Þjóðviljinn - 01.11.1953, Page 12

Æfsti nwður á lista Framsóhnarstwdenta:
í athyglisverðri grein, sem birtist í nýútkomnu Blaði
frjálslyndra stúdenta, lcrefst efsti maður á lista Fram-
sóknarstúdenta við stúdentaráðskosningarnar, að her-
náinssamningnúm verði sagt upp þegar í stað og herinn
látinn hverfa héðan af landi burt, strax að uppsagnar-
frestinum liðnum.
Hann nefnir í upphafi grein-
árinnar þá hættu, sem íslenzkri
menningu, þjóðerni og tungu
stafar af hernáminu. Herinn
hafi náð hér varanlegri fótfestu
og sé alltaf að færa út kvíarnar,
og auðséð, iað ekki sé verið að
tjaida til einnar nætur.
Síðan minnir greinarhöfundur,
Björn Hermannsson, stud. jur.,
á, að hemámssamningnum megi
segj.a upp með 18 mánaða íyrir-
vara. Hins vegar sé ekki annað
sýnna en Bandaríkjamenn álíti
sig hafa náð hér svo öruggri
fótfestu, að þeir búist við að
þeir þurfi aldrei að víkja úr
landi. I því sambandi varpar
hann fram þeirri spurningu,
hvort nokkrir leynisamningar
hafi verið gerðir, sem bindi
þjóðina frekari böndum en gert
Flóðaliættan
5ióin Iijá
er ráð fyrir í sjálfum hernáms-
samningnum.
Hann minnist á þá stöðugu
árekstra sem hafa orðið milli
hernámsliðsins og Islendinga
síðan það kom hingað til lands
og segir að „ástandið sé það
alvarlegt, að jafnvel hatrömm-
ustu íhaldsmenn sem þessum
málum eru kunnugir, fordæma
það með öllu“. Síðan segir:
„Hér verður að spyrna við
fótum, þannig má þetta ekki
1096 verzlunarleyfi
Á árunum 1941—1951 voru í
Reykjavík veitt samtals 1096
verzlunarleyfi og 74 veitingaleyfi.
Leyfi til smásölu voru flest, 801,
heildsölu 255 og umboðssölu 40.
Af þeim sem verzlunarleyfin
fengu voru 92 konur og 239 fé-
lög.
Flest verzlunarleyfin voru-veitt
árið 1942 160, þar af 104 leyfi til
smásölu, fæst 1951 69 (55 smá-
söluleyfi). Veitingaleyfi voru
halda áfram. En það er á-
stseða til þess að ætla, að
þetta ástand haldist óbreytt,
meðan herinn dvelur í Iand-
inu, og því ber að segja samn-
ingnum upp þegar í stað og
láta herinn hverfa liéðan
strax að uppsagnarfrestinum
liínum. Allt annað er kák og
sennilega tii lítilla úrbóta“.
I grein hins unga Framsóknar-
manns gætir þess misskilnings,
að ábyrgðin á hernáminu og af-
lei^ðingum þess hvíli einungis á
herðum Sjálfstæðisflokksins og
utanrikisráðherrans í stjórn
Steingríms Steinþórssonar. Sú
firra liggur svo í augum uppi,
að ástæðulaust er að ræða hana.
En hitt er athyglisverður vitnis-
burður um það álit, sem al-
menningur hefur á stefnu her-
námsflokkanna, að meira að
segja einn af t'orustumönnum
ungra Framsóknarmanna skuli
fordæma hana iafn skörulega og
gert er í áminnztri grein.
Breytingar á
strætisvagna-
ferðum
Enn hækkar vatnsyfirborð
Pófljóts, en svo hægt, aðeins
um 1 sm á klst., að talið-er að
flóðahættan sé liðih hjá. Yfir-
borð Adige hefur síðasta sólar-
hrlng lækkað um 2 metra og er
komið und'r hættumerkið.
21 sneru lieSin
21 norðurkóreskir fangar
ikusu að snúa heim eftir að hafa
hlustað á fortölur landa sinna í
Panmunjom í gærmorgun. Enn
gengur hvorki né rekur á und-
irbúningsfundinum um stjórn-
málafáðstefnuna.
