Þjóðviljinn - 19.10.1954, Blaðsíða 12

Haðnaaroerkfallið i
Englandi magnast
Vinna liggur nú með öllu niöri við höfnina í London og
hafnarverkfalliö hefur tareiözt til annarra enskra borga.
gUÓÐVIUVNN
------------------- ... i . 'iC)
Þriðjudagnr 19. október 1954 — 19. árgangur — 237. tölublað
Eysteiim heimtar enn
söluskattinn sinn
Skattinum viðhaldið þó upphaílegar for-
sendur hans séu ekki lengur til
Þegar Eysteinn Jónsson kom enn fram fyrir Alþingi
í gær meö frumvarp um framlengingu söluskattsins al-
ræmda, vakti Einar Olgeirsson máls á því, hve óeölilegt
væri aö halda sífellt viö þessu fjáröflunaratriði úr lög-
um sem löngu væri hætt aö framkvæma aö öðru leyti.
Á sunnudaginn lögðu áhafnir
á dráttarbátum og vöruflutninga-
prömmum í London niður vinnu
og stöðvaðist þar með öll um-
ferð á ánni Thames.
Liverpool og Birkenliead
í gær bættust 2000 hafnar-
verkamenn í Birkenhead, hafn-
arborg Manchester, í hóp verk-
fallsmanna, og um helmingur af
18.000 hafnarverkamönnum í
Liverpool. Þar var haldinn úti-
fundur til að ræða vinnustöðv-
un og var atkvæðagreiðsla tvi-
tekin vegna þess að talning var
véfengd. í síðara skiptið var
vinnustöðvun samþykkt.
42.000 í verkfalli
Alls hafa 42.000 enskir hafn-
Mikil stÉviamsi
á Esklflrlli
Eskifirði í gær.
Þrír bátar eru nýbyrjaðir
róðra héðan og er afli frekar
lítill, þetta 8-9 skippund í róðri.
Bátarnir leggja aflann upp í
frystihúsið.
Vinna er næg, því auk frysti-
húsvinnunnar eru byggingar-
framkvæmdir óvenjulega mikl-
ar. Verið er að byggja félags-
heimili sem öll félögin hér
standa að og er það að komast
undir þak um þessar mundir.
Þá er kaupfélagið að reisa einn-
ar hæðar verzlunarhús, 21xl0m
að stærð. Er nýbúið að steypa
grunninn og fyrirhugað að gera
það fokhelt í haust ef tíðarfar
leyfir. Loks eru sex íbúðarhús
í smíðum.
Iðnnemasambandið boðaði til
stofnfundarins á sunnudáginn og
var hann haldinn í Verkalýðs-
húsinu. Mættir voru 26 eða nær
allir iðnnemar á Akureyri, auk
3 fulltrúa INSÍ. Formaður sam-
bandsins, Ingvaldur Rögnvalds-
son, setti fundinn, en síðan flutti
Þórólfur Daníelsson, fyrrv, for-
maður INSÍ, erindi um samband-
ið og starfsemi þess. Þá skýrði
Chaplin gefur
verðlaunafé
Charlie Chaplin kom í gær í
heimsókn til borgarstjórans í
fæðingarbæ sínum, fátækra-
hverfinu Lambeth í London.
Færði hann honum óvísun á
2000 sterlingspund með þeim
fyrirmælum að peningana ætti
Framhald á 5. síðv
arverkamenn lagt niður vinnu
til þessa. Verkamenn í Hull og
Southampton taka afstöðu til
vinnustöðvunar í dag.
Af starfsmönnum strætisvagn-
anna í London var helmingur-
inn, um 20.000 manns, frá vinnu
í gær. Fulltrúafundur þeirra
lagði til að vinna yrði hafin á
ný svo að samningar gætu haf-
izt. Atkvæði verða greidd á
vinnustöðunum í dag um þá
tillögu.
Nehru er á leið til Kína, þar
sem hann mun dvelja í tíu daga
í opinberri heimsókn.
Fundum Nehrus og Ho Chi
Minh bar saman í Iianoi, stór-
borginni sem Frakkar létu af
höndum við sjálfstæðisherinn
fyrir hálfurn mánuði. Verður
hún stjórnarsetur Ho Chi Minh.
f tflkynningu um viðræður
þeirra Nehrus og Ho segir, að
Ilo hafi fullvissað Nehru um að
stjórn hans muni hér eftir sem
hingað til greiða eftir beztu
getu fyrir störfum hlutlausu
nefndarinnar, sem á að sjá um
að ákvæði samningsins um frið
í Indó Kína séu uppfyllt. For-
maður þeirrar nefndar er Ind-
verji.
