Þjóðviljinn - 19.06.1954, Blaðsíða 1

Ungverjal. —S-Kórea 9:0
LaugardagUr 19. júní 1954 — 19. árgangur — 133. tölublað
Ungverska landsliðið í knatt-
spyrnu sigraði lið Suður-Kóreu
í heimsmeistarakeppninni í
Sviss með 9 mörkum gegn 0.
England gerði jafntefli, 4:4 við
Belgíu eftir framlengdan leik,
Þýzkaland vann Tyrkland 4:1 og
Sviss Ítalíu 2:1.
endés-Fremce itiYndcsr sljórn
tll fsð semj® irlð i Indó Kíncz
Fékk íraiasí yfirgnæfandi meirihluta þingsius og
lofar vopnahléi iiinan 6 vikna. f er annars f rá
í fyrrinótt veitti franska þingið Pierre Mendés-France
iimboð til stjórnarmyndunar með yfirgnæfandi meiri-
hluta, 419 gegn 47 atkv., en 154 sátu hjá. Búizt er við,
að hann leggi ráðherralista sinn fyrir þingið í dag. Hann
hefur heitið því að semja vopnahlé í Indó Kína fyrir 27.
júlí n.k., en biðjast lausnar að öðrum kosti.
Kommúnistar, sósíaldemo-
kratar, Róttækir, flokkur Men-
dés-France, íiestir gaullistar og
10 af þingmönnum kaþólskra
greiddu atkvæði með umboðinu.
Þingflokkur kommúnista hafði
þegar fyrr í vikunni tilkynnt,
að hann myndi greiða Mendés-
France atkvæði, en hann sagði
í umræðunum áður en gengið
var til atkvæða, að hann myndi
ekki taka að sér stjórnarmynd-
un, nema því aðeins að hann
hlyti nauðsynlegan meirihluta,
að atkvæðum kommúnista frá-
reiknuðum. Er það skýringin á
hinum mikla meirihluta hans,
sem er sá mesti sem nokkurt
forsætisráðherraefni hefur feng
ið í Frakklandi um langt skeið.
Lofar vopnahiéi fyrir
27. júlí
I ræðu sinni fyrir atkvæða-
greiðsluna sagði Mendés- Fran-
ce, að hann skuldbyndi sig til
að biðjast lausnar fyrir sig og
ráðuneyti sitt, ef vopnahléi
hefði ekki verið komið á í Indó
Kína fyrir 27. júlí nk. Hann
sagðist ekki mundu ganga að
skilmálum, sem gengju í ber-
högg við þjóðarhagsmuni
Frakka, en kvaðst á hinn bóg-
inn vera sannfærður um að
hægt yrði að semja vopnahlé
með aðgengilegum skilmálum.
takast muni að semja vopna-
híé í Indó Kína. Mendés-Fran-
ce hafi í stefnuskrárræðu sinni
ekki tekizt á hendur neinar
skuldbindingar, sem hindri
hann í að semja við Viet Minh
um, að stjórn Ho Chi Minh
taki við völdum í Vjet Nam
gegn því að öll ríkin í Indó
Kína verði áfram í tengslum
við Frakkland, en sjálfstæð-
ishreyfingin hefur hvað eft:r
annað lýst yfir, að hún væri
reiðubúin að semja á þessum
grundvelli.
Avarp tU íslenzkr
ar
frá s$|ém SlgíúsarsjéSs og miðsfjóm
Sósíalistaflðkhsins
Bjartsýni í París
Fréttaritarar í París segja, að
þar ríki nú mikil bjártsýni á að
Stjórnarmyndunin
Mendés-France ræddi við
ýmsa stjórnmálaleiðtoga í gær
og bauð þeim ráðherraembætti
í stjórn sinni- Hann sagðist
ekki mundu velja sér ráðherra
eftir flokkum, heldur aðeins
hæfileikum.
Stjórn Sósíaldemokrataflokks-
ins lýsti yfir í gær, að hún
Framh. á 5. siðu
Stjórnir V-Evrépu vísa elnhuga á bug
ðsvífinni kröfu Bandaríkjastjomar

Neita að leyfa bandariskum herskipum
að stöðva kaupför á leiS til Guaterriala
á bug bandarískri kröfu
Brezka stjórnin vísaði í gær
um að bandarískum herskipum yrði leyft að stöðva brezk
kaupför á hafi úti á leið til Guatemala og gera í þeim
leit að vopnum í eigu stjórnar þess lands.
Stjórn Bandaríkjanna hefur
sent öllum ríkisstjórnum sigl-
ingalanda í Vestur-Evrópu orð-
sendingu, þar sem þess er kraf-
izt að þær veiti bandarískum
herskipum heimild til að gera
íeit í kaupförum, sem sigla
Friðrik enn á
meðal efstu
Prag 17. júní. — Einka-
skeyti til Þjóðviljans.
Eftir 13. umferoina í hinu
alþjóð’ega skákmóti hér er röð
«fstu keppsnda sem hér segir:
Pachman 10 (1), Szabo 10,
Friðrik Ólafsson 8]/2 (1), Stáhl-
berg, Sliwa 8l/2, Barcza 8 (1),
Kiuger 8, Filip, Sajtar ll/2,
XJhlinan 6, Balenel, Lundin,
Mlnev 5l/2 (1), Ciocaltea 5l/2.
undir merlcjum þeirra og
„grunuð eru um að flytja vopn
til Guatemala".
