Þjóðviljinn - 30.05.1956, Blaðsíða 6

— ÞJÓÐVILJINN Miðvikudágrur 30. maí 1956

Þióðviljinn
Útgefandi:
Sameiningarflokkur álpýöu — Sósialistafiokkurinn
<___________________________)
Nýjustu helmingaskiptin
Sjá þann hinn mikla flokk
Ránskapur er eitt meginein-
kenni íslenzks þjóðfélags,
og birtist það jafnt á sviði
stjórnmála sem efnahagsmála,
Pólitísk rán hafa alltaf verið
eitt megineinkenni Framsókn-
arflokksins; hann hefur hag-
nýtt sér ókvæði gallaðra kosn-
ingalaga út í yztu æsar til
þess að hremma við hverjar
kosningar mun fleiri þing-
menn en hann átti nokkurn
létt á eftir fylgi sínu. Þannig
hafa leiðtogar hans tryggt sér
pólitísk völd með ránskap, og
þeir hafa ekki verið neitt
feimnir við að hagnýta sér þau
út í yztu æsar.
En mikið vill meira, og nú
hefur sem kunnugt er ver-
ið búin til áætlun um stór-
felldari misbeitingu á göllum
kosningalaganna en dæmi eru
til áður. Framsóknarleiðtogarn-
ir hafa fengið með sér í brallið
hægri kiíku Alþýðuflokksins,
sem var þess ómegnug að ganga
til kosninga ein og óstudd og
horfðist i augu við feigð sína.
Bjuggu þessir aðilar til áætl-
tm um að reyna að ræna meiri-
hluta þingmanna út á mikinn
minnihluta kjósenda; skyldi
Pramsóknarflokkurinn hirða
cins marga kjördæmakosna
þingmenn og unnt væri út á
lágmark atkv. en Alþýðuflokk-
tninn hremma sem flesta upp-
bótarþingmenn og fá í því
skyni afhent 5—6000 Fram-
sóknaratkvæði. Auðvitað var
hér um að ræða hreint brot
á anda og tilgangi stjórnar-
skrár og kosningalaga, og sýn-
ir tiltækið hversu fjarlægir
Táðamenn Hræðslubandalags-
•ins eru orðnir undirstöðuatrið-
um lýðræðis. Þeir eru löngu
Þúnir að gleyma hugsjónum
sínum, þeir vita að fylgið er
að hrynja af þeim — eftir er
aðeins braskið og ránskapur-
inn,
L sviði ránskaparins er Sjálf-
stæðisflokkurinn mikil-
virkur keppinautur, völd og
gróði eru hugsjónir hans og
-öll þjóðin þekkir árangurinn.
Ránsmennirnir hafa einatt
mætzt á miðri leið, og síðustu
árin hefur helmingaskiptaregl-
an verið algild í samskiptum
þeirra. Og þegar Hræðslu-
bandalagið skipulagði þing-
mannarán sit urðu viðbrögð
•Sjálfstæðisflokksins þau sem
við mátti búast: Við verðum að
homast með í braskið og fá
okkar hlut.
Sá leikur hefur nú farið fram
fyrir opnum tjöldum und-
anfarna daga, þjóðinni til mik-
ils lærdóms. Sjálfstæðisflokk-
-urinn varð fyrstur til að kæra
Ttosningabrellu Framsóknar og
-Alþýðuflokks og sýndi fram á
-þá' óhrekjanlegu staðreynd að
hún er í andstöðu við stjórnar-
skrána og kosningalögin. En
kæran var ekki borin fram til
•þess að koma í veg fyrir ráns-
£kapinn, heldur í því skyni að
fá aðstöðu til samninga sam-
kvæint helmingaskiptareglunni.
Því er það að fulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins hafa um það
verkaskipti sín á milli í lands-
kjörstjórn að hindra að kæra
Sjálfstæðisflokksins fái fram-
gang. Úrskurðurinn mátti ekki
falla strax, lieldur skyldi það
vofa yfir Hræðslubandalaginu,
þegar þing kemur saman. að
liinir ólögmætu þingmenn yrðu
frá því teknir. Og þar með er
Sjálfstæðisflokkurinn búinn að
fá þá aðstöðu til helminga-
skipta sem hann sóttist éftir.
