Þjóðviljinn - 08.10.1953, Qupperneq 4

'é') — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtuda.gur 8. október 1953
iisiælssbrtinpj, lágnárí og
ályrglarleysi Ibaldsins
l>að er alvanegt umhugsunar-
■efnj fyrir allan almenning í
Keykjavík að bæjarfélagið skuli
búa við stjórn sem lætyr sem
hún viti ekki af því neyðar-
ástandi sem ríkjandi er í hús-
næðismálunum i bænum.
Ár eftir ár hafa sósíalistar á
alþingi og i bæjarstjórn varað
við því ástandi sem hlyti að
skapast af aðgerðum stjórnar-
valda ríkis og bæjar í þessum
málum. Og.þeir hafa gert meira.
>eir hafa flutt frumvörp og
tillögur sem leitt hefðu til mik-
illa bóta í húsnæðismálunum
heíðu þær náð fram að ganga.
Ea allar umbótatillögur sósíal-
iiíta hafa verið felldar eða
svæfðar af stjómarmeirihlutan-
un á alþingi og meirihluta
Sjálfstæðisfiokksins í bæjar-
stjórn.
Vegna þessarar afstöðu stjórn-
arflokkanna og íhaldsmeirihlut-
ans i bæjarstjóm hefur það
neyðarástand skapazt sem nú
x’kir. Hundruð fjölskyldna eru
húsnæðislausar og eiga þess eng-
an kost að komast í mannsæm-
andi íbuðar. Annar hópur bæj-
arbúa, og hann ekki smár, er
ofurseidur gróðafíkn húsaleigu-
ckraranna, sem leigja íbúðir á
svörtum markaði í skjóli hinnar
gífurlegu eftirspurnar.
Með húsnæðisskortinum er ó-
hamingja og neyð leidd 'yfir al-
þýðufjölskyldur -bæiarins. Þeir,
sem c-ru sviftir íbúðum og neydd-
ir í:l að leysa upp fjölskyldur
sinar, eins og nú eru mörg
dæmi ’til, eru settir utan garðs
í manniegu samfélagi. Þeir njóta
ekkj lengur eínföldustu mann-
réttinda. Þeir eru einskonar út-
lagar i þjóðfélaginu.
Með okurleigunni sem gleyp-
u'r helmin.g og þar yfir af at-
vinnutekjum aiþýðumannsins er
verið að fremja eitthvert stór-
íeíldasta og svívirðilegasta arð-
lán sem dæm eru til. Hér er
fámenn okrarklika, sem komizt
heíur yfir ibúðir sem verkamenn
og iðnaðarmenn Reykjavíkur
haía reist á undanförnum árum
en ekkj getað haldið vegna ó-
hagstæðr.a lánskjara og versn-
andi lífskjara af völdum dýrtið-
arsteínu stjórnarflokkann.a, að
mata krókinn svo um munar á
neyð og vandræðum fólksins og
leiða þá stórfeldustu kauplækk-
un yfir verkalýðinn og laun-
þegana sem nokkur dæmj eru
til.
Þetta eru ávextir þeirrar
stefnu sem stjórnarvö.ld ríkis og
bæjar hafa fylgt í húsnæðismál-
unura. Þetta eru afleiðingar
byggingabannsins, lánsfjárbanns-
ins, afnáms húsaleigulaganna og
þeirrar afstöðu bæjarstjórnarí-
haldsins að kolfella allar tillögur
sósíalista um byggingar íbúðar-
húsa á vegum bæjaríns.
Og þótt fullkomið öngþveiti og
neyðarástand blasj við er af-
staðan óbreytt. Ihaldið sem
stjórnar Reykjavík fæst ekki
einu sinni til að viðurkenna
staðreyndir og gera einföldustu
og sjálfsögðustu ráðstafanir til
að leys,a í bilj úr vanda þeirra
sem verst eru settir.
Þetta kom svo skýrt í liós sem
verða mátti á síðasta fundi bæj-
arstjórnar Reykjavikur þegar
Ingj R. Hegason bar fram til-
lögu sina um að leita fulltingis
alþingis til að tryggja eftirfai-
andi:
1. Allir úthurðr á liúsnæðis-
lausu fólkí verði hindrað'r.
2. Allir erlendir lieraienn og
allt erlent starfsfólk varnar-
liðsins og- Hamiltonfélagsins
verði tafarlaust látið víkja
úr leignhúsnæði hér í bæn-
um og- það lmsnæði tekið til
afrjota fyrir húnæðislaust
fólk.
