Þjóðviljinn - 26.08.1958, Page 7

Þriðjudagur 26. ágúst 1958 — ÞJÓBVIUINN
(T
NiSurjöfnun útsvara i Kópavogi:
ÍJtsvarsstigi lægri — persónufrádráttur hærri —
en í nokkrum öðrum kaupstað á landinu
Fyrir konu og
1 barn 1.950.00
2 börn 3.100.00
3 — 4.400.00
4 — 5.900.00
5 — 7.600.00
6 — 9.500.00
7 — 11.600.00
8 — 13.900.00
9 — 16.400.00
10 — 19.100U0
11 — 22.000.00
Niðurjöfnun útsvara er nú
lokið í öllum kaupstöðum lands-
ins. Síðbúnastur allra kaup-
staðanna varð Reykjavíkurbær,
en útsvarsskráin þar var ekki
lögð fram fyrr en s.l. mánu-
dag. Kom þá í ljós að útsvars-
.stiginn þar hafði verið hækk-
aður þannig frá því í fyrra,
að 3.8% voru nú lögð ofan á
öll útsvör einstaklinga og fé-
laga, eins og þau höfðu verið
.ákveðin samkvæmt útsvarsstig-
anum. Töldu forráðámenn
.Reykjavíkurbæjar sig tilneydd.á
.að hækka þannig raunveruiega
útsvarsstigann, til þess að ná
alls 225.5 milljón kr. útsvars-
tekjum á árinu, eða þeim 205
niilljónum, sem gert var ráð
. fyrir á fjárhagsáætlun, að við-
' bættum 10% fyrir vanhöldum.
Flestir kaupstaðanna utan
Reykjavíkur munu hafa orðið
að hækka útsvör sín frá þvi
:sem þau voru í fyrra, og voru
þó útsvarsstigar þeirra sumra
geysiháir fyrir. Hinsvegar er
lítil sanngirni í því að bera
;saman við Reykjavík, eins og
.stundum er gert, þvi að að-
.staða þeirra og Reykjavíkur-
bæjar til útsvarsálagningar og
tekjuöflunar yfirleitt er alger-
lega ósambærileg. Reykjavík
:.fær nú í ár eins og mörg und-
anfarin ár, um það bil !4 liluta
hinnar gífurlegu útsvarsupp-
hæðar sinnar frá félögum, þ. e.
a.s. fynrtækjum, sem taka
gróða sinn fyrst og fremst af
verzlun og viðskiptum við alla
landsmenn. T.d. fær Reykja-
vík í ár um 9 millj. króna í út-
svör aðeins frá S.Í.S., Eimskip
og olíufélögunum, og aðra eins
upphæð frá Áfengisverzlun
ríkisins og Tóbakseinkasölu
ríkisins einum.
Þar að auki eru svo nær allir
heildsalar landsins, skipafélög,
flugfélög og allar aðrar opin-
berar og hálfopinberar stofnan-
::ir og fyrirtæki, sem liafa tekj-
ur sínar af viðskiptum við mik-
inn hluta landsmanna eða alla
þjóðina. Og enn eru ótaldir all-
ir þeir hátekjumenn, sem
:standa að þessum fyrirtækjum
og stofnunum, og Reykjavíkur-
bær leggur á útsvör sem ein-
staklínga.
Þegar þessa er gastt, ættu út-
svör í Reykjavík að geta ver-
ið hin langlægstu á landinu.
B!oð Sjálfstæðisflokksins í
'Reykjavík hafa á undanförn-
um árum oft viljað telja að svo
væri, og hafa óspart gert sam-
.anburð á útsvarsstigum og út-
svarsbyrðum í höfuðstaðnum
og t..d. nágfannabæjunum við
Faxaflóa, Hafnarfirði, Akranesi
og Keflavík. Fyrir síðustu'bæj-
arstjórnarkosningar birti Morg-
unblaðið tíðum háðsmyndir af
útsvarsgreiðendum þessara
bæja og annarra, þar sem þeir
sliguðust undir dragsíðum pok-
um með útsvarsbyrðunum í, en
Reykvíkingurinn stóð teinrétt-
ur við hliðina á hinum, með
,-sinn poka fisléttan smáskjatta.
