Þjóðviljinn - 11.01.1958, Qupperneq 10

2) — Óskastundin
Öskastundin — (3
Sýslumaðurinn skellti
hurðum og varð hinn
versti, þegar ég bar hon-
um skilaboðin. Hann
vissi, að hann yrði að
greiða skaðabætur.
Snemma morguninn eft-
ir kom hann og fékk
Salómon og þrjá aðra
menn með sér. Þeir lögðu
af stað inn í skógmn með
byssur á öxlunum og
fjóra hunda.
Þeir komu aftur heim
jólum. Þeim var aðeins
harað kvölds og morgna.
Sigríður gamia í Króki
sagðist ekki muna eítir
öðru eins haustj, síðan
hann Hannes hennar fót-
brotnaði í Skógár'giliriu,
þá var hann Sæmundur
þeirr.a tveggja ára, og nú
var hann tvítugur,
Loksins, þremur vikum
fyrir jól, gerði fannkomu
svo að einn moigun var
Eg g’eymdi því á auga-
bragði, hvað ég átti hon-
um grátt að gjalda. Eg
mundi ekki annað en
það, að Lubbi var gamall
vinur minn, sem var
kominn hefm og átti
bágt. Og mig langaði til
að hjálpa honum eins og
ég gæti.
Eg sætti Iagi, þegar
enginn var á ferlí heima
við bæinn og kallaði á
hann inn í smiðjuna. Það
var varla, að hann gæti
dregizt á eftir mér. Eg
Per Sivle:
Saga af hundi
að Hvoli um kvöldið.
Hundarnir höfðu orðið
varir við óargadýrið efst
uppi ó Lindarbrekkum.
Hvatur hans Óla hafði
hætt sér of langt og
fannst rifin á hol Lubbi
lagði á flótta upp í fjall-
ið. Þeir sendu fimm skot
ó eftir honum og voru
ekki vonlausir um, að
eitt hefði hitt
Hann hafði auðvitaðekki
verðskuldað betra. En
satt að segja kenndi ég
ofurlítið i brjósti um
hann, ræfilinn.
Eftir þetta fannst engin
skepna bitin og hundsins
varð ekki vart. Allir
héldu, að hanr. væri
dauður.
Það var góð tíð þetta
haust. Bæði geitur og
kindur gengu fram að
komið ágætt skíðafæri.
Þá varð það ég, sem
varð kátur. Skíðin mín
höfðu beðið lengi tilbúin
úti í smiðju. Eg flýtti
mér að borða og hljóp út
í smiðju. Hún stóð spöl-
kom frá hinum bæjar-
húsunum.
Eg var að binda á mig
skíðin, þegar ég he.vrði
allt í einu eitthvert væl
og ýlfur bak við smiðj-
una Hvað gat þetta ver-
ið. Eg hljóp þangað.
Var það mögulegt?
Já, það var áreiðanlega
enginn annar en Lubbi,
sem lá þarna, þó áð hann
væri ekki líkur sjálfum
sér. Hann var grindhor-
aður, ekkert nema bemin
og bjórinn. Hárið hékk í
sneplum og skrokkurinn
var allur i sárum
tók gæruskinn, sem lá
uppi á bita, breiddi það
undir hefiibekkinn og lét
Lubba leggjast á það.
Hjai-tað barðist íbrjósti
mér — en ég gat ekki
arnað: En laumaðist
heim í skemmuna eftir
b.júga handa honum. Eng-
inn sá mig. Þá fór ég út
í fjós og mjólkaði eina
kúna í tréskó, sem ég
fann í smiðjunni.
Seinna um daginn hljóp
Snati út að smiðju og
gjammaði eins og hann
væri vitlaus. Eg þaggaði
niður í honum í það
skipti. En ég vissi ekki,
hvernig þetta 'mundi allt
fara og þorði ekki einu
sinni að hugsa um það.
Þennan dag bar ekkert
ti’- tíðinda. Dagmn eftir
laumaðist ég út i smiðju
með kjötbita. Lubbi lá
rólegur á sama stað. Og
glaður varð hann, þegar
hann sá míg, þefaði vina-
lega af mér og dillaði róf-
unni, Nú var hann hress-
ari í bragði en daginn
áður, og mórauðu, góð-
látlegu augun hans urðu
fjörugri.
