Þjóðviljinn - 07.10.1958, Qupperneq 10

30) — ÞJÖÐVILJINN — Þriðjudagnr 7, október 1958
Fundur Friðlýsts lands
Framhald af 12. síðu.
tilveru þjóðarinnar, bæði í
stríði og friði, Hernaður Breta
á íslandsmiðum sannar ha!d-
leysi þeirrar kenningar, að oss
sé einhver vörn í þátttöku í
Atlantshafsbandalaginu, þar eð
helzta forystuþjóð þess beitir
oss vopnuðu ofbeldi óátalið af
öðrum þjóðum bandalagsins.
Af þessum sökum öllum heit-
ir fundurinn á íslenzku ríkis-
stjórnina að efna heit sitt um
það að vísa bandaríska hern-
um úr landi, og slíta auk þess
tengsl vor við Atlanthafsbanda-
lagið, en sáttmála þess hefur
Stóra-Bretland þegar rofið með
skerðingu á fullveldi voru og
hernaði gegn oss. — Jafn-
fram ber oss að lýsa yfir að
nýju ævarandi hlutleysi voru í
hernaðarátökum, og gerast
friðflytjendur á alþjóðavett-
vangi í stað þess að vera leik-
soppur hervelda, sem ógna með
tortímingarstyrjöld og traðka á
rétti vorum og fullveldi. Sú
stefnubreyting mundi skapa
oss alþjóða virðingu og ör-
verkum þesá' og stríðsglæpum,
sagði hanri.
I stað þeSs -að vera i hern-
aðarbandalagi, sagði ræðumað-
ur að íslendingum bæri að
skipa sér í flokk þeirra hlut-
lausu þjóða, sem bera klæði
á vopnin. Von um frið og þar
með framhald lífs á jörðinni
væri bundin þessum þjóðum.
Ræðumaður sagði, að utan-
ríkisstefna Islendinga hefði á
undanförnum árum mótazt af
undirlægjuhætti. Nú hefði loks
rofað nokkuð til. Við hefðum
fengið að vita, hvers virði við
erum bandamönnum okkar í
Nato. Bretar troða við okkur
illsakir og krefjast þess að fá
að stunda hér rányrkju, krefj-
ast þess í nafni frelsisins. Þeir
vilja hafa frelsi til þess að
hafa okkur að fótaskinni sagði
ræðumaður.
170 nemendnr í Tonlistarskólanum
Tónlistarskólinn var settur miðvikudaginn 1. október
Næstur tók til máls Jón
Hannibalsson. Mun ræða hans
væntanlega verða birt hér í
blaðinu innan skamms og skal
efni hennar því ekki rakið ná-
ygsri, sem vopn geta ekk! veUt. ;kvæmlega Lagði hann aðal.
Fundurinn krefst þess, aðgs-:.herzlu . þ. skel£ilegu hættu
hefðum staðið fjarri þessum . „ _ .,
,, , , , , í husi skolans, Þruðvangi við Laufasveg.
atburðum, en nu kæmumst við ° °
ekki hjá því að taka afstöðu
til þess, hvort við vildum halda
áfram ,,að taka þátt í vörn
þess friðar, þess réttlætis, þess
lýðræðis og þeirrar menningar,
sem bandalag okkar, Atlants-
hafsbandalagið rekur nú liér
við land“. Lauk hann máli sínu
með því að biðja guð að forða
íslendingum úr því bandalagi.
lenzk stjórnarvöld beit.i sér öf1-
er okkur væri búin að því að
ugleera fyrir því á alþjóðavett- hafa herst,ðvar j landimh ef
vangi nú þegar, að bannaðar
verði allar tilraunir með kjarn-
orkuvopn".
til styrjaldar kæmi, og jafn-
fram haldleysi þeirra kenninga,
að í þeim væri einhver „vörn“.
Benti hann einnig á hvíiíka
„vernd“ Atlantehafsbandalagið
hefði veitt okkur gegn yfir-
gangi Breta i íslenzkri land-
helgi og krafðist þess að ís-
lerdingar segðu sig úr því
bandalagi þegar í stað. Síðan
ræddi hann um hlutleysisstefn-
una, sem hann sagði að ein
gæti bjargað okkur og sagði,
að Islendinga.r ættu ekki að
unna sér hvíldar fyrr en því
marki væri náð, að erlendur
her væri farinn úr landinu og
lýst hefði verið aftur yfir ævar-
andi hlutleysi Islands.