Ýmsir veittu því þá athygli,
að aldrei kom mynd af Kópa-
vogsbúamim með sinn útsvars-
poka við hlið Reykvíkingsins!
Ekki hefði það þó getað talizt
langsóttur samanburður, við
næsta nágrannabæinn, og varla
við því ,að búast, eftir öðrum
vopnabrög'ðum íhaldsblaðanna,
að þau gerðu það af einskærri
hlífð við þá, sem farið hafa
með stjórn í Kópavogi, að láta
slíkan samanburð undan drag-
ast.
Forráðamenn Reykjavíkur-
bæjar g'era á hverju ári kröfu
til þess að fá í sinn hlut væn-
an hluta af útsvörum þeirra
manna, sem flutt hafa búferl-
um frá Reykjavík í Kópavog
á næst liðnu ári og greiða hér
útsvör í fyrsta skipi. Alltaf
þykir þeim vissara að hafa
þann fyrirvara með þessari
kröfugerð sinni um útsvars-
skiptingar, að reynist útsvörin
í Kópavogi meira en 10% lægri
en þau ættu að vera skv. út-
svarsstiga Reykjavíkur, krefj-
ast þeir að lagt verði viðbót-
arútsvar á þessa fyrrverandi
borgara höfuðstaðarins, sem
flestir hafa flúið hingað í því
skyni að fá hér þá aðstöðu til
að koma upp húsi yfir sig og
sína, sem þeim var ókleift að
fá í Reykjavík. TiJ þess að gera
þessum mönnum þetta mögu-
legt, ver Kópavogskaupstaður
árlega miklum hluta af út-
svarstekjum sínum. En sjálfur
hefur hann, að því er snertir
tekjuöflun af útsvörum, óhæg-
asta aðstöðu allra kaupstaða
landsins í samanburði við
Reykj avík.
Útsvör frá félögum og fyrir-
tækjum í Kópavogi í ár nema
ekkí 1/20 — einum tut.tig-
as.tá hluta — eða 5% — allra
álagðra útsvara, á sama tíma
sem þessi iVlsvör félaga einna
nema fjórðungi — 25% — allr-
ar útsvarsupphæðarinnar í
Reykjavík.
Af þessu lægi óneitanlega
nærri að draga þá ályktun, að
útsvör ’á einstaklinga í Kópa-
vogi hlytu af illri nauðsyn að
vera miklum mun hærri en í
Reykjavík. Kópavogskaupstað-
ur verður að taka 95% sinnar
útsvarsupphæðar af einstak-
iingum sem langflestir standa
í að byggja hús yfir sig eða
eru alveg nýbúnir að leysa þá
þungu þraut, flestir af vanefn-
um, sumir í sárri fátækt.
Reykjavíkurbær fær 25% af
sínum útsvarstekjum frá for-
ríkum félögum, sem raka sam-
an verzlunargróða af viðskipt-
um við alla landsmenn.
Reykjavík hefur þannig í raun
réttri alla landsmenn ^sem út-
svarsgreiðendur, Kópavogur
aðeins þá, sem flúið háfa frá
Reykjavík og búa við vanefni
og erfiða efnahagsaðstöðu.
Af hálfu þeirra, sem hér hafa
farið með stjórn bæjarmálefna,
hefur því aldrei verið á lofti
haldið, að útsvör væru lægri
hér en annars staðar, t.d. í
Reykjavík, jafnvel þótt svo
hafi verið. Fyrir því, að slík
regla gæti jafnan gi-lt, eru eng-
in almenn rök, eins og sýnt hef-
ur verið fram á. Vegna þess að
hér hefur orðið að byggja upp
á einum áratug allt það, sem
aðrir bæir á landinu hafa haft
marga áratugi til að gera,
hefðu útsvör þurft að vera hér
hærri en annars staðar. Ut af
fyrir sig eru engin takmörk
fyrir því, hvað Kópavogsbær
þyrfti að hafa úr að spila á ári
hverju.
