Þjóðviljinn - 01.03.1958, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 1. marz 1958 ---
ÐVILJINN
Útprefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórar
Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson. — Fréttaritstjóri: Jón
Bjarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon,
ívar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. — Auglýs-
ingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prent-
smiöja: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5 línur). — Áskriftarverð kr. 25 á
mán. í Reykjavík og nágrenni; kr. 22 annarsst. — Lausasöluverð kr. 1.50.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
V.---------------------------------------------------------------------------------------/
Kkki lengur neinn
stjómmálaflokkur
Skömmu eftir bæjarstjórnar-
kosningarnar hélt Emil
Jónsson, fonrnaður Alþýðu-
flokksins, ræðu á flokkssam-
komu og sagði að nú yrði
Lokkurinn að draga réttar á-
lyktanir af ósigri sínum.
Rædcli hann síðan ýms vanda-
mál flokksins en lagði megin-
áherzlu á það að eftjrleiðis
yrði að taka upp fastmótaða
flokksstefnu, það ástand væri
alger’ega óviðunanlegt að hver
stofnun flokksins markaði sina
eigin stefnu án tillits tjl ann-
arra, verkalýðsmálanefndin
fyrir sig o.s.frv. Með slíkum
aðferðum yrði stefna flokks-
ins ejnber glundroði, þar sem
eitt ræki sig á annars horn og
kjósendurnir flýðu í allar átt-
ir.
essi lýsing flokksformanns-
ins hæfði algerlega í mark.
Enda þótt Alþýðuflokkurinn
samþykkti á sinum tíma að
taka þátt í núverandi stjórn-
arsamvinnu hefur sú samþykkt
engan veginn bundið þá sem
börðust gegn hennj. Þvert á
móti hafa þeir haft aðstöðu
til þess að vega opinberlega
gegn stefnu flokksins og náð
undir sig völdum í ýmsum
stofnunum hans, þar sem á-
kvarðanir eru teknar um hin
ve gamestu atriði, svo sem í
verklýðsmálanefndinni og full-
trúaráðinu í Reykjavik.. Sér-
staka áherzlu hafa þeir lagt
á að brjóta niður það atriðið
sem veigamest er í núverandi
stjórnarsamvjnnu, samstarf
ríkisstjórnarinnar og verklýðs-
samtakanna, með því að hafna
allri vinstri samvinnu en reyna
að beina íhaldinu braut til
sem mestra áhrifa í alþýðu-
samtökunum. Réttilega álykta
þeir sem svo að ef íhaldið
fær nægilega mikil völd í
verklýðshreyfingunni sé sam-
vinnan vjð ríkisstjórnina far-
in veg allrar veraldar og þar
með séu dagar stjórnarinna-
ar taldir. Þetta er kaldrifjuð
ályktun sem allir sjá og skilja,
og henni er ætlað að tryggja
það að minnihlutinn í Alþýðu-
flokknum vinni á meirihlutan-
um. Það er sannarlega ekki að
furða þótt formanni flokksins
þætti þetta óviðunandj ástand,
tlunin mun hafa verið sú
að flokksstjómarfundur-
inn sem haldinn var fyrir
skemmstu leiðrétti þetta á-
stand og tryggði heilsteypta
flokksstefnu. Sumir héldu að
það hefði einnig gerzt, þegar
stjómmálaályktun fundarins
var birt, en þar er komizt svo
að orðj: “Flokksstjórn Alþýdu-
fiokksins lýslr stuðningi sín-
um við heildarstefnu ríkis-
stjórnarinnar og fagnar þeirri
samvinnu, sem tekizt liefur
milli vinnandi fólks og ríkis-
valdsins". Þessi ummæli voru
iað sjálfsögðu fordæming á í-
haldssamvinnunni i verklýðs-
félögunum, því með henni er
verið að reyna að kollvarpa
þessari heildarstefnu.
¥?n það kom fljótlega í ljós
að þessi ummæli voru harla
marklítil, ekkert hafði verið
gert til að tryggja flokknum
heildarstefnu, heldur ríkti
glundroðinn enn óheftur.
