Þjóðviljinn - 14.02.1954, Blaðsíða 6

6) ~ ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 14. febrúar 1&54
(MÓÐlflUINN
CtgefanAl: Samelning&rfloUJnir alþýOu — Sósíallstaflokkurlnn
Rltstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), SigurOur Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón BJamason.
Rlaðamenn: Asmimdur Slgurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson,
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraidsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
1». — Síml 7600 (3 línur).
Askriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágienni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmlðja Þjóðviljans h.f.
Íhaldsandstæðingar í Kópavogi fylkja
sér um G-listann
í dug faia íram. kosningar í Kópavogi, liálfurr< ntánuði
siðar en á öðrum stöðum vegna þess að íhaldið treysti
ekki kjósendum sínum til að rnerkja við annað en D, og
hafa þeir þó raunar sýnt \nða úti um Land að Jx-im lætur
ekki síður að merkja við A, B eða C ef svo ber undir 1 Af
kosningunurri fyrir hálfum mánuði er íslenzk aliþýða nú
sð draga mikilvægar ál v'ktanir. Þser sýna eins greinilega
og á verður kosið að eining alþýðunnar er eina ráðið til
þess að vinna bug á íhaldinu; þar mega engir þröngir
ílokkshagsmunir ráða, heldur sameiginleg þörf almennings.
Kópavogsbúar hafa í dag tækifæri til ‘þess að stuðla að
þessari þróun á irikilvægan hátt. Þeir hafa á' ú'ndanförnum
arum unnið þrekvirki með samliéldni, ofar öllum þrengri
flokkssjónarmiðun'i Óháð samtök vinstri sinnaðra kjösenda
ihafa haít meirihluta í hreppsnefndinni og sú samvinna
hefur tekizt mjög vel, og þurfa Kópavogsbúar ekki annað
en 'be-ra aðstöðu sína saman við úthverfi Reykjavikur til
þess að sjá það á áþreifanlegasta hátt.
En íhaldið sækir nú að Kópavogi með sínum venjulegu
aðferðum með yfirstjórn úr Reykjavík. Það böolast sjálft
af allri osrku en hefur jafnframt egnt til sprengiframiboða
sem eiga að sundra einingu vinstri sinnaðs fólks. Og það
vonast til þess enn sem fyrr að hagnast á sundrungu and-
stæðinga sinna. .
Það svar sem Kópavogsbúar gefa íhaidinu í dag mun
hafa áhrif um land allt. Þeir hafa ekki-aðeins tækifæri til
að tryggja áfram samhenta vinstri sinnaða stjórn í hrepps-
féiagi sínu heldur geta þei.r stuðLað að því að sú sairivinna
iháldsandstæðinga sem er að takast um land allt eflist og
styrkist. Þess vegna munu ihaldsandstæðingar í Kópavogi
ivlgja sér um G-lístann.
Bágborin ferasts
Stjórn Sjómannafélags Reykjavikur lýsir yfir því í
greinargerð serr, birt er í blöðunum í gær að „ef kjör tog-
avasjómanna yrðu verulega bætt og betur að sjómönnum
hlúð af hálfu þess opinbera, varðandi einhver skattfríðindi
og lækkun álagningar á hlífðarföt mundu nægilega rriargir
islenzkir menn fást á togarana og væri þá innflutningur
erlendra sjómanna algjörlega óþarfur til starfa á ]>á“.
Þetta er vissulega rétt, en þetta eru engin ný sannindi.
Þetta var allt jafn ljóst á síðasta hausti þegar samningarn-
ir gengu úr gildi og höfðu stjórn Sjórrannafélags Reykja-
víkur þá borizt itrekaðar kröfur frá sjómönnum um að
verulegar kjarabætur vaeru óhjákvæmilegar. En hvernig
brást stjórn féLagsins við? Hún hunzaði kröfur sjómanna.
fékk „smávegis lagfæringar sjómönnum í vil“ — eins og
hún orðar það sjálf í greinargerð sinni í gær —- og fram-
iengdi svo samningana óbreytta í heilt ár!
En þetta hrekkur ekki til. Á siðasta hausti lcallaði stjórn
Alþýðusambandsins sarnan sjóonannaráðstefnu í Reykjavík.
í sambandi við þessa ráðstefnu var auðvitað einsætt að
síiórn Aiþýðusambandsins legði mjög fast að ríkisstjórn-
inni að gera rsðstafanir til þess að bæta kjör sjómanna með
skattafríðindum og öðrun:. hliðstæðum aðgerðum. Stjórn
Alþýðusair:bandsin,s bar að vara ríkisstjórnina alvarlegn við
þvi ástandi sem nú blasír við, og lýsa yfir því að ekki yrði
heimilaður nexnn innfiutningur á erlendum sjómönnunr. til
þess að búa við kjör sem íslenzkir sjómenn tel ja sér alger-
lega ósarrboðin. En stjóm Alþýðusambandsins hafði sama
frumkvæðið og stjörn Sjómannafélagsins — ekkert.