En takmörkin liggja í því,
hvað vit er í að ætlast til að
skattborgararnir geti greitt á
ári hverju. Það verður að líta
á gjaldþol þeirra og efnahags-
aðstöðu á hverjum tíma, en
ekki aðeins á hitt, hve miklu
forráðamenn bæjarfélagsins
treysta sér til að koma í lóg
á ári hverju, jafnvel þótt til
gagnlegra og' nauðsynlegra
framkvæmda sé. Hítt er og
augljóst, að ekkert vit eða rétt-
læti er í því að viðhafa sama
útsvarsstiga, eða jafnvel hækk-
andi ár frá ári, ef tekjur
manna, sem á er lagt, hækka
aðeiiis að króiuitali vegna verð-
bólgu. Með því móti hlýtur
skatta- eða útsvarsbyrðin að
þyngjast ólióflega ár frá ári,
þangað til að því kemur, að
slík álagningaraðferð borgar
sig ekki fyrir þann, sem henni
beitir.
Það eru þessi sjónarmið, sem
hafa ráðið við ákvörðun út-
svarsupphæðar og álagningu út-
svara í Kópavogi undanfarin
ár, og ráða enn. Þess vegna
hefur útsvarsstigi Reykjavíkur,
sem jafnan hefur verið lagður
til grundvallar hér, verið end-
urskoðaður frá ári til árs
riokkurrar meiri lækkunar en
gert hefur verið í Reykjavík.
Auk þess hafa verið höfð hér
við útsvarsálagningu ýms sjón-
armið og tillit, sem ekki hafa
tíðkazt annars staðar, t.d. ver-
ið dregið allt að helmingi frá
tekjum kvenna, sem vinna ut-
an heimilis, en sú regla er nú
loks lögfest að því er tekju-
skatt til ríkissjóðs snertir. Frá-
dráttur frá tekjum sjómanna,
vegna hlífðarfataslits og fjar-
veru frá lieimilum sínum var
tekin upp hér löngu áður en
hann var tekinn í lög, o.s.frv.
Hér hefur jafnan verið veitt-
ur ríflegri afsláttur af útsvör-
um en víðast hvar annars stað-
ar, öllum, sem orðið hafa fyr-
ir veikindum og slysum, og
yfirleitt verið reynt eins og
frekast hefur verið 'unnt, að
fylgja reglu útsvarsiaganna um
álagningu, „eftir efnum og á-
stæðum“, en forðast í lengstu
lög hina vélrænu álagningu,
en það verður vitanlega erfið-
ara með hverju ári, eftir því
sem gjaldendum fjölgar.
Á fjárhagsáætlun Kópavogs-
kaupstaðar, sem lögð var fram
í vetur fyrir bæjarstjórnar-
kosningar, var gert ráð fyrir
7,5 millj. kr. útsvarstekjum.
Þrátt fyrir al’t gíamur og gíf-
uryrði minnihlutaflokkanna
fyrir kosningar, fór svo þegar
fjárhagsáætlunin var endanlega
samþykkt eftir kosningarnar,
að þeir treystu sér ekki til
að gera eina einustu tölulega
breytingartillögu við fjárhags-
áætlunina nú fremur en í
fyrra.
Er það óneitanlega einsdæmi
hér á landi og þótt víðar væri
leitað, að andstaða sé svo aum
og úrræðalaus.
Þegar niðurjöfnun var lok-
ið, sýndi það sig, að með því
að viðhafa út í æsar nákvæm-
lega sama útsvarsstiga og
Reykjavik í ár, hafa sömu að-
ferð við álagningu, sama per-
sónufrádrátt og sama ofanálag
á útsvör, 3.8%, hefði Kópa-
vogskaupstaður getað' „náð“
allt að 1 milljón króna hærri
upphæð af útsvarsgreiðeridum
sínum, Hefði verið innan hand-
ar að samþykkja þá viðbót í
bæjarstjórn, vafalaust mót-
atkvæðalaust. Hvað hefðu full-
trúar Sjálfstæðisflokksins get-
að haft á móti því, að fylgja
þannig fordæmi Reykjavíkur?
Meirihluti bæjarstjórnar og
niðurjöfnunamefndar valdi þó
ekki þennan kost. Hér var á-
kveðið að veita hærri persónu-
frádrátt frá útsvari fyrir konu
og börn á framfæri útsvars-
greiðanda en áður og mun
hærri en nú er gert í Reykja-
vík, en blöð Sjálfstæðisflokks-
ins hafa hingað til talið per-
sónufrádrátt þar hinn hæsta
á landinu.