Gátan nm peimanit
Óskastundin.
Tvisvar sinnum nú að
undanförnu hefur birzt í
blaði ykkar, með stuttu
rnillibili, gátan um penn-
ghn.
Þótti mér gaman að
sjá þennan gamla kunn-
Bréf
Framhald af 1. síðu
Vertu svo blessuð og
sæl kæra Óskastund,
Hanna Gunna 14 ára.
Bréfið hennar Hönnu
Gunnu hefur legið hjá
okkur nokkra stund og
biðjum við hana velvirð-
ingar á því. Við vonum
að það verði henni sára-
bætur að daman hennai
var valin úr heilum hóp,
sem við höfum fengið frá
góðvinum okkar, því mið-
ur sjáum við okkur ekki
fært að setja þær allar í
blaðið og ekki heldur að
haf,a danslagatexta i
hverju blaði, Þið viljið
gjaman. líka lesa ljóð, er
það ekki? Við vonum það.
Systrum Hönnu Gunnu
þökkum við fyrir mynd-
irnar og þær eru svo vel
gerðar að þær geta áreið-
anlega teiknað eiíthvað
annað og sent okkui'.
Hvei’nig væri að reyna
að myndskreyta vísurnar
Afi minn fór á honum
Rauð og Vorið góða
grænt og hlýtt. Mynd við
hverja línu vísnanna. Ef
þetta væri vel gert gæti
það skreytt forsiðu blaðs-
ins okkar, en munið nú
að teikna með blýanti
eða bleki.
ingja á prenti, en gallinn
er bara sá að méi finnst
að það vænti í vísuna
-tvær ljóðlínur, og skal
ég þá fara með hana hér
á eftir eins og ég lærði
hana þegar ég var ungl-
ingur.
Þá verður hún svona:
Treður túnið slétta
tvo ber fæíur netta.
Magur á munni gekk.
Lúðist lítt við þetta
leið fór jafnan rétta
fylgd ef góða fékk.
Heyri lýðir enn
lítið drekkur í senn.
Sjónlaus sína fæðu fann.
Ferilinn í'öktu menn.
Sporin urðu að orðum
allt svo stóð í skoi’ðum.
Eg sendi ykkur þetta,
því ég hygg það sé rétt-
ara en hinar fyi'ri pi'ent-
anir á vísunni, sem áður
eru nefndar.
Vinsamlegast,
7, nóv. ’57.
Erlingur Guðmundsson
Galtastöðum
Amessýslu.
Tízkudömur
Öllum litlum stúlkum
sem hafa sent okkur
tízkudömur sendum við
þakkir og kveðju. Við
höfum mai-g oft haft orð
á því við ykkur að ekki
er gaman að hafa alltaf
það sama í blaðinu og
viljið þíð ekki til til-
breytingar teikna mynd
af brúðunni ykkar og
segja okkur eitthvað um
hana. Hvað hún heitir og
fleira markvert.
HVAÐ MERK-
IR NAFNIÐ
Jóhannes: guð er almátt-
UgUl'.
Jósep: bæti ha.in við.
Kolbeinn: í.vartur uní
fatur.
Rristján: maður frá Lár-
entsborg.
Nai'fi sá sem bindur.
Ráðningiri á gí tunni er
ullarkambarnir.
HEILABROT
Finnið orðið, sem vant-
ar. Það er allsstaðar eins,
ei: ^ merkir sitt hvað.
Ég bað ....að selja
mér ---, og þegar hún
kemur með hann, segir
hún bara: ...!
... sagðist ekki geta
komið vegna ...
Syngdu þröstur
Syngdu um æsku
syngdu um ástir og yndi,
er angar kjarr þitt á ný,
Syngdu um æsku,
syngdu um ástir og yndí,
er vermir það vorgolan
hlý.
Hljótt væri, þröstur, !
hlíðum,
hljómaði ei kjarríð af
söng.
Vaggast nú lyngið og
blómin við þinn brag
og í blævarnið sóldægi'in
löng.
