Þjóðviljinn - 10.07.1953, Page 4

4) _ ÞJÓÐVILJINN
Föstudagur 10. júlí 1953
B?YHÍ6!Ime Bjaznason:
(Hver er tilgangurinn með
þeirri stefnu, sem fylgt hefur
verið síðan 1947, og miðar að
því ,að leiða örbirgð og efna-
hagslega niðurlægingu yfir ísl.
þjóðina? Þessari spumingu
verður að svara í tvennu lagi.
Hvað vakir fyrir Ameríku-
mönnum og ihvað vakir fyrir
þjónum þeirra á íslandi?
Tilgangur Ameríku-
manna með Marshall-
áæiluninni og gróði
þeirra aí „gjöíunum”
Um tilgang Ameríkumanna
þarf ekki að fara í grafgötur.
Það sem fyrir þeim vakir er
að ná kverkataki á íslenzku at-
vinnulifi til þess að geta gert
ísland efnahagslega ósjálf-
bjarga, til þess að geta sjálfir
drottnað yfir iþví og gert það
að hjálendu sinni. En eins og
kunnugt er er áhugi Bandaríkj-
anna fyrir íslandi af þeim rót-
um irunninn að lega landsins
hefur gert það að einni mikil-
vaegustu stöð á hnettinum >til
árása í komandi styrjöld.
Bandaríkin fara sannarlega
ekki dult með þennan tilgang
sinn með MarshaUáætluninni.
Það þarf ekki lengi að fletta
í amerískum blöðum til þess
að fá þetta staðfest. T. d. skrif-
ar tímaritið United States News
and World Report 27. febr.
1948:
Framkvæmdastjóri áætlun-
arinnar verður að vera raun-
verulegur forstjóri heimsvið-
skiptanna... og hann mun
stöðva dollarastrauminn alveg,
ef einhver lönd halda ekki skil-
yrði hans“.
Og bandaríska stórblaðið
Saturday Evening Post skrifar
21. febr. 1948:
„Vér erum þegar famir að
steypa erlendum ríkisstjómum
■og mynda aðrar“.
Markvisst hefur verið unnið
að því að draga saman seglin í
íslenzkri framleiðslu til þess
að ísl. vinnuafl værj tH reiðu
i þjónustu vígbúnaðar Banda-
ríkjanna. Markvisst hefur verið
unnið að því að þrýsta kjörum
íslenzkrar alþýðu niður á stig
nýlendubúans, til þess að
Bandaríkin þyrftu að greiða
sem minnst fyrir þetta vinnu-
afl. Því er haldið fram af her-
námsflokkunum að án Mars-
hallgjafanna hefðum við ekki
getað virkjað Sogið og Laxá
og ekki byggt áburðarverk-
smiðjuna. Hvað er hæft í
þessu? Sannleikurinn er sá að
aðeins á þremur árum nemur
aukagróði Bandaríkjanna á
hinu lága kaupi íslenzkra
verkamanna í hernaðarvinn-
unni jafn hárri upphæð og allt
Marshallframlagið frá upphafi.
Ef þeir þyrftu að greiða sama
kaup, reiknað í dollurum og
þeir verða að greiða verka-
mönnum í heimalandi sínu, þá
mundi það eitt muna a. m. k.
400—500 millj. króna á þremur
árum eða jafnhárri upphæð og
allar Marshallgjafimar. Við
iþetta bætist að allur innflutn-
ingur Bandarikjanna er 'toll-
frjáls. Tolltekiurnar, sem ís-
land 'gefur Bandaríkjunum með
þessum hætti, nema svimháum
upphæðum. Það tekur því ekki
langan tíma fyrir Bandarikin
að fá allar Marshallgjafirnar
margfaldlega endurgreiddar.