Það eru íslenzk stjómarvöld sem bera ábyrgð á neyðar-
ástandi því sem nú er í sjávarútvegsmálurr. með skefja-
lausu arðráni á mikilvægustu atvinnugrein íslendinga.
En stjórn Sjómannafélags Reykja\'íkur og raðamenn Al-
þýðusarr.bandsins bera einnig sína þungu ábyrgð; þeir
aðilar báðir vanræktu mikilvæg tækifæri á síðasta ári og
stuðluðu þaimig beinlínis að því ástandi sem nu blasir við.
Hvers vegna ekki heildsalar?
í sama mund og heill her-
skari vestrænna valdamanna
sté hér á land til þess aö
betrumbæta samningana um
vemd þjóðarinnar, hvarf
Bjami Benedlktsson í aust-
urátt. Hafði þó verið að
honum lagt að standa að
hinni nýju sanmingsgerð
sakir langvinnrar reynslu,
en ráðherraim brosti góð-
mannlega að vanda og
kvaðst nú þegar hafa þeg-
ið þvílíka virðingu af verk-
iuil sínum á þessu sviði að
öðrum ráðamönnum væri
ekki of gott að hirða ó-
skertan þann sóma sem enn
kynni að vera aflögu. Flaug
hann síðan tll Norðurianda
í gervi menntamálaráðherra
að hitta þarlenda starfs-
bræður sína og ræða við þá
norræna samvinnu um nýj-
ungar í menningarmáium,
iþvi ráðherrann hefur ekki
hugsað síður gott til menn-
ingarinnar en sjáifstæðis
þjóðar siimar, og til hans
má rekja margt það gem
nýstárlegast .hefur orðið í
þeim efnum síðustu árin, svo
sem f jölþætta timaritaútgáfu
um þau verk sem umtals-
verðust eru talin í Banda-
ríkjunum, þarient snið á
kynferðislegri umgengni og
menningarleik þann sem kall-
aður er bingó. Herma fnegn-
ir að ráðherranum hafi verið
afburöa vel fagnað á Norður-
löndum, og 4 því var vakin
sérstök athygli að þetta
væri í fyrsta sinn sem ís-
lenzkur ráðherra ferðaðist
til útlanda af áhuga á menn-
ingunni, þótt ekkí hefðu þeir
verið sporlatir til slikra
ferða af öðrum tilefnum,
□
Þessi norræna samvinna í
menningarmálum hefur ekki
enn birzt í verki, enda trú-
legt að ráðherra vor hafi
fremur verið veitandi en
þdggjandi á því sviði, líkt og
þegar hann skrifaði undir
marsjallsamninginn. Hlns
vegar stóðst það á endum
að þegar ráðherrann flaug í
austurátt frá vesíræuum
valdamönnum hófst nýstár-
leg norræn samvinna á öðr-
um vettvangi. Það kom sem
sé í ljós að svo feiknarleg
verkefni höfðu hlaöizt á ís-
lendinga, — bæði venjulegnr
atháftiir þ;|f>ðarimiar og
störf í þágu vestrænnsr
menningar, frelsis og friöar,
— að menn sáu ekki út úr
því og höfðu engin tök á að
leysa allt af höndum í senn.
Var þá gripið til þess ráðs
að senda neyöarkall tii þeirr-
ar þjóðar sem nálægust er
og skyldust, Færeyinga, en
þeir brugðust drengilega við
eins og vænta mátti, köstuðu
frá sér verkefnum sínum og
byrpast nú hingaú svo skipt-
ir tugum og hundruðum.
Eru þetta vissulega miklar
fréttir og góðar, því vinnan
skapar allan auð, og inn-
flutningur á vinnuafli er
margfált dvTmætari gulli því
sem Rússar senda nú í strío-
um st.raumum til vestrænna
kapttalista og mest er rætt,
um í blöðum.
□
4
En það er aðeins eitt sem
vekur nokkra furou. Þcgar
verkefnin hrönnuðust svo
upp, að þjóðin komst ekki
yfir þau, voru fiskveiðarnar
lá.tnar sitja á hakanum,
jafnt útgerð báta sem tog-
ara. Þó er það svo að allar
athafnir Islendinga cru und-
ir því komnar að fiskur sé
dreginn úr sjó og snæddur
af öðrum þjóðum. Þaðan
eru gjakie\rristekjumar runn
ar og sá auður sem er afl
annarra verkefna, jafnt
heildsölu sem þeirra nýstár-
legu menningaxrita sem
Bjarni Benediktsson hefur
eflaust sýnt norrænum
staifsbræírum sínum með
verðugu stolti. Og ekki
stendur það þjóðinni fyrir
þrifum að fiskur hrúgist
svo ört á land aö ekki verði
við neltt ráðið, heldur er
éftirspurn nú meiri en ver-
ið hefur um langt skeið og
viöskiptnhallí var á síðasta
ári yfir 400 milljónir; þaó
þarf marga fiska í þá upp-
ha?ð. Ef fiskurinn fær að
synda óáreittur \dð strend-
ur landsins þar til hann
verður ellidauður, er ógn
liætt við að það verðl an.n-
arg háttar dauði sem veld-
ur mannfóllcinu aldurtila.
