Þjóðviljinn - 26.03.1955, Blaðsíða 7

Laugardagur 26. marz 1955 — ÞJÓÐVILJINN -— (7
SEINNI GREIN
Iðnskóla-
írumvarpið
á Alþingi
*
.
í upphafi 3. umræðu í neðri
deild um frumvarpið, virtist
ljóst að iðnaðarnefnd ætlaði
ekki að gera frekari breyting-
artillögur við frumvarpið og
ekki taka neitt tillit til afstöðu
iðnnemasamtakanna og álits
þeirra á frumvarpinu.
Brcytingartillögur Einars
Olgeirssonar.
Við þessa umræðu flutti Ein-
ar Olgeirsson mjög ýtarlegar
breytingartillögur við frum-
varpið. Tillögur hans voru í
höfuðatriðum byggðar á áliti
Iðnnemasambandsins og
stefnu samtakanna undanfar-
in ár. í þeim segir m.a.:
„Ríkisstjórnin skal hafa for-
göugu um stofnun iðnskóla.
Skal hún nú þegar stofna og
starfrækja a.m.k. tvo iðnskóla,
annan í Reykjavík, hinn á Ak-
ureyri. Skal sem fyrst komið
upp heimavistum í sambandi
við þá.“ Ennfremur: „Iðnskól-
ar skuhi vera dagskólar,
kennsla skal vera bæði verk-
leg og fræðileg.“ Þá er og í
tillögum þessum gerðar nokkr-
ar breytingar við þá liði
frumvarpsins, er aðeins fela í
sér heimildaratriði og í stað-
inn sett fram skýr ákvæði,
sem ekki yrði farið í kring um
með smávegis afsökunum. Til-
lögur þessar boðuðu sem sagt
gjörbreytingu á frumvarpinu.
Hér voru komin fram ný sjón-
armið. í fyrsta lagi, að stofn-
setja fyrst um sinn tvo full-
komna iðnskóla í landinu; í
öðru lagi, að iðnskólar skyldu
undantekningarlaust vera dag-
skólar og í þriðja lagi, að verk-
leg kennsla yrði tekin upp í
iðnskólunum jafnhliða þeirri
fræðilegu.
Þannig breytt hefði með
frumvarpi þessu verið lagður
homsteinn að fullkominni iðn-
fræðslu i landinu.
Breytingartillögur þessar
sendi flutningsmaður Iðn-
nemasambandinu til umsagnar
og birtist hér álit þess á þeim:
„Reykjavík, 22. febr. 1955
Hr. alþingism. Einar
Olgeirsson, Hrefnugötu 2
Rvík.
Iðnnemasamhand íslands
hafa borizt, til umsagnar,
breytingartillögur yðar við
Frumvarp til laga um iðn-
skóla, lagt fyiir Alþingi 1954.
Stjórn I.N.S.I. hefur athug-
að þessar breytingartillögur á
fundi sínum í gær, þann 21.
þ.m., og borið þær saman við
tillögur iðnaðarmálanefndar
I.N.S.I., sem hafði athugað
frumvarpið og skilað á.líti á
því.
Stjórn I.N.S.I. telur að
brej'tingartillögur jðar feli í
sér allar þær breytingar, er
nefndin taidi nauðsynlegt að
gerðar- værn á frumvarpinu.
Það er einnig álit stjórnarinn-
ar, að tillögumar séu í fullu
samræmi við stefnu iðnnema-
samtakanna á undanförnum
árum.
Stjórn I.N.S.Í. væntir þess
eindregið, að hið háa Alþingi
sjái sér fært að samþj-kkja
þessar breytingartillögur yðar
eins og þær líggja fyrir.
Virðingarfyllst,
f.h. stjórnar Iðnnemasam-
bands Islands“.
(undirskriftir)
Iðnaðarnefndin vaknar.
Þegpr breytingartillögur
Einars komu fram, var um-
ræðu frestað og málinu vísað
aftur til íðnaðamefndar.
Við athugun á tillögum Ein-
ars og álitsgerð Iðnnemasam-
bandsins hefur meirihluta
nefndarinnar orðið það ljóst
að ekki væri með öllu hægt að
ganga fram hjá breytingar-
tillögum Einars og kröfum
iðnnemasamtakanna. Ekki hef-
ur þó meirihl. verið hlynnt-
ur tillögum Einars í alla
i-----------------------
Eftir
Guniiar
Gttttormsson
Járniðnaðar-
nema
—~~— ------—— --------
staði, því við næstu umræðu
(framh. 3. umr.) fluttu þrír
nefndarmanna, Eggert, Skúli
og Bergur, breytingaxi;illögur
við frumvarpið.