Brezka utanríkisráðuneytið
svaraði þessari kröfu i gær á
þann hátt, að brezka stjórn-
in myndi aldrei leyfa erlendum
herskipum að hefta siglinga-
freisi brezkra skipa í rúmsjó.
Það tók um leið fram, að síð-
an 1948 hefði verið bannað
að flytja vopn frá Bretlandi til
Guatemala og yfirmanni brezka
flotans í Vestur-Indíum hefðu'
verið gefin fyrinnæli um að
hindra flutn’ng vopna til Gua-
temala með brezkum sltipum.
Manchester Guardian segir að
brezka stjórnin verði að gera
Foster Dulles, utanríkisráð-
Framhald á 5. síðu.
17. JÚNÍ ER LIÐINN HJÁ. íslenzka þjóðin hefur fagnað
10 ára afmæli lýðveldis á íslandi, og íslenzk alþýða
hefur fært samtökum sínum ógleymanlega og óviö-
jafnanlega afmælisgjöf. Fyrir rúmlega 6 vikum á-
kváðu stjórn Minningarsjóðs íslenzkrar alþýðu um
Sigfús Sigurlijartarson og miðstjórn Sameiningar-
flokks alþýöu, Sósíalistaflokksins, að leita traustsyfir-
lýsingar almennings í landinu með nokkuð óvenjuleg-
um hætti. Skyndifjársöfnun sú, sem til var stoínað,
og ná skyldi settu marki á hátíðisdegi þjóðarinnar,
átti sér ekkert fordæmi, þegar átakið var hafið. Mörg-
um fannst líka þá, aö hreinasta kraftaverk yrði að
gerast, til þess að markið næðist. Hrakspár aftur-
haldsins í landinu létu heldur ekki á sér standa. En
meðal okkar þóttust margir kenna þann vorilm í lofti,
að einmitt nú væri rétti tíminn til þess að knýja á
hjá íslenzkri alþýðu, heita á dug hennar cg fórnfýsi
að ,færa björgin í grunn“ þeirrar menningarmið-
stöðvar, sem samtök alþýðunnar vanhagar svo tilfinn-
anlega um. i minningu eins vinsælasta foringjans
okkar var verkið hafið. Eldmóöur hans og forysta öll
• vissum við aö öllum var í fersku minni, en helgustu
hugsjónamálin hans í hættu stödd. Allt þetta hjálp-
aöist að til þess, að sjóöstjórn og miðstjórn tóku sína
ákvöröun, afréðu að leita kraftaverksins á þeim eina
stað sem kraftaverk geta yfir höfuð gerzt á, í vilja-
ákvörðun alþýðunnar sjálfrar.
ÞEGAR NÆSTSÍÐASTI DAGUR söfnunartímans rann
upp, vantaöi tæpar eitt hundrað þúsund krónur að
markinu. Um kvöldið var upphæðin komin og nokkuð’
á annað hundrað þúsund í viðbót. Síðasti söfnunar-
dagurinn kom svo upphæðinni upp í 1.269.500 krónur
Og það voru ekki aðeins síðustu dagar söfnunarinn-
ar ,sem fóru langt fram úr djörfustu vonum okkar.
Svo að segja hvern einasta dag gerðust hinir ötrú-
legustu hlutir. Hin stórhöfðinglega afmælisgjöf ís-
lenzkrar alþýðu til baráttusamtaka sinna á 10 ára af-
mæli lýðveldisins er svo ótvíræð traustsyfirlýsing við
Framhald á 3. síðu.
I.okatalan í söfnuninnl er nú
komin upp í kr. 1.269.500 — vi3
höfum farið meira en fjórðung
miUjónar fram úr markinu!
„Fárán!eg“ og
„hlægileg“ krafa
Blöð í Vestur-Evrópu eru
sammála um að fordæma þessa
kröfu Bandaríkjastjórnar sem
er algert eins dæmi í skiptum
þjóða. Dáily Herald segir þann-
ig kröfuna „fárán’ega“ og
Leng-i eftir að Þjóðviljinn fékk
upp heildartöluna að kvöldi 16.
júní liéldu framlögin áfram að
streyma að. 17. júní voru skrif-
stofurnar opnar og enn var nóg
að gera. Einnlg í gier bárust veru-
leg framlög — þannig að talan
hefur hækkað um ] 30.000 kr. frá
siðasta hlaði! Hún er |iö engan
veglnn endanleg, S»ó söfnuninnl sé
formlega lokið — því auðvitað
verða þakksamiega l>egiu fram-
lög þeirra sem ekld hefur enn
náðst til eu vilja taka þátt í
þessu ógleymanlega afreki. Húsið og árangursrikustu sem um getirt
okkar og línuritið hverfa samt af
síðunni á niorgun, en á sínum
tíma verður svo birt lokaskiia-
grein söfnunarinnar.
Aulc l»ess sem áður hefur Verlð
getið utan af lartdi skulu þessir
staðir nefndir:
í allri sögu Þjóðviljans.
Isafjörður: 2000, aulc 3.600 lc
fsm áður voru taidar.
Neskaupstaðúr 10.000.
Mýrahreppur, Austurslcaftafells-
sýsiu 4.200.
Borgarnes 4.500.
Beylcjalundur 2.500. j ^
Þessi dáilcur Þjóðviljans kveður
svo lesendur sína og þaklcar þeim
ógleymanlega samvinnu, þá be^tu
millj.
'% millj.
millj.
1 millj.l
i