Þjóðviljinn - 12.01.1954, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 12. janúar 1954
1)100 VIUINN
Útgeíandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sóeíailstaflokkurinn.
Kltstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Hitstjórn, afgreiðsla, aug’.ýsingar, prentsmlðja: Skólavörðustíg
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrennl; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja í*jóðviljans h.í.
V j
'I Hernánsvinnan og hlutskipti
æskulýðsins
Fyrir skömmu birtust þær upplýsingar í opinberum
manntalsskýrslum að fjölgun íslenzku þjóðarinnar væri
svo ör, að áður en tveir áratugir verða liðnir muni manri-
fjöldi hér nema a.m.k. 200 þús.
Ekkert bendir til þess að á þessu veröi breyting, a.m.k.
ekki 1 þá átt aö úr fólksfjölgun dragi og má því fyllilega
búast viö, aö áætlun þessi standist og jafnvel betur. Frá
heilbrigðu íslenzku þjóöfélagssjónarmiði er þetta fagnar-
arefni því hver maöuv veit, að í okkar stóra og auöuga
landi er auðvelt aö skapa iífsskilyrði fyrir mörgum sinn-
um fleira fóik en nú býr hér, og því auðveldara um skop-
um hverskonar menningar.skilyröa sem fólkiö er fleira.
En meö þessa staðreynd fyrir augum mun hver hugs-
andi maöur vakna til alvarlegrar íhugunar um þaö hvern-
ig taka skuli við þeim mikla fjölda æskulýðs sem á þess-
um næstu árum bætist viö, og kemur inn í þjóðfélagið
sem fuligildir þjóöfélagsborgarar. Á herðum okkar, sem
erum starfandi þegnar í atvinnu- og menningarlífi þjóð-
arinnar hvílir sú skylda að undirbúa og skapa möguleika
til að taka viö þessum stóra hópi, og hjálpa honum til að
verða sem hæfastir og virkastir þátttakendur í framtíðar-
uppbyggingu sígróandi þjóöfélags, jafnótt sem aldur og
þroski einstaklinganna leyEir.
En eigi þaö mögulegt aö verða, aö skapa slík skilyrði
fyrir þessa miklu viðbót þjóðfélagsborgara á einum 15-20
ámm, auk þess, sem bæta þarf aðstöðu fjölmargra af
þeim 150 000 manna hópi, sem nú býr í landinu, þarf
sannarlega að láta hendur standa fram úr ermum. Nýrra
framleiöölutækja þarf aö ofla, nýjar verksmiöjur þarf aö
xeisa, nýtt land þarf að rækta, nýjar íbúðir þarf að byggja,
ný raforkuver, nýja skóla, ný menningarheimiii og fjölda
margt fleira, sem vaxandi þjóðfélag krefur, ef ekki skal
staöna í eymd og menningarleysi. Hér liggur því fyrir
þaö óþrjótandi verkefni, sem vaxandi þjóð verður aö leysa
til tryggingar frarptíö sinni.
Skuli verkefni þessi leyst af hendi þarf þjóöin tvenns að
gæta. í fyrsta lagi, að halda vel á rétti sínum yfir náttúru-
auðæfum lands síns og sjávar og Ijá þar engum öðrum
íangstaðar á og í öðru lagi að nýta sirrn dýrmætasta þjóð-
arauö, vinnuafl meðlima sinna í eigin þágu og einskis
annars.
En einmitt á þessu sviði hefur á síðustu árum verið
hafið þaö undanhald, sem aldrei verður bætt fyrir, ef ekki
verður snúiö við hiö bráöasta. Þegar fyrrverandi ríkis-
stjórn og hinir 43 alþingismenn létu skipa sér aö sam-
þvkkja hernám íslands að nýju 1951, var jafnframt geng-
iö inn á þá braut af íslenzkum stjórnarvöldum, aö leysa
atvinnuþörf mikils hluta þjóðarinnar með vinnu í þágu
hins erlenda herliðs. Enginn veit með vissu hve miklum
hluta af þessum dýnnætasta auöi þjóðarinnar hefur ver-
iö fórnað á altari þessa stríösguös síðast liðin ár, en allir
vita að sá hluti er geigvænlega stói. Því hvert einasta
handtak, sem fórnað er á altari þessa guðs, er dregiö frá
því uppbyggingarstarfi, sem vinna þa.rf fyrir íslenzku
þjóöina ef hún ekki vill bregöast skyldu sinni gagnvart
komandi kynslóö. Og bregöist hún, eöa við sem nú lifum,
þeirri skyldu getur ekkert legiö fyrir æskulýð framtíðar-
innar annað en að veröa í vaxandi mæli vinnuþrælar þess
erlenda valds, er fengið hefur tangarhald á hlutum lands
vors. Hver vill óska börnum sínum og barnabörnum þess
hlutskiptis, að vera neydd til að ganga þá lífsbraut, að
eiga allt sitt líf og lífshamingju undir starfi í þágu erlends
herliðs í eigin landi. Hver vill óska börnum sínum og
barnabörnum þess andlega niðurdreps og sljóleika fyrir
íslenzkum þjóömenningarverðmætum, sem hiýtur aö sigla
í kjölfar slíks atvinnuástands ef það varir lengi. Hver
veröa öriög okkar sem sjálfstæörar menningarþjóðar ef
slíkt ástand á að veröa hlutskipti hins stórvaxandi æsku-
lýöshóps, sem inn í þjóðliíiö kemur næsta hálfan annan
til tvo áratugi.
