Þjóðviljinn - 06.07.1958, Page 8

Heímsþing Alþjóðasambands lýðræðissinnaðra kvenna:
vooa
nema hæff sé filraunum með kjarnorkuvopn
Pjórða heimsþing Alþjóðasambands lýðræðissinnaðra
Tívenna var haldið í Vínarborg dagana 1.—5. júní s.l.
Þingið sátu fulltrúar 68 þjóða frá öllum álfum heims.
Auk þess mættu fulltrúar
frá nokkrum alþjóðastofnunum,
svo sem IJNESCO, Heimsfriðar-
ráðinu og Alþjóða blaðamanna-
félaginu. Frá Islandi mættu
fulitrúar frá þremur félaga-
samtökum: Menningar- og frið-
arsamtökum íslenzkra kvenna,
Mæðrafélaginu og Kvenfélagi
Sósíalista.
Alþjóðasamband lýðræðis-
sinnaðra kvenna var stofnað í
París 1. des. 1945. Eins og
segir í lögum sambandsins, var
það stofnsett með það fyrir
augum að sameina konur allra
landa gegn stríði, kúgun og
eymd, og leitast við að byggja
upp bjartari framtíð frelsis,
jafnréttis og friðar. Rétt til
inntöku í samtökin hafa allar
íkonur án tillits til litarháttar,
þjóðernis, trúarbragða eða
sjórnmálaskoðana. Forseti sam-
'bandsins hefur frá upphafi ver-
ið frönsk kona, Madame Eug-
enie Cotton. Hún var lærisveinn
Marie Curie og prófessor í eðl-
isfræði við Sorbonne-háskólann.
Prá stofnun Alþjóðasambands-
ins hefur hún helgað því al-
gerlega krafta sína, Ein af
stofnendum samtakanna var
merkiskonan Laufey Valdemars
dóttir. Henni auðnaðist þó ekki
að sjá samtökin vaxa og dafna,
því að hún andaðist fáum dög-
um eftir stofnun þeirra.
hingið starfaði í þremur
deildum, sem fjölluð um þrjú
höfuðstefnuskrármál samtak-
anna: 1) friðar- og menningar-
snál, 2) almenn kvenréttinda-
mál og 3) æskulýðsmál.
1 upphafi þingsins var sent
skeyti til forseta Öryggisráðs-
Sameinuðu þjóðanna, þar sem
ekorað var á hann, að beita
Bér fyrir því, að þær þjóðir,
sem ráða yfir kjarnorkuvopn-
um, hætti án tafar frekari til-
raunum með þau.
Fjölmargar ræður voru flutt-
ar daglega í hinum þremur
deildum, meðan þingið stóð yf-
ir. Mjög athyglisvert erindi
flutti japönsk vísindakona um
hin geigvænlegu og langvinnu
geislvirku áhrif kjarnorku-
sprenginga. Að loknum umræð-
um var gengið frá hinum ýmsu
samþykktum þingsins.
I samþykktum friðardeildar-
innar var lýst yfir ugg vegna
hinnar síauknu hervæðingar
Stórveldanna og vegna hernað-
arbandalaganna, sem stofni
heimsfriðnum í, stóraukna
hættu. Þingið fordæmdi ný-
lendukúgun í hverskonar mynd
og afskipti stórveldanna af
fullveldi og sjálfstæði smá-,
þjóða. Þá taldi þingið, að sam-
kvæmt þeim upplýsingum, sem
fyrir hendi eru um aukningu
geislivirkra efna í andrúms-
loftinu, drykkjarvatni og ýms-
um fæðutegundum, svo sem
mjólk og mjólkurafurðum, sé
ljóst, að framtíð mannkynsins
sé stefnt í voða, verði ekki
tafarlaust komið í veg fyrir
frekari tilraunir með kjarn-
orkuvopn. Á hinn bóginn var
bent á hin ýmsu gæði, sem
fallið geti mannkyninu í skaut,
ef rétt og skynsamlega sé á
haldið, t.d. friðsamlega nýt-
ingu kjarnorkunnar og mögu-
leika þess að bæta úr fátækt
og 'skorti, ef þær . þúsundir
milljóna, sem sóað er til her-
væðingar, væru notaðar til já-
kvæðrar uppbyggingar mann-
kyni öllu til blessunar.