3. Allt íbúðarhúsnæði í bæn-
um, sem nú stendur autt,
verði tek'ð til afnotavfyrir
húsnæðislaust fóik.
4. Autt húsræði, annað en í-
búðarhúsnæði, sem gera má
íbúðarhæft, verði tekið til
afnota fyrir húsnæðislaust
fó'k eftir því sem þörf ger-
ist.
Jafnframt bar Ingj fram ,aðra
tillögu svohljóðandi:
„Bæjarstjórn n samþykkir að
fela borgarstjóra og bæjarráði
FramV’ald á 11. síðu.
f®fffer.^léttur vcröíx aö frjósmmu 4tfsmrlemsíi9
eyöimerhur uð auðugum iðuaðurhéruöum
Pústan, þurru, ungversku
gresjurnar, býr yfir töfrum
sinum og henni hefur oft ver-
ið lýst í bókmenntum. Nafn-
ið kemur manni til að hugsa
um kátar ungverskar sígauna
fiðlur e'ða angurvær sólseturs
lög. En eins og ýmsir staðir
sem mjög eru rómaðir fyrir
fegurð af skáldum,. býður
ungverska gresjan ábúendum
sínum fábreytilegt og fátæk-
legt líf. Og það er því hvorki
með sorg né sök.nuði, sem
Ueigverjar búa sig nú undir
að kveðja gresjumar fyrir
fullt og allt.
Skipaskurður frá
fljótinu Tisza.
Einmitt þetta er nú a’ð ger-
ast. Ungversku gresjurnar
hverfa og eru lagðar undir
landbúnað og iðnað, en það
er afleiðing mikillar áætlun-
■ar um vatnsorku, skipaskurði
og áveitukerfi, Tiszaáætlunar-
innar, sem þegar er knmiu
langt áleiðis og v
nokkru leyti framkv.
næsta árí.
Meginverkefni áætlunar
þessarar er a'ð koma upp
stórri vatnsaflstöð og fyrir-
hleðslu við fljótið Tisza
(Theiss) nyrzt og austast í
Ungverjalandi, þar sem landa-
mærin vita að Tékkóslóvakíu,
Sovétríkjunum og Rúmeníu.
Þa'ðan verður veitt raforku til
hundraða bæja og þorpa í
þessum frumstæðu héruðum
og þannig fæst undirsta'ða að
stóriðju þeirri sem áformuð
er.
Fyrirhleðslan sem er yfir
40 metrar á hæð, er þegar
fullgerð og búizt er við að
aflstöðin verði vígð í maí
næsta ár. Þaðan eru lagðir
tveir skipaskurðir, og er ann-
ar þeirra 60 k.ílómetra lang-
ur og liggur í suður að fljót-
inu Berettyo. Með skipastiga-
Hrsermi,
Hajöu’boszonneny
®l Balmazuj varo:
DEBRECEN
£esenvir,
• BerettyoujfaJu-
Yfinitsmynd ,um fiszaáæthminá, or sýnir hún einnig „regn-
vélina'
nýju sem lialdið er
'oftbeigjunj.
TíSZALOX
kerfi verður hægt að sigla
bæði eftir skurðunum og
Tiszafljóti, yfir landamæri
Tékkóslóvakíu. Þannig fæst
senn samband við hið mikla
skipaskur'ðakerfi Tékkóslóv-
akíu og þaðan út að Eystra-
salti. Skipaskurðakerfið er nú
þegar fullbúið.
^ Nýjar áveitur.
Skipaskurðimir hafa einnig
öðru hlutverki að gegna en
að tryggja ódýrar siglingar
gegnum gresjurnar, því þeim
er ætlað a'ð verða undirstaðan
að miklu áveitukerfi, sem á
að tryggja frjósama akra á
erkílómetra svæði. Stór
tilbúin vötn eiga að tryggja
nægilegt vatnsmagn allan árs-
ins hring. Feikistórar skurð-
gröfur, sem kunnar eru frá
hinum miklu framkvæmdum
í Sovétríkjunum, munu grafa
skurðina í áveitukerfinu, og
hluti þeirra er þegar fullur af
vatni, þannig að nú þegar
hefur verið hægt að veita á
um 150.000 hektara lands.
Yfirleitt eru gresjurnar
sléttar eins og flatkökur,
þannig að liægt er að veita
vatninu að mestu án dæli-
stöðva. Vatninu er veitt yfir
Framhald á 11. siðu.