Nú er það komið á daginn að
Bandaríkin hafa fyrir löngu
fyrirhugað ekki aðeins stór-
felldar hernaðarframkvæmdir
á Islandi, heldur líka sölsa
undir sig dýrmætustu auðlind-
ir þess, sem íslendingum sjálf-
um er bannað að nýtá. Gróði
bandaríska auðvaldsins á því
að flytja út auðmagn ,til ann-
arra landa byggist á lágu kaupi
í þessum löndum, einkum í
hjálendum og nýlendum. Það
or því augljóst hvílíkan ofsa-
gróða Bandaríkin geta haft af
því áður en lýkur, að kaup ísl.
verkamanna skuU aðeins vera
% hlutar af kaupi stéttar-
bræðra Þeirra í Bandaríkjun-
um. Þó eru þessar fjárhæðir
smámunir einir móts við aðra
hluti, sem við höfum orðið að
láta af hendi til endurgjalds
fyrir Marshallframlögin. Við
höfum orðið að láta af hendi
frelsi okkar til þess að skipta
við aðrar þjóðir, frelsi til þess
að nýta auðlindir okkar, jafn-
vel frelsi til að byggja yfir
okkur hús. Við höfum orðið að
láta af hendi sjálfstæði lands-
ins. Við höfum orðið að láta
land okkar af hendi fyrir vig-
vélar og morðtól Bandaríkj-
anna. Það horfir til landauðn-
ar í þeim byggðum landsins,
sem liggja að beztu fiskimið-
unum, sem til þessa hafa verið
okkar líf. Við höfum þegar
orðið að láta af hendi lífsham-
ingju hundraða og aftur hundr-
aða alþýðuheimila. Við höfum
orðið að láta af hendi hlutleysi
okkar og friðhelgi landsins.
Við höfum orðið að láta af
hendi sæmd okkar. Og yfir
okkur öllum vofir tortímingin,
ef áfram verður haldið á sömu
braut. Og svo er okkur sagt
að blessa Bandaríkin fyrir
gjafirnar. Það er gamla sagan,
sem Stephan G. Stephansson
orðar svo:
„Það er öllum auðvaldsklöfum
. efling stór að rausnargjöfum. ..
Meðan bljúgar betlihendur
blessa sína tjóngefendur".
Það er því fullkomið öfug-
mæli og blátt áfram rógur um
islenzku þjóðina, að við getum
ekki séð Reykjavík og Akur-
eyri fyrir nægilegu neyzluraf-
magni án amerískra gjafa. Ef
við hefðum ekki verið reyrð í
Marshallfjötrana, (hefðu nýju
virkjanimar og bygging áburð-
arverksmiðjunnar verið leikur
einn. Ef við hefðum haldið
sjálfstæði okkar og þeirri reisn
sem einkenndi þjóðina á árun-
ium 1944—46, þá hefðum við
lagt í miklu stórvirkari fram-
kvæmdir á öllum sviðum.
íslenzk gróðastétt í
skjóli hernámsins
Hvað vakir þá fyrir hinum
innlendu þjónum Bandaríkj-
anna á íslandi? Það eru ekki
allir íslendingar, sem hafa tap-
að á því stjórnarfari og þeirri
efnahagspólitík, sem hernám-
inu fylgir Okkur er sagt að ís-
lenzkur sjávarútvegur sé rek-
inn með tapi. Satt er það, það
hefur orðið taprekstur á sum-
um skipum, t. d. sumum tog-
urunum. En þjóðarbúið hefur
vissulega ekki tapað á því að
reka útgerð fiskiskipa þrátt
fyrir óstjórnina. Því er nefni-
lega svo haganlega fyrir komið
að framleiðslutækin, sem draga
björg í þjóðarbúið, eru látin
vera á heljarþröminni, meðan
aðrir sem ekki stunda fram-
leiðslustörf raka saman ofsa-
gróða. Samanlagður halli tog-
aranna mun ekki vera méiri en
10 millj. á ári. En gróði olíu-
hringanna einna saman er ekki
minni en 40—50 millj. á ári,
þar af ísl. olíufélaganna 10—20
millj. Árlegur gróði Lands-
bankans er 28 millj. og Eim-
skipafélagsins 12—14 millj. kr.
Það eru ekki til neinar skýrsl-
ur um gróða þeirra fyrirtækja,
sem hafa einokun á utanríkis-
viðskiptum þjóðarinnar bæði i
innflutningi og útflutningi. En
víst er að hann nemur mörg
hundruð milljónum á undan-
förnum árum. Hvaðan kemur
þessi gróði? Hann er afrakstur
af striti þess fólks sem stund-
ar framleiðslustörf, en er þó að
langmestu leyti frá sjávarút-
veginum runninn, sem okkur
er sagt að sé rekinn með halla.
