Þjóðviljinn - 13.02.1955, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 13. februar 1955
SKAK
Ritstjórii Guðmundur Arnlaugason
H ví tagaid ur
Stundum virðist manni það,
sem gerist á skákborðinu,
hreinasti . galdur, leikirnir
stjórnast af einhverjum duld-
um öflum, er liggja langt ofar
venjulegum skilningi. Eitt
’minnisstæðasta atvik af þessu
tagi, sem fyrir mig hefur kom-
ið, gerðist á skákmótinu mikla
í Miinchen 1936. Þá var ég á-
horíandi að skák, er Keres
tefldi við þýzka skákmeistar-
ann Richter. Hún greip mig svo
sterkum tökum, að ég hef víst
sjaldan fylgzt með skák af jafn-
miklum áhuga. Þótt liðin séu
18 ár síðan og margar glæsi-
legar leikfléttur hafi séð dags-
ins ljós á þeim tíma, er mér
hún vminnisstæð enn, líklega
einkum vegna þess, hve flatt
_húri kom upp á mig — mér var
engin ieið að finna neina skyn-
samlega meiníngu í þeirri peðs-
fórn, er Keres lét fjúka eftir
að mér virtist Richter búinn að
koma í veg fyrir hana, þetta
gerðist í miðtafli án drottninga.
Svo kemur önnur peðsfórn —
og loks rennur upp fyrir mér
Ijós: Keres er að vinna mann.
En sagan er ekki úti enn:
andstæðingurinn eignast hættu-
legt frípeð, og nú hefst spenn-
andi og tvísýnt kapphlaup, Ker-
€S verður að láta manninn aft-
ur, báðir vekja drottningu, en
þær verða ekki langlífar, og
lokasprettinn vinnur Keres. En
mú er bezt að lofa mönnum að
sjá skákina sjálfa. Upp úr
hollenzkri vörn Richters kemur
þessi staða eftir 28 leiki.
cc
t-
co
ÍD
co
^jlÉ! lÉÍ A
m m
i
iwlwmwff'm,
wm
ABCÐEFGH
Þetta er öruggasta vinnings-
leiðin, þótt tvísýn virðist. Eftir
44. Kcl Kc3 45. Bb2f Kb4 46.
Bf6 a5 47. Kb2 a4 48. Be7f
Kc4 ætti hvítur við nokkra örð-
ugleika að etja enn.
44. ... Kc4—c3 45. Ke3—f4
a6—a5 46. g3—g4!
Vinningsleikurinn! Eftir 46 Kxf5
er erfitt að sjá, hvor á undan
verður.
46. . . . f5xg4 47. e2—e4 a5—a4
48. e4—e5 b3—b2 48. Ba3xb2ý
Kc3xb2 50. e5—e6 a4—a3 51. e6
—e7 a3-a2 52. e7-e8D a2-alD 53
De8—h8ý Kb2—a2 54. Dli8xalý
Ka2xal 55. Kf4xg4 Kal—b2 56.
Kg4—g5 Kb2—c3 57. Kg5—li6
Kc3—d4 58. Kh6xh7 Kd4—e5
59. Kh7—g6 og svartur gafst
upp.
En því segi ég frá þessu hér,
að Keres bjó mér næstum sömu
skemmtun átján ártím síðar í
skákmótinu í Amsterdam. En
þá skák yrði of langt að birta í
dag, hún kemur í næsta þætti.
í staðinn kemur sér skák frá
fyrstu umferð skákmótsins í
Hastings nú á nýjárinu, þar
sem Keres vinnur sigurvegar-
ann frá í fyrra í rúmlega
tuttugu leikjum.
/
Keres — Alexander.
Rússnesk vörn.
1. e2—e4 e7—e5 2. Rgl—f3
Rg8—f6 3. Rf3xe5 d7—d6 4.
Re5—f3 Rf6xe4 5. d2—d4 d6—
d5 6. Bfl—d3 Bf8—e7 7. 0—0
Rb8—c6 8. Hfl—el Bc8—g4
c2—c3 Re4—f6 10. Bcl—g5 Dd8
—d7 11. Rbl—d2 0—0—0 12.
Ddl—a4 h7—h6 13. Bg5—h4
g7—g5 14. Bh4—g3 Bg4xf3 15.
Rd3xf3 g5—g4
Þessi framrás byggist sjálfsagt
á því, að af augljósum ástæð-
um geti hvítur ekki leikið Re5,
hann verði því að leika Rd2,
en þá kemur Rh5 og svartur
stendur vel. En í tafli verður
maður sífellt að vera á verði
— ekki sízt gegn „augljósum
ástæðum“!
16. Rf3—e5! Rc6xe5
Hvað gerii;hvítur nú? 17. Dxa7
eða Bb5 leiða sýnilega til taps,
og eftir Dxd7 er svartur ekki í
neinum vandræðum með að ná
góðri stöðu. Lausn Keresar er
óvænt!
17. Bd3—f5!! Dd7xf5 18. Helx
e5 Df3—d3
Svartur getur ekki haldið
manninum. Eftir Dd7 19. Dxa7
Dd6 20. He3 vinnur hvítur.
