Þjóðviljinn - 07.10.1956, Blaðsíða 6

B) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 7. október 1956
ÞlÓÐVILIINN
Úígefandi:
l Sameiningarflokkur alþýðu — SQSÍalistaflokkunnn
Hverju reiddust goðin
Morgunblaðið er að burðast
við að bera blak af Ólafi
Thors í sambandi við sleifar-
lagið og sinnuleysið sem ríkti
í málefnum sjávarútvegsins
meðan hann var sjávarútvegs-
málaráðherra. Er greinilegt
að blað;ð óttast mjög að gerð-
ur sé samanburður á óstjórn
íhaldsins í málefnum fram-
leiðslunnar og þeim festulegu
tökum sem Lúðvík Jósepsson
Ihefur tekið á vandamálunum
síðan hann tók við embætti
sjávarútvegsmálaráðherra.
Þessi ótti Morgunblaðsins er
fullkomlega rökstuddur og
eðlílegur. Allib sem koma
nærri málum framleiðslunn-
ar vita af eigin raun að af-
staðan til hennar hefur tekið
algjörri breytingu síðan Öl-
afur Thors flutti úr stjórnar-
ráffnu og fór að gefa sig
óskiptan að milliliðastarfi fjöl-
skyldufyrirtækja Thorsar-
anna. Núverandi ríkisstjórn
hefur tekið upp önnur og
óskyld vinnubrögð og tekizt
að halda framleiðslustarf-
semi þjóðarinnar í fullum
gangi. IEr það í algjörri mót-
setningu við sleifarleg vinnu-
brögð Ólafs Thors og þær
sífelldu truflanir og stöðvanir
sem voru daglegt brauð í
va’datíð hans.
Vc'rn Morgunblaðsins fyrir
íhaldið og Ólaf Thors er
máttvana og misheppnuð.
Gengislækkunin var ekki
bjargráð fyrir útgerðina held-
ur færði hún framleiðslunni
aulrna erfiðleika, enda viður-
kennir Morgunblaðið að hún
hafi hrokkið skammt og báta-
gjaldeyririnn fylgt í kjölfarið.
Það var seinheppið af íhald-
inu að minna á þessi afrek
sírt. Hvort tveggja á sinn
stóra þátt í núverandi erfið-
leikum. Bjargráð íhaldsins
neyddu launastéttirnar til að
krefjast kauphækkana og
þannig hélt liringrásin áfram
og framleiðslan var sízt betur
stödd eftir en áður. Ihaldinu
væri sæmst að tala sem
minnst um afskipti forkólfa
sinna af málefnum sjávarút-
vegsins. Þau eru sannarlega
ekki til að státa af, og það
vita þeir manna bezt sem að
framleiðslunni starfa.
|
¥>aunveruleg afstaða íhalds-
ins til framleiðslunnar
kernur líka vel í ljós í skrif-
um Morgunblaðsins í gær.
Það hefur allt á hornum sér
út af hækkuninni á fiskverð-
inu til togaranna. Áður hafði
blaðið reynt að fela þau stór-
merku tíðindi að ríkisstjórn-
in hafði hækkað fiskverðið og
jafnframt tryggt að % hlutar
togaraaflans yrðu unnir í
frystihúsum hér heima, til
þess að tryggja húsunum
! verkefni, fólkinu atvinnu og
[ þjóðarheildinni aukinn gjald-
eyrisverðmæti. Þetta framtak
ríkisstjórnarinnar hefur eigi
að síður vakið þjóðarathygli og
því verið fagnað um land allt.
En frá sjónarmiði Morgun-
blaðsins hefur þetta ekki aðra
þýðingu en þá að Rússar fá
fisk upp í gerða samninga.
Það þykir Morgunblaðsmönn-
um uggvænlegt, og í örviln-
an sinni hrópa þeir upp um
að „kommúnistar hindri að
löndunarbanninu verði aflétt
í Bretlandi!" Eru það hin
merkustu tíðindi og líkleg til
að vekja mikla athygli.
