Þjóðviljinn - 24.09.1954, Side 12

ög hagk annaria haSa sjálfir geliS
slg liam
Undanfarið hafa 400 njósnarar í þjónustu Bandarlíkj-
anna verið handteknir í Austur-Þýzkalandi og um 100
aðrir hafa sjálfir gefið sig fram við stjórnarvöldin þar.
Frá þessu var skýrt í bréfi, í Vestur-Þýzkalandi í gær.
sem stjórnarfulltrúi Sovétríkj- 1 bréfinu segir, að sannanir
anna í Austur-Þýzkalandi sendi séu fyrir því, að Bandaríkja-
bandaríska stjórnarfulltrúanum menn skipuleggi stórfellda
" í njósnastarfsemi í Austur-Þýzka
KÍmifr k <?I«irtcLr4 ilandi °s verji ti! þess miklum
W pill d'i ■ fjármunum. Til njósnanna séu
$ “ ! einkum notaðir menn, sem öðl-
Deilan um Kýpur var í gær uðust reynslu í starfinu á
tekin á dagskrá þings SÞ með ^ valdadögum nazista. Meðal
9 atkv. gegn 3. Bretland,; hinna handteknu eru þannig
Frakkland og Ástralía greiddu | margir fyrrverandi gestapó-
atkvæði gegn því, en þrjú ríki,
Bandaríkin, Holland cg Kól-
umbíá, sátú hjá.
Tillaga um þetta var borin
fram af fulltrúum grísku
stjómarinnar ,sem hefur kraf-
izt þess, að Kýpurbúar fái að
ráða því sjálfir, hvort þeir vilji
sameinast Grikklandi eða iúta
áfram Bretmn.
Brezki fulltrúinn Selwyn
Lloyd sagði, að þessi tiliaga
myndi hafa mjög alvarlegar af-
leiðingar fyrir samband Bret-
lands við SÞ. Hann hélt því
fram, áð Grikkir gætu á engan
hátt gert kröfif’ til eyjarinnar,
enda þótt hann viðurkenndi, að
4/s , íbúanna séu grískumælandi.
menn.
Er þess krafizt, að Banda-
ríkjamenn leggi niður þessa
starfsemi.
<?>
MINNIST FIMM ÁKA
AFMÆLIS ALÞÝBUSTJÓRN-
AR 1 KINA
★ Kinversk-íslenzka menning-
arfélasið (KIM) minnist finini
ára afma-Iis kínverska alþýðu-
lýðveldisins með samkomu í
Tjarnarbíói á sunnudaginn, 26.
september. Hefst samkonian
kl. 2.
★ Þar skýrir Ingi R. Ilelga-
son frá för æskulýðsfulltrúa á
ráðsfund Alþjóðasambands lýö-
raeðissinnaðrar æsku, er liald-
inu var i Feklng í sumar, og
segja fréttir þaðan að austan.
Ennfremur verður sýnd í
fyrsta sinn hér á landi ágæt
kinversk kvikmynd er fjallar
um stórfengleg átök kínversks
fóiks að beizlun eins af stór-
fljótum Kína, Hvaj-fljótsins.
Lýs.ir myndin afburða vel bar-
áttu fóllcsins, oft meö hin
frumstæðustó tæki að vopiii,
við náttúruöflin. Sýning mynd-
arinnar tekur hálfan annan
tíma.
Föstudagur 24. seotember 1954 — 19. árgangnr — 216. tbl.
Jörgeo Bul
lestur um hau
vnr-
j
:.am a.
114
Danski rithöfundurinm Jörgen Bukdahl kom hingað til
Heykjavíkur í fyrrakvöld í boði Norræna félagsins og
heldur fyrirlestur um handritamálið í Tjarnarbíói klukk-
an 6 í kvöld.
<s>
-<♦;
terjar háhryn-
iisgyr
Síldarbátarnir öfluðu fremur
lítið í gær og réru hvorki
Keflavíkur-, Hafnarfjarðar- né
Akranesbátar i gærkvöld sök-
um veðurs.
Bátur frá- Stykkishólmi varð
fyrir gífurlegu netatjóni af
vöfdum háhyrnings og enn-
fremur bátur frá Akranesi, svo ' rúmaði 30.000 lítra af mjög eld
herferðin mikla ætlar ekki að, fimu flugvélabenzíni, og varð
i af eífurleg snrengmg. Létu
Benzíngeymir á emai herstöö A-baada-
lagsifís í V-Þýzkalandi spsakk
Tugir manna fórust og aðrir tugir slösuðust hættu-
lega, þegar sprenging varð á einni herstöð Atlarizbanda-
lagsins í Vestur-Þýzkalandi í gær.
