Þjóðviljinn - 24.07.1958, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 24. júlí 1958
fí
Þa8 er bezf ú taka sporvagn nr.
RabbaS við Hjalfa Krisfgeirsson, sem
er nýkominn heim frá Ungver]alandi
ísículVds
ars eru dansleikir tíðir í
skólanum og það er nokkur
upplyfting.
— Gerist ekki eitthvað nýtt
og merkilegt í þinni grein
þarna við hagfræðiháskólann?
Hjalti Kristgeirsson er nýkominn heim í sumarleyfi
frá Ungverjalandi, en hann stundar nám í hagfræði við’
liáskólann í Búdapest.
ÆskulýÖssíðan hefur notaö tækifæriö til að fræöast
af Hjalta um líf og ástand í Ungverjalandi.
— Tokaji-vín er hezta vín í
heimi. Það er hrúnleitur vökvi
og drukkið við hátíðleg tæki-
færi. Á skóladansleikjum eru
oftast aðeins kartöfluvín og
maisvín á boðstólum en oft
fæst líka allgóður líkjör til
hragðbætis.
— Og eru kaffihús ekki
iskemmtilegt í Búdapest?
— Jú þau eru mörg og
þægileg en kaffið misjafnlega
göt't. ‘Ef‘*J,slf;ú]kunni við ex-
pressobarinn líst vel á mann,
þá á maður von á að fá gott
kaffi. Þeir segja að barstúlk-
urnar fái annan hvern bolla
í þjórfé og svo veita þær ó-
fríðum mönnum þunnt kaffi
til að bera meira úr býtum.
— Þú ert þá náttúrlega ör-
uggur m.eð að fá alltaf sterkt
og gott kaffi.
— Nei, nei, blessaður vertu.
Það er aðeins ein ágæt kona
sem gefur mér alltaf mjög
got.t kaffi, — bara til að
stríða manninum sínum.
— Nú oof hvaða ,,eiturlyf“
fleiri eru í tízku meðal Ung-
verja ?
— Það er þá helzt tóbakið.
Flestir revkja vindlinga og er
„Áætlunin" algengasta vindl-
ingategundin. Bændur reykja
-hinsvegar pípur. Meðal bænda
þvkir ekki annað sæmandi en
að bera prússneskt keisara-
skegg og revkja langa tré-
pípu, sem þ-eir tálga sjálfir.
Þeir verða undrandi er ég
segi þeim að margir taki í
nefiö hér á íslandi og halda
þá að íslendingar séu óskap-
lega ríkir. Þar í landi taka
aðeins afdankaðar auðstéttar-
kerlingar í nefið og neftó-
baksnautn var algengt meðal
kvenna í yfirstéttinni áður
fvrr.
— Eg er forvitinn um
námsaostæður Hjalta, og bið
hann að íýsa þ'éim í stuttu
máli.
— Aðbúnaður varðandi
húsnæði og fæði er allgóður
á ungverska vísu. Það ríkir
strangur námsagi í háskólan-
um maður verður að hafa sigú
allan við. Álagið ér of mikið,
og svo eru leyfin stutt. Ann-
Hjalti Kristgeirsson.
— Það mætti nefna það að
í pólitískri hagfræði hafa
nokkrir ungir háskólakennar-
ar unnið að því um alllangt
skeið að setja saman nýja
fyrirlestra um imperíalism-
ann. Hingað til hafa fyrir-
lestrar um þetta efni nær ein-
göngu verið byggðir upp á
ritum Marx og Lenins. En
hvað hefur svo gerst síðan
Lenin lauk athugunum sín-
um á imperíalismanum ? Lengi
vel fréttist ekkert um þ-að í
fræðibókum á þessu sviði. En
það gerðist þó ýmislegt. ,
Nú koma þessir ungu menn
með sínar athuganir. Þeir
byggja rannsóknir sínar á
Bandaríkjunurn og segja: —
Marx settist að í London á
sínum tíma. Það var engin
tílviljun vegna þess að Lon-
don var miðstöð kapí.talism-
ans, — sá staður á j-örðinni
þar sem hentugast var að at-
huga broddana í þjóðfélaginu
og fylgjast með framvindu
þess. Ef Marx væri uppi núna,
myndi hann eflaúst fará til
Bandarikjanna til þess áð
ranr.saka kjarna kapitalism-
ans. Þetta gerum við líka, og
rannsökum nú .fyrirbrigðið
Bandaríkin.