í tillögum þremenninganna
koma þó fram þau tvö sjón-
armið iðnnemasamtakanna er
fram koma í tillögum Einars,
að iðnskólar verði dagskólar
og verkleg kennsla verði tek-
in upp í þeim. Ekki hefur þeim
litizt á að fækka iðnskólum
landsins. Þeim er ekki enn Ijós
sú grundvallarbreyting er
verður á iðnskólunum við til-
komu miðskólaprófsins sem
inntökuskilyrði, en þrátt fyrir
það var tillaga þessi mjög já-
kvæð og til mikilla bóta og
meiri líkur voru á því, að hún
næði fram að ganga en tillög-
ur Einars, þar sem búast mátti
við fylgi fjögra flokka við
hana
Þegar Iðnnemasambandinu
bárust breytingartillögur þess-
ar, sendi það iðnaðarnefndinni
eftirfarandi álitsgerð:
„Reykjavík, 2. marz 1955.
Til háttvirtrar iðnaðarnefnd-
ar neðri deildar Alþingis.
Iðnnemasamband Islands
hefur á fundi sínum 2. inarz
athugað breytingartillögur
Eggerts Þorsteinssonar, Skiila
Guðmundssonar og Bergs Sig-
urbjörnssonar, sem fram hafa
komið við frumv. til laga um
iðnskóla. Stjórnin telur, að í
þessum . breytingartillögum
komi fram þau tvö aðalsjónar-
mið iðnnemasamtakanna, sem
eru í fjTrsta lagi: Öll kennsla
iðnskólanna fari fram að degi
til, — og í öðru lagi: Tekin
verði upp verkleg kennsla í
iðnskólum. Þetta eru þær liöf-
uðbreytingar, sem gera þarf á
kennslufyrirkomulagi iðnskól-
anna í dag. Þess vegna lýsum
við yfir fullum stuðningi við
þessar brej'tingartillögur og
treystum því, að hið liáa Al-
þingi samþykki þær.
Að öðru leyti vísast til þeirr-
ar álitsgerðar, sem I.N.S.Í.
hefur sent háttvirtri iðnaðar-
nefnd Nd. Alþingis, dagsett 18.
febr. 1955 við franikomið
frumvarp.
Virðingarfyllst,
f.h. stjórnar Iðnnemasam-
bands Islands."
(Undirskrift).
Blaðaumsagnir.
Daginn eftir að þremenning-
arnir lögðu fram breytingar-
tillögur sínar, birtu flest blöð-
in grein um málið. Tíminn
birtir grein með fyrirsögninni:
„Iðnskólarnir skuli eingöngu
vera dagskólar'1. I þeirri grein
er rakið meginefni tillögunnar,
en forðast að taka beina af-
stöðu til málsins. í upphafi
greinar Alþýðublaðsins er
rætt um ádeilur iðnaðarmála-
ráðherra á Eggert Þorsteins-
son við umræðurnar um tillög-
una og síðan vikið að fram-
söguræðu Eggerts, og segir
þar svo: „I framsöguræðu
fjTrir þessum brej'tingum
lagði Eggert álierzlu á nauð-
syn þess, að iðnnemum yrði
gert sem auðveldast að njóta
bóklega námsins, svo sem
frekast vferi kostur, en það
j’rði varla gert nema að verða
við óskum Iðnnemasambands-
ins.“ Ennfremur: „Jafnframt
benti Eggert á þá erfiðleika,
sem fylgja því að stunda verk-
legt nám í 6-8 stundir á dag,
setjast síðan á skólabekk í
11/2-3 stundir og að þessu
loknu eiga svo iðnnemarnir að
undirbúa sig undir skólagöngu
daginn eftir og þá venjulega
koinið frarn á nótt.“
Morgunblaðið: „Framfara-
mál tafið með breytingartil-
lögum á síðustu stundu.“
Kemur þar fram mikil óánægja
útaf breytingartillögunum og
telur blaðið þær hafa verið
„um hin óskyldustu atriði.“
Þá er vikið að ræðu iðnaðar-
málaráðherra og segir svo í
niðurlagi greinarinnar, um
ræðu hans: „Einnig minntist
hann á þá tillögu, að iðnskól-
ar allir yrðu dagskólar. Slíkt
mjTndi hafa mikinn kostnað í
för með sér. iðnnemar gætu
þá ekki starfað sem lærlingar
við iðn sína, heldur yrði skól-
inn að sjá þeim fjTrir verklegri
kennslu. Væri slíkt bæði kostn-
aðarsamt og óhentugt á marg-
an hátt.“
Það verður að teljast furðu-
legt að iðnaðarmálaráðherra
landsins skuli láta slíka firru
frá sér fara. Ráðherrann veit
sem sagt ekki, að síðan 1946
hefur kennsla í 1. og 2. bekk
Iðnskólans í Reykjavík ein-
göngu farið fram að deginum
þeir eiga von, ef slíkir menn
fá að ráða þeirra málum.
Einar Olgeirsson dregur
til baka tillögur sínar.
I byrjun síðustu umræðu í
neðri deild tók Einar Olgéirs-
son til máls og kvaðst taka til
baka tillögur sínar, þar sem
við síðustu umræðu hefðu
komið fram breytingartillög-
ur er gengju inn á meginatriðí
sinna tillagna og meiri líkur
væru fyrir því að þær næðu
fram að ganga, þar sem á bak
við þær stæði meirihluti iðn-
aðarnefndar. Endurtók hann
í fræðslulöggjöf þeirri er nú gildir, og sett var að frumkvæði
Brynjólfs Bjarnasonar, er gert ráð fyrir stórauknu verklegu
námi við gagnfræða- og héraðsskóia, miðað við það sem áður
var. Felur það í sér mikla framför; en aðeins fullkomnir iðn-
skólar geta þó hafið verkmemiingn þjóðarinnar á nógu hátt
stig og svarað þeim kröfuin sem gerðar eru í dag til íslenzks
iðnaðar. — Mjndin er frá verknámsskóla gagnfræðastigsins
í Reykjavík.
og iðnnemarnir eru eftir sem
áður lærlingar við iðn sína,
þótt þeir vinni ekki hjá meist-
ara meðan á skólatíma stend-
ur. Og hvers vegna má skólinn
ekki sjá nemendunum fyrir
einhverri verklegri kennslu
jafnhliða bóknámi að deginum
til, þar sem það er vitað mál
að hjá mörgum meisturum
verða iðnnemar eigi aðnjót-
andi nema lítils hluta þeirrar
fræðslu er þeir eiga heimtingu
á að fá? Og það er svo kostn-
aðarsamt að hafa dagskóla!!!
— Það er slæmt að sjálfur
iðnaðarmálaráðherrann skuli
eigi vera betur að sér í sinni
grein. Þær minnstu ljröfur sem
gera verður til manns í slíkri
stöðu, er að hann fylgist með
því helzta sem gerist innan
hans eigin athafnahrings og
að dómgreind hans sé eigi
langt fyrir neðan meðallag.
En þetta virðist því miður
alltof fátítt hjá okkar ráð-
herrum, og ef dæma má eftir
því sem Þórbergur segir um
ráðherrana í Bréfi til Láru,
fyrir um það bil aldarfjórð-
ungi, virðast þeir hafa tekið
litlum framförum síðan, þrá.tt
fyrir miklar framfarir á öðr-
um sviðum. —En sem sagt:
iðnnemárhir vita á hverju
ummæli sín frá fyrri umræðu,
að hann væri reiðubúinn að
fylgja hverju því, er fram
kæmi og til bóta mætti verða
á frumvarpi þessu.
Það er erfitt að standa.
gegn íhaldinu — Eggert
og Skúli falla frá tillög-
um sínum.
Eftir að Einar hafði gefið„
yfirlýsingu sína, tók Gunnar
Thoroddsen til máls og bar
fram breytingartillögu frá iðn-
aðarnefnd. Aðalinntak hennar
var þetta: „Iðnskólar og iðn-
námsdeildir gagnfræðaskóla
skulu vera dagskólar. Þó má
nokkuð af kennslunni fara
fram að kvöldinu, þar sem
húsnæðisskilyrði og kennslu-
kraftur gera það nauðsyn-
legt.“ Kvað Gunnar tillögur
meirihluta nefndarinnar hafa
verið bornar undir Landsam-
band iðnaðarmanna og skóla-
nefnd iðnskólans. Hefði það
verið álit þessara aðila, að ekki
væri tiltækilegt, að svo stöddu,
að hafa í frumvarpi þessu á-
kvæði um verklega kennslu í
iðnskólunum, Hinsvegar hefðrn
þessir aðilar fallizt á þá breyt-
ingu að gera iðnskólana að
dagskólum, þar sem húsnæði
Frambald á 10. síðu.