Þjóðviljinn - 28.09.1958, Síða 9

Sunnudagur 28. september 1958 — ÞJÖÐVILJINN — (9
Nazistar á áróðursferðalagi um Iandamærahéruð Tékkóslóvakíu
hvetja menn til að votta „Foringjamn>n“ liollustu sína.
Framhald af 7. síðu.
unum út af samkomulaginu í
JVIunchen heyrast hjáróma
raddir sem eru óánægðar. Eru
það Rúsar .... og kommúnist-
ar í ýmsum löndum Í3'lgja á
eftir. Þessar raddir drukkna
þó i gleðilátum alls almenn-
ings“.
Sjöunda október hefur Morg-
unblaðið komizt að raun . um
að í þessu máli er Winston
nokkur Churchill, þá valdalaus
þingmaður brezka íhaldsflokks-
ins, fylgifiskur kommúnista. En
á skoðunum hans er ekkert
mark takandi. „Það sem gerð-
ist í Miinchen var í raun og
veru ekki annað en að óréttur,
sem framinn var .fyrir tuttugu
árum með friðarsamningunum
eftir heimsstyrjöldina, var
gerður góður aftur“, segir blað-
ið. í sömu grein er minnt á
bollaleggingar Hitlers í Mein
Kampf um samvinnu milli hinna
„arisku“ þjóða, Breta og Þjóð-
verja, sem eigi að skipta mál-
um í heiminum, og síðan seg-
ir: „Enginn vafi er heldur á
því að slík samvinna myndi
verða einhver öruggasta trygg-
ingin fyrir friði í Evrópu.
Enginn vafi er heldur á því
að Mr. Chamberlain sér slíkt
mark — friðun Evrópu — í
brezk-þýzkri samvinnu“.
Morgunblaðið veitist þessa
daga hvað eftir annað að Tím-
anum og Þjóðviljanum, vegna
þess að þau blöð vildu ekki
viðurkenna alvizku Chamber-
Jains @g töldu sundurlimun
Tékkóslóvakiu óheillaspor.
Þessi afstaða þykir Morgun-
biaðinu órækur vitnisburður
um að Einar Olgeirsson og
Hermann Jónasson dansi eftir
pípu Stalins,
s
agan liefur fyrjr löngu
kveðið upp sinn dóm um samn-
inginn sem gerður yar í
Munchen. Hann opnaði Hitler
leiðina til að leggja undir sig
meginland Evi-ópu vestan Sov-
étríkjanna. „Sá sem ræður
Bæheimi ræður Evrópu“, sagði
Bismarck. Tékkóslóvakía var
Hjtler ekkert smáræðis búsílag.
Þar bætti hann við ríkí sitt
háþróuðu iðnaðarlandi og öðr-
um mestu vopnaverksmiðjum
Mið-Evrópu, Skodaverksmiðj-
unum í Pilsen. Eftir að her
Tékkóslóvakíu var úr sögivnni,
stóð Þjóðverjum opin leiðin
niður Dónárdal til Svartahafs.
Núrnbergréttarhöldin yfir
forustumönnum Hitlers-Þýzka-
lands og ýms plögg sem birt
hafa verið síðan heimsstyrjöld-
inni síðari lauk. gera mönnum
fært að skygnasl bak við tjöld-
in í Berlín sumarið og haustið
1938.’Þá kemur i ljós að hers-
höfðjngjar Hitlers voru komn-
ir á fremsta hlunn að steypa
honum af stóli, tií að forða
Þýzkalaridi frá styrjöld sem
þeir vissir að hlaut að Ijúka
með skjótum og algerum ósigri.
Að þeirri ráðagerð stóðu meðal
annarra von Brauchitsch yfir-
hershöfðingi, Halder forseti
herráðsins, von WitzJeben, yf-
irforingi setuliðsins i Berlín og
von Helldorf, lögreglustjóri í
Berlín. Halder segist svo frá,
að ákveðið hafi verið að hand-
taka Hitler og aðra helztu'Tor-
ingja nazista klukkan átta síð-
degis 14, september. En klukk-
an fjögur barst fregnin um að
Chamberlain hefði ákveðið að
fljúga á fund Hitlers í Bercht-
esgaden. Þá féllust hershöfð-
ingjunum hendur. Þeir höfðu í
sjálfu sér ekkert á móti land-
vinningafyrirætlunum Hjtlers
og vildu ekki bregða fæti fyrir
að honum heppnuðust þser án
vopnaviðskipta.
Um hernaðaraðstöðuna voru
allir þýzku hershöfðingjarnir
samdóma, líka sannfærðir naz-
istar eins og Keitel, nánasti
samstarfsmaður Hitlers meðal
herforingjanna. í Núrnberg-
réttarhöldunum spurði Eger
ofursti, fulltrúi Tékkóslóvakíu:
„Hefði Þýzkaland ráðizt á
Tékkóslóvakíu 1938, ef Vestur-
veldin hefðu staðið með stjórn-
inni í Prag?“
„VissuJega ekki“, svaraði
Keitel. „Við réðum ekki yfir
nægum herstyrk. Markmiðið
með Munchen var að koma
Rússlandi út úr Evrópu, að
vinna tíma og að Ijúka þýzku
hervæðingunni“.