Verklýðsmálanefnd flokksins
hélt áfram að láta Áka Jak-
obsson ríða húsum sínum og
taka við fyrirmælum úr Val-
höll. Seinast í gær fagnar Al-
þýðublaðið því ákaflega að í-
haldið skyldi verða ofan á í
Hreyfli og birtir myndir af
íhaldsmönnunum! Og sömu
sögu er að segja um Iðju, fé-
lag verksmiðjufólks. Þar voru
Alþýðuflokknum boðnir þeir
kostir að standa að vinstri
samvinnu með Alþýðubanda-
lagjnu og Framsóknarflokkn-
um, þar sem Alþýðuflokkurinn
fengi formennsku í félaginu
og Alþýðuflokkur og Fram-
sókn hefðu meirihluta í stjórn-
inni. En verklýðsmálanefndm
hafnaði þessu tilboði; hún vildi
heldur afhenda íhaldinu meiri-
hluta í stjórn Iðju og hafa einn
hlálegasta íhaldsagent bæjar-
ins í formannssæti. Eftir þetta
getur Alþýðuflokkurinn ekki
.afsakað sig með því að honum
bjóðist ekki góðir kostir í
vinstri samvinnu; framferði
flokksleiðtoganna er ómenguð
íhaldsþjónusta af lítilmótleg-
asta tagi. Og íhaldsagentamir
ráða yfir Alþýðublaðinu eins
og áður.
17'lokksstjórnarfundurinn tók
þannig ekki af skarið um
e'tt eða neitt. Ástandið mun
hafa verið orðjð þannig að
flokksleiðtogarnir gáfust hrein-
lega upp fyrir klíkunum og
töldu ráðlegast að láta allt
haldast óbreytt. Og afleiðing-
in er sú að Alþýðuflokkurinn
er í raun og veru enginn flokk-
ur, heldur er hann aðeins sund-
urlausar klíkur sem tengdar
eru með sameiginlegu nafni.
Heildarstefna flokksins er eng-
in, hvorki í orði né á borði.
Jörðin er að gliðna undan
flokksleiðtogunum. Með slík-
um vinnubrögðum er flokkur-
inn að kveða upp endanlegan
dauðadóm yfir sjálfum sér,
enda þótt þjóðin þurfi enn um
ske:ð að horfa upp á ósjálf-
ráðar krampateygjur einstakra
útlima.
Forsetaefni winsfri manna
sigurvegari í Argentínu
Frondizi er kunnur fyrir baráftu gegn
Peron og ítökum erlendra auBhringa
Komið er á þriðja ár síðan
Juan Peron hrökklaðist
frá völdum í Argentínu. Um
síðustu helgi efndu herfor-
ingjarnir, sem síðan liafa
stjórnað landinu, loforð sitt
um að láta fara fram kosn-
ingar. 1 fyrsta skipti í þrjá
áratugi fengu Argentínumenn
að greiða atkvæði á sæmilega
frjálsan og lýðræðislegan
hátt, sem marka má af því
að helzti andstæðingur herfor-
ingjastjórnarinnar, Arturo
Prondizi, sigraði í forseta-
kosningunum með miklum yf-
irburðum. Hann fékk yfir
fjórar milljónir atkvæða en
Pdcardo Balbin, sem naut
Arturo Frondizi
stuðnings herforingjanna,
fékk ekki nema tvær og hálfa
milljón.
við.sig, tryggði Frondizi sig-
urinn í forsetakosningunum.
Hinir íhaldsömu herforingjar
hafa í hvívetna dregið taum
atvinnurekenda og þrengt
kosti verkamanna á ýmsan
hátt. Frondizi hefur haldið
--------------------*s
Erleiid
tfíHiidi
V____________________/
uppi liarðri gagnrýni á þessa
stefnu Aramburo aðmíráls og
bráðabirgðaforseta. Einnig
hefur hann barizt gegn fyrir-
ætlunum herforingjanna um
að reyna að leysa efnahags-
vandamál Argent.inu með því
að veita bandarískum auð-
hringum sérleyfi til að hag-
nýta auðlindir landsins. I
kosningabaráttunni var eink-
um deilt um það, hvort veita
ætti bandaríska olíuhringnum
Standard Oil einkaleyfi til ol-
íuvinnsiu. Frondizi mótmælti
ekki aðeins auknum itökum
eriendra auðfélaga í atvinnu-
lífi Argentinu, hann taldi
einnig vel athugandi að þjóð-
nýta ýmis fyrirtæki í eigu út-
lendinga, en í Argentínu er
þar einkum um Bandaríkja-
menn að ræða.
Frondizi kom í hvívetna
fram í kosningabarátt-
unni sem fulltrúi argentínsk-
Brasilía sé stærri og fólks-
fleiri, er Argentína talin öfl-
ugasta rikið þar. Veldur þar
mestu um að atvinnuvegir og
alþýðumenntun eru á hærra
stigi en í öðrum ríkjum Suð-
ur-Ameríku.
