Þjóðviljinn - 16.10.1957, Page 6

6) — ÞJÖÐVILJINN — Miðvikudagur 16. október 1957 -------
------------------------------------------------------^
Ótffefandl: SamelninBarflokkur alþýðu — Bósíalistaflokkurlnn. — Hitstjórar:
Magnús Kjartansson (áb), Blguróur Guðmundsson. — Fréttarltstjóri: Jón
BJarnason. — Blaöamenn: Ásmundur Slgurjónsson, Guðmundur Vigfússon,
ívar H. Jón88on, Magnús Torfl Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. — Auglýs-
lngastjórl: Guöceir Magnússon. — Ritstjórn, afgreiösla, auglýslngar, prent-
smlöja: Skólavörðustíg 19. - Síml 17-500 (5 línur). — ÁskriftarverÖ kr. 25 A
•ftán. i Heykjavlk og nágrenni; kr. 22 annarsstaðar. — Lausasöluverð kr. 1.50.
PrentsmiðJa ÞjóðvllJana.
Flokkur verðbólgubraskara
Tl,Vorgunblaðið hælist í gær
mjög um yfir því að nú-
verandi stjórn hafi ekki tekizt
að stöðva verðbólguþróunina,
verðlag hafi haldið áfram að
liækka jafnt og þétt segir blað-
ið og stöðugt verði erfiðara
að láta kaupið hrökkva. Þykist
blaðið í senn gráta krókódíls-
tárum fyrir hönd neytenda og
hlakka fyr;r hönd hinnar hörðu
stjórnarandstöðu.
A fstaða Sjálfstæðisflokksins
**■ til verðbólgunnar hefur
sem kunnugt er verið gersam-
lega óábyrg og óheiðarleg.
Þegar sýnt var að auðmanna-
stéttin íslenzka réð ekki við
verklýðssamtökin í almennum
stéttaátökum, var gripið til
þess ráðs að beita dýrtíð og
verðbólgu sem vopni gegn al-
þýðusamtökunum og kjörum
vinnandj fólks. Enda Þótt hröð
verðbólga sé ein alvarlegasta
meinsemd hvers þjóðfélags
hikaði valdaklíka Sjáifstæðis-
flokksins ekki við að magna
dýrtíðardrauginn í sína þágu,
og mun vandfundinn nokkur
flokkur í nágrannalöndum sem
gsrt hafi sig sekan um svo
vísvitandi skemmdarverka-
starfsemi.
að hefur alltaf ver'ð æðsta
kennisetning Sjálfstæðis-
flokksins að kaupgjald á ís-
landi sé of hátt, kjör almenn-
ings of góð. Aðferðin til að
skerða kjörin og lækka raun-
verulegt kaup hefur verið sú
síðasta áratuginn að hækka
verðlag jafnt og þétt. Verka-
lýðssamtökin hafa Teynt að
halda í horf.'nu með fórnfrek-
um verkföllUm, en aldrei tekizt
það nema skamma stund í
senn, og eftir hvert verkfall
magnaði íhaldið dýrtíðina á
ofsalegri hátt en nokkru sinni
fyrr. Þegar allt verðlagskerfið
í landinu var gersamlega kom-
ið úr skorðum lækkaði íhald.ið
gengið í þágu braskara sinna
og skuldakónga og hóf svo
sama leikinn enn að nýju.
Skipuiögð verðbólga sem gróf
undan genginu og síðan geng-
islækkun voru hinar purkunar-
lausu aðferðir Sjálftæðisflokks-
ins, og þannig virtist hann stað-
ráðinn í að halda áfram þar til
verðgildi krónunnar væri urið
ofan i grunn og efnahagskerfi
þjóðarinnar hryndi gersamiega.
Hvað varðar okkur um þjóðar-
hag sögðu auðmangarar og
skuldakóngar Sjálfstæðisflokks-
ins í verki á meðnn þe:r
veltu sér í braski og spekúl-
asjónum í skjóli þessarar þró-
unar.