VTill ekki Morgunblaðið sýna
* lesendum sínum þá nær-
gætni að lýsa í hverju sú
hindrun felst? Fram að þessu
hefur það verið skoðun manna
að löndunarbannið væri verk
brezkra útgerðarmanna og
nyti stuðnings flokksbræðra
Morgunblaðsins í brezku ríkis-
stjórninni. En nú kemur
Morgunbl. fram með spán-
nýjar upplýsingar: Kommún-
istar hindra að löndunarbann-
inu verði aflétt. Þeir standa
í vegi fyrir að hugsjón íhalds-
ins og Ólafs Thors um að
íslenzkur togarafiskur verði
fluttur óverkaður á brezkan
uppboðsmarkað nái að rætast.
Eru nokkur undur þótt goðin
séu reið þegar „kommúnistar“
haga sér á þennan hátt?
1? nn hefur Morgunblaðið gert
^ sig bert að því að ganga
lengra í þjónustunni við einka-
hagsmuni Thorsaranna en
heppilegt er fyrir íhaldið. Með
ákærunni á „kommúnista“
minnir blaðið á einn svart-
asta þáttinn í stjórnmálasögu
Ólafs Thors: verzlunina með
landhelgina. Það er staðreynd
að Ólafur Thors hafði fyrir
kosningar samið við Breta
um afslátt í landhelgis- og
friðunarmálunum gegn því að
fá brezka uppboðsmarkaðinn
opinn á ný fyrir íslenzkan
togarafisk. Af einskærum ótta
við þungan dóm íslenzkra
kjósenda þótti ekki fært að
ganga formlega frá samn-
ingnum fyrir alþingiskosning-
arnar í sumar. Hefði Ólafur
Thors setið áfram við völd
væri þessi samningur nú að
fullu gerður og kominn til
framkvæmda. Rétti íslend-
inga til að færa út landhelg-
ina væri þegar afsalað fyrir
þá skuggalegu starfsemi
Thorsaranna og annarra
slíkra sem tengd er ísfisk-
sölu í brezkum höfnum. Þessi
launráð Ólafs Thors við ís-
lenzka þjóðarhagsmuni voru
hindruð af kjósendum með
myndun núverandi ríkisstjórn-
ar. Það er gremjan út af
þessum vonbrigðum íhaldsins
og Ólafs Thors sem brýzt út
í skrifum Morgunblaðsins í
gær.
—- Hvað er ólympíuskákmót?
— Ólympíuskákmót er keppni
sem Alþjóðaskáksambandið efn-
ir til annað hvort ár með
beztu skákmönnum aðildar-
þjóðanna. Allar þjóðir sem eru
í Alþjóðaskáksambandinu geta
sent skákmenn á mótið, en
vitaskuld er þeim í sjálfsvald
sett hvort þær gera það eða
ekki. Alþjóðaskáksambandið,
FIDE, var stofnað um 1920, og
var heldur dauft yfir því fyrst
í stað. Árið 1927 var haldið í
London skákmót, sem má kall-
ast fyrsta ólympíuskákmótið
— þó það nafn sé raunar miklu
yngra og FIDE sé ekki frum-
kvöðull þeirrar nafngiftar.
Og það var ekki fyrr en eftir
síðari heimsstyrjöldina sem
mót þessi voru skipulögð þann-
ig að þau skyldu vera ann-
að hvort ár, einn þátturinn í
starfi Alþjóðaskáksambandsins,
— Hvenær tóku íslendingar
fyrst þátt í móti sem þessu?
— Það var árið 1930, sama
árið og við gengum í FIDE.
Fjórir landar tefldu á mótinu,
þeir Jón Guðmundsson, Ás-
mundur Ásgeirsson, Eggert
Gilfer og Einar Þorvaldsson.
