Þjóðviljinn - 25.11.1955, Page 7

Föstudagur 25. nóvember 1955 —■ ÞJÓÐVILJINN — (7
FyrirmyncLar staöur til að hreinsa grænmeti og pvo u'p'p
[ efíir máltíðir er stálvaskurinn meö stóra brettinu.

KaupiS strax miSa i
Árin eftir stríðið hefur ver-
ið mikið rætt um eldhús í
sambandi við hentugt húsnæði.
Mönnum er ljóst að ekki ein-
ungis úrelt og óhentug eldhús
heldur einnig ný, en alltof
lítil eldhús gerðu störf hús-
Rúgbrauð er auðvelt að skera
án þess að færa brauðhnifinn,
því að hann stendur á eins
konar hillu sem draga má út.
móðurinnar óþarflega erfið og
þreytandi. Á vegum húsnæðis-
málastjórnar var í Danmörku
sett ó laggirnar nefnd árið
1947, sem undirbjó samkeppni
um úrvalseldhús, sem hentaði
í hvaða nýtízku húsnæði sem
væri og gæti létt störf hús-
móðurinnar.
Nefndin komst að þeirri nið-
urstöðu að ekki væri fyrir
hendi næg þekking á þvi
hvemig gott eldhús ætti að
vera. Gerðar voru fjölmargar
rannsóknir á þvi sem fólk hafði
í eldhúsum sínum, hvemig hlut-
irnir væru notaðir og það
kom í ljós að viðast hvar var
rýmið of lítið. Matarskáparn-
ir urðu of litlir og það þurfti
að geyma postulínið í stofun-
um o.s.frv.
Innrétting nýju eldhúsanna
byggist á því að eldhúsi þarf
að skipta niður í mörg vinnu-
pláss sem raðað er niður á
hentugan hátt innbyrðis, og
sumum er hægt að sleppa ef
rýmið útheimtir bað. Að
no’ckru leyti hefur verið stuðzt
við sænska reyrslu.
í eldhúsum' þtssum er t. d.
bökunarkrókur. Reynslan hef-
ur sýnt að húsmæður hafa
únægju af að baka sjálfar og
því hefur verið hugsað fyrir
nauðsynlegu borðplássi með
skápum fyrir bakka til að
hnoða i, kökukefli og annað
þess háttar. Hér er líka hægt
að smyrja brauð og brauð-
hnífurinn stendur á hillu sem
hægt er að draga út, svo að
ekki þarf að flytja hann til.
Tekið er tillit til þess að mat-
vörur þurfa mismunandi
geymstu. Vörur sem geymast
bezt í svala og dálitlum raka
hafa sérstakan skáp, þær sem
þurfa mikinn kulda geymast
í ísskáp. Yfir ísskápnum sem
gefur frá sér hita er geymsla
Á þessari mynd sést m.a. hillan milli vasks og eldavélar,
sem húsmóðirin getur dregið út og unniö við sitjandi.
fyrir kex og hrökkbrauð og
það sem þarf þurra geymslu.
Lóðréttar pönnur í Sví-
þjóð, láréttar í Daninörku
.Mikilvægasta vinnuplássið í
eldhúsinu er milli vasksins og
eldavélarinnar. þ>ar er plata
* sem draga má út og húsmóðir-
in getur setið við og unnið á
j þægilegan hátt. f skápnum
fyrir ofan getur hún náð auð-
velalega í skálar, föt og þess
háttar. Steinplata hægra meg-
in við eldavélina er ætluð fyr-
ir heita potta og þess hátt-
ar.
Undir plötunni er skápur fyr-
ir potta, skaftpotta og pönnur.
í Svíþjóð voru pönnurnar hafð-
ar lóðréttar eins og í bókaskáp,
en það kom í ljós að danskar
húsmæður vildu gjarnan geyma
feitina sem eftir verður ó pönn-
unni að iokinni steikingu, og
því eru pönnurnar þar látnar
standa lárótt. Pottahillurnar
má draga út, svo að hægara
er að komast að poitunum.
Og vitaskuld er stálvaskur í
eldhúsinu —- tvöfaidur, annar
til að skola leirinn, hreinsa
grænmeti o.þ.h. og hinn til
uppþvotta. Maður þvær frá
hægri til vinstri og vinstra
megin við vaskana. er stálplata
til að taka við vatni og .grind
að þurrka leirinn á. Leir-
tauið er geymt í skápnum fyrir
ofan (en ekki inni í stofu),
hnífar og gafflar í skúffu fyr-
ir neðan og þarna eru einnig
lausir bakkar sem leggja má
hnífapörin á í skyndi og bera,
þau inn í stofu þegar lagt er
á borð.
Kústaskápurinn er þægilega
innréttaður, og gólffatan, sem
venjulega er geymd á gólfinu,
stendur á hillu svo að ekki
þarf að beygja sig eftir henni,
og flöskur með þvottalegi og
hreinsiefnum, t.d. sýrum standa
svo hátt uppi að böm geta
ekki náð í þær.
Og lamparnir? Lampinn
miili eldhúsborðs og vasks er
hafður allneðarlega, og fyr-
ir honum er plata, annar
iampi lýsir yfir eldavél-
ina og í miðju lóftínú’ er Ijós
— í eldhúsi þurfa að minnsta
kosti að vera þrjú ljós. Ljós-
rör eru ekki notuð, þvi að þau
eru dýr. í notkun, þegar oft er
kveikt og slökkt á þeim og
birtan af þeim gerir matinn ó-
girnilegan.
Hvað um opnu eld-
liúsin?
Talsvert hefur verið rætt um
svonefnd „opin“ eldhús, þar
sem húsmóðirin á að geta unn-
ið í miðri íbúðinni, talað við
gestina án þess að vera ein-
angruð við eldhússtörfin. Arki-
tektarnir halda því fram að
slík eldhús séu ekki tímabær
enn sem komið er, því að loft-
ræsting sé ekki orðin nógu
fullkomin. Auk þess gerir slikt
eldhús miklu meiri kröfur til
húsmæðranna, eidhúsið þarf
alltaf að vera í röð og reglu
og tandurhreint.
f pottaskápnuni má draga hill-
urnar út os pönnurnar eru
geymdar hver yfir annari, lá-
rétt svo að feitin renni ekki af
þeim