Persónufrádráttur hér í
Kópavogi er nú sem hér segir:
Portoros 18. ágúst 1958.
Fimmta umferð;
Aldrei hefur á stórmeist-
aramótum verið tefld önnur
eins umferð og þessi. Níu
skákum var lokið án friðar-
samninga þegar sú tíunda fór
Bent Larsen
í bið í annað skipti. Þetta er
skák þeirra Bronsteins og
Benkö. Hafái sá síðarnefndi
lengi átt í vök að verjast en
nú þótti mörgum sem hann
myndi lafa í jafntefli.
í þessari umferð tefldi
Friðrik við Cardoso. Tefldi
Asíubúinn hættulegt afbrigði
af Sikileyjarvörn og fór eng-
an vegnn varhluta af hætt-
umlm. í 12. leik fómaði Frið-
Hér í Kópavogi eru hlutfalls-
lega langtum fleiri börn en í
nokkru öðru bæjarfélagi á
landinu, enda er hér varið
hlutfal’slfga miklu meira fé til
skólabygginga en í nokkru
öðru bæjaríélagi. Hækkun per-
sónufrádráttar á hvert bam er
því tiltölulega dýr ráðstöfun
hér, miðað við það sem hún
mundi kosta í öðrum bæjarfé-
lögum.
Eigi að siður valdi meirihluti
bæjarstjórnar og niður-
jöfnunarnefndar þann kost að
veita lækkun útsvaranna í því
formi að þessu sirlni, að hafa
persónufrádrátt hærri en í
nokkru bæjarfélagi ó landinu
í ár, auk þess sem útsvarsstig-
inn sjálfur mun þola saman-
burð við hvaða kaupstað sem
er annan. Þessi lækkun útsvar-
anna á barnafjölskyldum, kost-
ar bæjarsjóð nokkur hundr-
uð þúsund króna. Bæjarstjórn-
armeirihlutanum hér er ljóst,
að útsvörin eru þung, hér sem
í öðrum kaupstöðum. landsins.
En hann treystir því, að meiri-
hluti bæjarbúa kunni að meta
viðleitni til að stilla þeim í
hóf, þrátt fyrir mikla þörf bæj-
arins fyrir tekjur til fram-
kvæmda. Innheimta útsvaranna
hér sl. ár, sem komst yfir 100%
áætlunarupphæðar, en það
mun vera algert einsdæmi,
sýnir að Kópavogsbúar vilja
greiða bæ sínum gjöld sín. Út-
svörunum í ár er stillt í hóf í
fullu trausti þess, að svo reyn-
ist enn á þessu ári.
rik peði en Cardoso þorði
ekki að taka það. Nokkrum
leikjum síðar er Friðrik orð-
inn einvaldur á miðborðinu
og víðast annarsstaðar, og i
28. leik skákar hann Cardoso
í fyrsta og síðasta skipti en
Asíubúinn gafst upp til að
forðast máti.
Úrslit:
Averbach — Rosetto 1—0
Larsen — Fiister 1—0
Sanguinetti — Neikirk 1—0
Panno — Gligoric 0—1
Friðrik — Cardoso 1—0
Taj — Filip 1—0
Petrosjan — Matanovic 1—0
Sherwin — Pachman 0—1
De Griff — Szabo 0—1
Bronstein — Benkö 1 2—
Sjötta umferð,
í sjöttu umferð bar bað
helzt til tíðinda að Friðrik
vann Gligorie, erfiðasta and-
stæðing til þessa, Filip og
Petrosjan sömdu stórmeist-
arajafntefli, Cardoso náði
þriðja jafntefli sinu gegn
stórmeistara, Benkö vann
Averbach og Bronstein varð
að sætta sig við jafntefli
gegn undrabarninu.
Áður en umferðin hófst hafði
Bobby sagt að Bronstein væri
Framhald á 10. síðu.
Kr.
Fyrir konu 900.00 (,,Kópavogur“)
tils>-----------------— ______________' ________
Fréftabréf frá Porforðs