Hann segir: Þið skuluð fá að
halda hinum ólöglegu þing-
mönnuin, ef við fáum að halda
völdum okkar og gróða, ef
þið komið með okkur í hægri
stjórn eftir kosningar og fram-
kvæmið gengislækkun og kaup-
bindingu.
Svo siðlausir eru leiðtogar
afturhaldsflokkanna þá
orðnir að þeir hika ekki við
að framkvæma samninga sína
fyrir opnum tjöldum, þannig
að enginn landsmaður, sem
eitthvað fylgist með, þarf að
efast um hvað er að gerast.
En þessir ránsmenn og brask-
arar gleyma því að til er einn
dómstóll sem er æðri en lands-
kjörstjórn og Alþingi: kjósend-
ur sjálfir. Þeim er falið 24.
júní í sumar að kveða upp
sinn dóm um braskið og helm-
ingaskiptin, og sá dómur þarf
að vex-ða svo afdráttarlaus að
honum verði hvorki hrundið
með lagakrókum né refjum.
Þótt Hræðslubandalagið ætli að
ræna þingmönnum og ihaldið
ætli að aðstoða við ránið gegn
góðri greiðslu, eru það kjós-
endur sem ákveða hvort af
verðluninni verður.
G-listi
T ISTI Aiþýðubandalagsins í
" Reykjavík og tvímennings-
kjördæmunum verður G-Jisti.
IJYRIR síðustu kosningar lá
■* við að venja um bókstaf
listanna ruglaðist vegna nýju
flokkanna, Lýðveldisflokksins
og Þjóðvamarflokksins. Stóð
Sjálfstæðisflokknum slík ógn
af því að þurfa að kenna kjós-
endum sínum að merkja við
annan staf en D, að sett voru
spaugileg bráðabirgðalög þess
efnis að flokkarnir sem fyrir
voru skyldu halda bókstaf sín-
um.
ESS mun minnzt að G-Iisti
hefur einu sinni gengið í
eldraun kosninga og staðizt
með prýði; I Kópavogskosn-
ingunum síðustu. Einnig þar
tóku vinstrimenn höndum
saman til að hnekkja aftur-
haldi stjómarflokkanna. Þær
kosningar rnunu Ólafi Thors,
Eysteini og Haraldi Guð-
mundssyni svo minnisstæðar,
að þeim þyki ekki góðs vita
að eigast á ný við G-Listann.
Ekkert hefur um það heyrzt
hvernig palladómar Lúpusar
um alþingismenn, Sjá þann
hinn mikla flokk, hafa selzt;
en það væri ekki mót von að
marga fýsti að lesa þá — við
erum ekki svo lítið hneigð
fyrir dóma um náungann.
Svo sem sagt hefur verið frá
í frétt er bókin dómar palla-
gests í Alþingishúsinu um þá
52 þingmenn sem sátu síðasta
þing, og em hverjum þing-
manni helgaðar um þrjár blað-
síður. Segir hinn dulnefndi
höfundur meðal annars svo i
greinargerð sinni í bókarlok:
.......greinarnar geta talizt
viðleitni til að meta og vega
störf, baráttuaðferðir og sér-
kenni alþingismanna, sem eru
fimmtíu og tveir eins og spil-
in og hlutir til gamans og al-
vöru í höndum þjóðarinnar
eins og þau. Höfundur hefur
gerzt svo djarfur að leggja
þessi spil á borðið, lesa úr
þeim og spá í þau. Þetta er
dægrastytting og saklaus leik-
ur, en þó sagður kostur og
löstur samkvæmt því, sem
höfundur þóttist vita réttast.
Dómarnir eru sjálfsagt ekki
óskeikulir, en það, sem of er
sagt eða van í fræðum þess-
um, stafar af misskilningi
fremur en illkvitni."