Fastaher Tékkóslóvakíu var
21 herdeild. Það að auki var
búið að bjóða út 15 herdeild-
um varaliðs í sept. 1938. Þessi
her réði yfir rammgerðum
virkjum i fjöllunum umhverf-
is Bæheim. Þegar fundurinn í
Miinchen var haldinn, batt
þessi her kjarnann úr þýzka
hernum, 30 herdeildir. Við
vesturlandamæri Þýzkalands
voru aðeins 13 herdeildir og
ekki nema fimm þeirra fulbún-
ar. Sá liðsafli gat með engu
móti boðið franska hernum
byrginn. Það nær því engri átt,
þegar Munchenmenn í Bret-
landi og Frakklandi leitast við
a.ð afsaka breytni sína með því
að þeim hafi óað hernaðar-
máttur Þýzkalands.
M
ergurinn malsms er að
þeir sem réðö afstöðu Bret-
lands og Frakklands í Munch-
en höfðu ekki minnstu löngun
til að sigra Hitlers-Þýzkaland.
Öðru nær. Það sem fyrir þeim
vakti var að beina árásarmætti
þess í rétta átt, austur á bóg-
inn, niður Dónárdaljnn til
Svartahafs, þar sem Sovétrík-
samningaborðið í Munchen var
löngunin til að „koma Rúss-
landi út úr Evrópu“, eins og
Keitel marskálkur orðaði það,
einangra Sqvétríkin. En eins og
atvinnuþróun var komið í álf-
unni 1938, hlaut Evrópa þar
sem Sovétríkin komu ekki við
sögu að vei'a Evrópa undir
þýzkum yfirráðum. Frakkland
sem brást eina bandamanni
sínum í Mið-Evrópu gat ekki
vegið upp á móti Þýzkalandj.
Fall Frakklands vorið 1940 var
ráðið í Múnchen haustið 1938.
Sovétstjórnin hafði gert
bandalagssáttmála við Frakk-
land og Tékkóslóvakíu 1935, Ár
eftir ár hafði Litvinoff utan-
ríkisráðherra barizt fyrir því
í Þjóðabandalaginu og utan
þess, að ríkin sem Hitlers-
Þýzkaland ógnaði tækju hönd-
um saman. Þegar á rej'ndi kom
í Ijós, að Vesturveldjn kusu
að hjálpa Hitler að „koma
Rússlandi út úr Evrópu“. Bein
afleiðing Muchensáttmálans
var griðasáttmáli Þýzkalands
og Sovétríkjanna í ágúst 1939.
í riti sínu um aðdraganda
og upphaf heimsstyrjaldarinn-
ar síðari, The Gathering Storm,
minnir Winston Churchill á yf-
irlýsingu Litvinoffs í Genf 21.
.september, á þá leið að sovét-
stjórnin hefði lýst því yfir að
hún myndi standa við allar
skuldbindingar sínar gagnvart
Tékkóslóvakíu ef á reyndi.
„Það er sannarlega furðulegt;“
segir Churchill, „að þessi opin-
bera og afdráttarlausa yfirlýs-
ing af hálfu eins öflugasta stór-.
veldisins sem í hlut átti skyldi
ekki tekin til greina í samn-
ingaviðræðum hr. Chamber-
lains né i framkomu Frakk-
lands ..... Boð Sovétríkjanna
var í reynd virt að \;ettugi.
Þau voru ekki lejdd á vogar-
skálina gegn Hitler, heldur
komið fram við þau af kæru-
leysi — svo ekki sé talað um
lítilsvirðingu — sem markaðj
spor í huga Stalíns. Atburðirn-
ir voru látnir hafa sinn gang
rétt eins og Sovét-Rássland
væri ekki til. Þetta varð okkur
dýrkeypt síðar meir.“
A. J. P. Taylor, prófessor við
Oxfordliáskóla og sérfræðingur
í sögu milliríkjamála í Evrópu
á 19 og 20 öld, er samdóma
Churchill. Hann sagði á 10 ára
afmæli Munchensáttmálans:
„Múnchen var kórónan á
tuttugu ára viðleitni til að láta
eins og Rússland væri ekki tiL
íhlutunarstyrjaldir Breta og
Frakka gegn fyrrverandi
bandamanni á árunum 1917 tjl
1920 voru versti glæpurinn sem
framinn hefur verið í alþjóða-:
málum á þessari öld, vegna
þess að þær styrktu bolsévika
í þeirri trú að óhjákvæmilega
hlvti að ríkja fjandskapur milli
auðvaldsskipulags og kommún-
isma. Á fjórða tugi aldarinnar
rénaði þessi trú nokkuð, og
Rússar — sem áttu ekki ann-
arra kosta völ til að verjast
Þý'zkalandi — tóku máske al-
varlega grundvallarreglumar
sem Vesturveldin þóttust að-
hyllast. Hafi nokkurntíma ver-
ið tök á að koma Rússlandi aft-
ur í ríkjakerfi Evrópu á grund-
velli siðgæðis í samskiptum
þjóða, var því tækjfæri fyrjr-
gert í Múnchen — að líkindum
um aldur og ævi. Rússland eitt
hafði haldið tryggð við hug-
myndina um sameiginlegt ör-
yggi; það var haft að fífli fyrir
ómakið. Síðan komst í tízku að
halda því fram að Rússar hafi
líka haft rangt við eins og allir
hinir, Þegar atburðirnir gerð-
ust voru „Múnchenmennirnir1'
hreinskilnári; þeir vildu ekki
af Rússlandi vita í Evrópu og
stærðu sig af að hafa haldið
því utan gátta.“
M.T.Ó.
in voru fyrir. Það sem sam-
einaði fjórmenningana við
Lærið að dansa
Vegna mikillar aðsóknar verður
haldið annað námskeið fyrir full-
orðna í
gömlu dönsunum
og verður kennsla cg innritun, miðvikudaginn 1. okt.
— kl. 7,30 í Silfuitunglinu.
Þjóðdansafélag Keykjavíkur.