Ollum ætti að vera minnis-
stætt hvernig þessum að-
ferðum var beitt eftir verk-
föllin miklu 1955. Þá leið varla
sá dagur mánuð eftir mánuð
að ekki dyndi yfir ný verð-
hækkun; ailar voru þær skýrð-
ar með því að þær væru „af-
leiðing verkfallanna" og voru
þær þó flestar mun meiri en
kauphækkanir gáfu nokkurt
tilefni til. Á hálfu öðru ári —
frá ársbyrjun 1955 til ágúst-
mánaðar í fyrra — hækkaði
framfærsluvísitalan uni hvorki
meira né minna en 25 stig, og
urðu þó verðhækkanir utan
vísitölukerfisins enn stórfelld-
ari. VerkföIIunum var kennt
um allt saman, en þó sönnuðu
liagfræðingar að kaupliækkan-
ir þær sem fengust eftir þau
jafngiltu aðeins þriggja til
fjögurra stiga hækkun. En til-
gangur íhaldsins var sá að
stefna sem allra hraðast að
nýrri gengislækkun — og hún
liefði komið til framkvæmda
þegar uni síðustu áramót ef
íhaldið hefði ráðið.
¥711 íhaldið réð ekki. Verk-
" lýðssamtökin einbeittu sér
að því í kosningunum 1956 að
svúpta íhaldið yfirráðum yfir
verðlagsþróuninni í landinu,
og það tókst. Sú vinstri stjórn
sem síðan var mynduð setti
sér það meginverkefni í efna-
hagsmálum að berjast gegn
verðbólguþróuninni og koma í
veg fyrir gengislækkun en
reyna að tryggja óskert kjör
verkafólks meðan verið væri
að koma efnahagslífinu á
traustan grundvöll. í því skyni
var samið við verkafólk og
bændur um að niður skyldi
falla verðhækkun á landbúnað-
arvörum og vísitöluhækkun á
kaupi sem hefðu étið hvor
aðra upp. í því skyni var kom-
jð á ströngu verðlagseftirliti og
heildsalagróðinn skertur veru-
lega. Með þessum ráðstöfunum
og öðrum hefur tekizt að
hamla mjög verulega gegn
verðbólguþróuninni, 02 er
mjög langt síðan verðlag hefur
verið eins stöðugt í landinu og
undanfarið ár, vísitaian hefur
aðeins hækkað um 5 stig á 14
mánuðum.
17n íhaldið hefur ekki legið
á liði sínu og ekki afneitað
eðli sínu. Það hefur gert allt
sem það hefur megnað til þess
■að torvelda bessa verðfesting-
arstefnu stjórnarvaldanna. Það
hamaðist gegn samningunum
við verkamenn og bændur. Það
óskapaðist þegar settar voru
hömlur við gróða heildsalanna.
Það hefur beilt öllum brögðum
til að tryggja áframbaldandi
verðhækkanir og vaxandi dýr-
tíð. Allt s.l. sumar fór það
hamförum til þess að reyna að
koma af stað kauphækkunum,
einkanlega t.'l þeírra hæstlaun-
uðu, í von um að þær gætu
orðið forsenda frekari verð-
bólguþróunar. Og vissulega
hefur þessi barátta íhaldsins
ekki orðið árangurslaus; al-
menningnr getur skrifað á
reikning Sjálfstæðisflokksins
langflestar þær verðhækkanir
sem orðið liafa í landinu síð-
asta árið.
TTins vegar skjátlast íhaldinu
ef það heldur að það hafi
Dagana 10,—13. þessa mán-
aðar var sem kunnugt er háð
þing Æskulýðsfylkingarinnar,
sambands ungra sósíalista.
Þingið sátu nokkrir tugir
æskumanna úr Reykjavík og
víðsvegar utan af landinu.
Það var ánægjulegt að
koma á þing hinnar sósíalisku
æsku ís'ands. Um það lék
ferskur andi framsækni og
stórhugar.