'jAf Góðverk í eigin þágu
Bókin hlýtur að teljast
skemmtileg aflestrar. Því
veldur ekki aðeins efni henn-
ar: dómar um nokkra menn
sem áveðurs standa í þjóðfé-
laginu og við þekkjum öll
meira og minna til, heldur
einnig ritmennska höfundar.
Hann skrifar sem sé giska
fjörugan stíl, hefur ánægju-
lega sleipt tungutak þegar
honum býður svo við að horfa,
og lætur liggja vel á sér þar
á pöllunum. Hann bregður
viða upp fróðlegum myndum,
sem valda því að við fljóta-
lestur finnst manni bókin af-
burðavel skrifuð; en þegar
betur er að gáð kemur í ljós
að myndirnar em fábreyttari
en skyldi: stjórnmálabarátt-
unni er iðulega líkt við or-
ustu, helzt eins og þær gerð-
ust á víkingaöld; úrslitum á-
taka er gjarnan líkt við brim-
lendingu; og dæmin úr dýra-
ríkinu, sem heimfærð eru upp
á þingmenn, verða fljótlega
ofurlítið vélræn. Á hinn bóg-
inn bregður víða fyrir snjöll-
um setningum, sem leyna á
sér og lýsa frá sér; eins og
þegar segir um Jón Pálma-
son að hann sé lystugur póli-
tiskur matmaður; eða um Ól-
af Thors að hann reki Sjálf-
stæðisflokkinn likt og veltu-
mikið fjerirtæki og leggi mikla
rækt við sýningargluggann;
eða um Jónas Rafnar að hann
sé aðlaðandi og valdi hvorki
vonbrigðum þeirra sem gera
til hans miklar kröfur eða
litlar. „Maðurinn er fús til
þeirra góðverka, sem hann
telur sér hag í að vinna,“ seg-
ir um háttvirtan þingmann
Seyðfirðinga. Um þingmann
Austurskaftfellinga segir að
hann sé „óáheyrilegur, röddin
eins og slitið skilvinduhljóð
og undanrennubragð að mál-
flutningnum." — Um félags-
málaráðherra segir svo í
greinarlok að hann hafi „bor-
izt undan þungum straumi
inn fyrir skerjagarðinn í stað
þess að halda áfram að berja
rauðarokið úti á rúmsjónum.
Þar er lygnt og hverju skipi
gott að liggja, en aflavon
lítil öðrum en þeim, sem láta
sér nægja að fiska í soðið
handa sjálfum sér.“ Eg held
það væri ekkert boðið af
framsóknarbændum í Skaga-
firði að brosa hýrlega við
þessa lýsingu.
Af bókinni einni verður tæp-
ast fullljóst hvar í flokki höf-
undur hennar skipar sér;
og er það vel af sér vikið;
sennilega mundu þó fáir geta
þess til að hann væri „komm-
únisti“ eða sjálfstæðismaður.
Og raunar verður þess vart
að honum sé dálítið í nöp við
þá þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins sem mestan svip
bera af gólfklút — ellegar
stofublómi: eru sem sé komn-
ir á þing til að hlýða hús-
bændum sínum. Hinsvegar er
honum hlýtt til gamalla fram-
sóknarmanna utan af landi,
en heimilishald Alþýðuflokks-
ins þekkir hann bezt. Ýmsir
vita líka að hann er einn af
forsvörum þess flokks, og er
af þeim sökum einkar fróðlegt
að heyra hvað hann segir um
flokksforingja sinn. Sé dóm-
urinn ekki óskeikull, stafar
það af „misskilningi fremur
en illkvitni:
^ Heiðarganga Alþýðu-
ílokksins.
„Maðurinn er værukær,
þrátt fyrir ríka skapsmuni,
og hefur hneigzt til borgara-
legs hóglífis meira en góðu
hófir gegnir. Hann hefur sætt
sig við það, að Alþýðuflokk-
urinn reyndi að sitja af sér
veðrin í sæluhúsi í stað þess
að gerast sókndjarfur foringi
og vísa veginn til byggða.