Enginn þjóðhollur islendingur þarf Iangan tíma til um-
hugsunar um svörin.
Morgunblaðssannleikur um
sundlougarntál Vesturbæinga
Morgimblaðið hefur undan-
farna daga túlkað á sinn sér-
stæða hátt stuttar umræður
sem fóru fram ál&íðasta fundi
bæjarstjómar Reykjarikur um
byggingu sundlaugar í Vest-
urbænum. Daginn eftir fund-
inn segir Mbl. að ég hafi talið
það „ómj’ndarlegt'* og „lítil-
mannlegt" að safnað skyldi fé
í Vesturbænum til laugarinn-
ar. Ennfremur segir Mbl.:
„Var hann sýnilega lítið hrif-
inn af því, að sundlaugarmáli
Vesturbæjarmanna er nú kom
ið vel áleiðis, því alltaf er það
vöntun, skortur á einhverju
og þar af leiðandi óánægja og
biturleiki, sem kommúnistum
er kærast."
í Mbl. næsta dag er enn
stagazt á þessu sama að því
viðbættu að ég hafi „kastað
skarni að Vesturbæingum fyr-
ir að hafa sýnt dugnað og á-
huga fyrir byggingu sundlaug-
ar í bæjarhiuta þeiiTa." Og
s.l. sunnudag er blaðið enn
við sama heygarðshomið, fiill-
yrðir enn að ég hafi talið
„það lítilmannlegt að Vestur-
bæingar hefðu verið að safna
fé til sundlaugarinnar", og
svo áfram í svipuðum dúr.
Eg er ekki vanur að elta ól-
ar við ósannindi og blekkingar
Morgimblaðsing í sambandi
við umræður á fundum bæjar-
stjómar. En hér á sýnilega að
halda áfram að hamra svo á
staðlausum ósannindum og
rangfærslum blaðsins að ekki
verði við skilizt fjTr en því
sé komið inn hjá einhverjum
lesendum að ég og sá flokkur
sem ég tilhfjjTÍ sé þessu á-
huga- og framfaramáli Vestur
bæinga andvígur. Eg mun því
að þessu sinni brjóta regluna
og leiðrétta staðhæfingar
Morgunblaðsins.
Tilefni umræðnanna um
þetta mál á bæjarstjórnarfund
inum var samhljóða ákvörðun
bæjarstjómarinnar um stað-
setningu sundla.ugarinnar.
Einn af bæjaifulltrúum Sjálf-
stæðisflokksins, Birgir Kjai'an,
reis úr sæti sínu og hóf lestur
hólræðu um flokk sinn fyrir
áhuga hans og dugnað í mál-
iiiu. Lét B. K. m.a. svo um-
mælt að Sjálfstæðisflokkurinn
hefði trj-ggt fjám-eitángu til
sundlaugarbyggingarinnar við
afgreiðslu síðustu fjárhagsá-
ætlunar. Varð ekki annað af
ummælum hans skilið en þetta
hefði tekizt þrátt fyrir tóm-
læti og jafnvel andstöðu ann-
arra flokka bæjarstjórnarinn-
ar!
Mér þótti af þessu tilefni
rétt að leiðrétta, B. K. og
benda honum á að tillagan um
fján-eitingu til sundlaugar-
byggingarinnar hefði verið
sameiginleg tillaga allra bæj-
aiTáðsmanna og um hataa eng-
inn ágreiningur í bæjarstjórn.
Jafnframt núnnti ég á, að það
hefði tekið langan tima að í'á
Sjálfstæðisfíokkinn til þcss að
leggja niður andstöðu sína við
sundlaugarmálið. Ár eftir ár
og kjörtímabil eftir ltjörííma-
bil hefðu Sósíaiistaflpkkurinn
og Alþýðuílokkurinn beitt sér
fyrir rnálinu í bsejarstjórn og
það notlð eir.hu ga stuðnings
Vesturbæinga. Allan tímann
hefði Sjálfstæðisflokkurinn
staðið eins og veggur gegn
byggingu sundlaugarinnar og
"hindrað fjárveitingar úr bæj-
arsjóði til framkvæmdanna.
Ekki hefði verið Iáíið undan
síga fyrr en Sjálfstæðisflokkn-
uin varð ljóst að ekki varð
Iengur staðið gegn máUnu
neiua stefna fylgi flokksins í
Vesturbænum í verulega
hættu.