Fyrsta úthlutun styrkja úr
Raunvísindadeild Vísindasjóðs
Stjórn Raunvísindadeildar Vísindasjóðs hefur úthlut-
að styrkjum úr sjóðnum í fyrsta sinni, og skiptist styrk-
urinn þannig:
iálverk af Reykja-
vík frá árinu 1862
til sýnis í Þjóð-
minjasafninu
Mr. Mark Watson, sem ÍS'
Hendingum er að góðu kunnur,,t
hefur sýnt Þjóðminjasafninu
þá góðvild að lána því til sýn-
ingar oliumálverk af Reykja-
vík 1862. Málverk þetta er
50x75 cm að stærð, eftir ensk-
an málara að nafni A. W.
Fowles. Hann var þekktur
skipa- og sjávarmyndamálari,
og myndir eftir hann eru til
á söfnum. Málarinn virðist
hafa verið hér á ferð með skip-
inu Uraniu í júlí 1862.
Málverkið fannst í fornsölu
á eynni Wight í fyrra, komst
síðan í eigu Watsons og hann
lét ágætan enskan viðgerða-
mann hreinsa það og laga,
svo að það er nú í ágætasta
ástandi. Er mvnd þessi meðal
hinna skemmtilegustu sem til
eru af Revkjavík á 19. öld.
Málverkið verður til sýnis í,
Þjóðminjasafninu á venjuleg-
um sýningartíma í júlímánuði.
(Frétt frá Þjóðminjasafninu)
A) Styrkir til vísindalegs
sérnáms og rannsókna:
Þessir styrkir eru einkum
ætlaðir ungum vísindamönnum,
er lokið hafa háskólaprófi, til
framhaldsnáms og þjálfunar
við vinnu að tilteknum rann-
sóknarverkefnum við vísinda-
stofnanir, innlendar eða erlend-
ar. Fjöldi slíkra styrkja er
mjög takmarkaður, og koma
ekki aðrir umsækjendur til
greina en þeir, sem sýnt hafa
yfirburði í námi og vísinda-
hæfni. Að þessu sinni voru
veittir fimm slíkir styrkir, hver
60.000.00 kr. og ætlaðir til eins
á.rs. Þessir hlutu styrkina:
Björn Sigurbjörnsson, Mast-
er of Sciences, til framhalds
náms í frumufræði, jarðvegs-
fræði og jurtakynbótum við
Cornell-háskóla. Aðalviðfangs-
efni Björns verður rannsóknir
á melgresi.
Halldór Þormar, mag. scient.,
til veirurannsókna við tilrauna
stöð Háskólans í meinafræði að
Keldum.
Jóhann Axelsson, mag. sci-
gengið hafa undir skurðaðgerð
vegna magasárs, sárs á skeifu-
görn eða lungnaberkla, kr.
15000.00
Ingvar Hallgrímsson, mag.
scient., til rannsókna á dýra-
svifi strandsjávarins við Is-
land á vegum safnritsins Zoo-
logy of Iceland, kr. 7.000.00
Jón Jónsson, fil. cand, til
rannsókna á millilögun í bas-
altmyndun í Hornafirði, kr.
8.000.00.
Jón Þorsteinsson, læknir, til
rannsókna á sjúkdómnum porf-
yria acuta intermittens, kr.
5.000.00.
Ófeigur Ófeigsson, læknir, til
framhaldsnáms í lífeðlisfræði-
legum rannsóknum á brunasár-
um og meðferð þeirra, kr.
15.000.00.
Ólafur Jensson, læknir. til
frumurannsókna við greiningu
sjúkdóma kr. 15.000.00.
Tómas Helgason, læknir, til
rannsókna á tíðni og gangi
tauga- og geðsjúkdóma, kr.
15.000.00.
ent., til rannsókna á lífeðlis-Á* Unnsteinn Stefánsson, Master
fræði taugakerfisins og vöðva-
'kerfisins.
Margrét Guðnadóttir, læknir,
til framhaldsnáms í sýklafræði
og lífefnafræði.
Sigurður Guðbjarnason, efna-
fræðingur, til rannsókna á
starfsemi ákveðins hvata í kol-
vetna-efnaskiptum líkamans.
B) Verkefnastyrkir
Þessir styrkir eru ætlaðir til
ákveðinna rannsóknaverkefna
einstaklinga eða stofnana, einn-
ig má styrkja rannsóknastofn-
anir til kaupa á tækjum, ritum
eða til greiðslu á öðrum kostn-
aði við starfsemi, sem sjóður-
inn styrkir.