Haraldur hefur löngum færzt
undan vanda forustunnar, en
gerzt samábyrgur þeim, sem
valizt hafa af honum og öðr-
um til leiðsagnar í heiðar-
göngu Alþýðuflokksins ....
þetta hefur lamað baráttu-
þrekið í vinsamlegri sambúð
við þjóðfélagsöfl, sem reka
allt annan búskap en jafnað-
arstefnan mælir fyrir um, þó
að fulltrúar þeirra taki rausn-
arlega á móti gestum og vilji
ósköp vel í orði. Haraldur hef-
ur því ekki reynzt eins far-
sæll flokki sínum og hann gaf
vonir um í æsku, þrátt fyrir
drengskap sinn og heiðarleik.
Hann hefur ekki orðið tíma-
mótamaður í íslenzkum stjórn-
málum, þó að hann sé betur
íþróttum búinn en nokkur
annar í góðviðrinu, meðan.
allt gengur eins og í sögu.
Haraldur er orðinn þreyttur
af að standa í stað og kvíða
óvissunni vegna þess að hann
lét hjá líða að brjótast ýfir
fjallið, sem var heillandi !
byggð, en reyndist honum og
félögum hans þungt undir
fæti og veðrasamt, þegar það
hafði náð Alþýðuflokknum á
vald kynngi sinnar.“
Það er raunar ekki sérlega
ljóst hvað höfundur er að
fara, nema það að formaður
Alþýðuflokksins sé ekki sér-
stakur pólitískur gæfumaður,
hvorki fyrir flokk sinn né
þjóð. Og þarf nokkurt þrek
til að láta slíkan dóm á þrykk
út ganga, jafnvel þótt flokks-
maðurinn skáki í skjóli dul-
nefnis.
Nú stendur höfundur palla-
dóma í því að efla Alþýðu-
flokkinn og Framsóknarflokk-
inn til nýrra, tvíefldra áhrifa
í landinu; í því ljósi er
skemmtilegt að sjá hvað hann
hefur að segja um höfuðpaur
Framsóknarflokksins, hátt-
virtan þingmann Sunnmýl-
inga:
^ Hjartað varð að
þvagblöðru.
„Maðurinn er ágætlega verki
farinn, starfssamur, nákvæm-
ur, þolgóður og þekkir völund-
arhús fjármálanna eins og
glöggur bóndi fjós sitt og
sauðahús. Nú er hins vegar
langt um liðið síðan Eysteinn
hefur þurft að standa í
ströngu sem f jármálaráðherra.
Hann safnar skattpeningum
af óhugnanlegri ástríðu, kepp-
ist við að fylla botnlausa
fjárhirzlu og heimtar alltaf
meira en hann lætur af hendi
rakna í hræðslukenndri tii-
hugsun þess, að tekjurnar
hrökkvi ekki fyrir útgjöldun-
um, og sýnir ár hvert bók-
færslulegan afgang, þó að at-
vinnuvegir landsmanna séu
komnir á vonarvöl. Eysteinn
er orðinn svo háður þessari
áráttu sinni, að hann gleymir
gömlum baráttumálum og
hugsjónum við að telja pen-
inga eins og aurasjúkur nirf-
ill. Hann hefur ruglazt á
kostum og göllum fjármála-
stefnunnar og lítur á það sem
sóma sinn og skyldu að gæta
ríkisfjárhirzlunnar, sem á að
vera hjarta þjóðarlíkamans
en er orðin þvagblaðra hans.“
Sú barátta höfundarins fyr-
ir pólitísku gengi Eysteins
Jónssonar og lögunauta hans,
er nú stendur yfir, vekur
þannig athygli á fornu orði:
andinn er að sönnu reiðubú-
inn, en holdið er veikt.
Er Lúpus kannski að berjast
fyrir fjárfestingarleyfi til að
stækka sæluhúsið ? Og má
þannig einnig hafa nokkra
skemmtun af því sem stendur
milli línanna í þessum palla-
dómum. I».B.