Þjóðviljinn - 26.03.1955, Blaðsíða 11

Laugardagur 26. marz 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (11
Erich Maria BEMARQUE:
Að elsha...
...09 deyja
V__________________________/
89. dagur
„Sviss. Það er landið þar sem ljós loga enn á kvöldin?"
Gráber opnaði bókina. „í langan tíma hafa ekki verið
Ijós á kvöldin í Sviss heldur. Ég heyrði það í herskálan-
um. Ríkisstjórn okkar krafðist þess. Við settum þeim
úx'slitakosti og kröfðumst þess aö land þeirra yrði myrkv-
að og Sviss varð að ganga aö því.“
„Hvers vegna?“
„Við höfðum ekkert við ljósin að athuga meðan viö
flugum einir yfir Sviss. En nú fljúga hinir yfir Sviss
líka. Með sprengjur á þýzkar borgir. Þar sem eru upplýst-
ar borgir geta flugmennirnir betur áttaö sig. Það er or-
sökin.“
„Það er þá líka úr sögunni.“
„Já. En eitt vitum viö að minnsta kosti — þegar við
komum til Sviss einhvern tíma að stríðinu loknu, veröur
allt þar eins og í þessari bók. Ef við hefðum myndabók af
ítalíu eða Fi*akklandi eða Englandi væri ööru máli að
gegna.“
„Eða myndabók af Þýzkalandi."
„Já, eða myndabók af Þýzkalandi.“
Þau flettu bókinni. „Fjöll,“ sagði Elísabet. „Er ekkert
í Sviss nema fjöll? Ei*u hvergi heitir, suðrænir staðir?“
„Auðvitað! Hér er ítalska Sviss.“
„Locarno. Var þar ekki einu sinni mikil friðarráð-
stefna? Þar sem komizt var að þeirri niðurstöðu að styrj-
aldir yrðu óþarfar framvegis?“
„Ég held það.“
„Það stóð ekki lengi.“
„Nei. Hér er Locarno. Líttu á. Pálmar, gamlar kirkjur
og þal*na er Lago Maggiore. Og hér eru eyjar og azaleur
og mímósur og sólskin og friður.“
„Já. Hvað heitir þessi staður?“
„Porto Ronco.“
„Gott,“ sagði Elísabet syfjulega og lagði frá sér bókina.
„Við skulum skrifa þaö bakvið eyrað. Viö förum þang-
að seinna. Mig langar ekki í fleiri ferðir í bili.“
Gráber skellti aftur bókinni. Hann leit á glitrandi
siifrið í trjánum og tók Elísabetu í faðm sér. Hann fann
hana koma til móts við sig, og meö henni laufskrúð
trjánna, gras og rætur og bleikrautt blóm meö fíngerö-
um laufum sem varð stærra og stærra unz þaö huldi
allt sjónum og augu hans lokuðust.
Það lygndi. Óðum fór að skyggja. Úr fjarlægö heyrð-
ust óljósar drunur. Stórskotalið, hugsaði Gráber í svefn-
rofunum. En hvar? Hvar er ég? Hvar eru vígstöövarnar?
Svo fann hann Elísabetu við hlið sér og honum létti: hvar
eru byssur hér í grennd? Þetta hljóta aö vera skotæfing-
ar.
Elísabet hreyfði sig. „Hvar eru þær?“ tautaði hún.
„Kasta þær sprengjum á okkur eða fljúga þær áfram?“
„Það eru ekki flugvélar.“
Drunurnar heyröust aftur. Gráber reis upp viö dogg
og hlustaði. „Það eru ekki sprengjur og ekki stórskota-
lið og ekki flugvélar, Elísabét,“ sagði hann. „Þaö eru
þrumur.“
„Er orðið nógu áliðið til þess?“
„Þrumur fara ekki eftir neinum reglum.“
Nú sáu þau fyrstu eldinguna. Hún virtist föl og óeöli-
leg miöað við leiftrin sem gerð voru af mannahöndum og
þau áttu aö venjast og jafnvel þrumurnar voru daufar og
hljóðlausar í samanburði við flugvélagný, hvaö þá
sprengjuárásir.