EndurorðseRdiag
tii SvéKÖs iínstiánssðKaz
Viðvikjandi þeim áburði mín-
•um'á Sverri sagnfræðing Krist-
jánsson að hann ætti hlutdeild
að faðerni sálufélagsins Crassus-
ar, sem ritar um bókmenntir í
maíhefti tímariisins Helgafells,
vil ég takia þetta fram:
Ég tel mig hafa öruggar heim-
ildir, sem ég skal vísa til, ef
þörf gerizt, fyrir því að Sverrir
Kristjánsson sé höfundur að
kaflanum um Gerplu í umrædd-
um bókmenntaþætti Crassusar.
Hins vegar mun ekki annað unnt
—• nema þá að undangenginni
blóðrannsókn — en að taka sálu-
hjálpareið okkar ágæta sagn-
fræðings gildan.
Þakka ég svo heimildarmanni
hans af flokksþinginu fyrir skjóta
fyrirgreiðslu, en sagnfræðingn-
um fyrir kærkomnar upplýsingar
um Crassus hinn forna — enn
fremur fyrir mjög vínsamlegan
ritdóm um Þingvisur.
Kveð svo báða mjúkum huga.
Jóhannes iír Kötlum.
flest (23) veitt 1941, þá 1947
(12), en fæsí 1945 (2).
Mikill áhugi á
Sandi
fyrir aS Ijúka lagningu
Útnesvegarins
Frá fréttaritara Þjóðviljans
Vevið er að vinna af krafti í
Uínesjaveginum svonefndg, sem
koma á Sandi í vegasamband við
umh'eiminn. Eru þrjár ýtur að
verki í. Drangahrauninu og verð-
ur veg^rjnn um það undirbyggður
í haust. Mikill áhugi er fyrir því
hér, áð þegar því vérki lýkur
værði haidið áfram með veg yfir
Beruvíkurhraunið, en þar er enn
aðeins jeppaslóði.
Sœtt um veimístari Ung-
mennafélags ðháðairí-
kírlcjusafsaSaríns á fundi
i kvölá
Ungmennafélag Óháða frí-
kirkjusafnaðarins heldur fund í
kvöld kl. 20,30 í fundarsal fé-
lagsins að Laugavegi 3. Öllum
unglingúm og stálpuðum börn-
um úr söfnuðinum er boðið á
fundinn, en þar verður rætt um
vetrarstarfið, sem verður mjög
fjölbreytt. Er þegar ákveðið að
hafa barnakór, leikflokk, þjóð-
dansaflokk og hljómsveit úngl-
inga starfandi á vegum félagsins
í vetur og hefur Guðmundur Jó-
hannsson söngstjóri tekið að sér
stjórn kórsins, Jónas Jónasson
stjórn leikflokkslns, en finnski
þjóðdansakennarinn ungfrú Viit-
anen mun leiðbeina dansflokkn-
um.
■Sú breyting verður á akstri
strætisvagna á leið nr. 14 (Vog-
ar) að vagninn ekur niður Borg-
artún og Skúlagötu í stað Nóa-
tún og Laugavegar og á leið nr.
15 (Vogar) að vagninn fer inn
Skúlagötu og Borgartún í stað
Hverfisgötu og Nóatúns áður.
Tímar eru óbreyttir frá því sem
áður var. Breytingin kemur til
framkvæmda í dag, 1. nóv.
Þá verða einnig hálftíma ferð-í
ir frá kl. 7 að morgni til 12 á!
miðnætti á leið nr. 18 (hraðferð-
in í Búslaðahverfið).
leytendasamSðk-
in opna skrifstofu
Neytendasamtök Reykjavíkur
hafa opnað skrifstofu f Banka-
stræti 7 og er Ari /sberg lög-
fræðingur ráðinn forstöðumað-
ur hennar, Skrifstofan verður op-
in alla virka daga kl. 3—7 e. li.
nema laugardaga kl. 1—4 e. li.
Símirn er 82722. — Hlutverk
skrifstofunnar er að ve'ta neyt-
endum hvers konar upplýsingar
og aðstoð, sem hún getur þeim
í té láÞJ sem neytendum.
Neytendasamtök Reykjavíkur
voru stofnuð seint á s.l. vetri.
Markmið samtakanna er að gæta
hagsmuna neytenda almennt í
Reykjavík m. a. með Því að upp-
lýsa almenning um gildi vöru-
vals og stuðla' að því að komið
verð; á fót gæðamati og gæða-
merkingum, neytendum til leið-
beiningar.
Samtökin gáfu í sumar út
fyrsta tölubaðið af málgagni sínu,
Neytendablaðinu, annað tölublað
er væntanlegt bráðlega, og síðan
er ætlunin að blaðið komj út
reglulega.