19. He5xe7 Hd8—d7 20. He7—
e3 Dd3—a6 b7xa6 21. Da4xa6
b7xa6 22. Bg3—e5. Gefst upp.
Tafllok eftir J. Zabinskí.
Um landbúiiaðarstyrki
ABCDEPGH
Hvítur á að vinna.
Lausn á annarri síðu.
I öllum menningarlöndum er
landbúnaðurinn talinn einn af
undirstöðuatvinnuvegum þjóð-
anna.
Með jarðræktarlögunum frá
1923 hefur þjóðfélag okkar við-
urkennt þetta, með allmiklum
styrkjum til margskonar jarða-
bóta.
Nú síðari árin hefur stefnu
þeirri aukist fylgi, að ríkinu
beri að standa að mestu leyti
straum af kostnaði við fram-
ræslu mýrlendisins.
Þetta er eðlilegasti og þýð-
ingarmesti stuðningur, sem rík-
ið getur veitt til landbúnaðar-
ins, að jafna aðstöðu almenn-
ings í sveitum landsins til rækt-
unar, með þvi að breyta mýr-
unum í jafngildi þurrlendis-
móa.
En benda verður á .það, að
víða hagar svo til í sveitum
að ekki er til annað en meira
eða minna grýtt land til rækt-
unar. Þar sem svo er ástatt
verður að koma þessum aðilurn
til hjálpar, með því að veita
þeim styrk til grjótnáms, að
sama marki og veitt er í fram-
ræslu mýranna. Sé hámark
grjótnáms þá miðað við stærð
þess lands er ræktanlegt verð-
ur, vegna grjótnámsins, en ekki
50 rúmm. á ári, eins og nú er.
Sé orðið við þessum réttmætu
kröfum, að ríkið kosti fram-
ræsluna og grjótnám úr rækt-
anlegu landi að sama marki
auk ríflegs styrks á nýrækt hef-
ur það orðið við eðlilegum
skyldum sinum við framtíðina.
Ræktað land er dýrmætur
höfuðstóll sem okkur er skýlt
að varðveita og afhenda síðar í
hendur niðjanna og við ættum
að finna því betur þá skyldu,
sem þjóðfélagið er fúsara til
að vinna að jafnari aðstöðu
bændanna, til að gera jörðina
sér arðgæfa.
Enn eru vaxandi kröfur um
aukna styrki til áburðar-, hey-,
matjurta- og verkfærageymsla.
Ekki efast ég um þörf bænda
fyrir aukið fjármagn til slíkra
<$>

Síðasti leikur Keresar var
Ha4—a5, hann hótaði þá b2—
b4, en Richter svaraði g7—g6
til þess að koma í veg fyrir
þann leik. En nú gerist hið
ótrúlega, peðið kemur fram
cngu að síður!
29. b2—b4!! c5xb4 30. Ha5xf5
g6xf5 31. d6—d7 Bb7—c6 32.
Hdl—cl!
Þar kom tilgangur peðsfórnar-
innar í ljós, hvítur vinnur nú
mann. Svartur er tilneyddur
að drepa peðið.
32. ... Bc6xd7 33. Hcl—dl
b4—b3 34. Bf4—c7 Hd8—c8 35.
Hdlxd7 Kh8—g8
35. —b2 hefði strandað á Be5ý.
Nú á hvítur unnið tafl, þótt
mjótt sé á munum.
36. Bc7—e5 Hc8—c5?
Gerir hvít vinninginn auðveld-
ari. Einna bezt er líklega 36.
—a5 37. Ha7 Hc2 38. Hxa5 b2 3.9
-Bxb2 Hxb2 40 Kf2, en hvítur
á þó að vinna.
37. Hd7—g7t Kg8—f8 38. Re5
—d6t Kf8xg7 39. Bd6xc5 Kg7
—Í7 40. Bc5—a3 Kf7—e6 41.
Kgl—f7 Ke6—d5 42. Kf2—e3
Kd5—c4 43. Ke3—d2 e4—e3t!
•44. Kd2xe3!
Aítökulýsingar í barnatímum — Furðulegt efnisval
— Að borga en borða ekki — Hvenær taka verzl-
anir betta upp?
EFTIRFARANDI bréf hefur
Bæjarpóstinum borízt frá Nes-
kaupstað: — „Kæri Bæjar-
póstur. Mig langar til að
biðja þig að birta fyrir mig
þennan bréfstubb. Það er eins
og fyrri daginn, að það er út-
varpið sem byrjað er á, þótt
annað komi á eftir. Ég er
eins og krakkarnir að ég hef
gaman af að hlusta á barna-
tímann. Enda farinn að eld-
ast. Og oft hefur mér þótt
hann góður. En sjaldan þó
eins og sunnudag einn seint
í janúar. Þá tókst Þorsteini
Ö. reglulega vel með efnis-
val. Hann valdi bókarkafla
eftir Jón Sveinsson, þar sem
svo skemmtilega er lýst fyr-
ir blessuðum litlu börnunum,
hvernig menn skera sig á
háls. Þetta er ekki lítið fræð-
andi og skemmtandi fyrir
börnin. Vonandi segir Þorst.
