Þjóðviljinn - 08.01.1957, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 8. janúar 1957 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Jónas Árnason:
Að græða á slvsiim
Neskaupstað
3. janúar 1957.
f dag er fimmtudagur, og
Guðrún Erlendsdóttir var
að enda við óskalagaþátt sjó-
manna. Hún flutti þar með-
al annars kveðju til skips-
manna á Goðanesinu. Ef
hlustunarskilyrði eru góð við
Færeyjar, mun þeir allir hafa
haft möguleika til að heyra
þessa kveðju — nema einn.
Goðanesið lagði i síðasta
sinn frá innri bæjarbryggj-
unni hér í Neskaupstað hinn
1. janúar 1957, eða fyrir tæp-
um tveim dögum. Egill rauði
lagði í síðasta sinn frá sömu
bryggju hinn 1. janúar 1955,
eða fyrir rúmum tveim árum.
Seint munu Norðfirðingar
gleyma þeim degi sem á
almanakinu hét 27. janúar
1955.
Eiríkur Vigfússon nágranni
minn kom snemma um morg-
uninn og sagði mér þá frétt
að Egill rauði væri strandað-
ur. Við stóðum á tröppunum
í góðu veðri og horfðum á
himininn yfir Hellisf jarðar-
múlanum.
,,Það er ekki farið á honum
hérna," sagði Eirikur," rétt
að skýin lónast austan."
En það var víst far á hon-
um vestur við Grænuhlíð.
Fyrst var það fullyrt af á-
byrgum aðiljum fyrir sunnan,
að öllum hefði verið bjargað.
Síðan fréttist að einhverjum
hefði enn ekki verið bjargað,
en þeir mundu vera í lítilli
hættu. Næst fréttist að meiri-
hluti áhafnarinnar væri enn
um borð í skipinu, og drægi
ekkert úr veðurofsanum. All-
ar komu þessar fréttir frá á-
byrgum aðiljum fyrir sunnan
og voru tilkynntar aðstand-
endum áliafnarinnar jafnóð-
um.
Óvissan um úrslit þeirra á-
taka sem áttu sér stað vest-
ur við Grænuhlíð grúfði yfir
öllum bænum. Gömul hjón
leiddust hægt yfir snjóimi á
túnunum heim til dætra sinna
eða tengdadætra til að sitja
hjá þeim meðan þær biðu milli
vonar og ótta nánari fregna
um afdrif eiginmanna sinna.
Þegar ég var á leið heim
neðan úr bæ um hádegið, gekk
sjö ára telpa í veg fyrir mig og
spurði:
„Veiztu hvort það er búið
að bjarga honum frænda?"
Þá var nýkomin frétt þess
efnis að sex mönnum hefði
verið bjargað, en allir hinir
mundu vera í bráðri hættu;
sennilega væru einhverjir
drukknaðir þegar.
Og það urðu fleiri börn á
vegi minum. Þau stóðu við
götuna eitt og eitt, en héldu
sig ekki i hópum, léku sér
ekki eins og þau voru vön.
Sum þeirra spurðu hvað búið
væri að bjarga mörgum. Önn-
ur spurðu ekki neins, ekki
með orðum. En það mátti
lesa spurningar úr augum
þeirra:
r TM ÞA£> leyti seni Mbl. var aft fara í prentuu bár-
tt»t |»ví þau hörmulegu tiðinclt, að togarim* Gofa-
nes frá Neskaupstað, beffti stramlað í .aa.-rkvUldí í
Skálafirði, sem t-r; á austursirösnS Sandcyjar í F;»r-
eyjmn. Þá vnr ekki vitaft «m mannbjöcg. v
VAR Aii SÆKJfA SJÓMENA
i»aft im«n hafa verið uin klstkkan 9 1 gærkvöldi.
sem íogarijin Goftanes.stranánði. Hann imm hafa áít
Jn«ft erindi til Skáiafjtirftar að.sa-'kja þangaS íæreyska
sjómenn. Var ekkl vitað hvnrt skijiíS var á innkift
efta útieið, «» Jíárna í Sfeáiaíirfti «ru sker «8a grynn-
ingar, Mint nefnasi Kk-sjar, cn þar strandaði Gstftmu'ssft,
Þegar Mbl. hafði fregnLr :tí atburði þc-.stuu, vat ...
Og gftift aft Itjá togavamuu V*ni Iveir íslenrkir tn%ur-
aXt~Avstfirftiagm og ísólfur, ug eínnig virru þar Sær-
eyskir bátar.
ST1NNING8KALIH Á STRANDSTAÖ
kkki t ii' vitaft nieft vissti hvernig veftrift v:tr á
stramlstaftnunt, nn Vrðurstofan skýrfti svo frá aS
santkvasmt %>e$urlýsiugu í Þórsitöfn í gwtrkvökU
kiukkau sex, msetti ictla aft þar vseri stimiings-
kstldi af suft-austri, 4—S vincisiig og hiti yfir frust-
1 fregnlBaÍ Sftm bkftinu h».rst var clns ng fyrr
segir eldkertjnefnt »tn inaunfajörg, né heldur aíktæSur
til bjiirgHiíarSíarfSr^ ‘.. ...