þlÓÐVlLIINN
Sunnudagur 1. nóvember 1953 — 18. árgangur 246. tölublað
Nemendur Eiðaskóla í heimsókn a3 Hallormsstað
Xýtoreytni f gagníræðaiaáiiii:
Wemesdu? Eiðaskóla íara kymtisíerðir á vinnusiaðl
Héraði í október.
Þórarian Þórarinssou, skóla-
stjóri á Eiðum, hefur í haust
tekið upp athyglisverða ný-
breytni í sambandi við gagn-
fræðanám ð á Eiðum. Fer hann
með nemendur sína í kynnisferð-
ir á ýmsa vinnustaði hér á Hér-
aði t'l þess að kyrna fyrir þeim
atvinnuvegina. Á eftir eru nem-
endurnir látnir gera grein fyrir
því, sem fyrir augu og eyru hef-
ur borið í ferðunum í vinnubók-
um sinum.
Þórarinn Þórariusson
Fréttaritari Þjóðviljans hitti
Þórarin skólastjóra nýlega of
notaði þá tækifærið tl af
spyrja ham nokkru nánar uir
ferðir þessar.
—■ Er hér ekki um að ræðs
nýmæli í gagnfræðanáminu ?
— Mér er ekki kunnugt um
að aðrir skólar gagnfræðastigs-
ins hafi farið slíkar námsferð
ir. Má þó vera, þótt mcr sé efck’
um það kunnugt.
— I sambandi við hvaðs
námsgrein eru ferð'rnar farnar ?
— Félagsfræðina. í skólanum
er lögð rík áherzla á að skýrr
fyrir nemendum uppbyggingu
þjóðfélagsins — þjóðsk'pulagið
réttindi og skyldur e'ijstaklings-
ins, heimil'ð og þýðingi^ þess.
Síðasta árið, sem félagsfræðin
er kennd, er aðaláherzlan lögð
á þjóðarbúskapinn, atvinnuveg-
ina og framtíðarmöguleika
þeirra, þar með talin ræktur
nytjaskóga.
— Hvert er höfuðmarkm'ðið
með ferðunum?
— Höfuðmarkmiðið með ferð-
um þessum er að kynna nem-
endum af sjón og raun helztu
atvinnuvegi Islendinga og þá
helzt þar sem rekstur allur er
til fyrírmyndar. Ennfremur að
vekja áhuga þe'rra á fram-
leiðslustörfum.
— Hvaða staðir eru heim-
sóttir ?
Skólinn hefur þegar heimsótt
skógræktina á Hallormsstað og
M'njasafn Austurlands á
Skriðuklaustri. Síðar í vetur er
áformað að heimsækja fyrir-
myndarbú á Héraði.
— Hvernig líkar nemenduih
þessi nýbreytni ?
— Hún virðist falla þeim vel
í geð.
Meiri hluti
aUraverzl. ‘7
í Het§kjavík
Árið 1936 voru alls 549 verzi-
an'r í Reykjavlk, 71 heildsala og:
478 smásölur. Fimmtán árunu
seinna voru verzlanirnar orðnar
1018, heildsölurnar 201 og smá-
sölurnar 817. Verzlunarumsetnmg
við útlönd var árið 1936 56.2
m llj. kr. (innfl. 29,1 millj., útfi.
27,1 millj. kr.), en 1950 724.7
millj. kr. (innfl. 429,5 miilj. og
útfl. 295,2 millj.L
Ef miðað er við verzlunina á
öllu landinu hefur hlutdeild
Reykjavíkur í henni farið vax-
andi á þessu árabili. Árið 1936
voru 48,8% allra verziana á land-
'nu í Reykjavík, 88,8% heildsal-
anna og 45,8% smásala, en 1950
var 62,8% verzlananna í Reykja-
vík, 93,1% heilds.ala og 58,1%
smásala. Hlutfail Reykjavíkur í
verzlunarumsetningu alls lands-
ins hefur hinsvegar verið nokkuð
mismunandi þetta árabil, var
60,6% árið 1936 (67,6%. innfi.
og 54,6% útfl.), komst síðan upp
í 81,5% 1945.(88,2% innfl. og
73,4% útfl.), en var ár:ð 1950
75,1% (79% innflutningur og
70% útfl.).
Æ. F. H.
Fé'agar! Munið leshringinu
í dag kl. 2 e. li. a2 Straadgötu
41. Leiðbeiiiandi verður Bogí
Guðmundsson stud. oecon.
Stjómin.
Kdupið miða í bezfa hoppdr œtti órsins - Happdrœtti Þjóðvilians