Máli sínu !auk ræðumaður
með því að lýsa yfir fyrir
að Nato væru íslendingar að hönd samtakanna Friðlýst land^
gerast ábyrgir á hryðjuverk- j að þau væru andvíg hersetu í
um Frakka í Alsír og Breta í laniinu, hverrar þjóðar sem
Fyrstur ræðumannanna tal-
aði sérá Rögnvaldur Finnboga-
son. 1 upphafi máls síns svar-
aði hann þeirri spurningu, sem
hann eagði, að oft hefði ver-
ið l"gð fyrir sig undanfarið,
hvers vegna samtöldn Friðlýst
land væri að efna til slíkra
furda sem þessa. Það er til
þess að ræða mál, sem ekki
hafa verið mikið rædd opinber-
lega, í útvarpi eða í blöðum,
sagði ræðumaður, hersetuna
bandarísku, landhelgisdeiluna
við Breta og aðildina að Nato.
Tilgangurinn væri sá að gera
mönnum ljóst, að með aðildinni
Thor Vilhjálmsson rithöfund-
ur talaði síðastur ræðumanna
á fundinum. Verður ræða hans
birt í blaðinu síðar og því ekki
rakin hér efnislega. Var ræða
hans öflug hvatning til Islend-
inga, að svivirða ekki minningu
forfeðra okkar, er börðust fyr-
ir frelsi sínu, með því að leigja
land okkar undir herstöð er-
lendrar þjóðar. Afhjúpaði hann
síðan þá regin blekkingu, að
okkur sé einhver vörn í þessu
herliði eða að sá sé tilgangur-
inn með dvöl' þess hér.
I síðari hluta ræðu sinnar
ræddi Thor um Atlantshafs-
bandalagið og hverja samstöðu
við ættum með þeirn þjóðum,
sem þar eru fremstar í fylk-
ingu, — oklcur greindi á við
þær um grundvallarsjónarmið
mannlífsins. Við ættum enga
samleið með þeim. Lauk hann
máli sínu með því að skora á
þjóðina að ganga úr bandalag-
inu og leggja í þess stað sinn
skerf af mörkum á alþjóða-
vettvángi til varðveizlu friðar-
ins í heiminum. Á þeirri hvatn-
ingu lauk þessum ágæta fundi.
Skólastjórinn, Árni Kristj-
ánsson flutti setningarræðu.
Um 170 nemendur verða við
nám í skólanum i vetur og er
það hærri tala en nokkru sinni
síðan barnadeildin var lögð
niður.
Eins og áður hefur verið
getið var sú nýbreytni tekin
upp að bjóða nokkrum efni-
legum nemendum ókeypis
kennslu í söng og hljóðfæra-
leik, einkum þó á ýmis hljóm-
sveitarhljóðfæri, sem lítið eða
ekki hafa verið rækt af nem-
endum til þessa. Er þetta gert
i í því skyni að hvetja þá ti)
að leggja stund á þau með
framtíðarstarf fyrir augum.
Má í þessu sambandi geta þess
að Sinfóníuhljómsveitin hefur
frá öndverðu þurft að leita til
annarra kinda um-færa menn
í þessum greinum. Nú hafa ver-
að kenna á þessi hljóðfæri,
Paul Pampichler á trompet,
Hubert Tauber á óbó og dr.
Alfons Summar á slagverk. —
Enn hafa tveir nýir píanókenn-
arar bætzt J hópinn, þau Gísli
Magnússon og Selma Gunnars-
dóttir og verða þá alls starf-
andi 20 kennarar í Tónlistar-
skólanum í vetur.
Listdansskólinn
að hef ja störf
Erik Bidsted ballettmeistari og
Lísa kona hans eru fyrir nokkru
komin hingað til Ignjis, og tekin
Við forstöðu Listdans^kóla Þjóð-
leikhússins. Kennsla hefst í skól-
anum n.k. mánudag, eii nemend-
ur verða í vetur sennilega eitt-
hvað færri en í fyri-a, er þeir
ið fengnir 3 nýir kennarar til Voru um 300.
