Þjóðviljinn - 26.06.1953, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 26. júní 1953
JMÓOWIUINN
Otjfoíandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokkurlnn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjaruason.
Biaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraidsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðuatíg.
19. — Simi 7500 (3 línur).
Áakriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakiö.
Prentsmiðja Þjóðviljane h.f.
Samsekir um gtæpinn
Senmlega hefur aldrei komið fram í útvarpsumræðum
um stjórnmál aumari flokkur en Alþýðuflokkúrinn að þessu
sinni.
Fortíð flokksins er slík, að það er ekki neinn hægðar-
leikur að skírskota til stéttvísi verkamanna eða sjálfstæðis-
vilja þjóðarinnar í sama orðinu og kjósendur eru beðnir að
kjósa rrenn eins og Emil Jónsson, manninn, sem stimpiaði
hetjubarátlu alþýðunnar gegn launakúgun auðvaldsins
glœp og úrekaði í þessum umræðum- að hann stæði við
það álit sitt, — eða hernámsstjórann Guðmund í Hafnar-
firði, — eða foringjana Gylfa og Hannibal, sem báðu um að
bandarískt herlið yrði sent til landsins vorið 1951.
Það er ekki sannfærandi, að heyra Gylfa Þ. Gíslason
segja að nú þurfi breytta utanríkismálastefnu og Bjarni
bingó megi ekiki korna nálægt því að móta hana. Einmitt
leiðtogar Alþýðuflokksins hafa rr.argtekið það fram að 1
utanríkismalum fylgi þeir einhuga þeirri bandarísku stefnu
sem Bjarni bingó hefur manna mest mótað. Og sjálfur bað
Gylfi, ásamt öllum þingmönnum Alþýðuflokksins, um
bandarískt hernám fyrir tveimur árurn og ber því ábyrgð á
bandarísku hernámi hér á landi, öllum afleiðingum her-
námsins, ásarnt þingmönnum hinna hernámsflokkanna.
Hins vegar var auðheyrt á útvarpsumræðunum að her-
námsflokikarnir allir óttast nú dóm fólksins. Þeir óttast að
hin nýja sjálfstæðisbarátta, sem háð hefur verið og er háð
undir forystu Sósíalistaflokksins og bandamanna hans, sé
þegar orðin nógu öflug til að vekja þjóðina til vitundar um
glæp hernámsflokkanna. Þeir vita að á sunnudaginn getur
,fólkið dæír.i þá sem glæpmn frömdu, og þeir vita um sam-
sektina, samsekt allra hernámsflokkanna þriggja. Þess
vegna skjálfa þeir nú af otta við dóm fólksins, jafnt Ólafur
Hhórs, Iiermann Jónasson og Hannibal. Og það EINA serr,
þeir óttast, þessir Bandaríkjaleppar, eins og líka húsbænd-
ur þeirra í Washington, cr KOSNINGASIGUR SÓSÍAL-
ISTAFLOKKSINS.
Haíur f ramsóknarforingjanna, Skuggasundsrr/anna eins
og alþýðan í Reykjavík er farin að kalla þá, til nýsköpunar-
innar, er þjóðinni kunnugt. Ef Framsóknarfldkkurinn hefði
fengið að ráða, hefði engin nýsköpun orðið árin eftir stríð,
þá hefði verið kallað yfir þjóina það „hrun“ sem leiðtogar
Framsóknarflokksins og bandamaður þeirra, Kókaikólabjörn,
töldu að írarrundan væri, — nokkrum mánuðum áður en
sósíalistar knúðu fram myndun nýsköpunarstjórnarinnar.
Og þess mun lengi minnzt, að Eysteinn Jónsson kallaði ný-
sköpunartogarana því smekklega orði „gums“.
Svo koma stundir, þegar meira að segja afturhald Frarrr
sóknar hefur svignað undan þunga almenningsálitsins, ekki
þorað að ganga í berhögg við vinsældir nýsköpunarinnar.
Þá hefur verið grafin upp gömul yfirborðstillaga sem sett
var inn 1 bingið eftir að Framsókn hafði af alefli reynt að
hindra myndun nýsköpunarstjórnar. Og meira að segja
Eysteinn Jónsson hyggst nú liía á því í þessum kosningum
að láta að emhverju leyti þakka sér að þrír sfaðir á Austur-
landi hafa slegið saman í einn togara, og hefur Eysteinn
vandlega gætt þess að kalla þann togara aldrei hinu srr.ekk-
lega heiti sem hann áður valdi nýsköpunartogurunum.
í útvarpsumræðunum í fyrrakvöld sauð þó upp úr hin
grímulausa afstaða Framsóknarflokksins til nýsköpunar-
innar. Og það var einmitt Eysteinn, sem fann nýtt orð til
að svala heift sinni og Pramsóknarflokksins yfir því þjóð-
félagsfyrirbæri. Það var ,.nýsköpunarsamsærið“. Þetta orð
lýsir hug Frarrsóknar til nýsköpunarinnar betur en flest
það, sem frá henni hefur komið áður.