Þeir urðu 15. í röðinni af 18.
milli, og þurftum við ekki að
borga það. Túlkurinn v.ar ötull
að sýna okkur borgina; og hann
fór með okkur á landsleik
Rússa og Ungverja í knatt-
spyrnu, en strákarnir eru víst
allir áhugamenn um knatt-
spyrnu. Hann útvegaði okkur
líka ókeypis miða á óperu- og
ballettsýningar í Bolsjojleikhús-
inu; og gerði þetta allt dvölina
einkar ánægjulega. Einu sinni
fórum við líka út í Kreml; en
er við komum þar að hliðinu,
heimtaði vörðurinn aðgöngu-
miða, sem eru afhentir á allt
öðrum stað. Það varð dálítið
þref, og einhvernveginn kom
það fram í þeirri umræðu að
við værum íslendingar. Þá birti
yfir verðinum: Skákmenn, Ól-
afsson — sagði hann. Við
reigðum pkkur þá og bentum á
Friðrik: Þetta er Ólafsson —
sögðum við, Og þar með vorum
tefldar! Þá voru tefldar fjöl-
skákir á hliðargöngum, og < var
ríkur áhugi manna á þeiitl og
mikil þátttaka.
.— Hvað viltu segj a um
frammistöðu landanna?
— Sumir þeirra stóðu sig á-
kaflega vel, t. d. Baldur sem
tefldi á 3. borði. Þar varð
hann þriðji í röðinni um vinn-
ingshlutfall, næstur á eftir
köppunum Keres og Ivkoff.
Freysteinn fór líka harðnandi
eftir því sem leið á mótið. ',,Ja,
hvað sagði ég ekki?“, sagði
Pilnik við okkur eitt sinn' er
Freysteinn hafði malað iand-
stæðing sinn; en Pilnik fékk
einmitt mikið álit á Freysteini
er hann var hér í fyrra. Á
sömu leið fór Tajmanoff, eins
og menn rekur sjálfsagt minnii
til af frásögnum blaðanna hér.
En Friðrik vakti að sjálfsögðu
mesta athygli okkar manna,
enda kunnastur meðal skák-
manna og settur þar sem eld-
urinn var heitastur — á 1.
borð. Hann tefldi Ijómandi vel,
t. d. skákina við Najdorf. Á
þessu móti tefldi hann líka
glæfralegustu skák sem hann
hefur nokkru sinni teflt, að
eigin dómi. Það var skákin; við
Pólverjann Sliwa, en fyrir hon-
um tapaði Friðrik í Prag um
árið. Það var allt í reykjar-
svælu á skákborðinu langtím-
unum saman, því nær hver
einasti maður í uppnámi hjá
báðum um skeið. Eg veit ekki
hvort taflmennska Friðriks í
þessari skák var alveg kor-
rekt, en honum tókst fyrirtæk-
ið. En þess á milli tefldi hann
líka yfirlætislausar skákir, sem
ekki verður mikið fundið að,
t. d. þessa skák við Frakkann
Muffang: ,
Hvítt: Muffang - Svart: Friðrik
1. c4 Rf6 17. Rc4 Rd5
2. Rc3 d5 18. Bd2 b5
3. cxd5 Rxd5 19. Re3 Rb6
4. Rf3 g6 20. Rbl S5
5. &3 Bg7 21. f4 g4
6. Bg2 0—0 .22. Bel Bf7
7. o—o c5 23. Rc2 Rxc2
8. Db3 Rb6 24. DxR c4
9. d3 Rc6 25. bxc
10. Be3 Rd4 26. Rc3 cxd
11. Ddl Bg4 27. Ddl dxe
12. Rg5 h6 28. Rxe2 HxH
13. Rge4 Hc8 29. DxH Hc8
14. Hcl Be6 30. De3 Hc2
15. b3 fS 31, Khl Rc4
16. Rd2 Dd7 Hvítur ,gaf.
— Larsen var sigursæll á
mótinu. ,
— Eg hygg að ekki hafi aðrir
teflt betur á þessu móti en
Larsen, enda náði hann hæsta
vinningshlutfalli , allra kppp-
enda á 1. borði; síðain ,kom
heimsmeistarinn Bptvinnil?,, ett
Friðrik varð þriðji. Larsen hef-
Framhald á næsfu síðu.
Þegar Olafsson var
aðgöngumiði að Kreml
En síðan höfum við alltaf nema
einu sinni verið með í leiknum,
og næst fóru þeir Ásmundur,
Eggert, Einar og Þráinn Sig-
urðsson á mót í Folkstone í
Englandi; það var árið 1933.