En engu að siður hafa
stjómarvöldin sem sagt tal-
ið fiskveiöar ómerkast verk-
efni og hvimleiðast, tima-
kaup við þau störf er ein-
att tæpur helmingur þess
sem tíðkast í landi, þrá.tt
fyrir Óvenjulegt harðrétti og
mikla áhættu. Og engar
kröfur eru takiar eins óbil-
gjamar af vaMamönnum og
þær að borga sjórnönnum
sæmilegt kaup. Hefur það
verið mál útvegsmanna
nokkur undanfarin ár að
þeír hefðu engan veginn
getað starfrækt skip sín, ef
ekki hefðu verið kommúiiist-
ar, sem af einhverjum ó-
skiljahlegum þráa hafa hald-
ið áfram að draga fiskiim
úr sjónum, end& óhæfir til
þess að vemda frelsið og
menninguna á Keílavikur-
flugvelli, og má þó telja
líklegt að þar hafi elnnig
komið tll einhverjar að-
seedar og annaiiegar hvatir.
En nú bætast, Færeyingar
sem sagt í þeirn.i hóp.
n
Það er þetta sem hefur
valdið ýmsum furðu, og
ve’.t.a þeir nú fyrir sér hvers
vegna blaðafregnir síðustu
daga hafi ekki hljóðað eitt-
livað á jxíssa. ieið; „Neýðar-
ástand er nú í verzlurarmál-
um vegna skorís á heiidsöl-
um. Neytendasamtökin hafa
snúið sér til ríkisstjórnarinn
ar og krafizt þess að þegar
í stað verði heimilaður ion-
flutningur á Færevángum til
að gegna heildsalastörfum,
og hefur Vei’zlimarráð ís-
lands faliizt á að óhjákvaimi-
legt sé að verða við þeirri
lieiðni um stundarsakir. Mim
ríkisstjórnin veita innflutn-
ingsleyfi fyrir Fære>-ingum
til þessara starfa og eru þeir
íyi’Stu þegar ,á leiðinni, en
neytendasamtökin hafa sent
mann utan til þess að fá
fieíri Færeyinga. í sama
skyni. Ástæðurnar til þe>ss-
ara örðugleika eru þær að
heildsalarnir hafa þjTpzt á
sjóinn, bæðl 4 togara og
báta, sökum þess að kaup er
þar hærra og afkoma. örugg-
ari en við ]>au störf sem þeir
hafa annazt undahfarið.
Hins vegar eru Færejing-ar
nægjusamir og þurftariitlir'
og iKunu fást til að sætta sig
við þau kjör sem tiðkast við
heildsölu hér á landL Þá
hafa þau tíðindi eiiinig gerzt
að menntamálaráðherra bef-
ur hætt við mcnningarför 111
Norðurlanda og hafið i stað-
inn störf 4 togai-a til að
bæta fjárhag sinn, en wnir
standa til þess að Færeying-
ur fáist 1 ráðherrastól -í hans
stað.“
□
Þcssi fregn er síður en svc
fráleitari en þær sem við al-
menningi hafa blasað undan-
faraar vLkur. Þegar þjóðin
kemst ekki yfir verkefni sin
er vandinn sá hvað útundan
skuli verða, hvað helzt sé
hægt að fela vandalausum.
Ilíkisstjórnin hefur valið fisk
veiðarnar, og veit hiin þó
fulivel að enginn þáttur at-
vinaulífsins er mikiivægari.
En þar verður arðránið einn-
ig »ð vera stórtæhast til þess
að tryggja heildsölum og
öðrum miUlliðum hámarks-
gróða. Ríkisstjóniin -væutii'
þess að fære;>-Bkir sjómenn
munl tryggja þá aðstöðu
enn um sinn svo aö hægt sé
að hakia áfram að skerða
kjörin, eu þegar þeir hafa
spillzt af þvi austræna eðli
sem hér er landlægt kemuf
rtVðin væiitanlega aó ððrum.
Koma þá líkast. til næstir \ið
sögu frændur okkar esfcimó-
ar sem hafa veriö aldir upp
\ið enjx minni þurftarfrékju
en aðrir nágraiuiar. Og ef
allt um þrýtur er hægt að
leita til annarra vestrænna
vinaþjóöa; þær hafa í ný-
lendurn sínum nægilagt af
fólki sem telur þaö eitt að
fá að lifa óbllgjamasta.
kröfu. En á meðan geta
valdamenn haldið á ixam að
vemda frelsi okkar og iýð-
rseði en Bjami Benediktsson
stundað utrxfarir í þágu
menningar sinnar. Er þá til
nokkui's Jf
dreginn fisk-
ur úr sjó. Q