Þeir taka ýmsar spurningar
fyrir t.d. ,,af hverju seinkar
kreppunni í Bandarikjunum?"
I þ-ví sambandi benda þeir á
hina nýju tæknibyltingu, hina
seinkuðu fjárfestingu, vígbún-
aðinn o.fl. í Bandaríkjunum
er t.d. varið um 40 milljörð-
um dollara á ári í bein hern-
aðarútgjöld og við það bæti6t
margfeldisfaktor sem er 2.
Þetta þýðir 80 milljarða aukn-
ar peningatekjur á ári fyrir
almenning. Að vísu er mest
af þessu tekið af alþýðunni
aftur í sköttum, en bilið milli
framleiðslu og kaupgetu al-
mennings breikkar ekki eins
mikið og það myndi gera ella,
og þetta forðar kreppunni.
Þessir ungu háskólakennar-
ar hafa komið fram með
margt annað merkilegt, sem
of langt yrði að telja upp
hér.
— Á hvað leggja Ungverj-
ar nú áherzlu í sínu eigin
efnahagslífi ?
— Það er lögð höfuðáherzla
á að bæta lífsskilyrði almenn-
ings. Þá er lagt kapp á að*“
ljúka hinni gífurlegu fjár-
festingu í iðnaðinum, sem lagt
var í á árunum 1950 til 1954.
Þeir kunnu sér ekki hóf þeg-
ar þeir bvrjuðu. Fjárfestingin
var alltof mikil og á kostnað
lífskjara fólksins, enda leiddi
þetta til upprei-snarinnar 1956.
Það vantar enn herzlumuninn
til að ljúka þessum mann-
virkjum og gera þau arðvæn-
leg. Þeim á að verða lokið á
þessu ári og því næsta.
Eins og gefur að skilja
varð gífurlegt. efnahagstjón
af uppreisninni 1956 og eru
Ungverjar síðan allmjög háðir
efnahagsaðstoð frá Sovétríkj-
unum.
— Hafa lífskjörin batnað
síðan 1956?
Ritstjóri: Eysteinn Þorvaldsson.
miklu fegurri og veglegri en
áður. Á ein-staka byggingu
má þó enn sjá merki eyðilegg-
ingar.
— Er tónlistin ekki í mikl-
um blóma í Búdapest enn sem
fyrr ?
— Jú, ríkishljómsveitin er
stórkostleg og tekur mjög
skemmtileg verk til meðferð-
ar. Henni er stjórnað af ein-
um af mesta snillingi í hópi
hljómsveitarstjóra. Það er
Ferencsi.k. Þarna er einnig
einn mesti píanósnillingur
veraldarinnar Annie Fiseher.
Eg hafði einhverntíma
heyrt að það væri ekki allt
með felldu með bláa litinn á
Dóná, sem svo mjög hefur
verið prísaður í Ijóðum og
tónum. Þess vegna spyr ég
hæversklega hvort ekki sé
gaman að baða sig í hinni
bláu Dóná.
— Blessaður vertu, hún er
bæði grá og Ijót, þ.e.a.s. vatn-
ið. Þdð er revndar hægt aö
baða sig upp við Gömlu-Búda.
Þar er straumhraði mikill og
tomma ég ekki á móti
straumnum, enda aldrei sund*
maður verið.
— Hvað gerir unga fólkið
í Búdanest sér til skemmtun-
ar í frístundum sínum?