I-Io tjáði Nehru að hann væri
þess fullviss að öll óleyst vanda-
Klemens Guðmundsson frá Iðn-
nemanum, málgagni Iðnnema-
sambandsins.
Þessu næst var lögð fram til-
laga um stofnun iðnnemafélags-
ins og hún samþykkt samhljóða,
en síðan var rætt um væntan-
leg störf þess. M. a. var sam-
þykkt tillaga um að skora á
verkalýðssamtökin á Akureyri að
styðja störf félagsins og kröfur
þess um bætt kjör iðnnema. Var
áhugi mikill á fundinum fyrir að
gera starfsemi hins nýstofnaða
félags sem öflugasta.
í stjórn Iðnnemafélags Akur-
eyrar voru kosnir: Formaður
Þráinn Þórhallsson prentnemi,
varaformaður Pétur Breiðfjörð
járniðnaðarnemi, ritari Hallgrím-
ur Kristjánsson prentnemi, gjald-
keri Bjarni Konráðsson múr-
smíðanemi og meðstjórnandi Sig-
urður Jónsson járniðnaðarnemi.
Einar Jénssðn
myndhsggvari
látinn
Einar Jónsson myndhöggvari
lézt í gær, eftir stutta legu í
Landakotsspítalanum.
Einar var rúmlega áttræður,
fæddur 11. maí 1874 á Galta-
felli í Árnessýslu. Einar var
einn hinna fremstu í fámennum
hópi frumherjanna í íslenzkri
myndlist. Hann byrjaði nám í
höggmyndagerð 1893 í Kaup-
mannahöfn. Fyrsta sýning hans
var 1901. Hann ferðaðist víða
um heim, en settist hér að
1920 og vann hér síðan, í Hnit-
björgum, þar sem safn lista-
verka hans er jafnframt geymt.
mál í Indó Kína væri hægt að
jafna með friðsamlegu móti, svo
að ríkin í Indó Kina geti lifað
og blómgast sjálfstæð og engum
háð.
Nehru kemur til Peking í dag.
Upphaf þessa máls var að í
april 1952 kærði Bakarameist-
arafélag Reykjavíkur það, að
Kexverksmiðjan Esja framleiddi
og seldi skonrok, tvíbökur og
kringlur. Taldi félagið þessa
starfsemi vera brot á lögum um
iðju og iðnað nr. 18/1927með
því að hún tilheyrði bakaraiðn.
Að lokinni réttarrannsókn var
mál höfðað af ákæruvaldsins
hálfu gegn forstjóra Esju, en
eins og áður var sagt urðu úrslit
í héraði þau, að hann var sýkn-
aður. í forsendum héraðsdómsins
segir m. a.: „Því er ekki mót-
mælt af Bakarameistarafélag-
inu, að fyrirtæki ákærðs sé
verksmiðja og starfshættir þess
séu með iðju-fyrirkomulagi, held-
ur að framleiðsla á tvíbökum,
kringlum og skonroki tilheyri
bakaraiðn og því megi fyrirtæk-
ið ekki hafa ófaglært fólk við
Nýr flugvöliur
á Þórshöfn
Á sunnudaginn lenti tveggja
hreyfla flugvél frá flugskólan-
um Þyt í fyrsta sinn á ný-
gerðum malarvelli á Þórshöfn.
Flugvöllur þessi er 800 metra
löng flugbraut. Væntanlega
verða brátt teknar upp áætlun-
arferðir til Þórshafnar, en hún
hefur lengi verið afskipt með
samgöngur, því bílvegur þang-
að er oft ófær um helming árs.
Skoraði Einar á fjárhagsnefnd
sem málið fengi til athugunar,
að athuga hvort ekki væri að
minnsta kosti hægt að lækka
þennan Eysteinsskatt, og benti á
að hann hefði síðastliðið ár far-
ið fram úr áætlun um hvorki
meira né minna en tuttugu millj-
ónir króna. Samt hefði verið við-
kvæðið i fyrra eins og jafnan
áður þegar sósíalistar hefðu bor-
ið fram tillögur um að undan-
þiggja vissa vöruflokka sölu-
skatti, að ekki mætti við honum
hrófla.