Eg benti ennfremur á, að
viðkunnanlegra hefði veriðr
loks þegar Sjálfstæðisflokkur-
inn lét undan síga í málinu, að
bærinn reisti sundlaugina sjálf
ur án þess að hefja almenna
samskotastarfsemi meðal þess
fólks sem sundlaugarinnar á
að njóta og vissulega greiðir
sín gjöld til sameiginlegi-a
þarfa bæjarbúa. Lét ég svo-
um mælt að það hefði verið ó-
líkt stórmamilegra fyrir bæimi
en að ætla Vesturbæingum að
standa sjálfiun að verulegu
leyti undir kostnaði við fram-
kvæmdimar. Hinsvegar sýndi
áhugi og dugnaður fólksins í
þessum bæjarhluta hve því
væri málið kært og hvað það
vildi á sig leggja til að tryggja
sem skjótasta byggingu sund
laugarinnar.
Eg legg það óhikað undir
dóm Vesturbæinga hvort í
þessum ummælum felist til-
raun af minni hálfu til að
„sverta" sundlaugarmál þeirra
eins og Mbl. kemst að orði í
fyrradag. Og hvemig litist
Reykvíkingum almennt á þá
starfshætti, sem Sjálfstæðis-
flokkurinn virðist nú boða, að
almenningur eigi til viðbótar
þungum útsvarsbyrðum og
öðrum föstum gjöldum til bæj-
ar og bæjarstofnana, að leggja
fram úr eigin vasa fé til þeirra
margháttuðu verkefna sem
biða úrlausnar og meirihluti
Sjálfstæðisflokksins 1 bæjar-
stjóm hefur staðið á móti og
vanrækt að hrioda í fram-
kvæmd ? — G. V.
Margrét Auðunsdóttir, stjórnarmeölimur Sóknar:
Þetta er líka hagsmunabarátta okkar
Ég ætla ekki áð hætta mér
út á þann ís, að ræða hér um
stórpólitík. Hins vegar geri ég
mér Ijóst að dagleg afkoma
verkafólks er mikio undir því
komin hvemig og hverjir
stjórna bæjarfélaginu.
Stjóm Reykjavíkurbæjar
hefur sem kunnugt er fram
til þessa markazt af hagsmun-
um hinna ríku gegn hagsmun-
um verkafólks og hinna fá-
tækustu. Um það vitna bezt
gamlir hermannaskálar, Pól-
ar og önnur pestargreni, sem
mikill fjöldi fólks er dæmdur
til að hafast við í — og hins
vegar milljónavillur f járplógs-
manna og önnur forréttindi
svo aðeins sé tekið eitt dæmi
af mörgum.
Af völdum ranglætis og for
réttindavalds í bæjarmálum
verður nú fjöldi vinnandi
kvenna að greiða af lágum
launum ólieyrilega leigu og
það fyrir harla lélegt liúsnæði
oft og tíðum. Það er aug-
ljóst að böl húsnæðisvandræð-
aana verður ekki sigrað nema
með því að gagngerð breyting
verði á stjóm bæjarmálanna
og vísa ég til hinna ágætu til-
lagna Sósíalistaflokksins varð-
andi lausn húsnæðisvandans.
En í þessum fáu línum vildi
ég minna verkafólk og þá
sérstaklega vinnandi konur á
þetta: Aflið, sem stjórnað
©
hefur Reykjavíkurbæ, eraama
þjóðfélagsaflið, sem við og
stéttarfélög oklcar hafa ætíð
við að stríða í lífsbaráttunni.
Það er auðstcttarhópurinn,
sem situr um hvért tækifæri
til að pressa niður kaup okk-
ar, okra á lífsnauðsynjum
okkar og draga úr höndum
okkar áunnin réttindi eða
koma í veg fyrir framgang
réttarkrafna okltar. Þetta er
vald stóratviimurekenda og
kaupsýsluburgeisa þeima, sem
‘græða á lágu kaupi og háu
vöruverði.
Ég vil í þessu sambandi
minna á að nú fjTÍr skömmu
lauk nærri ársbaráttu stéttar
félags okkar, Starfsstúlknafél.
Sóknar til að hrinda af hönd-
um okkar árás þessarar auð-
stéttarklíku á lífskjör okk-
ar og áunnin réttindi. Sem
kunnugt er átti að hækka
fæðisverð okkar um 100 krón-
ur á mánuði og ræna okkur
þýðingarmiklum rétt.i. — Fyr-
ir þessari árás stóðu jöfnum
höndum ríkis- og bæjarvald
— og þegar að er gætt, áttu
í þessu árásarstríði á hendur
okkur starf3stúlkum allir
flokkar og fulltrúar nema
Sósíalistaflokkui inn, en blað
hans stóð allan timann trúan
vörð um hagsmuni okkar í
þessari baráttu. Ég tel ekki
með klofningsfyrirtækið, sem
kallar sig Þjóðvarnarflokk.
Ég geri mér ljóst að vian-
andi konur eru ýmist skiptar
að skoðunum milli ólíkra
stjórnmálaflokka eða eru með
ö!lu skoðanalega óháðar
stjórnmálaflokkum. Eitt eiga
Framhald á 11. síðu