Herstöð þessi er við bæinn
Bitburg í Rinárfylki, skammt
frá landamærum Frakklands og
Lúxemburg. í herstöðinni eru
margir stórir benzíngeymar
grafnir í jörðu og voru hátt-
settir foringjar úr atlanzherjun-
um í Vestur-Þýzkalandi að
skoða geymana í gær, þegar
sprengingin varð.
A. m. k. 30 létu lífið
Skyndilega lcviknaði í benz-
íninu í einum geyminum, sem
Jörgen Bukdahl er Islending-
um að góðu kunnur fvrir mjög
vinsam’ega p.fstöðu í handrita-
málinu, en liarui hef-ur ritað
fjölmargar greinar um rnáiíð í
blöð víðsvegar á Norfurlönd-
F.vrsta Islantlsferðin
Þegar blaðamenn ræddu við
rithöfuridinn í gær, kvaðst
hann eklci vera kominn hirigað
til að skvra Is'endingum opi’i-
ber’ega frá persónuieg'ri af-
stöðu sinni ' og skoðun í deil-
unni um handritin, heldur fyrst
og fremst til að kynnast iandi
og þjóð, heimsækja forna og
nýja sögustaði og revna a.ð
komast í snertingu við íslenzkt
almúgafólk, íslenzka sögu. —
Bukdahl hefur ekki áður kom-
ið hingað til lands, en hins-
vegar hefur hann verið búsett-
ur í öllum hinum Norðurlönd-
unum um iengri e:a skemmri
tíma, m.a. um 10 - ára skeið
í Noregi.
þegar lifið um 30 manns, marg-
ir þeirra háttsettir íoringjar úr j
franska og bandaríska hernáms- . KT’jmingarstárf
Jörgen Bukdahl kemur hing-
að eins og áður var sagt í boði
Norræna félagsins hér. — Á
liðinu, en einnig þýzkir borgar-
ar. Um 50 slösuðust og voru
Framhald á 11. síðu.
reynast einhlít.
Eitt mf mestu áhrifabiöðum
MmmámríUpmnu rili aðild
'Kína að
Eitt af áhrifamestu blöðum Bandaríkjanna, Washing-
ton Post and Times-Herald, krafðist þess í gær af Banda-
ríkjastjórn, að hún endurskoðaði afstöðu sína til aðildar
kínversku alþýðustjórnarinnar að SÞ.
. Blaðið seg'ir, að það sé kom-
inn tími til þess, að Banda-
rikjastjórn endurskoði rækilega
afstöðu sína til málefna Asíu.
Það sé fjarstæða að halda, að
hægt sé að útiloka þá stjórn,
sem raunverulega ræður ríkjum
á meginlandi Kina, frá aðild að
SÞ um alla eilífð. Bandaríkin
Framhald á 11. síðu
Rússinn er kominn!!
Þegar rússneska olíuflutninga-
skipið Moskva sigldi inn fló-
ann varð uppi fótur ogr fit hjá
„vamarliðinu“. Flugsveitir voru
í snatri sendar á' loft og látnar
sveima í oddafylkingum yfir
skipinu og fylgjas.t með hverrl
hreyfingu þess inn flóann. —
Stóðu fiugmennirnir í stöðugu
talsambandi við æðstu merin
hersins á Keflavflmrflugvelli.
— Hvort skeyti urn hreyfingar
skipsins hafa jafnliarðan verið
send til Washington er ekki
vitað, en talið líklegt.
Þegar rússueska oliuskipið kom
hingað á ytri höfnina voru 4
bílar hiaðnir bandarískum her-
mönnum viðhúnir á Ægisgarði
til varnar ef olíuskipið reynd-
ist liiaðið rússnesku landgöngu-
liði.
1 ráði kvað liafa verið að aft-
urkaila öll „bæjarleyfi" her-
námsmanna en horfið frá svo
óvinsælii ráðstöfun. Efldur hef-
ur verið liermannavörður á öll-
um varðstöðum liernámsliösins.
og Ufvörður Bjarna Ben. tvö-
faldaður meðan rússneska olíu-
flutningaskipið dvelst hér.
Guðmundyr ArnEuugsson
gerði jofnieflí við Sajiar
Amsterdam. Frá fréttaritara Þjóðviljans
Tvö mjög óvænt úrslit uröu á skákmótinu í gær. Bot-
vinnik náöi jafntefli viö Unzicker úr gertapaöri skák og
Bretar unnu íraelsmenn meö 3 V2 vinning.
Biðskákir úr 9. umferð á
skákmótinu í Amsterdam voru
tefldar í gær. Guðmundur Arn-
laugsson gerði jafntefli við
Sajtar, en skák Inga fór aftur
í bið og eru líkur á jafntefli.