Er einkar fróðlegt að fá þannig staðfest það sem Þjóð
viljinn hefur jafnan haldið fram um hiug og afstöðu Frarr,-
sóknar tii þessa máls, og þar sem svo vel hittist á að sú
staðfesting fæst í áheyrn alþjóðar fáum dögum fyrir kosn-
ingar, má telja víst að þeir íslendingar sem skilja hvers
virði nýsköpunin hefur verið þjóðinni, muni að þakka
frambjóðendum; Framsóknar á þann hátt sem hún skilur,
með því að efla flokk nýsköpunarinnar, kjósa Sósíalista-
flokkinn.
Elias Mar:
Nofum vald ©kkar réffilega
Ungu vinir minir!
Ég vil ekki láta hjá líða síð-
ustu daga kosningaibaráttunn-
ar, án þess að vekja alveg sér-
stakia athygli yktoar á þýðingu
einmitt þessara kosninga; sögu-
■legu mikilvægi þeirra varðandi
alla framtíð okkar fámennu
en sérstæðu þ.jóðar. Þess vegna
skrifa ég hér öllum ykkiur,
•ungum mönnum og konum, og
þá ekki hvað sízt þeim yktoar,
sem einhvemtíma bafið, eins
og ég, sótt styrk og metnað í
listræna tign íslendinigasagna,
lært vers Halugríms Pétursson-
ar, notið unaðar við lestur
ljóða Jónasar, Gxíms og' Ein-
ars, og fundið viðnámsþrek og
menningarlegan vaxtarmátt ís-
lenzku þióðarinnar staðfestast
í verkum beztu samtíðanhöf-
•undanna. Ykkur öll, og kann-
ski einkum þau ykkar, sem
■sjálf hafið, eins og ég, einhvem
tima gert tilraun til að tjá
gleði ykkar oig sorgir, lífs-
reynslu og framtíðardrauma
með formum og reglum tung-
unnar; einmitt ykkur vil ég
biðja iað hugleiða með mér
þettia á örlagastund:
Gerum okkur fulla grein
fyrir mikilvægi -þessiara daga.
Minnumst þess nú, að okkar
er valdið — og að ekkert er
eins vandasamt í Ufj noikkurs
manns og einmitt það að fara
mcð vald. Einn einasta dag er
oktour gefin óskastund, í hend-
iur okkar lagður sá isproti, sem
stjórnar ríkinu um ókominn
tírnia — að vísu ekki annað en
ómerkilegt ritblý — og við
setjum kross á blað. Maður
skyldi kannske ætila, að mikil-
vægasta athöfn ihvers einstaks
þjóðféliagsþegns, — í rauninni
hin eina athöfn í lífi hans þar
-sem hann kemur fram með
valdi til ákvörðunar o-g úrslita
um framtíð alinna og óborinn-a,
— hún værj öliu stórfenglegri
oig margbrotnari. En það er nú
iekki svo. Hún er yfirlætislaus
■eins og svo mörg önnur Wjóð-
lát en ábyrgðarmi.kiil störf.
Við igöngum inn í klefa á kjör-
degi o-g setjum kross á lítinn
seðil, og erum þó að neyta
þess heligasta réttar sem við
höfum. En ábyrgðinni, sem á
okkur hvílir, skyldum við líka
gera okkur grein fyrir.
O-g hvers óstoum við? Hvern-
ig viljum við fara með valdið?
Ég veit, að lallmörgum okkar
— og vonandi flestum — er
f.uillvel lióst, hvers /biðja ber
íslenzkri þjóð og menningu til
handa. Við viljum ísland sjálf-
stætt. Við vilium fá að vinna
að friðpamlegum og m.annsæm-
andi störfum. Við viljum varð-
veitia íslenzka menningu. Og við
viljum búa við lýðræði. Allt
þetta vitum við, að eru rétt-
indj okkar, hvemig sem á kann
að ver‘a íitið af öðrum þjóðum.
Söm-uJeiðis má okkur vera það
ljóst; að virð>ngti annarra
þjóða höfum við því aðeins, að
við islökum ekki á, gefum ekki
eftir þegar þær koma með
kröfur sinar á hendur oktour,
hvortt heldur krafan er um
jörð -undir vígvöll, menn í fall-
byssufóður, eða fiskimiðin um-
hverfis landið okkar.
Við viljum ísland sjálfstætt.
Það er ekki sjálfstætt nú. Það
vitum við fullvel. En ef við
berum efckj gæfu til að styðja
þá þjóðareiningu, sem í sam-
ræmi við stefnu og gerðir allra
friðelskandi þjóða heims berst
fyi’ir því, að smánarblettur
uiicr
hersetunnar verði þveginn af
oktour, og gegn því, að landið
o-kkar verði vlgvöllur; ef við
leggjum ekkj þeirri samfylk-
ingu lið, þá er úti um okkur.