Rit um landhelgismáifö,
œtloS allsherfarþingi SÞ ■
Ríkisstjórn fslands hefur sent frá sér nýtt rit um
landhelgismálið; er það sérstaklega ætlað allsherjarþingi
Sameinuðu þjóðanna og nefnist „The Icelandic Fishery
Question.“
Eftir stuttan inngang kemur^
kafli um' efnahagslíf íslendinga
og fiskveiðarnar, þá er kafli um
ofveiði á íslandsmiðum, síðan
yfirlit um fiskveiðitakmörkin ís-
lenzku og breytingar á þeim, því
næst er kafli um málatilbúnað
íslendinga og loks ályktunarorð.
Ritið er 23 síður í allstóru broti,
og í því er að finna línurit og
kort til skýringar á efninu.
Fáar sýningar
enn á ,'Haus.tiw
Leikrit Kristjáns Albertssonar
,,Haust“ hefur nú verið sýnt
fjórum sinnum í Þjóðleikhúsinu
og eru fáar sýningar eftir. Næsta
sýning leikritsins verður á laug-
ardagskvöldið.
„Yesturland44 og „varnarliðið44
herinn væri. „Við krefjumst
þess eins að færa börnum okk-
ar og niðjum þet.ta, land frjálst
af erlendum herjum“.
Kenía, á Kýpur og við Súez,
Bandaríkjamanna í Austur-
Asíu og fyrir botni Miðjarðar-
hafs. Ætlunin væri líka að færa
rök fvrir því, að þjóðin ætti
um aðra leið að velja i alþjóða-
mátem en þá sem hún hefði
valið sér, að gerast aðili að
hernaðarbandalagi.
Ræðumaður lagði áherzlu á
það, að nú á tímum hvíldi mik-
il ábyrgð á öllum þjóðum, jafnt
smáum sem stórum. Yfir
mannkyninu vofir tortímingar-
hæt.ta, ef styrjöld brýzt út. Við
' verðum að nota dómgreind
okkar til þess að gera okkur
rétta grein fyrir þvi, sem er
að gerast, sagði hann. Síðan
lýsti hann nokkuð þeirri geig-
vænlegu hættu ,sem óbomum
kynslóðum er búin af vetnis-
vopnatilraununum. Friðurinn er
eina von mannkynsins, sagði
ræðumaður, en hann verður
ekVí varðveittur með vopnum.
Ræðumaður veik nú máli sínu
að aðild Islendinga að Nato.
Við hrósuðum okkur stundum
af því, að bera ekki vopn á' margir hefðu réttlætt öll þessi
aðrar þjóðir, en með aðild að hryðjuverk með þvi að ,,komm-
Þriðji ræðumaðurinn á fund-
inum var Stefán Jónsson
fréttamaður. Hafði hann þau
orð Hávamála sem motto fyrir
ræðu sinni, að óvinur síns vin-
ar vinur skyldi enginn maður
vera. 1 upphafi ræðu sinnar
rakti hann stuttlega tildrög
þess að Island er nú hernumið
land. Síðan drap hann nokkuð
á afskipti Bandaríkjamanna af
málefnum Guatemala og skipti
Breta við Kíkújúmenn, Kýpur-
búa og Egypta og óhæfuverk
Frakka í Alsír. Allt hefði þetta
gerzt eftir að við íslendingar
gerðumst bandamenn þessara
þjóða í Atlanzhafsbandalaginu,
Sagði hann, að mikils mis-
skilnings hefði gætt af ‘hálfu
okkar íslendinga í skiptum
okkar við þessar þjóðir og
nefndi dæmi þess, hvemig
licmaðarbandalagi gerðumst
við ábyrgir að öllum hryðju-
únistar“ væm engu betri.
Ræðumaður eagði, að
við
Pramhald af 1. síðu.
LIÐH) HAFI VITAÐ AÐ
BREZKA HERSKIPIÐ VAR
í NÁLÆGÐ VIÐ AÐAL-
BÆKISTÖÐVARNAR. OG EF
VARNARLIÐIÐ HEFUR
VITAH UM MERSKIPIÐ I
ÍSLENZKRI LANDHELGI,
HVERSVEGNA VAR ÞAÐ
EKKI STÖBVAÐ? EF VARN-
ARLIÐIÐ IIEFUR EKKI
VITAÐ UM FERÐIR HER-
SKIPSINS, ÞÁ SPYR IS-
LENZKA ÞJÖÐIN UM ÞAÐ
HVORT HINGAÐ GETI
SIGLT ÖVINVEITTUR
FLOTI, SEM TEKIÐ GETUR
VARNARUÐSMENN ÍRÖM-
UM SÍNUM OG SEZT AÐ
Á ISLENZKRI GRUND EF
SVO SYNIST?