Hvar væri gróði • olíuhringanna
Lokuð frystihús -
Framhald af 1. siðu.
inni að b'að utanríkisráðherr-
ans hagi skrifuni sínum um
vinsamlegar viðskiptaþjóðir
og stjórnarvöld þeirra af þeim
fádæma ruddaskap og ó-
skammfeilni sem Morgunblað-
ið hér?
FRYSTUR OG SALTAÐUR
FISKUR HRANNAST UPP.
Framleiðslan hrannast nú upp
hér heima. Flest hraðfrystihúsin
eru yfirfull og sama er að segja
um saltfiskgeymslur. Þó mun
útlitið skást með sölu á salt-
fiskinum þegar herti fiskurinn
er undanskilinn en fyrir 'hann
hefur verið sæmilegur rnarkað-
ur í Afríku. Segir sig þó sjálft
að sá markaður getur fljótlega
yfirfyllzt sé framleiðslunnj fyrst
og fremst beint að þessarj einu
verkunaraðferð.
BJARGRÁÐ RÍKISSTJÓRNAR-
INNAR: STÖÐVUM
FRAMLEIÐSLUNA.
Það er einkennandj fyrir nú-
verandi afturhaldsstjórn hver
viðbrögð ihennar eru þegar hún
getur ekki selt fiskframleiðslu
landsmanna. Henni kemur ekki
til hugar að slaka- á einokunar-
böndunum sem útflutningsfram-
leiðslan er reyrð í og leyfa öðr-
um að reyna að koma vörunni í
»-"5W.*473
Bananarnir komnir — með alla þá hættu fyrir
vegfarendur sem af beim getur leitt
VIÐ, sem tekin erum að nálg-
ast þrítugsaldurinn, minnumst
þess með gleði, að þegar við
voriun smákrakkar fengust í
verzlunum þeir gómsætu á-
vextir, sem nefnast bananar.
Ef vi'ð áttum aura, eyddum
við þeim gjarnan í banana,
enda voru þsir þá tiltölulega
miklu ódýrari en þeir eru
nú. — Svo kom kreppan, og
nærfellt tuttugu ár li'öu, án
þess banani sæist á íslenzkri
grund. Ég sá ekki þann avöxt
fyrr en í Stokkhólmi, haustið
1946, og búinn að gleyma,
hverníg þe;r voru á bragðið.
Á sama tíma var heilum skips-
förmum af banönum hent í
' sjóinn við strendur Ameríku;
en það er önnur saga, sem
ekki verður rakin hér.
★
1 SVO rann loks upp sú dýrð-
arstund, ekki alls fyrir löngu,
að tekið var áð flytja inn
banana að nýju. Hver ein-
asti verzlunargluggi státaði
nú af þessum fallega ávexti,
og það sem manni hafði fund-
izt vanta upp á fullkomna
mynd af verzlunargluggum
bemskuáranna, var nú kom-
ið. — En dýrir eru þessir
ávextir — við hverju öðru var
svosem að búast? Hitt er svo
annáð mál, að tilefni þessar-
ar greinar er allt annað en
það að lofsyngja endurkomu
þeirra einungis, Ég er nefni-
iega kominn á fremsta hlunn
með að leggja til, að hætt
verði að selja þá, að minnsta
kosti um stundarsakir.
*
ÞAÐ er kunnara en frá þurfi
að segja, áð bananahýði, sem
liggur fyrir fótum manna á
gangstéttum, er einhver hættu-
legasti hlutur, sem á vegi
manns getur orðið, sé stigið
ofan á það. Engum er fært
að stíga svo á bananahýði, að
honum skrikj ekki fótur, oc;
oftast nær með þeim afleið-
ingum, áð hann fellur í göt-
una, einatt aftur fyrir sig á
hnakkann. Appelsínubörkur,
eplahýði og annað þesskona"
eru mestu meinlcysisfyrirbær'
í samanburði við bananahýðið.
— En nú er þessu einusinní
þannig varið, að hvarvetna á
götum bæjarins gefur að líta
hýði af banönum. sem hent
hefur verið fyrirliyggjulaus:,
þegar búið var að éta innan
úr því. Slíkt nær engri átt.