Við viljum vinna að friðsam-
legum og mannsæmandi störf-
um. Að undanförnu hef.ur allt
ibent til þess, að etarfskraft.a
okkiar eigi að nota vísvitandi í
■þágu stríðsundirbúninigs auð-
valdsins; einniig það verður
o-kkur með degi hverjum ljós-
ara. Ef við látum otokur sæma
að starfa að því að gera Is-
land að víghreiðri, þá höfum
við fyrirgert rétti okkar til að
vera álitin siðmenntuð þjcð,
höfum vanhelgað sögu okkov
forna og nýja, borið sem hve "i
ir aðrir óvi-tar eld að þvi
sprengiefni sem alþjóðastjórn-
málin nú eru. Til þess viijL.:ri
við áreiðanlega ekki nota vald
okkar. — Og við viljurn áreið-
anlega ekki — elckert okkar —
þurfa að hlýðnast fyrírvara-
lausri herskyldukvaðmingu í ut-
lenzkan eða ,,íslenzkan“ her.
Þe®skoniar ,,gæzlu“- eða „verntí-
iar“-störfum óskum við ekk'.
eftir, því að þau sæma okkur
ekki o;g eru áreiðaniega ekki
að skapi okkar.
Við viljum varðveita íslenzka
menn'ngu. Á allan hátt. Með
því j.afnframt að ávaxta arf
hennar og hlýðnast skyldukalli
hennar. Saga okk-ar, tunga og
framtiðarmöguleikar er það
þrennt, sem einvörðungu
grundvallast á iislenzkum menn-
ingararfi. Allt, sem heggur
■gegn þessu, er andstætt okkur
og hlýtur að vekja óttabland-
inn óhu-gnanleika í brjósti sér-
hvers íslendinigs.
Og við viljum búa við Jýð-
ræði. Ennþá njótum við nokk-
urn veginn þess lýðræðis, sem
við höfum skapað okkur. Ég
■segi ennþá. Ek-ki alis fyrir
löngu lýsti íhaldsþingmaður
því yfir, að her þyrfti að vera
á íslandi svo len-gi sem hér
væri við lýði Sameiningarí’okl:-
ur alþýðu — Sósíalistanokkur-
in.n. — Tökum vel cítir þe'm
ummælum þingmannsins. Skeð
getrr, að við næstu þingko.sn-
•ingar íslandi verði a ,m k.
einum stjómmáilaflokknum
færra ve-gna valdboðs frá USA.
— Við, íslenzka þjóðin í heiid,
mynöum áreiðanlega aldrei
verða tátin greiða þjóðarat-
kvæði um það, hvort lergja
skyldi niður baráttuflokk ísl.
alþýðu, frekar en við vorum
spurð að því hvort við vddum
láta hersetja. okkur hér um
árið. Það myndj nefnilega
verða gert í nafni „landvarn-
anna“, eins og fleira, ef þeir
á annað borð þyvðl það. I" í
stei’kari sem .flokkur okkar er,
þeim mun minni líkur cru til
þess, að þeir þori það.
Víða í löndum kapítailsmans
er lýðræði mun minma en hér
er h já okkur. Og þó er hvorki
prentifrelsi né málfrelsi hér á
land; í jafn ríkum mæli og
vera skyldi. Kannski kannast
enginn betur við það en ungt
fátækt skáld, sem á e.. t. v.
.afkomu sína að mestu undir
misjafnlega skilninigsgóðum og
menntuðum útgefendum og rit-
stjórum með barla ólík siónar-
mið og tilgang. Sú sa-ga verður
ekki rakin hé.r; má vera það
verði gert á öðrum vettvangi
áður en langt um líður, ef
prentfrel-si verður ekki skert,
beint eða óbeint, að afstöðnum
kosninigum. En geta má þess
þó kannski, cinmitt í sambanH.'
við málfrelsi og lýðræði, að
okkar ágæta og hlutlausa rík-
isútvarp hafnaði fyrir nokkr-
um árum smásegu eftir undir-
ritaðan á þeim .forsendum, að
í henré væri hnjóðað í kjarn-
orkusprengjnna.
Nú á sunnudaginn. verður
kosið íum það, hvort ísland á
lað verða skotspónn þessarar
sömu sprengju, hvort ’ íslenzk.
þjóð á að verða nauðug vilju-g'
fórnarlamb þéirrar biindu
tæknidýrkunar, sprottinni af
■andlegri fátækt, sem smíðar
slíkt vopti í þvi skyni að ógna
friðelska.ndi þjóðum; hvort ís-’
'lcnzk menning, sögur, ljóð og
lifandi mál, á að lúta fyrír
-slíkri vá.
Það vilium við ekki. Til þess
eru oktour þeir hlutir of helgir.
Okkur er liósari en svo á-
byrgðin -gagnvart sjáilfum okk-
ur óg niðjum okkar, og hlutur
okkar í samskiptum pllra
þjóða. Við höfum um aldir
verið íslenzk þjóð, við erum
það og vi.'jum vera það um
alla framtíð. Cg valdið til að
tryggja okkur rétt íslendings-
ins slculum við nota á þann
hátt, sem okkur ber heilög
sky.ldia til.
Elías Mar.