Júgóslavía sigraði Argentínu
með 214 vinning, Sovétríkin
unnu V-Þýzkaland með 3, Hol-
land hefur 2 vinninga og eina
biðskák gegn Búlgaríu, Bret-
land sigraði ísrael með 314 °g
Svíþjóð hefur 2 vinninga og
eina biðskák gegn Ungverja-
landi.
Botvinnik náði jafntefli við
Unzicker úr skák, sem talin
var gertöpuð. Vegna hins mikla
óvænta sigurs Breta yfir ísra-
elsmönnum lendum við senni-
lega í 12. sæti í úrvalsflokkn-
um.
Sovétríkin eru nú langefst
í þeim flokki með 28 vinninga,
Júgóslavía hefur 22 og Argen-
tína 21V4.
í neðri flokknum er keppnin
afar tvísýn. Þar sigraði Sviss
Kanada með 3 vinningum í 9.
umferð, Austurríki 4 gegn Lux-
emburg.
b’aðamaunafundinum í gær
kvaðst liann álíta að eitt af
megin verkefnum Norrænu fé-
laganna ætti að vera upplýs-
ing-'r- og kyuriingarstarf um
Norður’öndin, td. æ'ti oð kvnna
Dörvura cg hinum Norður’anda-
þjóðunum handritamálið á h’ut-
largari hátt án Jess að tekin
væri afstaða tii déilunnar
sjálfrár. Kvað liarm Biarna M.
Gís’ason hafa unn’ð mjög bnrft
vorlt með útgáfu bókav sinnnr
um íslenzku handrit'n í Dan-
mörku. Bukdalil hefúr saxnið
við nokkur.biöð á Nor: urlönd-
um, m.a. Politiken, um að
hann ritaði srreinar um írJands-
för sína eftir heimkómuna.
Vegabréfslaus
Ekkert kvaðst Bukdahl geta
sagt um það hversu löng avöl
hans hér á landi yrði. Hann
hefði komið hingað vegabréfs-
laus og íslendingar gætu því
fært sig út í Gullfoss cða upp
í Gullfaxa, þegar þeir væru
orðnir leiðir á sér. Ástæðuna
fyrir vegabréfsle>’si sínu kvað
hann vera þá, að hann hefði
álitið að sömu reglur giltu um
ferðir milli Danmerkur og Is-
lands og td. um ferðir Dana
til Noregs eða Svíþjóðar, en
þá eru yegabréf óþörf.
OrðsMBnding
frá Andspyrnu-
hreyfingunni
Þótt öil starfsenii And-
spyrnuhreyfingarinnar sé
unnin í sjálfboðavinnu, kost-
ar Jmn nokkurt fé. T. d. þarf
að greiða liúsnæði, prentun
og kostnað af bréfaskriftum.
Andspy rnuhreyf ingin hci tir
þess vegna á alla stuðnings-
menn sína og velunnara að
styrkja starfsemi liennar með
fjárframlögum. Skrifstofan
Þinglioltsstræti 27 er opin frá
kl. 7—9 alla virka daga.
Uppreisn fanga í
Bandaríkjunum
Þrír fangar voru drepnir og
23 særðir, áður en herliði og
lögreglu tókst að bæla niður
uppreisn í ríkisfangelsjnu 'í
Missourifylki í Bandaríkjunum
í gær. Fangarnir höfðu kveikt
í fangelsisbyggingunum og urðu
þær alelda. Tjónið er metið á
um 80 millj. króna. — Tveir
fangaverðir slösuðust í átök-
unum.
Hinn fyrirhugaði barna-
dagur bandaríska hernáms-
liðsins hefur að vonum vak-
ið liið mesta umtal mcðal
foreldra og uppalenda og
slík barnapartí hersins harð-
lega fordæmd.
Þjóðviijinn fékk í gær
heimildir fyrir því að her-
stjórnin sneri sér til utan-
ríkisráðuneytisins með barna-
partí þetta, og vísaði utan-
ríkisráðuneytið beint til skól-
anna, — eins og um sjálf-
sagt framkvæmaratriði væri
að ræða!
Skólamenn í Njarðvíkum
og Keflavík hafa frábeðið
sér alla milligöngu um barna-
partí hersins og eru því liorf-
ur á að það renni út í sand-
inn. Hinsvegar er vitað að
æðstu menn liernámsflokk-
anna beita sér fyrir því að
flokksmenn þeirra innræti
börnum sínum aðdáun á
stríðsmönnunum banda-
rísku, en flestir foreldrar
munu þó meta meira fram-
tíð og velferð barna sinna
en skipanir frá eiðrofunum
sem Iaumuðu hernum inn í
landið.