Syngdu um æsku
syngdu um ástir og yndí,
því Ijóst er í lofti á ný,
Syngdu um æsku,
syngdu um ástir og, yndí,
svo ómi viö heiðgullin ský,
L. Guðmúndssonu
10) -— ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 11. janúar 1958
\
Ræða Guðmundar
Framh. af 8. síðu um að fá liei’skálaíbúðunum
sú að allt til þessa hefurfólki
í óhæfu og heilsuspillandi hús-
næði farið fjölgandi.
Og eitt er vist: Heilsuspill-
! væri ekki verkefni bæjar-
: stjómarinnar, sbr. hina frægu
yfirlýsingu Bjarna Benedikts-
! sonar á fundi í Nýja bíó 18.
; janúar 1938: ,,Við Sjálfstæðis-
menn teljum það yfirleitt ekki
vera í verkahring hins opin-
hera að sjá fyrir þessum
; þörfum manna“.
I samræmi við þetta hefur
! íhaldiö lengst af markað
stefnu bæjarins í húsnæðis-
! málunum, nema að svo miklu
leyti, sem ]:að hefur verið
■! knúið til undanlialds af and-
1 stæðingunum og almennings-
í álitinu.
I Allt heiidaryfirlit og mark-
1 viss forusta af hálfu bæjar-
félagsins hefur verið hindruð.
‘ Um það hefiir ihaldið séð
með meirihluta sínum í bæj-
srstjórn á hverjum tíma. Og
afleiðihgamar þekkja allir:
' Húsnæð:sskortur og liúsnæðis-
1 okur hefur verið þyngsta böl
reykvískrar alþýðu í nærfellt
tvo áratugi. Er ómæld sú
líkamleg og andleg kvöl, sem
þetta ástand hefur valdið
þúsundum alþýðufólks i Rvík.,
ungum og öldruðum, á undan-
. förnum árum.
1 Ömui'legust hefur þó verið
vistin í herskálunum, þar sem
: á ] "iðja þúsund manns hefur
hafzt við fyrir tilstilli bæjar-
stjórnaríha Idsins og þar af
mikill fjöldi barna. Það er
því engin furða þótt baráttan
t við íhaldið í húsnæðismálun-
urn hafi oft snúizt verulega
útrý'mt — og hafa verkefnin
þó vissulega einnig verið ærin
á öðrum sviðum húsnæðis-
vandainálsins.
Bygging leiguíbúöa
á vegum bœjarins
nauösynjamál
Eftir að íhaldið var hrakið
á það undanhald að bærinn
yrði þó eitthvað að aðhafast
í byggingamálunum hefur
meginágreiningurinn staðið
um hvort bærinn ætti að selja
þær íbúðir sem reistar era
á hans vegum — og nú síðast
með verulegri ríkisaðstoð —
auk lána úr byggingarsjóði
ríkisins, eða byggja leiguíbúð-
ir.
Við Alþýðubandalagsmenn
höfum haldið því fram að
athafnir bæjarins yrðu að
miðast við að engin f jölskylda
yrði útilokuð frá að komast í
sómasamlegt húsnæði vegna
fátæktar, og að þessu yrði
ekki fullnægt nema með bygg-
ingu leiguíbúða á vegum bæj-
arins.
En íhaldið hefur haldið fast
við sölusjónarmiðin. Síðan í-
búðimar við Skúlagötu voru
reistar á grundvelli nýsköpun-
arlaganna um aðstoð ríkisins
við sveitarfélög til að út-
rýma heilsuspillandj húsnæði,
hafa allar íbúðir sem bærinn
hefur byggt verið seldar.
Og afleiðingin hefur orðið
andi og óhæfu húsnæði í
Reykjavík verður aldrei út-
rýmt nema með byggingu
leiguíbúða. Það er einnig leið-
in til að lækka húsaleiguna
almennt, sem nú hvílir með
ofurþunga á f jölda alþýðu- og
millistéttarfólks.
Ósvífni og skilningsleysi í-
haldsins í þessum efnum má
bezt greina á því, að kaupend-
um íbúðanna, sem bærinn hef-
ur nú í byggingu við Gnoðar-
vog, og byggð em á grund-
velli fíkisframlags og vænt-
anlegra lána að auki frá
byggingarsjóði ríkisins, er ætl-
að að borga út 90 þús. kr.
fyrir 3ja herbergja íbúð ög er
þó eftir að ganga frá innrétt-
ingu, sem ætla má að ekki
verði undir 40—50 þús. kr.