Hér verður að grípa í taum-
ana, ef ekkj af öllum almenn-
ingi, þá af lögreglu og yfir-
vöidum. Ég hef fyrirhitt fólk
á öllum aldri. sem hefur stór-
slasazt á þessu hýði, eftir að
bananarnir komu aftur til
landsins. Það biður mig um
að leggja á þáð ríka áherzlu,
og einokunarhen-anna, ef hætt
væri að stunda sjó á íslandi?;
Þær upplýsingar sem til crvt
um tekju- og eignaskiptingu
þjóðarinnar gefa nokkra hug-
mynd um hið taumlausa arð-
rán, og þó mjög ófullkomnar,
því stærstu auðkýfingarnir eru
líka stærstu sérfræðingarnir. >að
dylja tekjur sín.ar og ei-gnir.
Samkvæmt eignakönnuninní
áttu 10% framteljenda nærril
60% allra eigna í Reykjavíki
og 100 þeir tekjuhæstu áttu
.74 milljónir samkv. fasteigna-
mati, sem varla er minna en!
nokkuð á Z þús. milljónir að
réttu verði, eða a. m. k. ll!
millj. á hvern framteljanda.
Hinir örfáu íslendingar, semi
raka saman gróða á hernams-
pólitíkinni líta svo á, að þessa;
gróðaaðstöðu sína geti þeir að-
eins tryggt í skjóli bandarískr-*
ar yfirdrottnunar á íslandi.
Flokkskerfi hernámsflokkanna
allra er haldið uppi með til—
styrk þessarar fámennu gróða-
stéttar. (Úr ræð.u)-
verð. Þvert á móti. Hennar bjarg
ráð er eitt og aðeins eitt: Stöðv-
ið framleiðsluna, hættið að draga
fisk úr sjó, leggið skipunum og
lokið frystihúsunum. M. ö. o.
þar sem ríkisstjómin gefst sjálfi
upp bannar hún öðrum að leysa
vandann.
VINNUAFLIÐ í HlERNAÐAR-
FRAMKVÆMDIR.
Svo virðist sem ríkisstjórnin
horfi ánægð og róleg upp á þá
þróun að framleiðslutækjunum
sé lagt um hábjargræðistíma!
ársins en vinnuafl þjóðarinnar;
sogist 1 þjóðhættulegar hernað-
.arframkvæmdir á vegum iame->
ríska hernámsliðsins. Verður
ekki annað greint en ríkisstjóm-
in beinlínis stuðli að þessari
óheillaþróun og telji hana 'hina
æskilegustu. En það eru áreiðan-
lega takmörk fyrir því hve Iengi
þjóðin horfir upp á slíka glæpa-
starfsemi. Því vissulega er það
glæpur að koma málum þjóðar-
innar i slíkt öngþveiti að binda
verði togaraflotann og loka
hraðfrystihúsunum, leggja lifs-
bjargaratvinnuvegi þjóðarinnar í
rúst en beina dýrmætu vinnuafli
þjóðarinnar í þjónustu erlends
hernámsliðs, sem býr íslending-
um tortímingu og dauða náí
framkvæmdir þess tilætluðum
árangri.
að bananahýðinu verðj útrýmt
af götum bæjarins, a.m.k. af
gangstéttunum, sem allra
fyrst. Það*þarf alme.nn sam-
tök til slíks. Enda ætti fólki
almennt að vera Ijóst, að
hætta er á ferfum. — En.
hvað á a'ö gera við hýðið,
þegar engin ruslakarfa er
nærri? spyr einhver. Svar:
Það á þá að henda því í rennu
steininn, en ekkj á gangstétt-
ina eða götuna. — Og sé ein-
hver í vafa um hættu þá, sem
hér hefur ver'ð gerð að um- .
talsefni, er þeim lrinum sama
guðvelkomið a'ð stíga sjálfur
ofan á næsta bananahýði, sem
fyrir honum verður, he’zt nýtt
liýði, og rösklcga, með hæln-
um — e.n afleiðingunum verð-
ur hann að taka ábyrg'ð á
sjálfur.
Vinsamlegst......