Það fór aö rigna. Þau hlupu yfir rjóðrið og inn á milli
fumtrjánna. Skuggar fóru í kapphlaup viö þau. Suðiö
í regninu í trjákrónunum var eins og lófatak fjarlægs
mannfjölda og í daufri birtunni sá Gráber aö í hári
Elísabetar héngu silfurþræðir sem fallið höfðu niöur úr
greinunum. Þeir voru eins og net sem leiftrin festust í.
Þau komu út úr skóginum og fundu strætisvagna-
skýli, þar sem hópur fólks beið þess að upp stytti. Nokkr-
ir S.S.-menn voru þar líka. Þeir voru ungir og störðu á
Elísabetu.
Eftir hálfa klukkustund hætti að rigna. „Ég veit ekki
léngur hvar við emm,“ sagði Gráber. „í hvaöa átt eig-
um við að fara?“
„Til hægri.“
Þau gengu yfir götuna og beygöu inn á rökkvaðan
stíg. Framundan öðrum megin götunnar var löng röð
manna að leggja rör í hálfrökkrinu. Mennirnir voru í
röndóttum fötum.
Elísabet tók allt í einu viðbragð; hún beygöi út af göt-
unni í áttina til verkamannanna. Hún gekk hægt áfram,
rétt hjá þeim, virti þá fyrir sér eins og hún væri aö
leita aö einhverjum. Nú sá Gráber að þaö voru númer
á fötum mannanna. Þetta voru fangar úr fangabúðun-
um sem unnu hratt og hljóðlaust án þess aö líta upp.
Höfuð þeirra voru eins og hauskúpur og fötin héngu í
fellingum á tærðum líkömum þeirra. Tveir höfðu falliö
í óvit og lágu fyrir framan óvandaðan timpurpall.
„Hæ þarna,“ srópaði S.S.-maður. „Burt! Það er bann-
aö að ganga þarna.“
Elísabet lét sem hún heyröi ekki til hans. Hún herti
gönguna lítið eitt og hélt áfram að horfa á dauð andlit
fanganna.
„Til baka! Þér þarna, kvenmaður! Undir eins. Eruð
þér heyrnarlaus, manneskja?“
S.S.-maöurinn kom bölvandi á vettvang. „Hvað gengur
á?“ spurði Gráber.'
„Hvað gengur á? Eruð þið heyrnarlaus? Eða gengur
eitthvaö annað að ykkur?“
Gráber sá annan S.S.-mann nálgast. Þaö var yfirmað-.
ur. Gráber þorði ekki að kalla til Elísabetar; hann vissi
að hún mundi ekki snúa aftur. „Við erum að leita aö
dálitlu/1 sagði hann við S.S.-manninn.
„Að hverju? Talið þér skýrt maöur!“
„Við týndum dálitlu hérna. Brjóstnál. Úr demöntum,
eins og seglskip í laginu. Við vorum hérna á ferð í gær
og týndum henni. Ekki hafið þér víst séð hana?“
„Hvað þá?“
Full þöií rannsóknar
Framhald af 12. síðu.
ir til sjúkrahúss en ekki I
fangaklefa, séu þeir teknir úr
umferð.
Flutningsmaður tillögunnar,
Gunnar M. Magnúss, taldi einn-
ig að málinu væri ekki gerð
nægileg skil með því að vísa
tillögunni til ríkisstjórnarinnar.
Taldi hann athugunina ekki
mætti snúast um húsnæðið eitt,
heldur alla aðbúð fanga og
ekki síður um hæfni lögreglu-
manna að umgangast fanga og
rækja fangagæzlu. Lagði hann
hann áherzlu á að full nauð-
syn væri á því að samþykkja
tillöguna.