ÍMMu. — -
Iinnanlandsmálum lagði
Frondizi megináherzlu á
ráðstafanir til að auka rétt-
indi og bæta hag alþýðu
manna. Hann hét því að veita
verkalýðssamtökunum fullt
frelsi og gera ráðstafanir til
að skipta stórjarðeignum milli
smábænda og landbúnaðar-
verkamanna. Jafnframt iof-
aði hann að veita fylgismönn-
um Perons full borgararéttindi
á ný, en herfóringjastjórnm
hafði svipt þá kjörgengi. Eng-
inn vafi er á að þessi afstaða
hefur fært Frondizi atkvæði
margra peronista, en 700.000
þeirra fylgdu boði foringja
síns nm að skila auðu í kosn-
ingunum. Andstæðingar Fron-
dizi krlluðu hann fyrir þess-
ar sakir dulbúinn peronista, en
fortíð hans í stjórnmálum er
slik að sá áróður hafði líiil
áhrif. Svo virðist sem Fron-
dizi hyggist uppræta samsær-
isbrölt peronista með því að
veita þeim réttindi til að reka
opinbera stjórnmálastarfsemi,
en eyða jafnframt með þjóð-
félagsumbótum skilyrðunum
sem gert hafa þeim fært að
safna um sig fjöldafylgi.
Nýi forsetinn ætti að geta
komið stefnu sinni fram,
því að fylgismenn hans hafa
unnið 133 af 187 sætum í neðii
deild þingsins, öll 46 sætin i
öldungadeildinni og öll fylkis-
stjóraembættin. Fyrst eftir að
kosningaúrslitin urðu kunn
voru uppi sögusagnir um að
herforingjarnir kynnu að
neita að láta völdin af hendi
við Frondizi og taka upp al-
gert hernaðareinræði. Ekki
virðast þær þó hafa við neitt
að styðjast. Aramburo aðmír-
áll og Frondizi hafa komið
fram í sjónvarpi saman og
faðmazt og kysstst í augsýn
alþjóðar. Aramburo lýsti yfir
að herinn myndi láta völdin
af hendi við kjörna fulltrúa
þjóðarinnar 1. maí eins og á-
kveðið hafði verið. „Það er
skylda hersins að standa vörð
um lýðræðið og réttindi fólks-
ins“, sagði bráðabirgðaforset-
inn. Þau orð eru talin aðvör-
Juan Peron
un til peronista og annarra
sem kynnu að hyggja á valda-
rán.
M.T.Ó*.
Ikosningunum í Argentínu
áttust við þau öfl sem
hæst bar í stjórnmálalífi
landsins áður en Peron og
fasistahreyfing hans komu til
sögunnar. Herforingjarnir og
Balbin eru fulltrúar íhalds-
mannanna, sem styðjast við
gömlu landeigendastéttina og
kaþólsku kirkjuna. Frondizi
hefur frá því á unga aldri
starfað í Róttæka flokknum,
flokki iðnrekenda og milli-
stéttar í borgunum. Frondizi,
sem verður fimmtugur í ár, er
sonur ítalsks innflytjanda.
Hann er lögfræðingur að
menntun og hefur ritað mikið
um argentínska þjóðhagfræði.
Hann var foringi hins svo-
kallaða afsláttarlausa arms
Róttæka flokksins og var kos-
inn á þing 1945, sama árið og
Peron kom til valda. Á þingi
var hann einn harðasti and-
stæðingur Perons. I kosning-
unum 1952 var hann varafor-
setaefni Róttæka flokksins, en
forsetaefni hans var þá Bal-
bin, sem nú var aðal keppi-
nautur Frondizi um forseta-
embættið. Eftir að Peron var
steypt af stóli kom til algers
klofnings i Róttæka flokknum
og hægri armurinn undir for-
ustu Balbins gekk til sam-
starfs við íhaldsmenn. Þegar
stjórnlagaþing var kosið í
hitteðfyrra urðu fylgismenn
Frondizi stærsti flokkurinn,
en náðu ekki hreinum meiri-
liluta.
Stuðningur verkalýðshreyf-
ingarinnar, sem Peron
hafði tekizt að laða til fylgis
Petro Aramburo
rar þjóðernisstefnu gegn
bandarískum ítökum og áhrif-
um. Hann hvatti til viðskipta
við sem flest ríki, svo að
Argentína yrði óháðari banda-
riska markaðnum en verið
hefur. Sérstaka áherzlu lagði
hann á að Argentínumenn
mættu ekki láta Bandaríkja-
stjórn haldast uppi að hindra
þá í að hagnýta möguleika
til vjðskipta við sósíalistísku
ríkin. Einnig hét hann því að
berjast gegn fyrirætlunum
Dullesar um að breyta sam-
tökum Ameríkuríkjanna í
hreinræktað hernaðarbanda-
fag undir bandarískri forustu
og í nánum tengslum við A-
bandalagið. Kosningasigur
Frondizi er því mikið áfall
fyrir áform Bandaríkjastjórn-
ar í Suður-Ameriku. Þótt