Þjóðviljinn - 21.04.1956, Blaðsíða 6

|fc} — ÞJÓÐVILhJINN — Föstudagur 21. apiil 1956
ÞIÓÐVILJINN
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alpýðu — Sósíalistaflokkurinn
1933 48% -
Hvað verða næst margir á
þingi Sjálfstæðisflokksins?
varð mönnum að spyrja er Vís-
jr skýrði frá því í gær að 807
„fulltrúar“ sætu „landsfund"
Sjálfstæðisflokksins hér í
Reykjavík. Að vísu er svo með
allan þorra þessa hóps að þar
eru ekki fulltrúar eins eða
neins nema flokksforystunnar,
sem hóar saman í tilefni kosn-
inganna þessum álitlega hópi
manna. í því skyni að þeir
samþykki fyrirfram tilbúnar á-
TÓðursályktanir. Samhengið við
kosningarnar sést ekki sízt á
því, að Sjálfstæðisflokkurinn
hefur ekki talið þörf á að halda
neinn „landsfund" síðan 1953,
en þá var líka kosningaár. Þess
á milli þarf ekki að eyða stór-
fúlgum í að kveðja saman „full-
trúa“, enda er skipulag Sjálf-
stæðisflokksins hreinasta
skrípamynd af lýðræði.
'17'ísir og Morgunblaðið reyna
* að sjálfsögðu að nota „lands-
íundinn" til að berja áróðurs-
bumbu fyrir hinum „stóra ein-
huga“ flokki, Þó má vera vel
valið á „landsfundinn“ ef ekki
kemur þar fram sú mikla óá-
nægja sem grefur um sig innan
Sjálfstæðisflokksins með vesal-
dóm og undanhald Ólafs Thórs
í landhelgismálinu og með álög-
1953 37,1%
urnar miklu s.l. vetur, svo ein-
ungis séu nefnd tvö þau atriði,
sem jafnvel eindregnir Sjálf-
stæðismenn fordæma.
Iframsöguræðu sinni virðist
Ólafur Thórs varla hafa átt
orð til að lýsa vexti og fram-
förum flokksins. Hinsvegar
virðist hann, ef dæma má eftir
frásögn Visis, hafa gleymt að
minna „fulltrúana"- á hvernig
fylgi floltksins hefur farið rýrn-
andi nieð þjóðiimi um tvo ára-
íugi og aldrei verið lægra en
i síðustu alþingiskosningum,
1953. Hlutfallstala Sjálfstæðis-
flokksins í kosningum frá 1933
er sem hér segir:
1933: 48,0%
1934: ......... 42,0%
1937: ......... 41,3%
1942
3. júlí: . . 39,3%
18. okt......38,5%
1946 39,4%
1949 .......... 39,5%
1953 .......... 37,1%
Þannig hefur fylgi Sjálfstæð-
isflokksins hrakað, úr 48% fyr-
ir röskum tuttugu árum, i
37,1% nú fyrir þremur árum.
Þetta er hin „glæsilega sókn“
sem gumað er af.
Nýtt félagsheimiii
liíorgunblaðið skýrir frá því
á forsíðu i fyrradag með
miklum fögnuði að nú sé búið
að vígja hið nýja „félagsheimili
Sjálfstæðisfélaganna í Reykja-
vík“ — Valhöll við Suðurgötu.
Er birt mynd af hinni nýju
eign Sjálfstæðisflokksins, en
þess er ekki getið hvað eignin
hafi kostað eða hvernig fjár
hafi verið aflað til kaupa á
henni.
. . I
ett-a hús var áður aðseturs-
staður vesturþýzka sendi-
ráðsins. Fyrir stríð átti Þýzka-
Ignd svo sem kunnugt er hús
við Túngötu, en íslendingar
tóku það eignarnámi upp í bæt-
ur vegna árása þýzka hersins á
íslendinga og eignir þeirra —
<?g hrökk það hús þó skammt í
því skyni. Þess vegna urðu
Þjóðverjar að gera aðrar ráð-
-stafanir er þeir settu upp sendi-
ráð hér á nýjan leik og eignuð-
ust Valhöll við Suðurgötu. En
það kom fljótt í Ijós að Þjóð-
verjar voru ekki ánægðir með
sinn hlut, þeir víldu endur-
heimta húsið sitt gamla. Til-
gangur þeirra með því var sá
að fá raunverulega yfirlýsingu
íslendinga um það að Túngötu-
húsið hefði verið tekið í heim-
íldarleysi, og að ástæðulaust
væri að bæta tjón það á mönn-
um og eignum sem nazistar
ollu á styrjaldarárunum Og
svo undarlega brá við að ís-
lenzk stjómarvöld voru reiðu-
búin að þóknast hinum vestur-
þýzku sendiboðum, og Alþingi
samþykkti að gefa vesturþýzku
stjórninni húsið við Túngötu.