Þá var mót í Munchen 1936;
þangað fóru 8 menn: Eggert,
Ásmundur, Einar, Baldur Möll-
er, Ámi Snævar, Steingrímur
Guðmundsson, Sigurður Jóns-
son og ég. Það gekk upp og
ofan — við urðum 19. af 21.
Næst í röðinni var svo skák-
mótið í Buenos Aires árið 1939;
en þar hafa íslenzkir skákmenn
staðið sig einna skemmtilegast,
— við urðum efstir í neðri
riðii. Síðan leið langur tími,
og næsta mót var í Júgó-
slavíu árið 1950. Við héldum
þá Norðurlandamótið hér
heima og höfðum ekki bol-
magn til að gera meira. 1952
tókum við þátt í mótinu í
Helsinki; það gekk miður vel.
Við fórum svo til Amsterdam
1954 og komumst þar í efri
riðil.
— Og þá er röðin komin að
mótinu í Moskvu.
— Já, við fórum þangað 7
saman: 6 skákmenn og farar-
stjóri. Þátttakendur voru frá
34 þjóðum, eða mun fleiri en
í nokkru öðru ólympiumóti til
þessa. Flestir höfðu áður verið
í Buenos Aires, eða frá 27
þjóðum.
— Hvernig var búið að ykk-
ur?
— Aðbúnaður allur var ákaf-
lega góður. Við bjuggum allir
saman á nokkrum hótelum; það
voru góð herbergi, eins og
tveggja manna; og mat gátum
við valið okkur fyrirfram að
vild. Við höfðum túlk með Dön-
um, og sátum við frændumir
við sama borð. Hótelið sem við
bjuggum á er um hálftima
|ang frá leikhúsinu, þar sem
teflt var; en okkur var ekið á
við komnir inn í Kreml. Frið1-
rik varð okkar aðgöngumiði.
— Hvar teflduð þið, og
hvernig var fyrirkomulagið?
—, Það var teflt í Leikhúsí
sovéthersins, sem mun vera
eitthvert stærsta leikhús í
Moskvu, ef ekki næst á eftir
Boísjoj. Þáð setti skemmtileg-
an svip á opnun og slit mótsins,
að er lokið var hinum venju-
legu og formlegu ræðuhöldum
var efnt til bállettsýningar og
hljómleika á sviðinu; og voru
þar snjallir listamenn í hverju
rúmi. Svo mikið hefur ekki áð-
ur verið háft Við ólympíuskák-
mót. Það var teflt á sviðinu
sjálfu; og má marka stærð
þess af því að þar tefldu
allt að 136 menn samtímis — á
hluta sviðsins. Þess má geta
til dæmis um stærð hússins,
að það var ekki fyrr en einn
síðasta daginn sem við vissum
að heimsmeistarakeppni kvenna
í skák fór þar fram jafnhliða
ólympíumótinu. Við vissum
raunar að kvennakeppnin stóð
yfir, en héldum að hún væri
þreytt einhVersstaðar úti í
borg. Áhugi á mótinu meðal
almennings var ekki eins mik-
ill og Við höfðum gert ráð fyr-
ir: húsið var aldrei fullt, en
raunar tekúr það um 2000
mánhs í “ááéti. Sýningarborð
fyrir áhorféháur voru ekki
nema 12, óg vár því aldrei
sýndur nemá lítill hluti skák-
anrta; og fékk mótstjómin
einhverja gagnrýni í blöðum
fyrir það. En úrslit voru jafnan
birt á stórum töflum. Sovézkir
skákmeistarar héldu sig í bak-
sölum og skýrðu skákir, þó
ekki um leið og þær Voru
tefldar, heldur voru skýrðar
hvern dág skákir frá næsta
degi á undan. Við hér heima
erum víst meðal hinna fáu sem
höfum landagift til að skýra
skákir jafnóðum og þær eru
Viðtal' við Guðmimd Aralaugsson
um ólynipíuskákmótið í Moskvu