Hverjum kemur til hugar,
að húsnæðismál fátækra
barnafjölskyldna í herskálum,
skúrum og saggakjöllurum
Reykjavikur verði leyst með
þessum hætti, nema þá blind-
ingjum íhaldsins. Og þó verð-
ur að ætla að þeir viti betur.
Fyrir fnimkvæði Alþýðu-
bandalagsins, og þá ekki sízt
■núverandi félagsmálaráðherra,
er nú verið að byggja upp á
grundvelli laga frá siðasta Al-
þingi öflugan byggingarsjóð á
vegum ríkisins. íhaldsstjórn
Ólafs Thors skildi við þau mál
í algeru öngþveiti eins og öll
önnúr. í því efni hallaðist
hvorki á um loforðin eða svik-
Fyrir atbeina verkalýðs-
hreyfingarinnar, ekki sízt í
sambandi við viðræðurnar um
efnahagsmálin á þessu hausti,
á að fást enn aukið fjármagn
til aðstoðar við það dugmikla
fólk sem verið hefur og er að
brjótast í að byggja yfir sig,
en séð hefði fram á alger
vandræði ef ekki hefði orðið
alger umskipti í lánamálun-
um. Jafnframt þessum ráð-
stöfunum hafa verið stómm
aukin framlcg til Byggingar-
sjóðs verkamanna og fi-am-
lag ríkisins til útrýmingar
heilsuspillandi húsnæðis hækk-
að.
Allt miðar þetta að því að
greiða fyrir íbúðabyggingum
á næstu áram og þui'fa þó að
koma til aukin átök og nýjar
aðferðir á grundvelli félags-
legs framtaks og skipulagn-
ingar, undir forustu bæjarfé-
lagsins. Viðunandi lausn verð-
ur ekki fundin með öðmm
hætti.
Það væri vissulega freist-
andi, að dí'epa á fleiri mikils-
verða þætti bæjarmálanna,
þar sem stefmjágreíningjjrinn
er mestur milli íhaldsins og
Alþýðubandalagsins. En það
ýrði of langt mál, enda gefst
væntanlega tækifæri til þess
síðar. Aði-ir ræðumenn hér í
kvöld munu líka gera ýmsum
þessum málum skil.
Alþýð'a Reykjavíkur
fylkir liði af þrótti
og sóknarhug
Eg vil að lokum minna á
það, að stofnun og þátttaka
Alþýðubandalagsins í Alþing-
iskosningunum 1956 olli mikl-
Ljm og tíma.bæmm straum-
hvörfum í íslenzkum stjórn-
málum. Ihaldið var hrakið frá
völdum í landinu og vinstri
ríkisstjóm mynduð. Verka-
lýðshreyfingin féltk aðstöðu
til að móta verulega stjórn-
arstefnuna og áhríf á lausn
hinna þýðingarmestu þjóð-
mála. Stefnt er að uppbygg-
ingu þróttmikils og heilbrigðs
atvinnulífs í landinu og marg-
háttuðum framkvæmdum sem
eiga að koma þjóðinni að
gagni í nútíð og framtíð. Það
hefur verið gengið á hólm við
verðbólgudraug íhaldsins, seni
allt var að færa í kaf og
eyðileggja efnahagsgmndvöll
þjóðarinnar. Mikill og giftu-
samlegur árangur hefur náðst
og eru þó mörg verkefni ó-
leyst eða hálfleyst og þá ekki
sízt að tryggja önigglega lífs-
kjör fólksins til frambúðar og
skapa möguleika fyrir nýrri
sókn á því sviði, losna við er-
lent herlið úr landinu og
tryggja hlutleysi þess og frið-
helgi. En eitt er vist, þessi
braut verður ekki gengin til
farsældar alþýðustéttum Is-
lands og þjóðinni í heild nema
burðarás stjómarstefnunnar
og samstarfsins, verkalýðs-
samtökin og stjómmálasam-
tök þeirra, Alþýðubandalagið,
reynist sterkt og vaxandi að
trausti og áhi'ifum í þeim
kosningum sem nú eru fram-
undan, bæði í verkalýðsfélög-
unum og til bæjarstjóma
Framhald á 11. siðu.