Umræðu var lokið, en at-
kvæðagreiðslu frestað.
eimllisþáttiar
Nýjar kenningar um næringu pelabarna
Heldur of mikið en of lítið,
þrátt fyrir allt
töflum verði vannærð, og þeg-
ar börnin eru óróleg og gráta
mikið, gefi margar mæður þeim
sykurvatn. Það dregur úr
sultartilfinningunni í svipinn
og móðirin getur þrátt fyrir
það sagt með sanni að hún
hafi fylgt settum reglum um
mjólkurgjafir. Þessi læknir á-
lítur að lieppilegra væri að
leggja ekki eins mikið og hing-
að til upp úr nákvæmum mjólk^
urskömmtum og meira ætti að
leggja upp úr heilbrigðri skyn-
semi mæðranna.
Flestum mæðrum hættir til
að troða mat í börn sín frá
unga aldri og mikið hefur ver-
ið skrafað og skrifað um of
feit börn. Og sennilega eru fá-
ir sem halda því fram að of-
fita sé beinlínis heilsusamleg,
en þó virðast vísindin á siðari
árum vera farin að líta á hana
mildari augum.
Við rannsókn í Aberdeen í
Skotlandi, sem skýrt er frá
í enska læknablaðinu Lancent,
hefur heilsufar fjölda ungbarna
verið rannsakað og niðurstaðan
orðið sú að börn sem voru
vannærð fengu miklu fleiri
sjúkdóma en þau sem of miklu
hafði verið troðið í. Nokkuð
bar á magakvillum hjá feitu
börnunum en næstum alls ekki
á smitsjúkdómum. Eingöngu
voru rannsökuð börn sem
nærðust á pela og móðirin
,gat gefið nákvæmar upplýsing-
ar um mjólkurmagnið sem þau
fengu.
Rannsóknin sýndi að hjá
þeim mæðrum sem fóru eftir
töflum þeim sem voru utaná
þurrmjólkurdósum og áttu að
sýna hve mikið mjólkurmagn
barnið mætti fá á hinum ýmsu
aldursskeiðum, urðu börnin
vannærð! Árangur rannsókn-
arinnar varð því í fyrsta lagi
sá að toflum þessum á að
breyta þannig að mæðurnar
gefi börnum sínum fremur of
mikið en of lítið. Sjúkdómar
þeir sem vannærðu börnin fá
einna helzt, eru sjúkdómar í
öndunarfærum, allt frá venju-
legri ofkælingu og upp í al-
varlega lungnabólgu. Vakin er
athygli á því að mörg hinna
vannærðu barna lifa við léleg
kjör I þröngu og yfirfullu hús-
næði.
Við svona rannsókn er oft
erfitt að sundurgreina hinar
ýmsu orsakir og fullyrða um
hver þeirra hefur úrslitaþýð-
ingu fyrir heilsu barnsins, en
menn eru þó sammála um að
ofnærðu börnin virðast sleppa
við fleiri smitsjúkdóma, þótt
þau lifi annars við lélegri skil-
yrði. Ekki er heldur álitið að
hægt sé að bera saman offitu
hjá fullorðnum, sem eru mjög
óheilsusamleg, og offitu barna,
sem virðast geta verið heilbrigð
og f jörug þótt þau séu of þung.
Vannæring er aftur á móti
talin hættuleg ungbarninu og
talið er samkvæmt þtessari
skozku rannsókn að dánartala
ungbarna fari meira eftir nær-
ingunni en hingað til hefur ver-
ið álitið. Talið er að hægt verði
að draga úr ungbarnadauða
með því að breyta uppgefnum
mjólkurskammti. Taka verður
tillit til þess að skozku lækn-
arnir hafa einkum athugað á-
standið í fátækrahverfunum og
þeim bæjarhlutum þar sem
húsnæðisvandræðin eru mest.
Enskur læknir fýlgir ranrisókh-
inni úr hlaði með nokkrum at-
hugasemdum um ástandið í
London og liánn getur þess að
mörg born sem fá mat eftir
Peýsa frá
Dior
Dior hefur beint athygli
sinni að prjónlesi og teiknar
nú cashmere peysur fyrir stóra
brezka verksmiðju.
Þarna sést „flata sniðið“
hans á mjúkri ull með skémmti-
legum sjómánnskraga og knýti.
Þetta er framleitt í stórum stíl
og i öllum regnbogans litum,
jafnt skærurti litúm sem dauf-
um.