MeSan Morgunblaftið var að prenta þessa frétt — eftir einhverjum
óskilgreindmn heimildum — lét Slysavarnafélagið undir höfuð leggjast
að skýra Norðfirðingum frá því að Goðanes hefði strandað.
„Hver getur sagt mér hvort
það er búið að bjarga honum
pabba mínum ?“
,,Veit nokkur hvort hann
bróðir minn er lifandi eða
drukknaður?"
Seinna um daginn sagði
svo útvarpið frá þvi að öllum
hefði verið bjargað. Eg þarf
ekki að lýsa þeim fögnuði sem
þá ríkti. En skömmu síðar
var sú fregn borin til baka:
fimm manna væri saknað. Og^,
loks: þessir fimm menn höfðu
allir farizt. En ekki fyrr en
komið var fram á kvöld
fékkst örugg vitneskja um
það, hverjir þessir fimm menn
höfðu verið.
Frá því snemma um rnorg-
uninn og fram til kvölds
böfðu sem sé verið að berast
svör við hinum þögulu spurn-
ingum í augum þeirra mörgu
norðfirzku bama. er áttu nán-
ustu ástvini sina á Agli rauða,
ýmist jákvæð eða neikvæð:
„Það er búið að bjarga hon-
um pabba þínum.“
„Nei, það er ekki búið að
bjarga honum pabba þinum.“
„Hann bróðir þinn er áreið-
anlega lifandi."
„Nei, það getur verið að
hann bróðir þinn sé dmkkn-
aður.“
„Þú færð aldrei framar að
sjá hann bróður þinn.“
,,Þú færð aldrei framar að
sjá hann pabba þinn.“
Og fáeinum dögum síðar,
þegar skipbrotsmenn komu
heim og bæjarbúar hópuðust
niður á bryggju til að fagna.
þeim, þá stóðu nokkur böm
uppi á götunni og horfðu nið-
ur á bryggjuna úr fjarlægð.
Eg gekk þar framhjá þeim
og sá að það var eftirvænting
i augum þeirra. Kannski gerðu
þau sér vonir um að síðasta
fréttin sem hingað barst hinn
27. janúar hefði verið ósönn,
eins og flestar hinna frétt-
anna. Kannski gerðu þau sér
vonir um að hann sem þau
höfðu átt á Agli væri að koma
heim, þrátt fvrir allt. En sein-
asta fréttin reyndist hafa ver-
ið alveg sönn, ein af fáum
eönnum fréttum þess ægilega
dags. Hann, sem þau biðu eft-
ir, kom ekki.
|g enn bíða Norðfirðingar
heimkomu skipbrots-
manna. Og enn verða nokkrir
sem ekki munu sjá þann ást-
vininn sem þeir biðu eftir.
Og enn hafa Norðfirðingar
fengið að kenna á ábyrgðar-
leysi í flutningi frétta af
slysinu, bæði þeim mistökum
sem gerð voru óviljandi, eins
og í sambandi við Egilsslysið,
en einnig hafa þeir í þetta
sinn fengið að kenna á þeim
hrottaskap i fréttaflutningi
sem framinn er að yfirlögðu
ráði.
Með þessu siðarnefnda á ég
ekki við þá furðulegu stað-
reynd, að skrifstofa Slysa-
varnafélagsins í Reykjavík,
sem frétti um strandið strax í
gærkvöld, lét hjá líða að til-
kynna það hingað austur,
þannig að Norðfirðingar vissu
ekkert um það fyrr en í morg-
un, og þá frá öðrum aðiljum.
Þau mistök eru að vísu víta-
verð, en þó eflaust ekki fram-
in að yfirlögðu ráði, heldur
mun orsök þeirra viss tegund
af andlegum sljóleik, oftast
meira og minna ósjálfráðum,
sem þvi miður virðist æði oft
ríkjandi á kontórum í Reykja-
vik. En það er annar aðili
sem sýnt hefur hrottaskap i
sambandi við fréttir af þessu
slysi, hrottaskap sem áreiðan-
lega er framinn að rtirlögðu
ráði, og þessi aðili er Morg-
unblaðið.
]lyforgunblaðið birti sem sé
fréttina af Goðanesslys-
inu strax í morgun, þ. e.