Eins og að líkum lætur skip-
aði herstöðvamálið mikið rúm
á þessu æskulýðsþingi. í því
máli eins og fleinim kvöddu
sér margir hljóðs og luku all-
jr upp einum munni um að
standa bæri vörð gegn marg-
víslegum hættum, siðferðiieg-
um og þjóðfélagsiegum, af
völdum hersetunnar, einskis
mætti láta ófreistað til að losa
þjóðina við herinn sem allra
fyrst. — Þá var og rætt >af
miklum áhuga um stjórnmálin
almennt, og leyndj það sér
ekki að í ÆF eiga vinstri öfl
og vinstri stjórnarsamvinna í
landinu góðan hauk í horni.
Guðmundur J. Guðmundsson,
forseti þingsins, flutti stutta
og gagnorða framsögu um leið
og hann lagði fram uppkast að
verkalýðsmálaályktun þingsins.
Hann hóf mál sitt á því að
beina athygli æskuþingsins að
þeirri staðreynd, að núverandi
vinstra stjórnarsamstarf væri í
raun'nni ávöxtur af þeim
vinstri sigri sem vannst á Al-
þýðusambandsþingi haustið
1954 með samstarfi sósialista
og vinstri Alþýðuflokksmanna.
Guðmundur minnti á, að þrátt
fyrir harðvítuga og árangurs-
ríka baráttu verkalýðsfélag-
anna á valdatíma hægriafla í
ASÍ og ríkisstjóm, 1949—54,
hafði kjörum verkaiýðins hrak-
að verulega sakir þess að í
ríkisstjórn réðu íhaldsöfl, sem
með opinberum álögum, í
ýmsri mynd, rændu árangri
hvers iaunasigurs á faglega
sviðinu. Hann benti og réttl-
lega á, að með því að knýja
fram vinstri stjórnarsamvinnu
og vikja liægriöflum úr stjórn-
araðstöðu hefðu verkalýðssam-
tökin fært hagsmunabaráttuna I
út á stjórnmálasviðið og að j
meðal höfuðverkefna vinstri:
stjórnarsamvinnunnar vær.i
það tvennt: að vernda kaup-
getuna annars vegar og skapa
þjóðinni, í stað hinnar ófrjóu
hervinnu íhaldsins, nytsamt
íslenzkt atvinnulíf, eins og
þegar væri byrjað á með efl-
íngu fiskiílotans o. fl. í ræðu
Guðmundar koma fram, eins
og vjð eigum að venjast af for-
ustumönnum Dagsbrúnar,
raunhæft og skrúðiaust mat á
því, sem alþýðan hefur að
verja og vaxta í sambandi við
núverandi stjórnarsamstarf.
Guðmundur gegnumlýsti í fá-
náð takmarki sínu. Það verður
hpldið áfram að reyna að
tryggja og festa efnahags-
grundvöllinn, og það verður
engin gengislækkun fram-
kvæmd af núverandi stjóm.
En fyrir almenning verður lær-
dómsríkt að fylgjast með því
hér eftir sem hingað til hvern-
ig leiðlogar Sjálfstæðisflokks-
ins rejma að magna dýrtíðina
og grafa undan verðgildi ís-
lenzkrar krónu.
um orðum kaup- og verðskrúfu-
pólitík íhaldsins um þessar
mundir, sem að þvi miðar að
undirbyggja stói’fellda gengis-
lækkun. Og hann lauk ræðu
sinni með því að vekja athygli
á hinum mikilvægu verkefn-
um, sem bíða ísien?krar verk-
lýðsæsku sem arftaka eldri
kynslóðanna, er skapað hafa
þ-au öflugu verklýðssamtök,
sem hafa orðið þess megnug
að lyfta hag alþýðunnar af
eymdarstigi gamla tímans í það
horf, sem þau eru nú, og búa
æskunni í dag stórum betri
lífskjör en nokkur önnur æsku-
kynslóð hefur notið í þessu
landi. Loks lagði hann ríka á-
herzlu á vakandi árvekni æsk-
imnar lun að verja og auka
fenginn árangur á öllum svið-
U:U verkalýðsbaráttunnar og
vaxandi þátttöku hennar í
starfi verkalýðssamtakanna.