ALDREI heyri ég svo minnzt á
hióðmör að ekki komi vatn í
munninn á mér. Og þegar ég
3a,s bréfið frá Jcuý sem fsr hér
á eftir, varð hið sama uppi á
•teningnum. Þá upphófst mikið
munnvatnsrennsii og ég minnt-
ist hinna góðu, gömlu blóð
mörsdaga. Einn góðan veður-
dag þegar skólinn var nýbyrj-
aður var mamma ekki í eldhús-
inu og eftir nokkra le;t fannst
3iún í þvottahúsinu, þar sem
3iún stóð í gufumekki og færði
rjúkamdi blóðmörskeppi upp úr
þvottapottínum. Og á borð'nu
3águ þeir í röðum, stuttir
lkeppir og digrir, langir keppir
og mjó;r og svo tuskukeppirn-
ir stórir og stæðilegir. Og þeg-
ar ég var búin að innbyrða
eins mikið af slátri og lítill
barasmagi gat tekið á móti,
var ég send út í tvo eða þrjá
staði mcð nokkra keppi á diski,
'barði að dyrum með glóðvolg-
an diskinn milli bandan.na og
þegar opnað yár þuldi ég eftir-
íarandí romsu: „Hún mamma -EN NÚ era þessi blóðmörsskipti
laugardaginn var. Þangað kom
ég laust fyrir klukkan níu um
morguninn og voru þá 40
komnir á undan mér. Viðskipta
mönnum eru afhent númer um
leið og þeir koma og er það
gott og blessað, síðan eru
númerin kölluð upp og þarna
sitja þrír karlmenn, ikalla upp
nöfnin, taka við pöntunum á
slátrinu, skrifa út nótumar yf-
ir það sem maður ætlar að
kaupa, og taka v:ð peningum.
Þetta er allt hreinasta fyrir-
tak, en þegar að sjálfri slát-
urafgreiðslunni kemur, er út-
koman verri. Hana annast þrír
kvenmenn og eiga þeir að tína
til allt það slátur og innyfli,
sem bæjarbúar kaupa, því að
þetta er eina slátursalan í
bænum. Konurnar rogast
JÓN skrifar: — „Mig er lengi þama um með þunga poka,
búið að muna í nýtt, heima- bera fulla þvottabala og af-
gert slátur, og það varð að henda hverjum kaupanda, það
samkomulagi milli mín og sem hann er búinn að borga
konu minnar að ég nálgaðist fyrir. Þama þarf að verða
hráefnið inn á Kirkjusand á breyting á, I fyrsta lagi ér
Viltu ekki blóðmörsbita? — Slátursalan á Kirkju-
sandi — Verkaskipti
bað að heilsa og ég átti að
spurja hvort þú vildir smakka
á blómurnum hennar." Og þá
fékk maður klapp á vangann,
blessunaróskir og þakklæti og
stimdum kexköku eða jóla-
kökusneið til að narta í með-
an verið var ao þvo diskinn.
Og þegar grannkonunrar tóku
innanúr sendu þær okkur blóð-
mörskeppi á diski í staðinn og
þá upphófst mikil eftirvænting
— skyldi eitthvað af þessu
vera rúsmublóðmör, því að
hann var allra blóðmöra bezt-
ur.
að mestu úr sögunni og ann-
ar háttur orðinn á um slátur-
gerð í heimahúsum. Áður var
hægt að fá innmat'nn sendan
heim, en nú verða aliir að
sækja sitt slátur inn á Kirkju-
sand, þar sem slátur er selt
nokkra daga á hverju hausti.
Og á Kirkjusaridi fékk Jón
efni í bréf það er hann skrif-
aði Bæjarpóstinum.
þetta tæplega kvenmannsverk,
því að það er svo erfitt, og
mér var að detta í hug hvort
karlmenninrir sem sitja þarna
við skrift'r, gætu ekki haft
verkaskipti við konurnar. í
öðru lagi þarf að hafa fleira
fólk við sjálfa sláturafgreiðsl-
una en skriftirnar, því að húci
er mun seinlegri. Allt þetta
var ég að hugsa um meðan ég
beið þarna með nótuna mína í
höndunum og konurnar i-og-
uðust móðar- og másandi með
níðþunga poka og bala. Eg
fékk ekki afgreiðslu fyrr en
nndir ikl. 11, svo að biðin á
sjálfum afgreiðslustaðnum tók
mig 2 klukkutíma. Það þarf
endilega að bæta úr þessu, því
að þarna er nóg húsrými til að
koma fyrir fleira afgreiðslu-
fólki. — En slátrið var gott
og mikill er sá munur að vera
ekki tilneyddur að kaupa þenn-
an blóðmörsbróður sem er seld
ur dýru verði í búðunum. —•
Jón.“ j