—• Nú, til dærpis skoða
karlmenn giarnan kvenfólkið
og kvenfólkið skoðar karl-
mennina, en þar sem húsnæð-
isvandræði eru mikil í Búda«
pest, fér fólk mjög oft upp
í hæðirnar eða upp í Svaladal
í þessum tilgangi. Á sunnu-
dögum verður maður óhjá-
kvæmiiega að fara alla leið
upp í Svaladal, því það ev
svo mikið af fólki í hæðun-
um nær borginni. Það er bezt
að taka sporvagn númer 58.
— Þau hafa batnað um 15
til 20 pró-sent hjá alþýðu
manna, en þeir eem voru
hæst launaðir standa í stað. I
verzlunum er miklu fjölbreytt-
ari varningur en’áður var.
Og svo förum við aftur að
tala wm. Búdapest, — þessa
fi=gru liöfuöborg við Dóná.
— Iiúsin sem voru eyðilögð
í uppreisninni háfa langflest
verið reist úr rústum og eru
Nít er vinsælast að fara í
ferðalag „.úl í bláinn44
Nýbreytni í ferðastarísemi Æ. F. R,
Æskulýðsfylkingin hefur tekið upp þá nýbreytni í starf-
semi sinni að efna til kvöldferða „út 1 bláinn“. Tvær slík-
ar ferðir hafa þegar verið farnar og sú þriðja verður far-
ín í kvöld.
Þessar ferðir hafa verið farn-
ar á virkum dögum. Lagt hef-
ur verið af stað kl. 8 síðdegis
og komið til baka um miðnætti.
Markmiðið með ferðunum er
að gefa fólki kost á að fara
í skemmtilegar smáferðir út úr
bænum að kvöldlagi. Lagt er
kapp á að aka sem allra stytzt,
30 til 45 mínútna akstur.
Þegar komið er á ákvörðun-
arstaðinn er farið í leiki og
gönguferðir. Knattspyrna og
blak hafa. verið mjög vinsælir
leikir við þessi tækifæri. Blak
er enn lítt þekktur leikur hér-
lendis. Það minnir mjög á tenn-
is, en er helzt frábrugðið í þvi
að stór bolti er sleginn með
flötum lófa beggja handa yfir
net, en ekki með spaða eins og
i tennis. Andstæðingurinn skal
svo slá boltann með sömu að-
ferð til baka og ‘ án þess að
hann komi við jörðu. í þessum
leik geta verið bæði piltar og
stúlkur, og er hann mjög fjör-
ugur og skemmtilegur.
Þegar fólk hefur fengið
nægju sína af leiknum, tekur
það fram nesti sitt og snæðir.
Á tólfta tímanum er svo lagt
af stað til bæjarins aftur og
komið þangað um miðnætti eft-
ir skemmtilega ferð.
Næsta kvöldferð verður, eins
og áður er sagt, farin í kvöld.
Lagt verður af stað frá Tjarn-
arg. 20 kl. 8 e.h. Að venju verð
ur ákvörðunarstaðurinn ekki
gefinn upp fyrr en lagt verður
af stað. Þátttaka tilkynnist
skrifstofu ÆFR Tjarnargötu 20
simi 17513, opið 6—7. Það skal
tekið fram, að öllum er heimil
þátttaka, hvort sem þeir ei'U
meðlimir Fylkingarinnar eða
ekki
15. Á.
Þetta er götumynd frá Búdapest og sýnir gatnamót á Lenin-búlevarðanum.
Æ.F.R. fer í Þórsmerk iim
verzlimarmannahelgina
Æ.F.R. efnir ti! hópferðar í verða áfram á Mörkinni til
Þórsmörk um verzlunarmanna-
helgina. Lagt verður af stað
á laugardag 2. ágúst kl. 2 sið-
degis og komið verður til baka
í babinn á mánudagskvöld, Þeim
sem vilja gefst kostur á að
sunnudagsins 10. ágúst. Æ.F.R.
leggur til tjöld og ennfremur
kaffi og kakó.
Þátttaka tilkynnist Æ.F.R.
sem allra fyrst.