Hafði Sjálfstæðisflokkurinn
forustu um þessa einstæðu
gjafmildi.
'fT'kki er að efa að gjafmildi
kJ Sjálfstæðisflokksins á eign-
ir íslendinga stafar af hreinni
hugsjón og sannri hjartagæzku.
En góðverk fela ævinlega í sér
umbun. Það vildi svo heppilega
til,að þýzka sendiráðið þurfti
ekki á Valhöll að halda þegar
Túngötuhúsið var fengið. Og
enn bættist sú heppni við að
vesturþýzka sendiráðið reyndist
fúst til að selja Sjálfstæðis-
flokknum fyrri aðsetursstað
sinn. Þess er svo að vænta að
Vesturþjóðverjar hafi ekki ver-
ið mjög dýrseldir á eign sína
— er þeir höfðu reynt gjaf-
mildi íslenzkra stjórnarvalda —
þannig að fjármálamenn Sjálf-
stæðisflokksins hafi.ekki þurft
að taka mjög nærri sér að
koma hinu nýja félagsheimili
á laggimar.
Timarit Máls og menniitgar
I aprilmánuði hefur komið út
1. hefti þessa árgangs af þrem-
ur timaritum, er hér verða tal-
in í útkomuröð: Tímarit Máls-
og menningar, Nýtt Helgafell,
Birtingur. titkoma slíkra tíma-
rita, sem flytja skáldskap og
fjalla um menningarmál, á ekki
að sæta minni tíðindum en út-
gáfa meðalgóðrár ferðabókar
eða dolpungssögu þýddrar; og
því skal hins fyrsta lítillega
getið í dag, en hinna innan tíð-
ar.
Tímarit Máls og menningar
flytur meðal annars efnis ræðu
Kiljans á nóbelshátíðinni í vet-
ur. Ræðan hefur birzt hér í
blaðinu, og kemur lesendum
Þjóðviljans ekki á óvart. Hins-
vegar er góð vísa sjaldan of
oft kveðin, og er gott að hafa
ræðuna á varanlegri pappír en
dagblaði, unz hún kemur í bók.
Þessi ræða er sem sé meðal
hins fegursta sem Laxness hef-
ur samið — og mun hennar
minnzt meðan íslandsklukkan
og höfundur hennar eiga hljóm-
grunn á íslandi.
Ritgerð Guðmundar Böðvars-
sonar: Gömul grein um gamlan
vin, snertir mig djúpt. Fáa
mundi víst gruna af nafninu að
greinin er föðurminning, og
segir höfundur svo í inngangi
um tilurð hennar: „Fyrir nokkr-
um árum var sú fyrirætlun á
baugi hjá bókaforlagi einu hér-
lendis að gefa út bók, er hefði
að geyrna umsögn þeirra, er í
hana væru kvaddir að skrifa,
um látna feður þeirra. Sá er
átti að sjá um útgáfu þessarar
bókar, sýndi mér mikla vin-
semd, er hann bauð mér þar
rúm óskorað. ef ég vildi þekkj-
ast“. Guðmundur skrifaði
greinina, en bókin kom aldrei
út; nú njóta lesendur Timarits-
ins góðs af því, og fá í hend-
ur ritgerð auðuga að fegurð og
mannlegum sannleik, eins og
allt sem Guðmundur Böðvars-
son lætur frá sér fara. Það er
einkennilegt traust sem þessi
höfundur hefur vakið Iesendum
sínum: okkur finnst allt satt
sem hann segir.