Eysteinn taldi ráðlegast að
hana, en fyrirtækið hefur aðeins
einn fagmann, bakarameistara,
er hefur yfirumsjón framleiðsl-
unnar. Á þessa skoðun þykir
ekki verða fallizt. Að áliti dóms-
ins er framleiðsla á tvíbökum,
kringlum og skonroki i þeim 2
brauðgerðarhúsum er í skoðun-
arg'erðinni greinir með iðjufyrir-
komulagi. Þegar það er virt, að
vélakostur er mikill við fyrir-
tæki ákærðs og allverulegur hluti
af framleiðslunni fer frain í vél-
um, að störf þau, sem ófaglærðu
stúlkurnar iima af hendi er flest
ýmis aukastörf, vandalítil, í
sambaiidi við vélarnar og ekki
nema hluti af framleiðslustörf-
um og þá undir stjórn kunn-
áttumanns og loks að um fjölda-
framleiðslu er að ræða. þá þykir
starfsemi ófaglærðu stúiknanna
hafa öll aðaleinkenni iðju skv.
1. kafia 1. nr. 18/1027 sbr. lög
nr. 105/1936 og eigi þurfa sér-
nám til hennar“. Hæstiréttur
staðfesti niðurstöðu héraðsdóms-
ins með skírskotun til forsendna
hans.
Á fimmtudaginn kemur er 75
ára afmæli glólampans — raf-
magnsperunnar, en það var 21.
okt. 1879 að Edison tókst í fyrsta
sinni að láta loga á glólampa.
En það eru fleiri afmæli í
haust. Það eru líka einmitt í
svara engu ádrepu Einars og
varð umræðan ekki lengri.
Kosningar í Aust-
ur-Þýzkalandi
Þingkosningar fóru fram í
Austur-Þýzkalandi í fyrradag.
Aðeins einn listi var í kjöri,
sameiginlegur listi flokkanna
sem standa að ríkisstjórninni.
Fréttastofa Austur-Þýzka-
lands hefur skýrt frá því að
98.4 % kjósenda hafi greit't at-
kvæði og af þeim hafi 99.3%
fallið á hinn sameiginlega lista.
Kosnir voru 400 þingmenn á
þjóðþingið í Berlín og 2000 full-
trúar á fylkisþingin.
Samelnasf
Indlandi
Kjörnir fulltrúar íbúanna í
fjórum smánýlendum Frakka á
Indlandsskaga samþykktu á
fundi í Pondicherry í gær með
170 atkv. gegn 8 samning um
að nýlendurnar sameinist Ind-
landi. Búizt er við að samning-
urinn verði undirritaður í dag
og komi mjög bráðlega til
framkvæmda.
Togarar uær-
göngulir
Sveinseyri í gær.
Frá fréttaritara Þjóðviljans.
Einn bátur hefur róið héð-
an að undanförnu en afli verið
tregur, 1 y2 til 2 tonn í róðri.
Togarar veiða mjög grunnt hér
úti fyrir og gera mikinn usla
á miðunum. Má segja að til
vandræða horfi með bátafiskirí
ef svo heldur áfram.
Bygging nýs sláturhúss hef-
ur staðið yfir í Tungu, skammt
fyrir austan Sveinseyri. Má
húsið nú heita fullgert en ekki
var þó hægt að slátra í því í
haust.
haust 50 ár frá því fyrsta raf-
lýsingin hér á landi var fram-
kvæmd, en liaustið 1904 tók til
starfa rafstöðin er Jóhannes
Reykdal reisti í Hafnarfirði en
hún var fyrsta rafstöðin á ís-
landi.
Iðnnemafélag Akureyrar
stofnað sl. sunnudag
Stofnendur voru 26, en formaður
kjörinn Þráinn Þórhallsson
S.l. sunnudag var IÖnnemafélag Akureyrar stofnaö
íyrir forgöngu Iönnemasambands íslands. Iönnemafé-
lag var um eitt skeiö starfandi á Akureyri en þaö logn-
aöist út af fyrir nokkrum árum.
Nehry ogHoChi Minh
ræiasf vsð í Hanoi
Nehru, forsætisráðherra Indlands, hitti í gær Ho Chi
Minh, forseta lýöveldisstjórnar Viet Nam.
Framleiðslei harðbrciiiðsins
falin iðja en ekki iðnoðar
Sæmuudus E. Ólafsson fzamkvæmdastjézi Esju
sýknaður af ákæru fyrir brot á 1. nr. £8/1927
Hæstiréttur kvað í s.l. viku upp dóm í máli ákæru-
valdsins gegn Sæmundi E. Ólafssyni framkvæmdastjóra
Kexverksmiöjunnar Esju. Haföi Sæmundur veriö ákærö-
ur fyrir brot á iönlöggjöfinni, en héraösdómur sýknaöi
hann og var sú niöurstaöa staöfest 1 Hæstarétti.
Undirskriflð kröfuna um uppsögn hervemdarsamningsins