I þessu skyní var úthlutað
200.000.00 krónum, og skiptist
það fé þannig:
Hjalti Þórarinsson, Iæknir, til
efnarannsókna á sjúklingum, er
of Science, til þess að ljúka
ritverki um hafsvæðið norðan
Islands, kr. 10.000.00.
b) Stofnanir:
Náttúrugripasafnið, dýra-
fræðideild, til þess að starf-
rækja fuglamerkingastöð á
Miðnesi, kr. 5.000.00.
Náttúrugripasafnið jarðfræði
og landfræðideild, handa Þor-
leifi Einarssyni og Sigurði
Björnssyni til rannsókna á
jarðlögum með jurtasteingerv-
ingum í Svínafellsfjalli í Öræf-
um, kr. 10.000.00.
Verkfræðideild Háskóla Is-
Iands, vegna segulmælinga- og
geislamælingastöðvar, kr.
45.000.00.
Til rannsókna á beinaveiki í
kúm (tilhögun þessara rann-
sókna er enn ekki að fullu ráð-
in), allt að kr. 50.000.00.
HtóÐVUJINN
Sunnudagur 6. júlí 1958 — 23. árgangur — 148. tölublað.
Frá Reykjavikurhöfu
Eystrasallsmótið var sett í
Rostock í Þýzkalandi í gær
Fjölmennt æskulýðsmót áströnd Eystrasalts.
Hið árlega Eystrasaltsmót var sett í Rostock í Austur-
Þýzkalandi í gær. Þátttakendur í mótinu eru geysimargir
og eru þeir frá öllum löndum, sem liggja aö Eystrasalti
og auk þess frá fslandi.
Áður hefur verið getið um
mót þetta hér í blaðinu. Það
var sett í gær að viðstöddu
miklu fjölmenni í Rostock.
Þátttakendur eru frá öllum
Norðurlöndunum og auk þess
frá Eistlandi, Lettlandi, Lithau-
eri, Póllandi og Austur- og
Vestur-Þ7zkalandi. Það er hug-
myndin um að gera Eystrasalt
að friðarhafi, sem liggur að
baki þessu móti. Sviþjóð og
Finnland eru einu löndin, sem
liggja að Eystrasalti, sem eru
ekki í neinum hernaðarbanda-
lögum, og takmarkið er að öll
hin fylgi dæmi þeirra. Mjög
fjölbreytt menningaratriði
verða á mótinu. Frægir lista-_
KAPPLEIKNUM milli Iandsliðs-
ins 1948 og unglingalandsliðsins
1958, sem átti að fara fram
mánudaginn 7. júlí, er frestað
til 13. júlí veena komu da Silva.
Þessi fyrsta úthlutun á
styrkjum Raunvísindadeildar
leiddi í ljós, að hér er bætt úr
brýnni þörf. Alls bárust 37 um-
sóknir, en ekki var unnt að
sinna nema 17. Veittir styrkir
námu samtals hálfri mill'jón
króná,' 'eri til áð fullnægjp öllum
umsóknum liefði þurft nærri
þrefalda þá upphæð. Stjórnin
varð þvi að synja mörgum um-
sóknum, er hún hefði talið
mjög æskilegt að geta sinnt,
einnig fengu ýmsir aðilar að-
eins hluta þess fjár, er þeir
fóru fram á og hefðu þurft til
rannsókna sinna.
menn koma þar fram og margs-
konar íþróttakeppni.
Átta Islendingar taka þátt
í mótinu að þessu sinni og fóra
þeir utan í gærkvöldi.
Makaríos
Framhald af 1. síðu.
on, París og Washington um
Kýpurmálið.
Stjórnmálaráðgjafi Makari.os-
ar erkibiskups, sem nú er í
London til að kynna brezku
etjórninni og stjórnarandstöð-
unni sjónarmið Makaríosar í
Kýpurmálinu, hefur sagt að á-
ætlun brezku stjórnarinnar um
framtíð Kýpur sé ekki rétta
leiðin. I staðinn fyrir að reyna
að brúa bilið milli þjóðernis-
brotanna á eynni, vær hún tl
þess fallin, að auka úlfúðina
milli þeirra. Hún stefndi ekki
að því að friða eyna, heldur
til að auka ófriðinn.
Kjarnasprengja
í Norðnrsjó
Nýlega barst sendiherra Sovét-
rikjanna í London, Malik, bréf,
en í því var hótað að bandaríski
flugherinn myndi varpa kjarna-
sprengju í Norðursjó.
I gær játaði 34 ára gamall
landbúnaðarverkamaður í Bret-
landi að hafa skrifað bréf þetta
og tvö önnur til sovézka sendi-
herrans í London.