Geti slíkt skeð þá er lítið
gagn af vamarliði í landi okk-
ar. Þessi mál verður ríkis-
stjómin að upplýsa þjóðina
um.'
EF ÞAÐ HEFÐU VERH)
RÚSSAR?
Segjum, að ef Bretar hefðu
Við Islendingar höfum tál
þessa talið það nauðsyn að
hafa hér varnarlið vegna þess
ástands sein ríkt hefur og
ríkir í heimsmálunum. En
það varnarlið á að verja okk-
ur og land okkar fyrir hvers-
konar árásum sem við verð-
um fyrir frá hvaða þjóð sem
er. Þar skiptir engu máli
hvort árásarþjóðin er austan
eða vestan járntjalds.
EF BANDARlSKA VARN-
ARLIÐIÐ OG BANDARIKJA-
STJÓRN LITA SVO Á AÐ
ÞEIR SÉU HÉR ABEINS
TIU AB VERJA ÞESSA
LITLU VOPNLAUSU ÞJÓÐ
FYRIR ÁKVEÐNUM ÞJÓÐ-
UM, EN LEYFA ÖBRUM AB
FREMJA OFBELÐISAÐ-
GERBIR, SEM MINNA A-
TAKANLEGA Á FRAM-
FERÐI SJÖRÆNINGJA A
LIÐNÍIM ÖLDUM, ÞÁ HÖF-
UM VIÐ EKKI ÞÖRF FYRIR
SLlKT VARNARLIÐ.“ —
(Leturbr. Vesturlands).
Eins og Sjá má era rök-
sýnt þá sjálfsögðu sanngirai semdir þessarar greinar sam-
að virða 12 mílna ákvörðun-
arrétt Islendinga í landhelgis-
málinu, en Rússar hefðu tekið
upp stefnu Breta og sent
hingað fiskiflota til veiða inn-
an landhelgi undir herskipa-
verr<d, hvað hefði vamarliðið
gert þá? Hefði það þá verið
„hlutlaust" og ekki skipt sér
af hinum rússneska flota?
felld krafa um að hemáms-
samningurinn við Bandaríkin
verði tekinn til endurskoðun-
ar. Hún sýnir að einnig fylgj-
endur Sjálfstæðisflokksins um
land allt — þeir sem í ein-
lægni trúðu á rökin um vernd
og öryggi hemámsins — hafa
nú lært af reynslunni og taka
undir kröfumar um tafarlaus-
ar gagnráðstafanir af Islands
hálfu.
Það eru aðeins leiðtogar
hernámsflokkanna — þeir sem
alltaf vissu að þeir voru að
segja ósatt — sem enn halda
tryggð við hina erlendu yfir-
boðara. Þannig kemst Mbl.
svo að orði í fyrradag um
þær samþykktir ÁJþýðusam-
bands Vestfjarða, að Islend-
ingum beri að endurskoða af-
stöðu sína til Atlanzhafs-
bandalagsins; ,,Er Alþýðn-
flokkurinn á Vestfjörðum
genginn I kommúnistaflokk-
ínn. Furðulegar yfirlýsingar
Alþýðusambands Vestfjarða
. , . Hingað til hefur konim-
únistaflolíloirinn verið svo til
fylgislaus á Vestfjörðum. En
nú virðist Alþýðuflokkurinn
þar ætla að hafa svipaðan
hátt á og Alþýðuflokkurinn í
Neskaupstað: Að ganga í
einum hóp í kommúnistaflokk-
ínn! . . . Ha.nn hefur glatað
öllu sjálfstæði og kastar sér
nú beint í gin rússneska úlfs-
ins“. — Væntanlega fá Sjálf-
stæðisflokksmenn á Vestfjörð-
hliðstæðar kveðjur i Morgun-
blaðinu næst og þurfa þá les-
erdur að gera sér ljóst að
Sigurður Bjaraason frá Vig-
ur er bæði skráður ritstjóri
Vésturiands og Morgunblaðs-
ins! c í: