Þjóðviljinn - 13.04.1955, Blaðsíða 6

6) — ÞJÖÐVILJINN — Miðvikudagur 13. apríl 1955
þJÓÐVILJINN
Útgefandl: Samelningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Ivar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
HvaS skammta þeir sjáifum sér?
Forkólfar atvinnurekenda með Kjartan Thors í broddi fylk-
ingar hafa nú senn stöðvað mest allt atvinnulíf Reykjavíkur
um f jögurra vikna skeið til þess að leitast við að hindra að Dags-
brúnarmaður fái 3864 krónur í kaup á mánuði. En þetta er
fyllsta krafa Dagsbrúnar og þá gengið út frá því að verka-
maðurinn vinni allar stundir og sleppi aldrei úr degi.
Það hefur reynzt örðugt fyrir atvinnurekendaklíkuna og mál-
íivara hennar að færa rök að því að kröfur verkamanna séu ekki
sanngjarnar eða á rökum reistar. Þetta er eðlilegt. Hver maður
sem kynnir sér kröfur verkafólksins og íhugar málin æðrulaust
veit og viðurkennir að hér er farið fram á algjört lágmark
þeirra launa sem hrökkva til lífsframfæris meðalfjölskyldu.
Eigi að síður þýðir hin þvermóðskufulla og ósvífna neitun
atvinnurekendanna á því að ganga til samninga við verka-
< lýðsfélögin að þeir telja verkamenn krefjast of hárra launa
og að þeir ætla þeim rýrari hlut. Menn eins og Kjartan Thors,
Sveinn í Héðni, Benedikt í Hamri, Frederiksen í Sambandinu,
Ingólfur Flygenring, Ingvar Vilhjálmsson og aðrir slíkir „lág-
tekjumenn" setja sig í dómarasæti yfir verkamenn og halda
því fram í reynd að krafa þeirra um 3864 króna mánaðarkaup
sé slík ósvífni að á hana sé ekki hlustandi og því sjálfsagt að
stöðva framleiðsluna og atvinnulífið vikum saman til þess að
koma í veg fyrir framgang hennar.
En livað skyldu þessir herrar sem þannig haga sér skammta
sjálfum sér í laun? Skyldu þeir telja sig of haldna af 3864
krónum á mánuði. Tæplega. Ætli hitt sé ekki líklegra að þeim
þættu það ekki sérstaklega eftirsóknarverð lífskjör? En þannig
er viðhorf íslenzku auðmannastéttarinnar. Sjálf veltir hún sér
í slíkum munaði og lúxus að jafnvel erlendir stéttarbræður
hennar verða orðlausir af undrun yfir öllu óhófinu og prjálinu.
En jafnframt neitar hún verkafólki um sómasamleg laun fyrir
framlagða vinnu. Slík sjónarmið viðurkennir ekki íslenzkt al-
þýðufólk, það krefst réttar síns úr höndum auðmannaklíkunnar
og er reiðubúið til að berjast til sigurs.
Drengskaparskylda
Blöð Sjálfstæðisflokksins hlakka yfir því hve langt verkfallið
er orðið. Þeim finnst að tekizt hafi vonum framar fyrirætlanir
auðburgeisanna sem ráða Vinnuveitendasambandi Islands og
ríkisstjórninni, að þjarmað skuli að verkamönnum með löngu
verkfalli, hvað sem líður hagsmunum þjóðarheildarinnar. Valda-
klíkur Sjálfstæðisflokksins og Framsóknar skipuðu svo fyrir,
að vinnustöðvun skyldi verða sem lengst í Vestmannaeyjum
í vetur, hvað sem liði vetrarvertíðinni. Sömu klíkurnar létu
stöðva flotann vegna matsveina- og þjónadeilunnar, enda þótt
margfalt meiri verðmætum væri kastað á glæ en kostnaðurinn
af því að gengið hefði verið þegar i stað að öllum kröfum verk-
fallsmanna.
Ljóst er af skrifum íhaldsblaðanna að í verkfalli því sem nú
stendur skuli þjarmað að verkamönnum til hins ýtrasta. Auð-
burgeisarnir þykjast hafa efni á að sýna verkfallsmönnum í tvo
heimana, þeir treysta á það að ríkisstjórnin misnoti vald sitt
í þeirra þágu, þeir vita að með því að þrauka gegn sanngirnis-
kröfum verkamanna vinna þeir til lofs og umbunar hjá banda-
rísku húsbændunum.
Gegn þessum fantatökum valdaklíku Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknar er aðeins eitt svar: Öll alþýða landsins, allar þær
launastéttir sem beint og óbeint njóta góðs af baráttu verka-
manna og sigrum, verða að finna til þess að þetta er líka þeirra
barátta. Hver einasti maður sem það skilur og finnur hlýtur að
telja það drengskaparskyldu að létta verkfallsmönnum byrðar
hins langa verkfalls. Margir hafa sýnt þann skilning í verki með
myndarlegum framlögum í verkfallssjóðinn, en það er mikils
þ'örf. Rík samúð alls þorra þjóðarinnar er með verkfallsmönnum.
Verum samtaka, gerum verkfallssjóðinn að sterku vopni gegn
sveltitilraun atvinnurekenda.
Kvöld hins langa föstudags
var að þessu sinni hið bezta
sem útvarpið mun nokkru
sinni boðið hafa frá fyrstu
stund sinnar tilvistar. Magnús
Már Lárusson prófessor tók
saman samfellda dagskrá úr
kirkjusögu miðalda og flutti
með nemendum sínum. Dag-
skrá sú var virðulegur fróð-
leikur um trúar- og kirkjulíf
okkar fram um siðaskipti og
féll fullkomlega inn í blæ
föstudagsins langa án allrar
tilgerðar og uppgerðar.
Þá verður ekki farið sam-
bærilegum lofsyrðum um dag-
skrá laugardagsins fyrir
páska. Góður var söngur
þeirra fimmenninganna, Guð-
rúnar Á. Símonar og Þuríð-
ar, Guðmundar, Kristins og
Magnúsar. En fullkomin á-
stæða var til að óska þess, að
þeir ágætu söngvarar hefðu
sungið íslenzk lög með ís-
lenzkum textum að einhverju
leyti, þar sem á eftir kom
þáttur, sem nefndur er keppni
í mælskulist, en svo mætti
virðast sem sá þáttur væri
uppfundinn sem viðleitni að
drepa niður skilning þjóðar-
innar á því, hvað mælskulist
er og að sú list stendur i
órofa tengslum við meðferð
máls og einning aðrar menn-
ingargeymdir þjóðarinnar. Til
að dæma um afrek í list þess-
ari eru fengnir tveir úr hópi
merkustu fræðimanna okkar
um mál og sögu þjóðarinnar,
enda báðír doktorar í þeim
fræðum. Og þeim er það hlut-
verk í hendur fengið að refsa
manni fyrir það að minnast
á skáldskap í sambandi við
Egil Skallagrímsson eða taka
sér orðið biskup í munn í
sambandi við Skálholt eða
leyfa sér að segja megin, ef
minnzt er á mat, svo sem væri
það mjög refsivert að taka
sér í munn stuðluð orðtök.
Allt er þetta fyrirkomulag svo
asnalegt sem engu tali tekur,
og ég er hissa mjög á því,
að virðulegir fræðimenn skuli
leggja sig niður við þennan
ósóma. Sé það brot á reglum
mælskulistar að 'Egill Skalla-
grímsson hafi verið skáld og
Skálholt hafi frægt orðið fyr-
ir biskupa sína og matur sé
mannsins megin, þá á að fá
fyrir dómendur menn á borð
við Þorstein Thorarensen og
Guðna brúarbrandara. Hitt er
annað mál, að gera mætti
menningarlega skemmtiþœtti
sem bera mættu með réttu
heitið: keppni í mælskulist,
þar sem prófessorar Háskól-
ans væru vel sæmdir af próf-
dómarastörfum, og þyrfti
ekki miklu að breyta um form
þáttarins til þess að svo yrði.
Þá væru bannorð hvers kon-
ar mállýti, svo sem .„sem að“
og „ef að“, eins og maður
heyrði í keppninni og ekkert
var við að athuga út frá sett-
um leikreglum, og gefin stig
fyrir setningar, sem væru
sérstaklega vel sagðar, og orð-
tök, sem hittu sérstaklega vel
í mark. Það mundi hafa hin
ákjósanlegustu áhrif í þá átt
að auka áhuga almennings
fyrir vöndun daglegs máls, og
þá gætu þessir skemmtiþættir
um leið orðið fræðsluþættir
um, hvað rétt mál er og hvað
rangt.
Nú vill svo til, að í þess-
arí viku rak ég mig á tvær
ákaflegá átakanlegar ihálvill-
síáuslu viku
ur í erindaflutningi. Önnur
var í íþróttaþættinum á mið-
vikudaginn. Þar var talað um
skautavelli sem gera ættivíðs-
vegar í Reykjavik, og sagði
ræðumaður, að „þeir ættu að
rekast af Reykjavíkurbæ". í
þessari einu setningu eru að
minnsta kosti þrjú átakanleg
lýti. I fyrsta lagi að tala um
að reka iþróttasvæði í stað
þess að starfrækja það. I öðru
lagi að hafa setninguna í þol-
mynd með forsetningarlið í
stað þess, að Reykjavíkurbær
starfræki völlinn. I þriðja lagá
að klæða þolmyndarmerking-
una í miðmyndarform, það
var strax skárra að segja, að
völlurinn ætti að vera rekinn
af bænum, án tillits til þess
í hvaða átt hin ágæta skauta-
tjörn yrði rekin. Hin villan
var í guðfræðilegu erindi, all-
skemmtilegu, sem séra Óskar
Þorláksson flutti á þriðjudags-
kvöldið um Símon frá Kýrene,
þann er unnið hefur sér ó-
dauðlegt nafn í sögu kristn-
innar fyrir að taka á sínar
herðar krosstréð, sem frelsari
mannanna hafði gefizt upp
við að bera til aftökustaðar
síns. Prestur færir rök að því,
að þeir, er annast áttu fluln-
ing hins dauðadæmda, voru í
Framhald á 8. síðu.
Samhjálp verka-
lýðslns skal sigra
Herðum sóknina í verkíallsöínuninní
Söfnun verkalýösfélaganna og almennings í
verkfallssjóð nemur nú — eftir tvær vikur — meir
en tvö hundruö púsund krónum auk 75 þúsund
króna framlags Loftleiöa.
Engin önnur verkfallssöfnun í pessu landi hef-
ur fengiö aðrar eins undirtektir. í desemöer-verk-
fallinu 1952 söfnuðust alls 160 púsund krónur og
pótti mikiö. '
Verulegur hluti söfnunarfjárins eru framlög
frá verkalýösfélögum víðsvegar um land, sem
brugðið hafa fljótt og vel viö. Fjöldi launpega í
landi hefur pegar lagt fram sinn fyrsta skerf. Sjó-
menn í verstöövunum eiga og drengilegan hlut í
söfnuninni. Og millistéttarfólk í Reykjavík hefur
lagt fram umtalsveröar u'pphæðir. Auk pess hafa
ýmsir atvinnurekendur, sem ofbýður ofstœki
‘broddanna í Vinnuveitendasambandinu, sýnt í
verki, að peir vilja unna verkálýönum sanngjarnra
lífskjara.
Þeir mörgu menn, konur og karlar, sem pegar
hafa veitt verkfallsmönnum fjárhagslega aðstoö,
mega vera vissir um paö, aö framlög peirra hafa
pegar komiö hundruöum verkamannaheimila að
tilœtluöum notum.
En paö sem af er, er pó aöeins byrjunin.
Þó sýnir pessi byrjun, aö púsundir landsmanna,
sem ekki eru í verkfalli, skilja, að paö eru ekki aö-
eins hagsmunir verkfallsmanna, sem nú eru í húfi,
heldur engu síöur vélferö állrar alpýöu og milli-
stétta landsins og tilvera verkalýðssamtakanna.
Ofstœkisklíkan í hópi atvinnurekenda er oröin
ber að pví aö reyna — með vitund og vilja ríkis-
stjórnarinnar — að svelta verkfállsmenn til upp-
gjafar.
Þessi kaldrífjaöa tilraun má ekki takast.
Þaö er fullkomlega á valdi íslenzkrar alþýðu aö
sýna verkfallsmönnum slíka samúö í verki, aö
hunguráœtlun milljónamæringanna brotni í spón.
í pví skyni er paö skylda okkar aö efla pá fjár-
söfnun, sem byrjað hefur svo myndarlega, efla
hana svo, aö óvinum verkalýðsins verði Ijóst, aö
peir sjálfir muni bíöa ósigur.
Verkfallsmenn purfa að fá hundruö púsunda
Jcróna til viðbótar því, sem enn hefur safnazt. Og
pvi fyrr, sem pær berast peim, pví fyrr munu
verkfallsmenn vinna verðskuldaðan sigur sinn.
Þú, sem lest pessar línur, minnztu þess, aö hver
sú króna, sem pú lœtur renna í verkfallssjóðinn,
léttir aöstöðuna á heimilum verkfállsmanna, fer
til pess aö fœða börn peirra og sjá fyrir allra brýn-
ustu nauðsynjum.
Tökum pví öll höndum saman til pess að efla
verkfallssjóöinn sem mest má veröa.
Sýnum pað í verki, að álpýöan öll œtlar aö
standa með verkfállsmönnum, par til sigur er unn-
inn.
Eggert Þorbjarnarson.