snjóinn néðan
úr þeim svo mennirnir sem
undir eru vilja vökna, en þá
■hafa menn það í huga að hollt
er að vera í baði sem oftast
og lengst.
Annars er þessi „hiti í hús-
inu“ sem ég minntist á áðan
af alltof skomum skammti.
Hann stafar af fjórum raf-
magnsblásurum, en rafmagn-
ið er tekið af fjóra tíma á
dag, svo menn geta gert sér
í liugarlund áð ekki muni
hlýtt inni þegar alltaf er ver-
ið að opna stórar dyr öðru
hverju. Gólfið er oft á vet-
urna blautt og forugt. Erfitt
mun að gera við því en þó
mætti gera betur en gert er.
. Okkur finnst mörgu ábóta-
vant á verkstæðinu, en hugg-
um okkur við að bráðlega
verði byggt hús sem fullnæg-
ir kröfum tímans og fyrirtæk-
isins. En þrátt fyrir slíkar
draumsýnir skjálfum við oft
holdvotir í gamla fiskhúsinu
og þá finnst okkur að ekki
setti það fyriríækið á haus-
inn þó settir væru upp einn
til tveir olíuofnar.
Bremsulaus, kopling slítur
illa, gangtruflun, brotin fjöð-
ur, ljóslaus! Þetta klingir í
eyrum okkar allan daginn. Við
erum vanir því öllu, vitum ná-
kvæmlega hvaða verkfæri þarf
við hvert tilfelli. Við skriðum
undan aftur, fáum okkur síg-
arettu tilbúnir að taka næsta
tilfelli, og kallið kemur. „6069,
ójafnar bremsur!“ Skipta um
bílstjóra, tautum við í barm-
inn, skiptum með okkur störf-
um. náum í verkfæri og tök-
um til við þessa meinsemd.
Síminn hringir. , Bilaður úti
í bæ!“ Einhver er sendur meö
viðgerðarvagn og „sjötíu og
sjö“ fer á eftir, frísandi eins
og heimanfús hestur.
En í bilaða vagninum er
ungur maður að fara á stefni’-
mót .við elskuna sína og orð-
inn seinn. Mér finnst SVlt
ætti að hafa mann til að
hafa ofan af fyrir elskunni
hans á stefnumótinu meðan
ungi máðurinn bíður.
Komum í veg fyrir hervæðingu sona
„Eftir að kosningum lýkur
á næsta sumri, mun þjóðin
skjótt verða fróðari um það
hversu þessu ,smáatriði‘, sem
Morgunblaðið kallar svo, er í
raun og veru háttað. Hún mun
vakna upp við nýstárlega frétt
einhvem daginn. En hún
mun vakna bara þann daginn
og sofna strax aftur, því að
þjóðin sefur fast“.
Orð þessi stóðu í einu af
blöðum bæjarins nú fyrir
skemmstu, og enginn mun
geta með sanngimi sakað það
blað um sósialisma, en þau
eru, eins og sjá má, skrifuð
út frá hugleiðingum um ára-
mótaboðskap ráðherranna. —
Þau sýna glögglega hvílíkan
ugg og ótta þessi ummæli
hafa vakið mefial alls þorra
fólks, og hversu langt er frá
að kjósendur treysti ríkis-
stjórninni til að skýra rétt og
heiðarlega frá því sem ér að
gerast bak við tjöldin hjá
henni um þessar mundir. Enn
fremur eru þau táknræn fyrir
það vonleysi sem máöur verð-
ur víða var við núna, og ekki
að ástæðulausu, um að engu
verði breytt, fólkið muni sofa
fram yfir kosningar og þá
vitaskuld kjósa sömu herrana
yfir sig aftur.
Þessi ótti er sannarlega
ekki ástæðulaus, við höfum
verið vitni að því kjörtímabil
eftir kjörtímabil að allt sem
lofað hefur verið fyrir kosn-
ingar hefur verið svikið eftir
þær; og einmitt framkvæmt
á kjörtímabilinu, það sem
--------------------------\
Raddir kvenna
mest hefur verið svarið fyrir
að gert yrði, samanber þegar
herinn var kallaður hingað á
friðartimum. Við höfum ver-
ið vitni að því að allt efna-
hagslíf okkar hefur í æ rík-
ara mæli verið ofurselt er-
lendu stórveldi þannig að nú
vantar mikið á að við getum
lengur talizt sjálfstæð þjóð,
a.m.k. í þeim skilningi sem
lagður hefur verið í það orð.
En einhvernveginn á ég bágt
með að sætta mig við það,
að við sem viljum teljast
menntúð og upplýst þjóð
stingum höfðinu i sandinn ár
og síð og alla tið. Miklu að-
gengilegra fyndist mér að tnia
þvi að nú færi þjóðin að
vakna, meir en til eins dags,
nú færi hún að segja: hingað
og ekki lengra — nú þegar á
að fara að reka smiðshöggið
á allan þennan undirlægjuhátt
við Ameríku og stofna her,
sem ameriskir auðjöfrar geta
svo sent hvert sem vera skal
til að berjast fyrir sig, en þeir
eru orðnir okkar aðal hús-
bændur, sem kunnugt er. Og
ef einhverjir idlja kynna sér
nöfn þeirra og feril nánar, þá
er í Þjóðviljanum fimmtudag-
inn 19. þ.m. fróðleg grein eft-
ir Jóhannes úr Kötlum um þá,
og gefur þar auga leið, þegar
séð er hver störf þeir stunda,
hverra liagsmmia þeir muni
gæta, okkar hér við yztu höf
eða auðhringa þeirra sem þeir
eiga, og er ekki víst að þeir
hagsmunir fari alltaf saman.
En okkur mun verða sagt að
herinn eigi að hafa eitthvert
allt annað hlutverk með hönd-
um, en takið eftir, það verð-
ur aðeins sagt til að blekkja.
Bandaríki Norður-Ameríku eru
að undirbúa árásarstyrjöld, og
það er her Evrópuþjóðanna
sem fyrst og fremst á að
blæða á vigvöllum þeirrar
styrjaldar og þar eigum við
að leggja til okkar skerf svika-
laust. Þetta er sannleikurinn
hversku mikið sem farið verð-
ur í kringum hann fram yfir
kosningar og á meðan verið
okkar
er að venja þjóðina við hugs-
unina um það. Þess vegna er
okkur öllum lífsspursmál að
vakna nú og vera á verði.
Það er sannarlega tímabært
að hver móðir í landinu beri
upp fyrir sér þessa spurn-
ingu: Vil ég láta s.yni mína
í her? Og ef ekki, hvað get
ég j 'i gert til að hindra her-
væðingu ? Þessar spurningar
hljóta í hugum okkar allra
að vera ofar öllu dægu'mála-
þrasi og öllu sem okkur hvers-
dagslega greinir á um. Getið
þið, mæöur, séð í anda þegar
synir okkar kveðja okkur til
þess að fara til annarra landa
til að myrða þar saklaust
fólk? Getið þið séð þá í anda
lim'esta á vígvöllum þriðju
heimsstyrialdarinnar? Nei, ég
veit að þið verðið mér allar
sammála að hverri manneskju
cem gefið hefur verið fullt vit
beri að verja til þess öllu
sinu viti og allri sinni orku
að slikt hendi ekki.
Nú standa fyrir dyrum
kosningar, og held ég að ekki
sé ofmælt að segja að þær
séu þær þýðingarmestu og ör-
iagaríkustu, sem hér hafa ver-
ið háðar. Senn fara fram-
bjóðendumir að koms fram
Framhald á 11. síðu.