Hið þriðja efni er gekk und-
irrituðum til hjarta í Tímarit-
inu er þýðing Sverris Kristj-
ánssonar á kafla úr hinni
miklu Jósefs-skáldsögu Tómas-
ar Manns; Harmkvælasonur-
inn nefnist þessi kafli í þýð-
ingu. Ég kannast öfurlítið við
dálæti Sverris á Mann, sem
við teljum víst báðir víðfeðm-
asta höfund aldarinnar; og einn-
ig vissi ég að honum hefur leik-
ið hugur á að þýða Töfrafjall-
ið. Hitt varði mig þó eigi að
Sverrir mætti þýða Mann af
slíkum frábærleik og mér virð-
ist hér hafa orðið raunin á; og
mundi nú margur mega óska
þess að áfram yrði haldið -—
sú þýðing mundi verða mik-
ið afrek máls og stíls; en skáld-
skapur og hugur Tómasar
Manns á við okkur ævinlegt
erindi. Hér er smákafli til
dærna urin tóninn í list Manns
, og þýðingu Sverris:
„En eitt var iiáskalegast og
vekur oss kviða um það, sem
koma skal: Rakel hafði hann
misst, en því fór samt fjarri,
að hann léti svipta sig sinni
náðargjöf, sinni fullvalda of-
urást er hann bar fil hennar.
Því fór víðs fjarri, að hann
legði ást sína i þessa gröf sem
tekin hafði verið í flýti við
veginn. Hitt var öllu heldur,
að hann vildi sanna þeim
Tómas Mann
Herra, sem öllu ræður, að með
grímmdinni flyti hann ekki
langt, og því lagði hann ást
sína barmafulla af þrjózku á
frumgetinn son Rakelar, hinn
óðfagra Jósef, níu ára gamlan.
Sveininn elskaði hana nú hálfu
rneir og gaf svo örlögum sin-
um nýjan og háskalegan högg-
stað á sér. Það er efni til
umhugsunar, hvort sá, sem gef-
in er rik viðkvæmni, skeyti í
rauninni hvorki um frelsi né
næði vitandi vits, en gangi
opnum sjónum út í voðanri og
óski eipskis frekar en lifa und-
ir eggjum sverðsins í sífelldum
kvíða. Augljóst er, að svo fífl-
djarfur vilji er spurningin úr
þáttum hinnar sælu viðkvæmni,
því að hún er ekki til nema
þar, sem lundin er fús til að
bera miklar þjáningar, og raun-
ar hverjum manni skylt að
vita, að engin óvarfærni er ást-
inni meiri. Sú mótsögn, er hér
ræður í náttúrunni, er einmitt
með þeim hætti, að það eru
hinar meyru sálir, er kjósa
þessa kosti, en eru alls ekki
búnar orku til að bera það,
sem þær færast í fang, — og
hinir, sem alla hafa burðina
til þess, láta sér ekki detta í
hug að gefa höggstað á hjárta
sínu og verður svo ekkért að
meini.“
Hina nýju smásögú Kiljans:
Heimsókn á þorra, kann ég síð-
ur en svo að rneta; bg stendur
bæði hann og önnur skáld heft-
isins í skugganum af Tómasi
Mann — hvort sem það mundi
teljast réttlátt á efsta degi eða
ekki. Þýðing Hannesar Sigfús-
sonar á Ljóði í október eftir
Dylan Thomas rís þó býsna
hátt; það er fjölkunnugur
skáldskapur. Thor Vilhjálms-
son bregður að vísu upp manna-
myndum og húðflettir sumar
persónurnar í Hinztu kveð.iu
sinni, eins og hann er vanur;
en atburður sá sem er uppi-
staða sögunnar sýnist mér of
einstakur — og furðulegur —
til að eyða á hann miklu púðri.
Björn Ól. Pálsson freistar
nokkurra stílbragða í sögu
sinni: Stjörnur himinsins, og
gæti verið fróðlegt að sjá hvað
af þeim yxi i framtíðinnj. Enn
ber að minna á stutta en yand-
aða grein Hannesar Sigfússonar
um Dostojefskí, og fallegt
minni bundins máls eftir Sigur-
karl Stefánsson. B.B.
Þar sem ákveðið hefur verið, að
HJÚKRUNARKONUR
gangi fyrir með leigu á íbúð Félags ísl. hjúkr-
unarkvenna Blönduhlíð 33, eru þær hiúkrunar-
konur, sem kynnu að vilja leigja þar, beðnar
að láta vita sem fyrst, í síma 3016,
eftir kl. 8 á kvöldin.
Húsnefndin
Aðalfundur
Aðalfundur FÉLAGSINS BERKLAVÖRN í Reykja-
vík verður haldinn í Naustinu, uppi, mánudaginn
23. þ.m. og hefst kl. 20.30.
Dagskrá:
1. Venjideg aöalfundarstörf.
2. Kosnir fulltrúar á 10. ping S.Í.B.S.
MÆTIÐ STUNDVÍSLEGA
Stjórnin