Það er full ástæða til að
undirstrika ræðu Guðmundar
J. í heild, eins og reyndar
margar fleiri ræður ÆF-þings-
jns, en einkum þó það sem
hann sagði varðandi æskuna
og verkalýðssamtökin.
VerttaTýðsæskan í dag o,g
verkalýðssamtökin hafa vissu-
lega gagnkvæmar skyldur að
Fyima föstudag gerðist
heimssögulegur viðburður, öld
öld geimflngsins hófst.
Þessi litli rauðguli hnöttur,
sem nú snýst um jörðina úti
í ísköldum geimnum og sólin
speglast í hefur ekki nema
einn farm innbyrðis, ,,heila“
og „taugar ‘ gerðar af rnanna-
licndum, og „skynja“ þær
allt sem fyrir ber á brautinni,
sírna þær það jafnskjótt til
jarðarinnar og er nú þegar
fengin ýmisleg vitneskja, sem
áður en varir verður gert
uppskátt um, en hið eina af
því, sem komið er til eyrna
aimenningi, er það, að enginn
loftsteinn hefur rekizt á
gervitunglið, hvorki stór né
smár, og þykir það benda til
þess að af þeim sé ekki nánd-
ar nærri jafn mikið á þessum
slóðum og haldið hefur verið.
En bráðum „deyr“ þessi heili,
rækja hvort gagnvart öðru.
Verkalýðsæskan, sem í krafti
fórnríkrar baráttu feðra og
mæðra fyrir eflingu verklýðs-
samtakanna hefur notið og
uýtur betri kjara en nokkur
hérlend æskukynslóð ó undan,
veit jlla hvað til síns friðar
heyrir ef hún vanmetur stétt-
arsamtök sín, og það mun hún.
vissulega ekki gera.
Á hinn bóginn verða verka-
lýðssamtökin sjálf að vera sér
þess full vitandi, að það út af
fyrir sig að tryggja ungviði
sínu fæði, föt og skotsilfur í
ríkari mæli en áður var feert,
er engan veginn fullnægjandi
nú í dag, þótt mikilsvert sé;
þau verða að miðla því af
margþættri reynslu sinni, veita
þvl aðgang að þeirri þekkingu,
því fé'agslega mannviti, er
saga þeirra býr yfir.
Þetta þýðir ekki aðeins það,
að verkalýðssamtökunum beri
að auka tjl muna fræðslustarf
sitt og félagslegt uppeídisstarf
meðal verkaiýðsæskunnar, þau
verða jafnframt að sjá henni
fyrir margvíslegum félagsleg-
um verkefnum við hennar hæfi
á vegum þe'rra og tryggja sér
þannig næga og góða starfs-
krafta í framtiðinni. xx
aflið, sem knýr hann, gengur
til þurrðar, og hann mun
halda áfram að sendast áfrara
á braut sinni samkvæmt hinu
óraskanlega lögmáli náttúru-
aflanna þegjandi, óvíst hve
lengi.
Og bráðum logar allt Ioftið
í nýjum ijósum, annarlegum
ijósum, sem þeytast leiftur-
liratt yfir. Okkur hefur verið
lofað fleiri nýjungum á næstu
mánuðum, engu ómerkilegri,
og það verður gaman að iifa
næstu mánuoi, við og við
munu koma stórletraðar fyrir-
sagnir víða í blöðum úti í
löndum, þar sem menntaðir
menn eru hafðir til að stjóma
blöðum, (hér á landi þykja
stór tíðindi smá, og smá tíð-
indi stór), það mega vera leið-
indagjarnir menn, sem láta
sér leiðast á slíkum tímum.
Framhald á 10. síðu.
• ^Wjffin-^iTi.wrr-nrrrv xrnryx,:-*.-,___________________________
Teikningin sýnir brautir fyrsta gervitunglsins umhverfis
jörðina á einum sólarhring.