Ö. frá hengingunni næst og
svo má hann heldur ekki
gleyma að segja börnunum
hvernig menn skjóta sig. Ég
held að það væri heppilegra
að kona stjórnaði bamatíman-
um, t. d. Hildur Kalman.
•
SVO ÆTLA ég að minnast
lítillega á Ríkisskip. Ekki þó
skipin sjálf né þjónustulið
þeirra, sem er hvort tveggja
með ágætum. Heldur um kvað
ir þær sem hver sá gengur
undir sem kaupir sér far í
fyrsta farrými, þ. e. skyldu-
fæðið. Ég get ekki betur séð
en það sé nokkurs konar f jár-
dráttur að láta fólk borga
fullt fæði dag eftir dag þótt
það neyti ekki neins nema
vatns og kveljist þar að
auki svo af sjóveiki að það
er nær dauða en lífi
þegar á áfangastað kemur.
Það er hart fyrir fólk að
þurfa að borga á þriðja
hundrað krónur í fæðispen-
inga fyrir þriggja sólarhringa
dvöl um borð, þótt það smakki
ekki mat. En þetta er vitan-
lega fyrirhafnarminna með
allt reikningshald á fæðissöl-
unni. Það þarf ekki að vera
að skrifa glas af mjólk eða
kaffibolla. Nei, bara fullt fæð-
isgjald. Ég held að verzlanir
ættu að fara að taka upp
þessa reglu í vissum deilum,
láta fólk borga sem inn kem-
ur hvort sem það kaupir
nokkuð eða ekki neitt. Ann-
ars er yndislegt fyrir sjó-
hraust fólk að ferðast með
skipunum og maturinn ágætur
þeim sem geta notið hans.
Ég þarf ekki að kvarta hvað
mig snertir sjálfan snertir.
Ég hef farið margar ferðir
með blessuðum skipunum og
alltaf haft beztu matarlyst,
þegar ekki hafa mætt til mál-
tíða nema 6-8 menn af full-
skipuðu fyrsta farrými. En
einhverjir fáir hafa kannski
borðað súpudisk í kojunum.
H. J.“
framkvæmda, en tel vafasamt,
að þar sé gerð krafa um stuðn-
ing í réttu formi.
Það má ekki lengur dragast,
að fastar reglur séu settar um
byggingu og s'taðsetningu á-
burðar- og heygeymsla og slík-
ar byggingar séu háðar um-
sjón og eftirliti fagmanna, engu
síður en íbúðarhús.
Sem annar grundvallarat-
vinnuvegur þjóðarinnar á land-
búnaðurinn heimtingu á að-
gengilegu fjármagni, fyrst og
fremst til stofnlána, þ. e. til
vandaðra bygginga á jörðunum,
sem miðáðar séu við aukinn bú-
stofn og vaxandi ræktun. SHk
lán, með mjög lágum vöxtum,
til langs tíma, mundu verða
bændum almennt meiri lyfti-
stöng en núverandi styrkir, og
mætti þá komast hjá að vinna
byggingarnar upp í mörgum á-
föngum, eins og nú er oft gert,
án þess að heildarskipulag og
verkleg þekking fái haldist í
hendur.
Með lögunum um jarðræktar-
og húsagerðarsamþykktir í
sveitum frá 1945 var nýr. þátt-
ur tekinn upp, landbúnaðinum
til eflingar. Árangurinn af þess-
um lögum eru ræktunarsam-
böndin, sem nú ná til flestra
sveita landsins.
Þar var stórt spor stigið til
þess að gera öllum bændum
kleift að verða aðnjótandi
hinnar hraðvaxandi véltækni,
sem þá var að ryðja sér til
rúms.
Samkvæmt þessum lögum
áttu bændur rétt á að fá stór-
virkár landbúnaðarvélar til
ræktunar, fyrir hálfvirði, ef
þeir sameinuðust í skipulagðan
félagsskap, ræktunarsambönd-*
in — og uppfylltu viss skilyrði
um fjáröflun í stofnsjóð, og.*
leggðu vissan hundraðshluta
árlega af verði véla og verk-
færa í sjóði, sem eiga í fram-
tíðinni að standa straum af
endurnýjun vélanna og aðalvið-
haldi þefrra.
Þetta hafa bændur hagnýtt
sér svo, að segja má, að rækt-
unarsamböndin hafi átt drýgst-
an þátt í að hrinda ræktun
landsins þeim risaskrefum fram
á leið, sem raun ber nú vitni
um.
Á grundvelli þessara laga má
eitmig vænta þess að bændur
geri í náinni framtíð mikil fé-
lagsleg átök í byggingamálum
sveitanna og geti á þann hátt
hagnýtt sér byggingatækni þétt-
býlisins í ríkum ‘mæli, sér til
vinnuléttis og hagnaðar.
Kristófer Grímsson.
ALLT
FYRIR
KJÖTVERZLANÍR
þó.Su, UTeitsjon Grettiesótu 3. oínu 60360.