áftur en jafnvel Norðfirðingar
höfðu beyrt um það, og þar
með auðvitað áftur en nokkr-
um aðstandendum skips-
manna hafði verið tilkynnt
um það. Hvar fékk blaðið
fréttina? Fékk það hana hjá
skrifstofu Slysavarnafélags-
ins? Og ef svo er, gaf þá
skrifstofan því leyfi til að
birta hana strax? Væri vissu-
Fimmtugur:
Séra Sigurður Kristjánsson
í dag á fimmtugsafmæli séra
Sigurður Kristjánsson, sóknar-
prestur á Ísaíirði, en hann er
fædur 8. jan. 1907 á Skerð-
ingsstöðum í Reykhólasveit. Á
unga aldri mun hann hafa
kynnzt margháttuðum störfum
og m. a. lauk hann búfræði-
prófi frá Hólaskóla. Síðar hóf
hann svo framhaldsnám og
lauk stúdentsprófi og loks guð-
fræðiprófi árið 1941. Hefur
hann verið starfandi prestur á
ísafirði frá 1942. Auk þess hef-
ur hann löngum gegnt prests-
störfum í næriiggjandi sókn-
um og nú prófastsembætti í
Norður-ísaf jarðars-ýslu. Með
embættisstörfum sinum, sem
hann hefur sinnt af alúð, hefur
hann áunnið sér traust og vin-
áttu allra þeirra, sem honum
hafa kjmnzt.
Þá hefur séra Sigurður starf-
* *—
að mikið að félagsmálum. Hef-
ur verið formaður Prestafélags
Vestfjarða og í sáttanefnd Isa-
fjarðar lengi. Einnig hefur
hann verið mjög virkur þátt-
lega fróðlegt að fá svör við
þessum spumingum.
En um hitt þarf ekki að
spyrja, hvað fyrir Morgun-
blaðinu vakti að birta frétt-
ina strax. Það sem fyrir því
vakti var einfaldlega það, að
græða peninga á þessu slysi.
Morgunblaðið skyldi verða
fyrst með fréttina. Á meðan
Goðanesið stóð á skerinu við
Færeyjar og áhöfn þess beið
uppi í brúnni og hlustaði á
brakið í skrokki skipsins sem
brimið var að liða sundur, var
sem sé tekin um það ákvörð-
un í notalegum ritstjórnar-
skrifstofum liinnar glæsilegu
hallar við endann á Austur-
stræti, að Morgunblaðið skyldi
græða á þessu slysi, hvort
sem það nú kostaði fleiri eða
færri mannslíf. Og iþegar róta-
sjónspressa Morgunblaðsins
byrjaði að prenta fréttina,
munu Goðanesmenn hafa
staðið við gluggana í brúnni
og rýnt út í særok og mvrk-
ur, i von um að sjá nú loks,
eftir margra kluklyistunda bið,
þá björgunarlínu sem ráðið
gat úrslitum varðandi líf
þeirra eða dauða. Og ekki er
ósennilegt, að um svipað leyti
og fyrstu eintök Morgun-
blaðsins seldust í morgun,
hafi hinn ungi skipstjóri stað-
ið í særokinu við að hjálpa
hinum síðustu af mönnum
sínum sem í björgunarstólinn
komust áður en skipið brotn-
aði sundur og sökk, og hann
hvarf sjálfur í hafrótið. Og
þegar á morguninn leið og að-
standendur skipsmanna hér
austur á Norðfirði og víðar
biðu milli vonar og ótta nán-
ari fregna um afdrif þeirra,
þá er enginn vafi að Morgun-
blaðið hefur runnið út í Aust-
urstræti og á Lækjartorgi.
Þetta kalla ég hrottaskap.
í haus Morgunblaðsins eru
skráðir tveir aðalritstjórar,
auk tveggja venjulegra rit-
stjóra, eða samtals fjórir rit-
stjórar. Það eru of margir rit-
stjórar til þess hægt sé að
halda því fram að blaðið hafi
ekki vitað hvað það var að
geta. Þetta var hrottaskapur,
framinn að yfirlögðu ráði, —
framinn í gróðaskyni.
Framhald á 9. síðu.
takandi og forustumaður í
söngmálum á ísafirði bæði í
karlakórnum og Sunnukórnum.
Á sviði menningarmála hefur
hann, auk þess sem hann
gegndi kennslustörfum, m. a.
verið í fræðsluráði og stjórn
Bárnaverndunarfélgs ísafjarð-
ar og í Goodtemplarareglunni.
Skal nú staðar numið með
upptalning þessa, enda mun
þegar á þessu vera ijóst, að
hann hefur ekki talið eftir sér
að starfa að þeim málum, er
honum hafa virzt til framfara
og heilla.
Ekki hefur séra Sigurður
haft í frammi háværan áróður
í stjórnmálum, en öllum sem
til þekkja mun kunnugt, að
þar hefur hann sínar ákveðnu
skoðanir, sem byggjast á því
að þjóð vor eigi að búa ein
og óháð i landinu og skapa sér
réttlátt þjóðfélag. Og ég vil
enda þessa stuttu afmælis-
kveðju með ósk um að slíkt
megi rætast og að séra Sigurð-
ur fái lengi notið starfskrafta
sinna i þágu góðra málefna.
H. S.